«Παγωμένες» συντάξεις για χιλιάδες ασφαλισμένους

Αγώνα δρόμου προκειμένου έως το τέλος του έτους να έχουν πληρωθεί όσο το δυνατόν περισσότερες συντάξεις κάνει η κυβέρνηση, καθώς κινδυνεύουν να χαθούν ευρωπαϊκά κονδύλια. Ωστόσο, παρά τις προσπάθειες, το «βουνό» από τις αιτήσεις που έχει δημιουργηθεί στα ασφαλιστικά ταμεία θα εξακολουθήσει να είναι ορατό.

Έδωσαν 4.000 συντάξεις

Σε εμβόλιμη πληρωμή, όπως χαρακτηρίστηκε από το υπουργείο Εργασίας, 4.193 νέων κύριων συντάξεων ύψους 12,651 εκατ. ευρώ προχώρησε την περασμένη Τρίτη ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), στο πλαίσιο της εφαρμογής του προγράμματος εξόφλησης ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων. Υπάλληλοι και στελέχη του ΕΦΚΑ δούλεψαν ακόμη και το Σαββατοκύριακο σε περισσότερα από 40 υποκαταστήματα αρμόδια για την έκδοση συντάξεων.
Χαρακτηριστικό είναι το έγγραφο-έκκληση που έστειλε ο διοικητής του ΕΦΚΑ Αθανάσιος Μπακαλέξης προς τις αρμόδιες υπηρεσίες: «Από το Σάββατο 7/10 έως και τη Δευτέρα 9/10, αξιοποιώντας και τις ημέρες του Σαββατοκύριακου, να εκκαθαριστούν και να κλείσουν όσες υποθέσεις βρίσκονται στον κατάλογο των εκκρεμοτήτων. Εξυπακούεται ότι για όσους υπαλλήλους απασχοληθούν εντός του προσεχούς Σαββατοκύριακου θα ληφθεί μέριμνα προκειμένου να τους χορηγηθεί άδεια κατ’ αναλογία της επιπρόσθετης απασχόλησής τους από 1/1/2018. Παρακαλώ για την πιστή εφαρμογή των οδηγιών, καθώς το θέμα είναι ιδιαίτερα κρίσιμο και το αποτέλεσμα των ενεργειών σας θα επηρεάσει συνολικά τη χρηματοδότηση της χώρας μας».
Ωστόσο, τα προβλήματα δεν έλειψαν, όταν για περίπου μία ώρα ήταν εκτός λειτουργίας η ηλεκτρονική υπηρεσία της ΗΔΙΚΑ (Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης).
Δουλειά το περασμένο Σαββατοκύριακο είχαν επίσης η διοίκηση και οι εργαζόμενοι του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ). Στο έγγραφο του διοικητή του ταμείου Θανάση Καποτά, το οποίο κινήθηκε στο ίδιο μήκος κύματος με αυτό του κ. Μπακαλέξη, σημειωνόταν ότι «το αποτέλεσμα θα επηρεάσει όχι μόνο το ταμείο αλλά και τη χρηματοδότηση της χώρας».

Εκκρεμούν άλλες 250.000

Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, εμβόλιμες πληρωμές νέων συνταξιοδοτικών παροχών θα πραγματοποιηθούν και το επόμενο διάστημα. Ήδη το δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2017 πληρώθηκαν 183.430 νέες συνταξιοδοτικές παροχές (κύριες, επικουρικές και εφάπαξ), ύψους 1,439 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, 88.324 οριστικές κύριες συντάξεις και 38.220 προσωρινές, συνολικού ύψους 810 εκατ. ευρώ, μαζί με τα αναδρομικά. Επίσης, 38.086 νέες επικουρικές συντάξεις, συνολικού ύψους 228,5 εκατ. ευρώ μαζί με τα αναδρομικά και 18.800 νέα εφάπαξ, συνολικού ύψους 400,4 εκατ. ευρώ.
Όπως φαίνεται, όμως, ο όγκος των αιτήσεων παραμένει τεράστιος, καθώς εκκρεμούν άλλες 250.000 προς τον ΕΦΚΑ και το ΕΤΕΑΕΠ με εκτιμώμενο κόστος εξόφλησης πάνω από 1,6 δισ. ευρώ.
Συγκεκριμένα, εκκρεμούν περίπου 80.000 κύριες συντάξεις, 110.000 επικουρικές και 60.000 εφάπαξ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Επιπλέον πονοκέφαλος για τα ταμεία είναι όμως οι αιτήσεις που απορρίπτονται ή σβήνονται, γιατί δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.

