Επικίνδυνη διάσταση της ελληνικής με την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη - Free Sunday
Επικίνδυνη διάσταση της ελληνικής με την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη

Επικίνδυνη διάσταση της ελληνικής με την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη

Η απογοήτευση του ελληνικού λαού κάνει πιο δύσκολη την έξοδο από την κρίση.

Η έκθεση της εταιρείας Kantar Public στις 19 χώρες της Ευρωζώνης καταγράφει ενδιαφέρουσες τάσεις στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης αλλά και μια ενδιαφέρουσα διάσταση μεταξύ της ελληνικής και της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης.

Εντυπωσιακή βελτίωση

Με βάση τα στοιχεία της έρευνας, το 2012-2013 72% των ερωτηθέντων στις χώρες της Ευρωζώνης θεωρούσαν την οικονομική κατάσταση της χώρας τους κακή και μόνο 27% τη θεωρούσαν καλή. Με την Ευρωζώνη στον πέμπτο χρόνο σταθερής οικονομικής ανάπτυξης έχει βελτιωθεί εντυπωσιακά η δυναμική της κοινής γνώμης στις χώρες της Ευρωζώνης. Το ποσοστό αυτών που θεωρούν κακή την οικονομική κατάσταση της χώρας τους έχει μειωθεί στο 51%, ενώ το ποσοστό εκείνων που θεωρούν καλή την οικονομική κατάσταση της χώρας τους έχει κάνει ένα άλμα στο 46%, με 3% των ερωτηθέντων να μην τοποθετούνται.

Η βελτίωση της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης στην Ευρωζώνη είναι ευεργετική και για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, εφόσον βελτιώνεται η αντίληψη των Ευρωπαίων πολιτών γι’ αυτούς. Με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας της Kantar Public, το 2012-2013 το 30% των ερωτηθέντων είχε θετική άποψη για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, ενώ σήμερα το ποσοστό έχει ανέβει στο 40%. Αντίθετα, το ποσοστό εκείνων που έχουν αρνητική άποψη για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς έπεσε το ίδιο διάστημα από το 29% στο 21%, με το 37% των ερωτηθέντων να υιοθετεί μια ουδέτερη στάση και το 2% να μην παίρνει θέση. Δυστυχώς, στην Ελλάδα όλες οι έρευνες της κοινής γνώμης δείχνουν ένα ποσοστό της τάξης του 75%-85% να έχει σταθερά αρνητική άποψη για την κατάσταση της οικονομίας, ενώ η στήριξη στους ευρωπαϊκούς θεσμούς κινείται σε χαμηλότερα επίπεδα εξαιτίας της απογοήτευσης με την οικονομική και κοινωνική κατάσταση. Η διαφορά μεταξύ της ελληνικής κοινής γνώμης, η οποία εμφανίζεται σταθερά απαισιόδοξη, και της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, η οποία υιοθετεί με το πέρασμα του χρόνου μια πιο θετική στάση, οφείλεται στο γεγονός ότι η Ελλάδα είναι από τον Μάρτιο του 2016, οπότε βγήκε η Κύπρος από το δικό της μνημόνιο, η μοναδική μνημονιακή χώρα της Ευρωζώνης, της οποίας η οικονομία και η κοινωνία ταλαιπωρούνται από αλλεπάλληλες δέσμες μέτρων, από το 2010, η εφαρμογή των οποίων θα συνεχιστεί τουλάχιστον μέχρι το 2020.

Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά

Τα ιδιαίτερα οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά της πατρίδας μας παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ελληνικής κοινής γνώμης.

Δεν είναι περίεργο ότι η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης όπου η κοινή γνώμη είναι ιδιαίτερα ανήσυχη με την εξέλιξη της ανεργίας και τη θεωρεί σε ποσοστό 66% τη μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η Ε.Ε. Το ρεκόρ στα σχετικά ποσοστά έχουν, ξεπερνώντας κατά μερικές ποσοστιαίες μονάδες την Ελλάδα, η Κύπρος, η Πορτογαλία και η Ισπανία, χώρες του ευρωπαϊκού Νότου με χαμηλότερη ανεργία από τη δική μας, πολύ καλύτερες οικονομικές επιδόσεις, αλλά παρόμοια σε αρκετές περιπτώσεις διαρθρωτικά προβλήματα με τα δικά μας.

Ελληνικός ευρωσκεπτικισμός

Η μεγάλης διάρκειας οικονομική και κοινωνική κρίση και μια επίμονη επιχειρηματολογία και προπαγάνδα που αποδίδει το κόστος του προγράμματος που εφαρμόζεται όχι τόσο στα λάθη και τις παραλείψεις της ελληνικής πλευράς αλλά στις αποφάσεις που παίρνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν κάνει πολλούς συμπολίτες μας να αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό την Ε.Ε. και την προοπτική της. Έτσι, στο ερώτημα «ποια κατά τη γνώμη σας είναι η θετική συμβολή της Ε.Ε.;» οι Έλληνες αποφεύγουν τις εμπορικές, οικονομικές και βιομηχανικές δυνατότητες που εξασφαλίζει η Ε.Ε. ή το βιοτικό επίπεδο των Ευρωπαίων πολιτών και δηλώνουν ότι στην αντίληψή τους το βασικό πλεονέκτημα είναι οι καλές σχέσεις μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε.

