Τραμπ και Σάντερς: Οι μπαλαντέρ των αμερικανικών εκλογών

Τους χωρίζει ιδεολογική και κοινωνική άβυσσος, όμως οι Ντόναλντ Τραμπ και Μπέρνι Σάντερς ποντάρουν στην απέχθεια των ψηφοφόρων για το πολιτικό κατεστημένο.

Με τη διαδικασία των προκριματικών εκλογών για το χρίσμα του Ρεπουμπλικανικού και του Δημοκρατικού Κόμματος, ενόψει των αμερικανικών προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου, σε πλήρη εξέλιξη, οι Αμερικανοί ψηφοφόροι εκπλήσσουν τους αναλυτές, οι οποίοι πίστευαν ότι οι νικητές της κούρσας θα είχαν ανακηρυχθεί ήδη. Εξάλλου οι ιδιαιτερότητες του αμερικανικού εκλογικού συστήματος προϋποθέτουν μια μακρά και ενδιαφέρουσα προεκλογική περίοδο, που επιτρέπει ανατροπές. Μέχρι στιγμής ο δισεκατομμυριούχος Ντόναλντ Τραμπ και ο σοσιαλιστής γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς, τα δύο κομματικά αουτσάιντερ, ανακηρύσσονται πρωταγωνιστές, προκαλώντας τριγμούς στα δύο μεγάλα κόμματα.

Στο ημερολόγιο των προκριματικών εκλογών στις Πολιτείες, η Τρίτη 8 Μαρτίου δεν ήταν μια «σούπερ Τρίτη», δεν ήταν δηλαδή μια ψηφοφορία-βαρόμετρο που κατανέμει πολλούς εκλέκτορες, έστειλε όμως σημαντικά μηνύματα. Αντί να προσδώσει μεγαλύτερη σαφήνεια στο ποιοι τελικά θα λάβουν τα χρίσματα των δύο κομμάτων, επιβεβαίωσε ότι και οι δύο πλευρές θα περιμένουν ακόμα για να καταλήξουν στους υποψηφίους τους.

Πουθενά δεν έγινε αυτό πιο σαφές απ’ ό,τι στο Μίσιγκαν, την πολιτεία του Ντιτρόιτ και καρδιά της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, όπου ο Ντόναλντ Τραμπ ξεπέρασε εύκολα τους Ρεπουμπλικάνους μάλλον άχρωμους αντιπάλους του, κερδίζοντας άνετα. Η νίκη του ήρθε μετά από μία εβδομάδα κατά την οποία δέχτηκε πολλές επιθέσεις από εκπροσώπους του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος που φοβούνται πλέον τη δυναμική που έχει αναπτύξει. Η πειστική νίκη του στο Μίσιγκαν αποκατέστησε την εικόνα του ως αουτσάιντερ που καλπάζει προς τη νίκη και αύξησε την πίεση στις δυνάμεις εκείνες που φοβούνται την επικράτησή του. Οι εσωκομματικοί αντίπαλοί του, που εκπροσωπούν το κατεστημένο των Ρεπουμπλικάνων, βλέπουν τώρα ότι θα δυσκολευτούν να σταματήσουν την πορεία του προς την υποψηφιότητα και έχουν λίγες μέρες μπροστά τους να το καταφέρουν, πριν από αρκετές σημαντικές προκριματικές εκλογές την επόμενη εβδομάδα.

Πολλοί mainstream Ρεπουμπλικάνοι βρίσκουν προσβλητικές και επικίνδυνες τις δηλώσεις του Τραμπ για τους μουσουλμάνους, τους μετανάστες και τις γυναίκες και έχουν θορυβηθεί από την επιθετική στάση του απέναντι σε διεθνείς εμπορικές συμφωνίες. Στο φλέγον πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, ο τηλεοπτικός αστέρας και επιχειρηματίας Τραμπ παραδέχτηκε ότι ακόμα δεν έχει ομάδα ειδικών, παρά το γεγονός ότι είχε υποσχεθεί να τους παρουσιάσει τον Φεβρουάριο, αλλά επέμεινε ότι οι δηλώσεις του δεν είναι επιζήμιες για τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Και οι ψηφοφόροι του κόμματος μοιάζουν να τον πιστεύουν.

