Fake news και fake πρόσφυγες - Free Sunday
Fake news και fake πρόσφυγες
Ειδομένη 2016: Όταν έκλεισε ο Βαλκανικός διάδρομος Eurokinissi

Fake news και fake πρόσφυγες

Αναστάτωση προκάλεσαν στο υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής τα δύο γερμανικά δημοσιεύματα της τελευταίας εβδομάδας, τα οποία αναφέρονταν στους πρόσφυγες που φιλοξενούνται στην Ελλάδα και στον βαλκανικό διάδρομο, δηλαδή στη διαδρομή από τα νησιά του Αιγαίου στη Βόρεια Ευρώπη.

Tο πρώτο ήταν στην εφημερίδα «Die Welt», η οποία επικαλούνταν τις γερμανικές υπηρεσίες ασφαλείας: «Εσωτερικά έγγραφα των γερμανικών υπηρεσιών ασφαλείας αναφέρουν ξεκάθαρα: “Η πίεση των μεταναστευτικών ροών από την Ελλάδα στη Γερμανία παραμένει αμείωτη”, ενώ σημειώνεται ότι έχουν δημιουργηθεί εναλλακτικές διαδρομές».

Το δεύτερο ήταν της «Frankfurter Allgemeine Zeitung», το οποίο σχολιάζοντας τις επιπτώσεις από τη νίκη στα Σκόπια της Σοσιαλδημοκρατικής Ένωσης του πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ δεν απέκλειε το ενδεχόμενο να επιτρέψει την επαναλειτουργία του βαλκανικού διαδρόμου ως κίνηση καλής θέλησης απέναντι στην Ελλάδα.

«Η Αθήνα κάνει λόγο για περίπου 62.000 πρόσφυγες στην ενδοχώρα και στα νησιά. Στην πραγματικότητα, μόνο περίπου 40.000 άνθρωποι ζουν στη χώρα, παρ’ ότι μόνο φέτος 20.000 νέοι αιτούντες άσυλο έφτασαν στα νησιά του Αιγαίου» είχε γράψει η «Die Welt», η οποία ζήτησε και σχόλιο από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ. Ο Οργανισμός περίπου επιβεβαίωσε την παραπάνω εκτίμηση, κάνοντας λόγο για 44.000 πρόσφυγες, ενώ υπολόγισε σε 15.000 τις νέες αιτήσεις για άσυλο που κατατίθενται κάθε μήνα στη Γερμανία από ανθρώπους οι οποίοι φτάνουν στη Γερμανία μέσω του βαλκανικού διαδρόμου. Αν αυτός ο αριθμός είναι ακριβής, στο δωδεκάμηνο οι νέες αιτήσεις για άσυλο φτάνουν περίπου τις 200.000, όσος δηλαδή ο ετήσιος στόχος για τα αιτήματα ασύλου που έθεσαν οι Χριστιανοδημοκράτες της καγκελαρίου Μέρκελ και οι Χριστιανοσοσιαλιστές Βαυαροί σύμμαχοί της.

 Μπαλάφας και Μουζάλας επιβεβαιώνουν την «Die Welt»

Απέναντι στο δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας η Αθήνα είχε δύο προσεγγίσεις. Μία ήπια, του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, και μία αυστηρή, του υφυπουργού Γιάννη Μπαλάφα, ο οποίος έκανε λόγο για fake news. Το ζήτημα όμως ήταν ότι και οι δύο επιβεβαίωναν το δημοσίευμα διαψεύδοντάς το.

Σύμφωνα με το υπουργείο, το ρεπορτάζ «δεν υποστηρίζεται από κανένα τεκμηριωμένο στοιχείο, είναι ατυχές και έρχεται σε μια περίοδο που η Ελλάδα αντιμετωπίζει αυξημένο αριθμό εισροών προσφύγων-μεταναστών και η Γερμανία βρίσκεται σε σύνθετη μετεκλογική περίοδο».

