Μισό εκατ. ευρώ έμπαινε κάθε μέρα στην Ελλάδα για τους πρόσφυγες τη διετία 2015-2016

Σχεδόν 400 εκατ. ευρώ διέθεσε την περίοδο 2015-2016 η διεύθυνση Ευρωπαϊκής Πολιτικής Προστασίας και Επιχειρήσεων Ανθρωπιστικής Βοήθειας (ECHO) για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα από τις προσφυγικές ροές, όπως προκύπτει από τις επίσημες ανακοινώσεις των κατανομών των χρημάτων.

Φάση Πρώτη: Επείγουσα χρηματοδότηση, εκατ. 181

Από αυτά τα χρήματα, περίπου 181 εκατ. ευρώ ξεκίνησαν να δίνονται από τον Ιανουάριο του 2015 ως επείγουσα χρηματοδότηση από το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ενσωμάτωσης και το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας.

Η πρώτη εισροή έγινε στις 20 Ιανουαρίου 2015, λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές, και αφορούσε 1,18 εκατ. ευρώ για την υποστήριξη της Ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου και την παροχή κινητών μονάδων ασύλου σε τέσσερα νησιά κοντά στα σύνορα.

Η τελευταία ροή αυτής της χρηματοδότησης έγινε στις 18 Μαρτίου 2016 και αφορούσε ποσό 6,6 εκατ. ευρώ για την άμεση παροχή στέγης και διαμονής και υπηρεσιών υγείας στα hot spots και αποδέκτης ήταν το υπουργείο Άμυνας.

Από αυτά τα 181 εκατ. ευρώ, τα 72 εκατ. πέρασαν μέσα από ελληνικούς δημόσιους φορείς (υπουργείο Άμυνας, Λιμενικό, υπηρεσίες υποδοχής και ασύλου, αστυνομία κ.λπ.) και τα υπόλοιπα μέσω της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ και του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης.

Φάση Δεύτερη: Χρηματοδότηση μέσω ΜΚΟ, εκατ. 192

Έναν μήνα μετά την τελευταία εισροή της 18ης Μαρτίου 2016, στις 19 Απριλίου 2016, ήρθε στην Αθήνα ο επίτροπος Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Διαχείρισης Κρίσεων Χρήστος Στυλιανίδης και υπέγραψε τα πρώτα συμβόλαια της δεύτερης φάσης, τα οποία, όπως είχε διευκρινίσει, αφορούσαν 83 εκατ. ευρώ επιπλέον των 181 εκατ. ευρώ της πρώτης φάσης και των 509 εκατ. ευρώ που ήδη είχαν διατεθεί στην Ελλάδα για το Ελληνικό Εθνικό Πρόγραμμα 2014-2020.

Τα συμβόλαια έγιναν με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), τη Διεθνή Συνομοσπονδία του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου και έξι μεγάλες ΜΚΟ. Με αυτά τα συμβόλαια διατέθηκαν τα πρώτα 83 εκατ. ευρώ για τις δράσεις των οκτώ αυτών οργανώσεων στην Ελλάδα, οι οποίες, όπως ανέφερε ο επίτροπος, ήταν σε συνεργασία με ελληνικές ΜΚΟ, που είχαν την αναγκαία τοπική γνώση.

Αυτά τα πρώτα συμβόλαια αφορούσαν:

Όπως προκύπτει από τους αριθμούς, τα προγράμματα αφορούσαν τον αριθμό των προσφύγων που ενδεχομένως ήταν στην Ελλάδα τότε, αλλά πολύ σύντομα, τον Ιούλιο του 2016, είχαν καταγραφεί συνολικά 45.000 άτομα, αν και οι επίσημοι αριθμοί έκαναν λόγο για 60.000.

Την προηγούμενη δε εβδομάδα παραδόθηκαν οι πρώτοι 156 οικίσκοι της ASB για περίπου 500 άτομα, από τα 1.500 που προβλεπόταν στο πρόγραμμα.

