Κωνσταντίνα Τάκαλου: «Ο άνθρωπος είναι κτητικός»
Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου 2017. Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν. ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων. Η καλλιτεχνική σύμπραξη τριών ιστορικών θεσμών της χώρας ανεβάζει «Μήδεια», σε σκηνοθεσία Μαριάννας Κάλμπαρη, με τη Μαρία Ναυπλιώτου στον ρόλο της Μήδειας. Η Κωνσταντίνα Τάκαλου, που έχει τον ρόλο του Αγγέλου, μας εξηγεί γιατί δεν υπάρχουν τραγικοί έρωτες.
Η «Μήδεια» στο πέρασμα των αιώνων αυτονομήθηκε από τον δημιουργό της, σαν τον «Δον Κιχώτη» που ξεπέρασε τον Θερβάντες. Με τη Μήδεια ασχολήθηκαν ο Σενέκας, ο Ανούιγ, ο Μίλερ, ο Κερουμπίνι (που την έκανε όπερα). Κι όμως, ενώ υπάρχουν τόσες ερμηνείες της, παραμείνει ένα αίνιγμα. Στην παράσταση της Μαριάννας Κάλμπαρη «ποια» Μήδεια θα δούμε;
Η Μήδεια αρχετυπικά είναι μια μορφή που θέλει να ενωθεί με το απόλυτο, είναι μια ηρωίδα που επιβεβαιώνεται από το πάθος. Υπό αυτή την έννοια, αυτό το στοιχείο θα υπάρχει και σε αυτή την παράσταση. Προσπαθούμε να τη δούμε πολύπλευρα: ως γυναίκα, ως βαθιά πληγωμένη ερωμένη, ως μητέρα και πολλά άλλα.
Διαβάζω στο δελτίο Τύπου της παράστασης: «Μέσα από τον μύθο της Μήδειας, όπως αυτός παρουσιάζεται στην τραγωδία του Ευριπίδη, αλλά και μέσα από ένθετα στα στάσιμα του έργου κείμενα και ποιήματα της αρχαιοελληνικής γραμματείας (Πλάτωνας, Σαπφώ, Θεόκριτος, Αρτεμίδωρος κ.ά.), η παράσταση του Θεάτρου Τέχνης επιθυμεί να μιλήσει για το ανεξήγητο του έρωτα». Πώς συνυπάρχει το κείμενο του Ευριπίδη με τα υπόλοιπα κείμενα; Συμπληρώνουν ή αναιρούν τον Ευριπίδη;
Δεν μπορείς να «συμπληρώσεις» έναν μεγάλο ποιητή, μπορείς όμως να συνομιλήσεις μαζί του. Ο λόγος που βάζεις εμβόλιμα κείμενα δεν είναι για να αναδείξεις έναν ούτως ή άλλως σπουδαίο ποιητή, αλλά για να δεις τι άλλο λένε για ένα πανανθρώπινο θέμα, όπως είναι ο έρωτας, και άλλοι συγγραφείς. Ο έρωτας είναι κάτι που αφορά όλους.
Δεν υπάρχουν τραγικοί έρωτες αλλά η ίδια η ζωή που είναι τραγική. Άρα το σκοτάδι ενός έρωτα έχει να κάνει με την τραγική ανθρώπινη κατάσταση.
Ωστόσο, η «Μήδεια» του Ευριπίδη δεν αφορά μόνο τον έρωτα αλλά θίγει σημαντικά ζητήματα: τη θέση του ξένου, του αδύνατου μπροστά στην εξουσία, το να κάνει κανείς παιδιά σήμερα ή όχι… Ζητήματα παρόντα και στις μέρες μας με τρόπο καταλυτικό. Τελικά, ο ανθρώπινος πολιτισμός, όσο κι αν προχωρά, είναι «καταδικασμένος» να απαντά διαρκώς στα θεμελιώδη;
Δεν μου αρέσουν οι παραλληλισμοί, ούτε τα θεωρητικά αντικρίσματα. Αυτό που μπορείς να προσλάβεις από ένα έργο είναι ανοιχτό στις ερμηνείες. Ανά πάσα στιγμή μπορεί να ανοίξει μπρος στα μάτια σου ένας καινούργιος κόσμος.
Και πώς, νομίζετε, σήμερα αντιμετωπίζουμε τους ξένους; Εξακολουθούμε να τους βλέπουμε ως βάρβαρους;
Ο άνθρωπος είναι κτητικός απέναντι στην ιδιοκτησία του, στα κεκτημένα του. Επίσης, είναι επιφυλακτικός απέναντι στο διαφορετικό, οπότε η έννοια της βαρβαρότητας απέναντι στον ξένο εξακολουθεί να υπάρχει. Για παράδειγμα, στο έργο η αντιμετώπιση του Ιάσονα απέναντι στην καταγωγή της Μήδειας είναι αφοριστική.
Στο έργο η Μήδεια και ο Ιάσονας, η γυναίκα και ο άντρας, αντιλαμβάνονται εντελώς διαφορετικά την ευδαιμονία. Ο ένας ως εξουσία, δόξα, χρήμα και η άλλη ως έρωτα, παιδιά, συναισθηματική ισορροπία. Αυτές οι δύο αντιλήψεις συγκρούονται μέχρι θανάτου. Εξακολουθεί να υπάρχει, νομίζετε, έως και σήμερα η γυναικεία και η αντρική αντίληψη των πραγμάτων;
Όσο και να φαίνεται παράδοξο, ακόμα και σήμερα η σκέψη των δύο φύλων είναι πολύ διαφορετική. Οι διαφορετικές αντιλήψεις είναι ζήτημα κοινωνικών συνθηκών.
INFO
Ευριπίδη
Μήδεια
Η βαρβαρότητα του έρωτα
Σκηνοθεσία: Μαριάννα Κάλμπαρη
Πρωταγωνιστούν: Μαρία Ναυπλιώτου, Χάρης Φραγκούλης και αλφαβητικά οι Γεράσιμος Γεννατάς, Αλεξάνδρα Καζάζου, Μαριάννα Κάλμπαρη, Σύρμω Κεκέ, Ιωάννα Μαυρέα, Φωτεινή Μπαξεβάνη, Αλέξανδρος Μυλωνάς, Κωνσταντίνα Τάκαλου, Θεοδώρα Τζήμου
Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
4 & 5 Αυγούστου