Όμως στην ίδια ανακοίνωση το υπουργείο δήλωσε ότι δεν διαθέτει ούτε το ίδιο στοιχεία, καθώς, όπως ανέφερε: «Υπάρχουν δυσκολίες στην καταγραφή του προσφυγικού-μεταναστευτικού πληθυσμού λόγω της ρευστότητάς του».

Το ερώτημα το οποίο πρέπει να απαντήσει το υπουργείο με βάση αυτή την απάντηση είναι τι προκαλεί τη ρευστότητα, όταν το ίδιο στην ίδια ανακοίνωση διαβεβαιώνει ότι «εντείνεται ο έλεγχος στα αεροδρόμια της χώρας, ώστε άτομα χωρίς τα απαραίτητα και νόμιμα ταξιδιωτικά έγγραφα να εντοπίζονται και να αποτρέπεται η έξοδός τους από τη χώρα».

Ο δρόμος της εξόδου από την Ελλάδα υποτίθεται ότι είναι κλειστός ακόμη και για τις επανενώσεις οικογενειών, οι διαμένοντες στα νησιά χαρακτηρίζονται «εγκλωβισμένοι» (όσο κι αν ο όρος έχει τεθεί σε αμφισβήτηση από το καλοκαίρι του 2016, όταν πρόσφυγας από τη Χίο συνελήφθη στη Θεσσαλονίκη για βιασμό, χωρίς ποτέ να απαντηθεί πώς έφυγε από τη Χίο), ενώ οι ομαδικές μετεγκαταστάσεις, όπως η προχθεσινή 234 προσφύγων στη Γαλλία, είναι σπάνιες.

Ο κ. Μπαλάφας, από την πλευρά του, δεν είχε δυσκολίες να επικαλεστεί αριθμούς, επιβεβαιώνοντας ότι ο αριθμός των 62.000 (62.206 στο επίσημο έγγραφο της 1ης Αυγούστου) απέχει από την πραγματικότητα, καθώς έκανε λόγο για 55.000-60.000, δηλαδή άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο για απόκλιση έως και 15%, ενώ ειδικά στα νησιά, όπως είπε, βρίσκονται περίπου 12.000-14.000 μετανάστες και πρόσφυγες. Αν είχε πάρει το ημερήσιο δελτίο του Εθνικού Συντονιστικού Κέντρου Ελέγχου Συνόρων στις 16 Οκτωβρίου, ημέρα που έκανε τις δηλώσεις, θα έβλεπε ότι στα νησιά βρίσκονταν 14.539 άτομα, δηλαδή ο αριθμός που έδωσε είχε μια απόκλιση περίπου 20%.

Κάποιοι λένε ότι θα είχε περισσότερο ενδιαφέρον να αναζητηθεί και ο αριθμός των ατόμων που έχουν σήμερα δουλειά εξαιτίας της προσφυγικής κρίσης…

 Η κινδυνολογία του βαλκανικού διαδρόμου

Σε ό,τι αφορά τον βαλκανικό διάδρομο, η «Die Welt» έγραφε ότι «η βαλκανική διαδρομή είναι κλειστή, όπως λένε οι πολιτικοί. Κάθε μήνα, όμως, 15.000 αιτούντες άσυλο εξακολουθούν να φτάνουν στη Γερμανία, ακολουθώντας τη βαλκανική οδό. Ένας από τους σημαντικότερους λόγους που συμβαίνει αυτό είναι ότι χώρες όπως η Ελλάδα και η Βουλγαρία –εσκεμμένα– δεν φυλάσσουν τα εξωτερικά σύνορά τους και συνεχίζουν να στέλνουν κύματα προσφύγων στην Κεντρική Ευρώπη, κόντρα στους κανόνες της Ε.Ε.».

