Ανέφικτος ο έλεγχος νομιμότητας του "πόθεν έσχες" σύμφωνα με το ΣτΕ

Με επίθεση στη δικαιοσύνη απάντησε η κυβέρνηση στην απόφαση του ΣτΕ η οποία διαπίστωσε αντισυνταγματικές διατάξεις στην δήλωση της περιουσιακής κατάστασης, η προθεσμία για την υποβολή της οποίας λήγει μεθαύριο Σάββατο 21 Οκτωβρίου 2017

"Φοβάμαι πως η δικαιοσύνη θα εκτεθεί" δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης Δημήτρης Παπαγγελόπουλος ο οποίος συνυπογράφει μαζί με τον υπουργό Οικονομικών την απόφαση για την ηλεκτρονική υποβολή των δηλώσεων πόθεν έσχες, αν και είπε ότι δεν έχει ενημερωθεί επίσημα για την απόφαση, όπως και ο πρόεδρος της Βουλής, Νίκος Βούτσης, ο οποίος επίσης εξέφρασε αρνητική έκπληξη.

Όμως, σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση, δια μέσου του υπουργείου Δικαιοσύνης έχει ενημερωθεί για το αποτέλεσμα, αμέσως μετά το τέλος των διασκέψεων επί της εν λόγω απόφασης, τον περασμένο Ιούνιο και για αυτό το λόγο είχε εκφραστεί δυσφορία για τον πρόεδρο του ΣτΕ Νικόλάο Σακελλαρίου. Η κυβέρνηση είχε ενημερωθεί

Η Ολομέλεια του ΣτΕ με την υπ' αριθμ. 2649/2017 απόφαση των 70 σελίδων που δημοσιεύθηκε χθες, κρίνει ότι η σχετική υπουργική απόφαση είναι μη νόμιμη και πολλές διατάξεις της αντισυνταγματικές και κατά συνέπεια πρέπει να εκδοθεί νέα προσαρμοσμένη στο περιεχόμενο της απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ.

Η μη νομιμότητα της απόφασης των υπουργών Δικαιοσύνης και Οικονομικών (1846οικ./13.10.2016) ανάγεται στο γεγονός δεν δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (δηλαδή δεν απέκτησαν νόμιμη υπόσταση) οι παραμετρικές τιμές και οι οδηγίες συμπλήρωσης πεδίων των Δ.Π.Κ. και Δ.Ο.Σ. που περιλαμβάνονται στην ηλεκτρονική εφαρμογή «πόθεν έσχες», με αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτος ο έλεγχος νομιμότητας των ουσιωδών αυτών στοιχείων της.

Οι σύμβουλοι της Επικρατείας, λόγω της σπουδαιότητας των ζητημάτων που τέθηκαν, δεν αρκέστηκαν σε αυτό και προχώρησαν στην εξέταση των λόγων ακυρώσεως που προέβαλαν οι δικαστικές ενώσεις, επί της επίμαχης υπουργικής απόφασης.

Έτσι, κρίθηκε αντισυνταγματική η διάταξη εκείνη της υπουργικής απόφασης που υποχρεώνει να δηλώνονται τα χρηματικά ποσά που είναι κάτω από το μαξιλάρι και τα περιουσιακά στοιχεία, που η αξία τους υπερβαίνει τα 30.000 ευρώ.

Επίσης, η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε ότι η παράλειψη της υπουργικής απόφασης να προβλέψει εύλογο χρονικό περιορισμό (που δεν μπορεί να υπερβεί την πενταετία) για τη διενέργεια και ολοκλήρωση του ελέγχου, καθώς και για τη διατήρηση των προσωπικών δεδομένων των υπόχρεων αντίκεινται στην κατοχυρωμένη συνταγματικώς αρχή της ασφάλειας του δικαίου και στη δυνατότητα διατήρησης των προσωπικών δεδομένων μόνο για όσο χρονικό διάστημα είναι απαραίτητο για τις ανάγκες της επεξεργασίας.

Εξάλλου, υπογραμμίζεται στην δικαστική απόφαση ότι ναι μεν οι προβλεπόμενες ποινικές κυρώσεις δεν παραβιάζουν την συνταγματική αρχή της αναλογικότητας, ενόψει και του σκοπού δημόσιου συμφέροντος για τον οποίο θεσπίστηκε ο έλεγχος της περιουσιακής κατάστασης, αλλά το όργανο ελέγχου οφείλει (σύμφωνα και με την συνταγματική αρχή της προηγούμενης ακρόασης), να καλεί προηγουμένως τον ελεγχόμενο προς παροχή διευκρινίσεων.

Παράλληλα, ενόψει της σοβαρότητας των απειλουμένων κυρώσεων, οι δημόσιες υπηρεσίες οφείλουν να διαμορφώσουν τη διαδικτυακή εφαρμογή, κατά τρόπο ώστε να μην καθίσταται αδύνατη ή ιδιαιτέρως δυσχερής η υποβολή δήλωσης μέσω της χρήσης του ηλεκτρονικού συστήματος από τον μέσο χρήστη. Δηλαδή να απλοποιηθεί ο τρόπος ηλεκτρονικής κατάθεσης των δηλώσεων πόθεν έσχες.

Αναφορικά με τις δηλώσεις των δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών, το ΣτΕ, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο έλεγχος της περιουσιακής κατάστασης αυτών συνδέεται άμεσα με την εκπλήρωση του υπηρεσιακού τους καθήκοντος και πρέπει να διενεργείται κατά τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η συνταγματικώς επιβαλλόμενη ανεξαρτησία αυτών έναντι των οργάνων των δύο άλλων λειτουργιών, κατέληξε, στο ότι το επιφορτισμένο με τον έλεγχο όργανο πρέπει να συγκροτείται, τουλάχιστον κατά πλειοψηφία, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου του, από ανώτατους τακτικούς δικαστές, μέλη των τριών Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας.

Κρίθηκε επίσης ότι η καθιέρωση υποχρεωτικού ελέγχου των δηλώσεων των δικαστικών λειτουργών που υπηρετούν σε Ανώτατο Δικαστήριο, και όχι δειγματοληπτικού όπως ισχύει για όλους τους υπόλοιπους δικαστικούς λειτουργούς, αποτελεί μέτρο απρόσφορο προς επίτευξη του επιδιωκόμενου με το νόμο σκοπού.

Κλείνοντας την δικαστική απόφαση οι σύμβουλοι Επικρατείας απέρριψαν τον ισχυρισμό των δικαστικών Ενώσεων για την ασφάλεια του πληροφοριακού συστήματος «πόθεν έσχες», σημειώνοντας ότι οι αρμόδιοι υπουργοί και διοικητικοί παράγοντες έχουν λάβει ικανά μέτρα προκειμένου να ελαχιστοποιήσει τους κινδύνους επέμβασης τρίτων σε αυτό και διαρροής των προσωπικών δεδομένων των υπόχρεων υποβολής δηλώσεων πόθεν έσχες.