Στο κρίσιμο ερώτημα εάν «βλέπετε να έχει καλύτερο μέλλον η χώρα σας μέσα ή έξω από την Ε.Ε.», 53% των συμπολιτών μας (στοιχεία έρευνας Ευρωβαρόμετρο, Οκτώβριος 2016) θεωρούν ότι το μέλλον της Ελλάδας θα είναι καλύτερο εντός Ε.Ε., αλλά ένα ισχυρό ποσοστό 38% θα προτιμούσε ένα μέλλον εκτός Ε.Ε. Υπάρχουν χώρες με μεγαλύτερα ποσοστά ευρωσκεπτικισμού, όπως είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο ψήφισε άλλωστε υπέρ του Brexit, ενώ τη μεγαλύτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι στην Ιταλία, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα, 42% των πολιτών θεωρούν ότι το μέλλον της χώρας τους θα είναι καλύτερο εντός της Ε.Ε., ενώ 45% δείχνουν έτοιμοι να την εγκαταλείψουν. Στην Ιταλία θα πραγματοποιηθούν βουλευτικές εκλογές το αργότερο μέχρι την άνοιξη του 2018 και υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να κερδίσουν το πλεονέκτημα οι λαϊκιστές του Κινήματος Πέντε Αστέρων και οι ακροδεξιοί της Λέγκας του Βορρά, οι οποίοι θέτουν ως πρώτο στόχο τη διενέργεια δημοψηφίσματος για την έξοδο της Ιταλίας από το ευρώ.

Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται μικρή αλλά σημαντική βελτίωση της οικονομικής κατάστασης και της αναπτυξιακής δυναμικής της Ιταλίας, η οποία μπορεί να ανακόψει την πολιτική άνοδο των αντιευρωπαίων.

Οι Έλληνες πολίτες, οι οποίοι δέχονται μεγάλες πιέσεις στην καθημερινότητά τους, θεωρούν ότι η παγκοσμιοποίηση απειλεί την ταυτότητα της χώρας μας. Το ποσοστό που παρατηρείται στην Ελλάδα (70%) είναι το υψηλότερο σε όλη την Ε.Ε., ενώ το ποσοστό των συμπολιτών μας που θεωρεί ότι η παγκοσμιοποίηση δεν απειλεί την ταυτότητα της χώρας μας περιορίζεται στο 26%.

Την πιο αρνητική τοποθέτηση είχε η ελληνική κοινή γνώμη σε σχέση με την κοινή γνώμη των άλλων 27 κρατών-μελών της Ε.Ε. για το εάν τελικά η Ε.Ε. μας προστατεύει σε διάφορα επίπεδα. Σε ποσοστό 75% οι Έλληνες πιστεύουν ότι η Ε.Ε. δεν μας προσφέρει την αναγκαία προστασία και μόνο ένα ποσοστό 23% έχει θετική άποψη. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε επίπεδο Ε.Ε. των «28» η κοινή γνώμη είναι αρκετά αυστηρή στην κρίση της, εφόσον 42% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι η Ε.Ε. δεν τους προσφέρει την αναγκαία προστασία, με το 50% των ερωτηθέντων να έχει θετική άποψη.

Μεταξύ των Ελλήνων παρατηρείται μια αίσθηση περιθωριοποίησης στο εσωτερικό της Ε.Ε., εφόσον, σύμφωνα με την έρευνα της Kantar Public, 85% των Ελλήνων θεωρούν ότι η φωνή τους δεν μετράει στην Ε.Ε. και 13% των ερωτηθέντων ότι η φωνή τους μετράει. Πρόκειται για αρνητικό ρεκόρ μεταξύ της κρατών-μελών Ε.Ε., με την κυπριακή κοινή γνώμη να έρχεται δεύτερη, με 74% των ερωτηθέντων να θεωρούν ότι η γνώμη τους δεν μετράει στην Ε.Ε. και μόλις 20% των ερωτηθέντων να πιστεύουν ότι μετράει. Παρατηρείται πάντως δυσπιστία των πολιτών στο σύνολο της Ε.Ε. των «28», εφόσον 52% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι η γνώμη τους δεν μετράει στην Ε.Ε. και 42% των ερωτηθέντων έχουν την αντίθετη άποψη.

Δύσκολη η επανεκκίνηση

Είναι φανερό ότι η απογοήτευση της ελληνικής κοινής γνώμης εξαιτίας της μεγάλης διάρκειας οικονομικής και κοινωνικής κρίσης δημιουργεί μια εσωστρέφεια και μια αρνητική προδιάθεση έναντι της Ε.Ε. και της προοπτικής της. Η διαμόρφωση της ελληνικής κοινής γνώμης σε αυτή την κατεύθυνση κάνει ακόμη πιο δύσκολη τη συσπείρωση των οικονομικών και κοινωνικών δυνάμεων για να βγούμε επιτέλους από την κρίση. Οι άλλοι λαοί δείχνουν να εμπιστεύονται περισσότερο το ευρωπαϊκό τους μέλλον και να το προετοιμάζουν σε πολλές περιπτώσεις με μεθοδικότητα και δυναμισμό, ενώ εμείς εμφανιζόμαστε απαισιόδοξοι και αβέβαιοι για την ευρωπαϊκή προοπτική μας στον όγδοο χρόνο της αναγκαστικής προσαρμογής και του σχετικού λογαριασμού.