Μετ’ εμποδίων προσωπικού χαρακτήρα το ηλεκτρονικό εισιτήριο

Συγκεκριμένα, με την υπ’ αριθμ. 1/2017 γνωμοδότησή της ζήτησε από τον ΟΑΣΑ αυστηρές εγγυήσεις προστασίας των προσωπικών δεδομένων προκειμένου να δώσει το πράσινο φως για το ηλεκτρονικό εισιτήριο για όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς, καθώς αυτό θα περιλαμβάνει πληθώρα προσωπικών δεδομένων.

Για την έκδοση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου –η εφαρμογή του οποίου άρχισε πιλοτικά σε λεωφορεία, τρόλεϊ και τραμ από την 1η Φεβρουαρίου–, από τους πολίτες, μεταξύ άλλων, θα πρέπει να δοθούν ονοματεπώνυμο, διεύθυνση κατοικίας, ημερομηνία γέννησης, ΑΜΚΑ, φωτογραφία σε ηλεκτρονική μορφή, αριθμό τηλεφώνου, αριθμό κινητού τηλεφώνου, αριθμό φαξ, ταχυδρομική διεύθυνση και ηλεκτρονική διεύθυνση. Επίσης, στην εξωτερική επιφάνεια της κάρτας θα υπάρχει το ονοματεπώνυμο, ο τύπος δικαιούχου και η φωτογραφία.  

Η Αρχή υπογράμμιζε ότι ο ΟΑΣΑ δεν έχει εξετάσει «εναλλακτικές τεχνικές λύσεις που αφενός μεν θα επιτύγχαναν εξίσου τους επιδιωκόμενους σκοπούς, αφετέρου δε θα εξασφάλιζαν την προστασία της ιδιωτικότητας των χρηστών». Ανέφερε ακόμη ότι τα «δεδομένα στην επιφάνεια της κάρτας (ονοματεπώνυμο, φωτογραφία) και στο chip της κάρτας είναι κατ’ αρχάς πρόσφορα σε σχέση με τους επιδιωκόμενους σκοπούς. Θα πρέπει ωστόσο να ληφθεί μέριμνα, εφόσον στο chip τηρείται και κάποιο ιστορικό επικυρώσεων της κάρτας, να τεκμηριώνεται ότι το ιστορικό αυτό είναι απόλυτα αναγκαίο –και, ως εκ τούτου, το ελάχιστο δυνατό– ενόψει των επιδιωκόμενων σκοπών». Και αυτό γιατί «τα δεδομένα στο chip της κάρτας τηρούνται και μεταδίδονται ανέπαφα και μη κρυπτογραφημένα και, κατά συνέπεια, τυχόν απώλεια της κάρτας δύναται να επιτρέψει σε κάποιον τρίτο να ανακαλύψει και το ιστορικό των μετακινήσεων».

Επιπλέον, η Αρχή τόνιζε ότι «οι μετακινήσεις κάθε επιβάτη-χρήστη προσωποποιημένου ηλεκτρονικού εισιτηρίου παύουν πλέον να είναι ανώνυμες, με αποτέλεσμα να θίγεται υπέρμετρα η ελευθερία κίνησης ή κυκλοφορίας, της οποίας αναπόσπαστο μέρος συνιστά το δικαίωμα της ανώνυμης μετακίνησης». Σημειώνεται ότι η νέα κάρτα θα αντικαταστήσει πλήρως όλους τους τύπους καρτών απεριορίστων διαδρομών και θα είναι υποχρεωτική η χρήση της, ενώ θα υπάρχει και ένας μοναδικός σειριακός αριθμός που θα αποδίδεται σε κάθε κάρτα. Ο αριθμός αυτός θα τηρείται μόνιμα τόσο στο chip της κάρτας όσο και στην υποκείμενη βάση δεδομένων, στην οποία τηρούνται πρόσθετες πληροφορίες για κάθε κίνηση της κάρτας.

Για ασφαλή βάση δεδομένων όπου θα καταχωρίζονται τα στοιχεία των επιβατών έκανε λόγο σε απάντησή του ο ΟΑΣΑ, τονίζοντας ότι θα διασφαλίζεται η ανωνυμία όσων μετακινούνται και θα γίνεται στατιστική επεξεργασία μόνο του τύπου κομίστρου «για εφαρμογή δικαιότερης τιμολογιακής πολιτικής προς όφελος των επιβατών».

«Βασική παράμετρος του νέου συστήματος είναι η πλήρης διασφάλιση της ανωνυμίας της μετακίνησης και ο σεβασμός τόσο του δικαιώματος της πληροφοριακής αυτοδιάθεσης όσο και του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή του συνόλου του επιβατικού κοινού στα δημόσια αστικά μέσα μεταφοράς της Αθήνας» ανέφερε ο Οργανισμός. Μάλιστα, στην ανακοίνωση ξεκαθάριζε ότι «διαθέτει όλη τη σχετική τεκμηρίωση για όλα τα απαραίτητα τεχνικά μέτρα που θα διασφαλίζουν πλήρως την ιδιωτικότητα των μετακινήσεων των επιβατών και σε κάθε περίπτωση δεν θα υπάρχει δυνατότητα συσχέτισης της μετακίνησης με συγκεκριμένο φυσικό πρόσωπο, άρα και ταυτοποίησης, προασπίζοντας πλήρως τόσο την ιδιωτικότητα των χρηστών του ηλεκτρονικού εισιτηρίου όσο και το δικαίωμα του επιβατικού κοινού στην ανώνυμη μετακίνηση, λαμβάνοντας υπόψη και την εμπειρία από άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπου έχει εφαρμοστεί το ηλεκτρονικό εισιτήριο».

