Ο ιστορικός αναχρονισμός της αδιαλλαξίας

To ζήτημα της οριστικής, έναντι όλων, ονομασίας της FYROM δεν είναι ζήτημα εθνικό, καθώς το επίσημο όνομα με το οποίο μια άλλη χώρα θα είναι μέλος του ΟΗΕ και των άλλων υπερεθνικών οργανισμών συνεργασίας και ασφάλειας δεν συναρτάται από μόνο του με την εθνική κυριαρχία ή τα εν γένει κυριαρχικά δικαιώματα οποιασδήποτε άλλης χώρας και άρα ούτε και της Ελλάδας. Είναι σπουδαίο ζήτημα της εξωτερικής μας πολιτικής και οφείλεται στο εύλογο ενδιαφέρον της Ελλάδας να μη δημιουργούνται συγχύσεις γύρω από την ιστορικότητα της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής, να μην πλαστογραφείται η Ιστορία της προκειμένου να κατασκευαστούν συνεκτικοί εθνικοί μύθοι, να καταλαγιάσουν οι εθνικισμοί στα Βαλκάνια και να αποκατασταθούν πλήρεις και ολοκληρωμένες διπλωματικές και οικονομικές σχέσεις με τη γείτονα χώρα. Δεν υπάρχει, επομένως, λόγος ούτε για δημοψηφίσματα, ούτε για αυξημένες κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες, ούτε βέβαια και για μετωπικούς εθνικούς αγώνες. Από τη μη επίλυση του ζητήματος δεν εξυπηρετούνται μεν τα συμφέροντα της χώρας μας, αλλά και δεν αμφισβητείται, ούτε απειλείται, η εθνική της ακεραιότητα και κυριαρχία. Κοινώς, καλό είναι να λυθεί, αλλά δεν θα καταστραφούμε κι αν δεν λυθεί. Οπότε, κατ’ αρχάς ψυχραιμία.

Στο εύλογο ερώτημα γιατί άραγε το ζήτημα επανέρχεται σήμερα στο τραπέζι η απάντηση είναι ότι αυτό οφείλεται στην αλλαγή στάσης της γειτονικής χώρας. Μην ξεχνάμε, παρά την επαναφορά στο προσκήνιο της αδιάλλακτης στάσης στο ζήτημα του ονόματος, ότι εδώ και 25 χρόνια πραγματικά αδιάλλακτη υπήρξε η πλευρά των Σκοπίων και δεν κατόρθωσε να κερδίσει τίποτα. Σήμερα, λοιπόν, φαίνεται να μετατοπίζεται σε πιο ήπιες θέσεις και η προοπτική της σύνθετης ονομασίας να είναι πιθανή. Γι’ αυτό επανήλθε στο προσκήνιο το ζήτημα και, ασχέτως αν προκαλεί πονοκέφαλο στην κυβέρνηση ή αμηχανία στην αντιπολίτευση, η χώρα έχει προσέλθει εδώ και χρόνια σε διαπραγμάτευση υπό τη διαμεσολαβητική αιγίδα του ΟΗΕ και οποιαδήποτε διαφοροποίησή της σε γραμμές σκληρότερες και αδιάλλακτες θα αποτελούσε εκτός από ανεπίτρεπτο αναχρονισμό και στάση καταχρηστική για έθνος που σέβεται τη διεθνή νομιμότητα. Εξίσου σημαντικά με το ζήτημα του ονόματος είναι ασφαλώς και τα ζητήματα των ιδρυτικών-συστατικών κειμένων της γειτονικής χώρας, αλλά και της γλώσσας της. Όμως η μάχη σε επίπεδο συμβολισμών είναι λογικό να αφορά το όνομα, αφού αυτό είναι που έχει τεράστια σημειολογική αξία.

Η συμμετοχή στα συλλαλητήρια είναι άσκηση ελευθερίας αλλά δεν είναι πραγμάτωση ευθύνης

Τα νέα προσκλητήρια, λοιπόν, σε συλλαλητήρια για το όνομα της FYROM εκφράζουν την ανάγκη πολλών συμπατριωτών μας να διαδηλώσουν την αγωνία τους, αλλά και τη δυσαρέσκειά τους σε περίπτωση συμβιβασμού της χώρας μας σε μια κοινά αποδεκτή ονομασία. Είναι δικαίωμα των ανθρώπων να το κάνουν, με δεδομένο μάλιστα ότι δεν επωμίζονται την ευθύνη της διαπραγμάτευσης και της απόφασης, αφού ο ρόλος αυτός ανήκει στην υπεύθυνη πολιτικά κυβέρνηση του τόπου. Η συμμετοχή δηλαδή στο συλλαλητήριο είναι άσκηση ελευθερίας αλλά δεν είναι πραγμάτωση ευθύνης. Ταυτόχρονα, σε αντίθεση με την προηγούμενη φορά, δεν καλύπτεται πολιτικά από καμία υπεύθυνη κοινοβουλευτική δύναμη, δεν επιδοκιμάζεται από την Εκκλησία, δεν υποστηρίζεται από την αυτοδιοίκηση. Εκτός αυτού, κινδυνεύει να εξαλλαγεί σε ακραία εθνικιστική (και όχι πατριωτική) διαδήλωση, με τη διαφαινόμενη δεσπόζουσα συμμετοχή διάφορων γραφικών, ιδιόρρυθμων, επικίνδυνων πατριδοκάπηλων και με την προσθήκη και ενός ιδιότυπου υπόκοσμου που αναπτύσσεται γύρω από τον σκοτεινό φανατισμό των γηπέδων και όλοι μαζί, άλλος λιγότερο κι άλλος περισσότερο, εκφέρουν λόγο διχαστικό αμφισβητώντας τον πατριωτισμό όσων διαχωρίζουν τη θέση τους και ανησυχούν περισσότερο για τη σοβαρή διακινδύνευση σε βάρος των συμφερόντων της χώρας που μπορεί να προκύψει από μια αδιάλλακτη στάση. Οι σοβαροί άνθρωποι, λοιπόν, που θα πάνε εκεί αυτό πρέπει να το έχουν υπόψη τους. Και να λάβουν επίσης υπόψη ότι με το σκηνικό που φαίνεται ότι πάει να στηθεί, το συλλαλητήριο δεν θα ενώσει σε έναν στόχο (έστω και ανεδαφικό ή εσφαλμένο, όπως έγινε κατά τη γνώμη μου στο παρελθόν) αλλά, αντίθετα, θα διχάσει. Όλα αυτά με την αυτονόητη παραδοχή ότι οι άνθρωποι έχουν απόλυτο δικαίωμα να συναθροίζονται και να διαδηλώνουν ειρηνικά τις αγωνίες τους ή τα «πιστεύω» τους.