Κίνδυνος οπισθοχώρησης για την «ψηφιακή» Ελλάδα

Μπορεί η κυβέρνηση και ειδικά το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής να υπογραμμίζει διαρκώς την ανάγκη της περαιτέρω διείσδυσης της παροχής υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στους πολίτες, ωστόσο η Ελλάδα συνεχίζει να βρίσκεται πολύ πίσω σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες-μέλη της Ε.Ε. στο ζήτημα της ψηφιακής ανάπτυξης του κράτους και των υπηρεσιών του.

Προτελευταίοι στην Ευρώπη
Με τις εικόνες χάους που επικράτησαν στους σταθμούς του μετρό για την έκδοση του ηλεκτρονικού προσωποποιημένου εισιτηρίου για τα μέσα μαζικής μεταφοράς ακόμα νωπές στη μνήμη του επιβατικού κοινού της Αθήνας (μόλις πριν από λίγες ημέρες επιτράπηκε η ηλεκτρονική αίτηση και κατάθεση εγγράφων για τη διαδικασία), μάλλον δεν προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση της Ε.Ε. σύμφωνα με τον Δείκτη Ψηφιακής Κοινωνίας και Οικονομίας (DESI) για το 2016 που παρουσίασε πριν από μερικούς μήνες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Από τα στοιχεία του δείκτη προκύπτει ότι η Ελλάδα καταλαμβάνει την 26η θέση, πάνω μόνο από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξής της στον ψηφιακό τομέα ήταν χαμηλότερος από τον μέσο όρο της Ε.Ε.
Συγκεκριμένα, με βάση τα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης που επεξεργάστηκε τα δεδομένα της Επιτροπής, η Ελλάδα έχει συνολική βαθμολογία 0,37 και κατατάσσεται στην 26η θέση μεταξύ των 28 κρατών-μελών της Ε.Ε. Σε σχέση με το προηγούμενο έτος, έχει σημειώσει πρόοδο όσον αφορά τη συνδεσιμότητα. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι το 99% των ελληνικών νοικοκυριών έχει πρόσβαση σε σταθερές ευρυζωνικές υπηρεσίες, το 34% δεν έχει ακόμη συνδρομή σε αυτές. Παράλληλα, η Ελλάδα υστερεί από την πλευρά της ζήτησης, με χαμηλό επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων (μόνο 63% είναι τακτικοί χρήστες του διαδικτύου, ενώ 30% δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ το διαδίκτυο) και εμπιστοσύνης (οι περισσότεροι Έλληνες εξακολουθούν να μην πραγματοποιούν ηλεκτρονικές αγορές ή ηλεκτρονικές συναλλαγές). Όπως επισημαίνεται, η εικόνα αυτή αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας, ενώ υπογραμμίζεται ότι οι διαδικτυακές δημόσιες υπηρεσίες αποτελούν βασική πρόκληση για την Ελλάδα, δεδομένου ότι η χώρα είναι μεταξύ των τελευταίων στην Ε.Ε.

«Χαλαρή» χρήση του internet
Παράλληλα, απολύτως ενδεικτικά για το έλλειμμα σε αυτό που ονομάζεται «ψηφιακή διακυβέρνηση» και «ψηφιακή οικονομία» στη χώρα είναι και τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ σχετικά με τη διείσδυση του διαδικτύου στην Ελλάδα, αλλά και για τη χρήση του από τους Έλληνες, καθώς, ενώ σχεδόν το 70% των νοικοκυριών διαθέτει σύνδεση στο διαδίκτυο, οι Έλληνες απασχολούνται κυρίως με απλή… κατανάλωση διαδικτυακών προϊόντων. Συγκεκριμένα, από τη μελέτη της ΕΛΣΤΑΤ σχετικά με το πώς οι Έλληνες χρησιμοποιούν το διαδίκτυο φαίνεται ότι στη συντριπτική τους πλειοψηφία έχουν μια «παθητική» προσέγγιση στο μέσο: το 87,1% το χρησιμοποιεί για να διαβάζει ειδήσεις από ενημερωτικά sites, το 82,1% για να αναζητά πληροφορίες για προϊόντα και υπηρεσίες, το 75,2% για να στέλνει και να λαμβάνει emails, το 71,5% για να συμμετέχει σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Twitter κ.λπ.) και το 67,6% χρησιμοποιεί το internet για πληροφορίες σχετικά με ζητήματα υγείας, διατροφής και ευζωίας. Στον αντίποδα, μόνο το 35,9% κάνει χρήση υπηρεσιών e-banking μέσω διαδικτύου, το 22% το χρησιμοποιεί για αναζήτηση εργασίας, μόνο το 7,6% χρησιμοποιεί πλατφόρμες επαγγελματικής κοινωνικής δικτύωσης (όπως το LinkedIn) και μόλις το 5,2% συμμετέχει σε online διαβουλεύσεις ή ψηφοφορίες για κοινωνικά ή πολιτικά θέματα.