Από τη Δευτέρα 3 Απριλίου το ηλεκτρονικό εισιτήριο θα λειτουργεί σε όλες τις γραμμές του ΟΑΣΑ. Η εφαρμογή του κρίθηκε επιβεβλημένη, καθώς η ζημιά για το Δημόσιο από τη λαθρεπιβίβαση υπολογίζεται στα 40.000.000 ευρώ ετησίως.

Οι νέοι τύποι κομίστρου είναι δύο. Το πολλαπλό εισιτήριο, που είναι επαναφορτιζόμενο, και η έξυπνη κάρτα ΑΤΗ.ΕΝΑ CARD, που θα προσαρμόζεται στις ανάγκες του κατόχου της. Μπορεί να επαναφορτίζεται με διαφορετικά προϊόντα κομίστρου κάθε φορά, ανάλογα με τις μετακινήσεις που επιθυμεί ο επιβάτης. Σε πρώτη φάση οι επιβάτες θα μπορούν να φορτίζουν το πολλαπλό εισιτήριο με προϊόντα κομίστρου, όπως το ημερήσιο, το πενθήμερο, το τριήμερο, τα κανονικά εισιτήρια αεροδρομίου για το μετρό και τα λεωφορεία express. H έκδοση και η φόρτιση του πολλαπλού εισιτηρίου, εκτός από τα αυτόματα μηχανήματα, θα πραγματοποιείται και σε οκτώ στελεχωμένα εκδοτήρια εισιτηρίων και καρτών της γραμμής 1 (Κηφισιά, Μαρούσι, Ηράκλειο, Κάτω Πατήσια, Αττική, Ομόνοια, Καλλιθέα, Πειραιάς), καθώς και στο εκδοτήριο του τραμ στο Σύνταγμα, τα οποία θα τεθούν σταδιακά σε λειτουργία.

Οι υπόλοιποι τύποι κομίστρου χαμηλότερης αξίας θα ενσωματωθούν σταδιακά στο νέο σύστημα. Οι δικαιούχοι μειωμένου ή δωρεάν εισιτηρίου θα προμηθεύονται την ειδική ηλεκτρονική κάρτα αφού προσκομίσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Οι εγγεγραμμένοι στα μητρώα του ΟΑΕΔ θα συνεχίσουν να μετακινούνται δωρεάν με το ηλεκτρονικό εισιτήριο που θα προμηθευτούν από τα ΚΕΠ. Οι τιμές για τα μειωμένα εισιτήρια, όπως και για τα κανονικά, αλλά και των μηνιαίων καρτών, παραμένουν οι ίδιες. Στους σταθμούς του μετρό θα τοποθετηθούν συνολικά 1.100 περιστρεφόμενες πύλες εισόδου-εξόδου (τουρνικέ), ώστε να μην μπορεί κάποιος να περάσει χωρίς εισιτήριο.

Έξαρση των επιθέσεων από ομάδες που τάσσονται υπέρ των ελεύθερων μετακινήσεων αναμένει η Ελληνική Αστυνομία το επόμενο διάστημα. Η αρχή έγινε την πρώτη ημέρα εφαρμογής του μέτρου του ηλεκτρονικού εισιτηρίου, όταν ομάδα 40 αγνώστων εισέβαλε σε τέσσερα λεωφορεία στου Ζωγράφου, ξηλώνοντας 21 ακυρωτικά μηχανήματα. Η ομάδα, που φέρεται να βγήκε από την Πανεπιστημιούπολη, εισήλθε σε τέσσερα λεωφορεία τα οποία βρίσκονταν ακινητοποιημένα στην αφετηρία των ΟΣΥ στην περιοχή, ανάγκασε τους οδηγούς να βγουν έξω από τα οχήματα και στη συνέχεια αφαίρεσε ακυρωτικά μηχανήματα. Λίγες ημέρες μετά άγνωστοι προκάλεσαν ζημιές σε ακυρωτικά μηχανήματα στον σταθμό Νερατζιώτισσα. Σε σύσκεψη πάντως που είχε πραγματοποιηθεί στη ΓΑΔΑ είχε αποφασιστεί η υπογραφή μνημονίου συνεργασίας μεταξύ ΟΑΣΑ και ΕΛ.ΑΣ. Στόχος η αύξηση των ανδρών της ασφάλειας οι οποίοι θα βρίσκονται σε συρμούς του ΗΣΑΠ και του μετρό, όπως και σε στάσεις λεωφορείων και τρόλεϊ. Επίσης, μία από τις προτάσεις είναι και η τοποθέτηση ειδικού κουμπιού-συναγερμού στη θέση του οδηγού των λεωφορείων και των τρόλεϊ, με το οποίο θα ειδοποιείται άμεσα η αστυνομία σε περίπτωση που εμφανίζονται κουκουλοφόροι.