Η έκπληξη στους Δημοκρατικούς

Στην απέναντι όχθη, ο γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς σημείωσε τη δική του νίκη-έκπληξη, στην ίδια Πολιτεία. Χωρίς να διεκδικεί ευθέως την πρωτιά, η επικράτησή του παρατείνει τη «δημοκρατική» εκστρατεία που η Χίλαρι Κλίντον έμοιαζε να έχει καθαρίσει την προηγούμενη εβδομάδα. Ο 73χρονος γερουσιαστής και μεγάλο αουτσάιντερ για το χρίσμα δήλωσε ότι τα αποτελέσματα στο Μίσιγκαν είναι η απόλυτη αποκήρυξη των δημοσκοπήσεων, που τον ήθελαν ξεγραμμένο. Όλες οι έρευνες έδειχναν μπροστά την Κλίντον ακόμα και με διψήφιο προβάδισμα. Ο Σάντερς επικράτησε με μικρή μεν διαφορά (50% έναντι 48%), αλλά βρήκε την ευκαιρία να τονίσει πως η πολιτική επανάσταση που θέλει να φέρει είναι «ισχυρή σε κάθε μέρος της χώρας».

Στην πράξη, η νίκη του δεν του δίνει μεγάλο αριθμό αντιπροσώπων, με την Κλίντον να προηγείται καθαρά, όμως η υπόσχεσή του να αλλάξει την ατζέντα και η νίκη του στο Μίσιγκαν αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις στη σύγχρονη αμερικανική πολιτική ιστορία. Το σθένος του να παραμένει ζωντανός σε μια τόσο δύσκολη κούρσα, με το κατεστημένο του κόμματος να στηρίζει την Κλίντον, δείχνει πως το μακροβιότερο ανεξάρτητο μέλος του Κογκρέσου δεν φοβάται να καταπιαστεί με μεγαλεπήβολα σχέδια. Ανεξαρτήτως του τελικού αποτελέσματος, που όλοι βλέπουν ότι θα γείρει υπέρ της Κλίντον, ο γερουσιαστής του Βερμόντ κερδίζει απρόσμενη υποστήριξη και έγινε ένα σημαντικό εμπόδιο στον δρόμο της συνυποψηφίου του για το προεδρικό χρίσμα. Κι αυτό ίσως οφείλεται στη μεγάλη του εμπειρία.

Η ενασχόλησή του με την πολιτική άρχισε κάποια στιγμή στα τέλη της δεκαετίας του 1950, όταν κατέβηκε στις σχολικές εκλογές για να γίνει πρόεδρος της τάξης. Το αποτέλεσμα δεν ήταν υπέρ του αλλά βρήκε παρηγοριά στην ήττα, καθώς «ο μαθητής που κέρδισε κατέληξε να υιοθετήσει την πολιτική του Μπέρνι και να συγκεντρώσει χρήματα για τα ορφανά της Κορέας», όπως δήλωσε ο αδελφός του, Λάρι, που ζει στην Αγγλία και ασχολείται επίσης με την πολιτική της αυτοδιοίκησης. Ο Σάντερς είναι μαθημένος να χάνει εκλογικές αναμετρήσεις, οι πολιτικές του θέσεις είναι τόσο αριστερές για το αμερικανικό φάσμα, που έχει πολιτογραφηθεί ως σοσιαλιστής, ενώ δεν είναι λίγοι όσοι τον χαρακτηρίζουν επικίνδυνο.