Λίγο καιρό αργότερα δόθηκε στη δημοσιότητα το συνολικό πρόγραμμα χρηματοδότησης της ECHO για τις ΜΚΟ στην Ελλάδα, το οποίο ανέβαζε τον προϋπολογισμό στα 191.920.000 ευρώ και στο οποίο, εκτός από τις αρχικές ΜΚΟ, είχαν προστεθεί μία ακόμη βρετανική, η MCE, το Νορβηγικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (NRC), η γερμανική CARE, η ελβετική Γη των Ανθρώπων (TdH) και το αμερικανικό παράρτημα της UNICEF.

Ο συνολικός πίνακας έχει ως εξής:

Συμπεράσματα

Από τα στοιχεία προκύπτει ότι τη διετία 2015-2016 μόνο από την ECHO διατέθηκαν στην Ελλάδα περίπου 382 εκατ. ευρώ, δηλαδή κάτι παραπάνω από μισό εκατομμύριο την ημέρα.

Για όλες αυτές τις οργανώσεις η Ελλάδα τη διετία 2015-2016 αποτέλεσε το πεδίο μιας εξαιρετικά έντονης, αλλά καινούργιας γι’ αυτούς δραστηριότητας, η οποία ήταν απρόβλεπτη, καθώς για το 2015 είχε προβλεφθεί μόλις ένα πρόγραμμα, συνολικής αξίας 1 εκατ. ευρώ, και συγκεκριμένα ένα πρόγραμμα της αμερικανικής UNICEF, για να προωθηθούν παιδιά και νέοι με έμπνευση, ενώ το 2014 δεν υπήρχε κανένα πρόγραμμα για την Ελλάδα.

Αυτή όμως η δραστηριότητα ενίσχυσε και τα δικά τους οικονομικά, καθώς ένα ποσοστό από τα χρήματα που διέθεσε η ECHΟ, της τάξης σε κάποιες περιπτώσεις μέχρι και 20%, κατευθύνθηκε στα δικά τους ταμεία, στις χώρες λειτουργίας τους, για τα συνολικά λειτουργικά τους έξοδα. Δηλαδή περίπου 50 εκατ. ευρώ από τα συνολικά 300 εκατ. ευρώ που διαχειρίστηκαν αυτές οι ΜΚΟ δεν έμειναν στην Ελλάδα.

Πολλές από αυτές τις οργανώσεις προσέλαβαν και προσωπικό στην Ελλάδα, καλά αμειβόμενο με βάση τα ελληνικά δεδομένα, αλλά σε πολύ χαμηλότερα κόστη από αυτά των δικών τους χωρών. Μέχρι στιγμής ελάχιστες είναι οι περιπτώσεις που Έλληνες κατέλαβαν διευθυντικές θέσεις, ενώ πολλές είναι οι περιπτώσεις που οργανώσεις επηρεάστηκαν από κυβερνητικές παροτρύνσεις για προσλήψεις κομματικών φίλων.

Σε ό,τι αφορά τη διαφάνεια, οι κεντρικές κατευθύνσεις που από τις μητρικές οργανώσεις δόθηκαν στα ελληνικά παραρτήματα, που έχουν εγγραφεί στη ΔΟΥ ΦΑΕ των ανώνυμων εταιρειών, ήταν να τηρούν τους κανόνες της Ε.Ε. για αναθέσεις με διαγωνισμό.

Έχουν καταγραφεί όμως πολλές περιπτώσεις που έγιναν απευθείας αναθέσεις, με την επίκληση επείγουσας ανάγκης, που τελικά δεν επιβεβαιώθηκαν και σε πολλές από αυτές οι εργολάβοι ήταν εταιρείες οι οποίες, όπως δηλώνουν στελέχη των οργανώσεων που θέλουν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους για ευνόητους λόγους, είχαν εμμέσως πλην σαφώς προωθηθεί από κρατικούς ή κυβερνητικούς κύκλους.