Γιατί καθυστερούν οι συντάξεις

Όμηροι ενός κρατικού μηχανισμού που δημιουργεί τεράστιες λίστες αναμονής στα ασφαλιστικά ταμεία είναι χιλιάδες συνταξιούχοι, οι οποίοι μπορεί να περιμένουν για την έκδοση της σύνταξής τους ακόμη και τέσσερα χρόνια. Τόσο τα ελλείμματα των ταμείων όσο και η έλλειψη προσωπικού (συντάξεις-αποσπάσεις) σε αυτά εντείνουν το πρόβλημα. Ποια είναι όμως η ευθύνη της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας; Σύμφωνα με στελέχη ταμείων με τα οποία επικοινώνησε η FS, το υπουργείο καθυστέρησε την έκδοση εγκυκλίων για την εφαρμογή του νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων. Σημειώνεται ότι ο σχετικός νόμος Κατρούγκαλου είχε τεθεί σε ισχύ από τον Μάιο του 2016. Επιπλέον, παρά το γεγονός ότι ο ΕΦΚΑ συστάθηκε τον Ιανουάριο του 2017, μόλις τον περασμένο Μάρτιο άρχισε η διαδικασία έκδοσης των νέων συντάξεων. Στα παραπάνω προστίθεται και η συμφωνία κυβέρνησης-θεσμών, στην οποία γινόταν λόγος για μείωση προσωπικού στον ΕΦΚΑ.
Εν τω μεταξύ, το ζήτημα της καθυστέρησης απονομής συντάξεων έφερε στο Ευρωκοινοβούλιο ο ευρωβουλευτής της ΝΔ Γιώργος Κύρτσος. Σε γραπτή ερώτησή του ο κ. Κύρτσος τονίζει ότι «σύμφωνα με δηλώσεις αρμόδιων κυβερνητικών παραγόντων, έχει δημιουργηθεί μια “ουρά” δικαιούχων συντάξεων που μπορεί να φτάνει τα 300.000 άτομα. Πρόκειται γι’ αυτούς που περιμένουν να πάρουν την κύρια ή την επικουρική σύνταξή τους έχοντας συμπληρώσει τις προϋποθέσεις ή να πάρουν το εφάπαξ. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα έγκυρων εφημερίδων, το κόστος ικανοποίησης των δικαιούχων μπορεί να φτάνει για τον κρατικό προϋπολογισμό και τα ασφαλιστικά ταμεία τα 3 δισ. ευρώ, ενώ η Ελληνίδα υπουργός Απασχόλησης σε σχετικές ερωτήσεις δημοσιογράφων δεν δίνει συγκεκριμένη απάντηση». Ο κ. Κύρτσος ρωτά εάν «η Ε.Ε. γνωρίζει το ύψος των υποχρεώσεων που έχουν δημιουργηθεί για το ελληνικό Δημόσιο και τα χρηματοδοτούμενα από τον κρατικό προϋπολογισμό ασφαλιστικά ταμεία προκειμένου να πάρουν οι δικαιούχοι τις συντάξεις και τα εφάπαξ που τους οφείλονται. Γιατί επέτρεψαν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί να δημιουργηθούν τόσο μεγάλες ληξιπρόθεσμες οφειλές του ελληνικού Δημοσίου προς την ελληνική κοινωνία; Έχουν προϋπολογιστεί τα κονδύλια που αναφέρουμε στη διαμόρφωση του πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος για το 2017 και το 2018 και με ποιον τρόπο; Τα χρήματα που δίνονται, ως υποδόσεις, από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας για την κάλυψη αυτών των αναγκών εμφανίζονται στον κρατικό προϋπολογισμό ή περνάνε απευθείας στο δημόσιο χρέος;».

Η γήρανση του πληθυσμού απειλεί τις συντάξεις

Μελέτη του ομότιμου καθηγητή Οικονομικών και Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου Σάββα Ρομπόλη αποκαλύπτει τους κινδύνους για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης από τη γήρανση του πληθυσμού. Συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι «το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης (ΣΚΑ) στην Ελλάδα θα επιβαρυνθεί, μόνο εξαιτίας της αύξησης του προσδόκιμου ζωής, κατά 37,3 δισ. ευρώ σε παρούσες αξίες». Η μελέτη έλαβε υπόψη την αύξηση του προσδόκιμου ζωής και τις μειώσεις των συντάξεων που θα συντελεστούν από 1/1/2019.
Σύμφωνα με τη μελέτη, «η συνολική αυτή επιβάρυνση μεταφράζεται σε περίπου 1,3 δισ. ευρώ ανά έτος για την περίοδο 2017-2057. Το εύρημα αυτό αναδεικνύει με τον πιο εύληπτο τρόπο ότι η χρηματοδότηση της επιβάρυνσης του ΣΚΑ, εξαιτίας της αύξησης του προσδόκιμου ζωής, με περαιτέρω περικοπές των συντάξεων (κύριων και επικουρικών) αποδεικνύεται ανεπαρκής και περιορισμένη». Αντίθετα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κ. Ρομπόλη και των συνεργατών του, «η κάλυψη της επίδρασης της αύξησης του προσδόκιμου ζωής με ρυθμό δύο έτη ανά δεκαετία απαιτεί χρηματοδότηση που αντιστοιχεί σε μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 1,5%-2% του ΑΕΠ, συμβάλλοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο, μεταξύ των άλλων, στον περιορισμό του χάσματος μεταξύ παραγωγικότητας και κοινωνικών ανισοτήτων στη χώρα μας».