Μόνο μία γραμμή υψηλής ταχύτητας στις δέκα
Σημειώνεται, δε, ότι σύμφωνα με έκθεση της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) στο α΄ εξάμηνο του 2017 μόλις το 10% των ευρυζωνικών γραμμών στην Ελλάδα ήταν γραμμές υψηλών ταχυτήτων, δηλαδή ταχυτήτων από 30 Mbps και άνω, φέρνοντας τη χώρα σε μειονεκτική θέση σε σχέση με τις ψηφιακά πιο ώριμες χώρες, αν και, όπως επισημαίνει η ΕΕΤΤ, το ποσοστό αυτό εμφανίζεται αυξημένο έναντι του 7,6% που ήταν το αντίστοιχο ποσοστό στο τέλος του 2016. Μάλιστα, η ΕΕΤΤ αποδίδει τη συνολική αυτή αύξηση κυρίως στην αύξηση του ποσοστού των γραμμών VDSL επί του συνόλου των ευρυζωνικών γραμμών από 7,5% στο τέλος του 2016 σε 9,7% στα μέσα του 2017, αν και συνολικά η διείσδυση των γραμμών VDSL στον πληθυσμό στο α΄ εξάμηνο του 2017 έφτανε μόλις το 3,3%. Παράλληλα, στη διάρκεια του α΄ εξαμήνου του 2017 το σύνολο των ενεργών συνδρομητών κινητών τηλεπικοινωνιών που έκαναν χρήση υπηρεσιών δεδομένων στο διαδίκτυο ανήλθε σε 6.377.352 έναντι 5.709.261 τον Δεκέμβριο του 2016. Από αυτούς, οι 463.132 έκαναν χρήση καρτών για πρόσβαση στο διαδίκτυο (datacards), οι 5.239.343 είτε προμηθεύτηκαν πακέτο δεδομένων επιπρόσθετα σε πακέτο κινητής τηλεφωνίας (add-on) είτε έκαναν χρήση υπηρεσιών δεδομένων διαδικτύου μέσω προγραμμάτων κινητής που, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν πρόσβαση στο διαδίκτυο με ενιαία χρέωση (bundle) και οι υπόλοιποι 674.877 έκαναν χρήση υπηρεσιών δεδομένων μέσω προγραμμάτων κινητής που, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν πρόσβαση στο διαδίκτυο (χρέωση ανά μονάδα).

Καμπανάκι για στασιμότητα
Την ίδια στιγμή σήμα συναγερμού για κίνδυνο ακόμα και οπισθοχώρησης σημαίνει νέα μελέτη, προερχόμενη, αυτή τη φορά, από τις ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα εντάσσεται στις χώρες που κινδυνεύουν να μείνουν εκτός του παγκόσμιου ψηφιακού χάρτη, σύμφωνα με τη μελέτη «Digital Planet» για το 2017 που εκπόνησε το Fletcher School του Πανεπιστημίου Tufts για την πρόοδο των οικονομιών ανά τον κόσμο σε σχέση με την υιοθέτηση της ψηφιακής τεχνολογίας, μελετώντας 60 χώρες. Βάσει της έκθεσης, η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση στον δείκτη της δυναμικής της ψηφιακής εξέλιξης (ο οποίος καταγράφει τις ψηφιακές υποδομές, τη χρήση ψηφιακών υπηρεσιών από τους πολίτες κ.λπ.), ενώ υπογραμμίζεται ότι χώρες όπως η Ελλάδα θα πρέπει, για να βελτιώσουν τη δυναμική τους, να κλείσουν το χάσμα στο φορητό διαδίκτυο, δηλαδή τη διαφορά μεταξύ του συνολικού αριθμού των κινητών τηλεφώνων και των συσκευών που έχουν πρόσβαση στο mobile internet.