Ο κ. Μπαλάφας απέφυγε να σχολιάσει, όμως στην ανακοίνωση του υπουργείου αναφερόταν ότι μόνο κατά τους τρεις μήνες του καλοκαιριού από την ΠΓΔΜ επανεισήχθησαν περί τα 600 άτομα στην Ελλάδα. Κοινώς, δηλαδή, ο διάδρομος υπάρχει, απλώς είναι δύσκολος και επικίνδυνος. Αν δηλαδή επαναπροωθήθηκαν 600 στην Ελλάδα, πόσοι κατάφεραν να συνεχίσουν;

Ενδεικτικό, πάντως, της «αποτελεσματικότητας» στη φύλαξη των συνόρων είναι το γεγονός ότι στις 18 Οκτωβρίου συνελήφθη, λίγο πριν πετάξει από το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης, ένα πρώην στέλεχος των μυστικών υπηρεσιών της ΠΓΔΜ, το οποίο είχε μπει στην Ελλάδα με ψεύτικο βουλγάρικο διαβατήριο.

Στα Σκόπια, πολιτικοί από το αντιπολιτευόμενο VMRO του πρώην πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι υποστήριζαν με δηλώσεις τους στην εφημερίδα «Frankfurter Allgemeine Zeitung» ότι μετά τη νίκη του στις δημοτικές εκλογές ο κ. Ζάεφ θα προσφέρει την επαναλειτουργία του βαλκανικού διαδρόμου για να εξευμενίσει την Αθήνα.

Το πρακτικό ζήτημα όμως είναι, εάν και εφόσον υπάρξει προσφυγική ροή από την Ελλάδα προς τα βόρεια και ανοίξει ο βαλκανικός διάδρομος στην ΠΓΔΜ, τι θα γίνει στη συνέχεια; Ακόμη κι αν η Σερβία ακολουθούσε, η ροή θα σταματούσε είτε στην Ουγγαρία είτε στην Αυστρία, που μετά την εκλογή του Σεμπάστιαν Κουρτς στην πρωθυπουργία αναμένεται να έχει και επισήμως μια πιο συγκεκριμένη αντιμεταναστευτική προσέγγιση στα ευρωπαϊκά πράγματα.

Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν υπήρξε ένας από τους πιο θερμούς υποστηρικτές του Νίκολα Γκρούεφσκι, επειδή, όπως είπε, έχτισε «τοίχο με την Ελλάδα κι έτσι έκλεισε τον βαλκανικό δρόμο». «Ο Γκρούεφσκι είναι η μόνη ελπίδα για να γίνει η Μακεδονία μέλος της Ε.Ε.» είχε πει ο Όρμπαν.

Σύμφωνα με τους υποστηρικτές του κ. Γκρούεφσκι, η διάνοιξη του βαλκανικού διαδρόμου θα εξευμενίσει την Ελλάδα που είχε καταγγείλει την κατασκευή του και θα βοηθήσει στην άρση των ελληνικών ενστάσεων για ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. Προφανώς, στην προσπάθεια να ανακτήσουν το εσωτερικό ακροατήριο, το οποίο το κόμμα τους έχασε, παραβλέπουν ότι και η Ελλάδα δύσκολα μπορεί να μιλά για τους τοίχους των άλλων όταν έχει χτίσει τοίχο στα σύνορα με την Τουρκία στη Θράκη.

Η κινδυνολογία ότι θα ανοίξει εκ νέου ο βαλκανικός διάδρομος δεν επηρεάζει την ΠΓΔΜ, όπου άλλωστε φιλοξενούνται μόλις 200 πρόσφυγες σε δύο στρατόπεδα, μπορεί όμως να έχει απρόσμενες επιπτώσεις τόσο στους 7.600 πρόσφυγες που όταν έκλεισε ο διάδρομος εγκλωβίστηκαν στη Σερβία όσο και στους εκατοντάδες χιλιάδες που περιμένουν στα τουρκικά παράλια απέναντι από τα ελληνικά νησιά.