Πλημμύρες στη Δυτική Αττική: Ευθύνες όπως στην υπόθεση Ρικομέξ - Free Sunday
Πλημμύρες στη Δυτική Αττική: Ευθύνες όπως στην υπόθεση Ρικομέξ
Η διάσωση της Ευης Σοφίλου που ήταν εγκλωβισμένη τρεις ημέρες στα ερείπια του εργοστασίου της Ρικομέξ που είχε καταρρεύσει στον σεισμό της 9ης Σεπτεμβρίου 1999 Γ.Γκονταρίνης/Eurokinissi

Πλημμύρες στη Δυτική Αττική: Ευθύνες όπως στην υπόθεση Ρικομέξ

Άμεση παρέμβαση του εισαγγελέα προκάλεσαν η απώλεια των 16 ανθρώπων και οι τεράστιες υλικές ζημιές μετά τις πλημμύρες που έπληξαν προχθές τη Δυτική Αττική. Ο προϊστάμενος της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών Ηλίας Ζαγοραίος διέταξε έρευνα για να διαπιστωθούν τυχόν πολεοδομικές παραβάσεις που επέδρασαν στον σχηματισμό φονικών ορμητικών χειμάρρων εντός των πόλεων οι οποίες επλήγησαν από την ισχυρή βροχόπτωση και ζήτησε, αν χρειαστεί, να κινηθεί σε βάρος υπαιτίων η αυτόφωρη διαδικασία για τη σύλληψη και προσαγωγή τους στον εισαγγελέα.

Σαν να μην έφτανε αυτό, η περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου υπέβαλε μηνυτήρια αναφορά κατά παντός υπευθύνου για πράξεις και παραλείψεις σε έναν τομέα που αποτελεί αρμοδιότητα του φορέα του οποίου προΐσταται και ο οποίος πριν από λίγες ημέρες με επίσημη ανακοίνωση μετά από σύσκεψη όλων των εμπλεκομένων για το θέμα είχε διαβεβαιώσει ότι η συνεργασία όλων των φορέων «θα θωρακίσει αντιπλημμυρικά την περιοχή». H Ραχήλ Μακρή ζήτησε συλλήψεις.

Την ίδια ώρα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος διαβεβαίωνε ότι υπάρχουν λεφτά για αποζημιώσεις, αλλά δεν είναι η ώρα ακόμη για απόδοση ευθυνών.

Ο σκληρός Σεπτέμβριος του 1999

Με όλα αυτά, ευλόγως το μυαλό πολλών ανθρώπων πήγε 18 χρόνια πίσω, στον καταστροφικό σεισμό της 7ης Σεπτεμβρίου του 1999.

Ήταν 14:56 της 7ης Σεπτεμβρίου του 1999 όταν έγινε ο σεισμός στην Αττική. Η έντασή του ήταν 5,9 βαθμοί της κλίμακας Ρίχτερ και άφησε πίσω του 111 νεκρούς και ζημιές 3 δισ. ευρώ. Από τα 111 θύματα, τα 102 έχασαν τη ζωή τους σε καταρρεύσεις κτιρίων, τρία από τα οποία ήταν εργοστασιακές εγκαταστάσεις. Μία από τις εργοστασιακές εγκαταστάσεις ήταν το εξαώροφο κτίριο που στέγαζε τη Ρικομέξ. Μέσα σε αυτό την ώρα του σεισμού ήταν 43 άτομα, από τα οποία έχασα την ζωή τους τα 39.

Λίγες ώρες μετά τον σεισμό ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης έδινε την κατηγορηματική διαβεβαίωση ότι η «δράση του κρατικού μηχανισμού σήμερα δείχνει ότι μπορούμε να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες», ενώ η κυβέρνηση διεμήνυε προς κάθε κατεύθυνση ότι το μαχαίρι θα φτάσει στο κόκαλο.

Ήταν μια αλά καρτ προσέγγιση του όρου «κρατικός μηχανισμός», καθώς έντεκα χρόνια αργότερα, όπως απεδείχθη και με δικαστική απόφαση, ο μόνος ο οποίος έφταιγε για τις καταστροφές που προκάλεσε ο σεισμός του 1999 ήταν ο κρατικός μηχανισμός.