Προκαλεί μάλιστα έναν ακόμη φόβο, ότι η ατζέντα που έφερε στο προσκήνιο θα παρασύρει το Δημοκρατικό Κόμμα σε εσωστρέφεια, καθώς αμφισβητεί ευθέως την έως σήμερα επικρατούσα κεντροδεξιά ιδεολογία. Η κοινή πεποίθηση στην Ουάσινγκτον είναι ότι το καλύτερο στο οποίο μπορεί να ελπίζει ο Σάντερς είναι μια έκβαση όπως αυτή στα γυμνασιακά του χρόνια, να χρησιμοποιήσει δηλαδή την εκστρατεία του για να παρασύρει την Κλίντον προς τα αριστερά. Το εντυπωσιακό είναι πως δείχνει αποφασισμένος να πάει μέχρι τέλους, με μια εκστρατεία που συνδυάζει τις παλιομοδίτικες συγκεντρώσεις με τη χρήση των κοινωνικών δικτύων, αντισταθμίζοντας την έλλειψη υποστήριξης από τον κομματικό μηχανισμό.

Το χρώμα του χρήματος

Παρά τη φυσική αισιοδοξία του, πάντως, ο Σάντερς έχει από καιρό επισημάνει ένα από τα μεγάλα ζητήματα των αμερικανικών εκλογών, το οποίο σήμερα αντιμετωπίζει το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα στο πρόσωπο του Ντόναλντ Τραμπ: «Οι δισεκατομμυριούχοι είναι σε θέση να αγοράσουν τις εκλογές και τους υποψηφίους και είναι πολύ δύσκολο όχι μόνο για μένα αλλά για κάθε υποψήφιο να τους αντιμετωπίσει».

Ο Τραμπ, με μεγαλύτερο όπλο του την άνεσή του μπροστά στον φακό και στα πλήθη, καταφέρνει να διαχειρίζεται τη δημοσιότητα με αξιοθαύμαστο τρόπο. Καταφέρνει επίσης να γυρνάει ακόμα και τις πιο άβολες συγκυρίες προς όφελός του, χρησιμοποιεί καθημερινή γλώσσα και δεν διστάζει να μπει σε συζητήσεις που δεν ταιριάζουν στην αισθητική της πολιτικής της Ουάσινγκτον. Πάνω απ’ όλα, η επικράτηση του Τραμπ σε Πολιτείες με διαφορετικά χαρακτηριστικά σε ολόκληρη τη χώρα δείχνει ότι με τη μέθοδο αυτή καταφέρνει να ενώσει διαφορετικές ομάδες ψηφοφόρων, με έναν πολύ σημαντικό κοινό παρονομαστή, που δεν είναι άλλος από την απέχθεια προς το «κατεστημένο της Ουάσινγκτον».

Ο 69χρονος επιχειρηματίας και πρώην τηλεοπτικός αστέρας κάλεσε τους αντιπάλους του να μη σπαταλούν τους πόρους τους και να ενωθούν μαζί του για τη μάχη που θα δώσει το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα εναντίον της Χίλαρι Κλίντον: «Αν αυτό το κόμμα καταφέρει να ενωθεί, κανείς δεν θα μπορέσει να το σταματήσει». Όπως κανείς δεν μπορεί να σταματήσει τη δική του πορεία, παρά τον εμφανή ναρκισσισμό και τη χυδαιότητα με την οποία αποκρούει τους αντιπάλους του.

Στις 15 Μαρτίου διεξάγονται κρίσιμες προκριματικές εκλογές σε Πολιτείες με μεγάλο αριθμό εκλεκτόρων, ανάμεσά τους η Φλόριντα και το Οχάιο, ιδιαίτερες πατρίδες του Μάρκο Ρούμπιο και του Τζον Κέισιτς, δύο από τους συνυποψηφίους του. Εάν ο Τραμπ επικρατήσει στις δύο αυτές Πολιτείες, δύσκολα θα μπορέσει κάποιος να τον σταματήσει. Και τότε θα φωνάζει αυτάρεσκα «you ’re fired» (απολύεσαι), όπως έκανε όταν παρουσίαζε την εκπομπή «The Apprentice», που τον έκανε γνωστό σε κάθε αμερικανικό νοικοκυριό.