Το κράτος μπορεί να μην έβαλε το μαχαίρι στο κόκαλο, έβαλε όμως το χέρι στην τσέπη περίπου 13 χρόνια αργότερα.

Δίκες και αθωώσεις

Στο μεταξύ είχαν προηγηθεί τα εξής:

  • Οι πραγματογνώμονες του ΥΠΕΧΩΔΕ είχαν διαπιστώσει σωρεία κακοτεχνιών στο κτίριο και δεν δίσταζαν να πουν ότι θα μπορούσε να πέσει και χωρίς σεισμό.
  • Για την κατάρρευση της Ρικομέξ ο εισαγγελέας ήταν καταπέλτης και πρότεινε την παραπομπή έντεκα ατόμων για κακούργημα. Από τους έντεκα παραπέμφθηκαν οι έξι, δύο από τους οποίους –οι ιδιοκτήτες της μονάδας– πέθαναν πριν φτάσουν στο ακροατήριο. Οι δύο από τους υπόλοιπους τέσσερις, μηχανικοί στο επάγγελμα, αθωώθηκαν στην πρωτόδικη δίκη. Οι άλλοι δύο αθωώθηκαν στο εφετείο.
  • Η εταιρεία πτώχευσε το 2004 και δεν κατέβαλε τις αποζημιώσεις που είχαν επιδικαστεί στους συγγενείς των θυμάτων.

Έγιναν όμως δίκες και για τις άλλες καταρρεύσεις:

  • Για την πολυκατοικία στη Νέα Φιλαδέλφεια, όπου σκοτώθηκαν επτά άνθρωποι, οι μηχανικοί του DIA και του Continent, πολυκαταστημάτων που λειτουργούσαν τότε, αθωώθηκαν στην πρωτόδικη εκδίκαση.
  • Για τη ΦΙΑΛΟΠΛΑΣΤ, όπου τρεις γυναίκες έχασαν τη ζωή τους, ο ιδιοκτήτης πέθανε πριν από την εκδίκαση της έφεσής του για την ποινή των οκτώ μηνών για ανθρωποκτονία από αμέλεια που του επιβλήθηκε πρωτόδικα.
  • Για το εργοστασίου Faran, όπου έχασαν τη ζωή τους τέσσερις άνθρωποι, αθωώθηκαν και οι τέσσερις κατηγορούμενοι.
  • Για το εργοστάσιο ΦΟΥΡΛΗΣ, με έξι θύματα, ο ιδιοκτήτης και δύο μηχανικοί απαλλάχθηκαν το 2001 με βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών.
  • Για την πολυκατοικία στη Μεταμόρφωση, με οκτώ νεκρούς, τα αδικήματα παραγράφηκαν.

Έντεκα χρόνια αργότερα, το 2010, το Συμβούλιο της Επικρατείας αναγνώρισε ότι η νομαρχία έχει αυτοτελείς ευθύνες, καθώς δεν διενήργησε σωστά τους προληπτικούς και κατασταλτικούς ελέγχους στην κατασκευή του εργοστασίου της Ρικομέξ και πρέπει να αποζημιώσει τα θύματα με 18 εκατ. ευρώ.

Η περιφέρεια έκρινε ότι δεν πρέπει να πληρώσει η ίδια, διότι υπεύθυνη ήταν η κρατική νομαρχία, αλλά το υπουργείο Οικονομικών έναν χρόνο μετά διευκρίνισε ότι λεφτά για περαιτέρω ενίσχυση της περιφέρειας δεν υπάρχουν.

Ο τότε περιφερειάρχης Γιάννης Σγουρός θύμωσε, αλλά το 2012, μετά το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής, αποφάσισε την καταβολή 13 εκατ. ευρώ σε συγγενείς των θυμάτων από τους πόρους της περιφέρειας.

Τελικά έφταιγε ο (κρατικός) μηχανισμός που όλοι εξήραν για την αντιμετώπιση του προβλήματος που ο ίδιος είχε προκαλέσει…