Δεν του έδωσε τους «8», του έδωσε μια αποθέωση στη Θράκη - Free Sunday
Δεν του έδωσε τους «8», του έδωσε μια αποθέωση στη Θράκη

Δεν του έδωσε τους «8», του έδωσε μια αποθέωση στη Θράκη

Στην ατζέντα Ερντογάν θα κινούνται από δω και πέρα οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, όπως προκύπτει από την ολοκλήρωση της επίσημης επίσκεψης του Τούρκου Προέδρου στην Ελλάδα, η οποία ελάχιστα διαφώτισε τις απορίες που δημιουργήθηκαν γύρω από τα αίτιά της. Το ερώτημα γιατί ήρθε ο κ. Ερντογάν στην Ελλάδα παραμένει αναπάντητο, όσο και αν οι κυβερνητικές διαρροές ανέμειξαν μέχρι την Ε.Ε. και την καγκελάριο Μέρκελ.

Όμως, όποια κι αν είναι τα κίνητρα, το βασικό ζήτημα το οποίο προέκυψε από την επίσκεψη είναι ότι για πρώτη φορά η Αθήνα υποχρεώθηκε δημοσίως να απαντήσει σε ζητήματα τα οποία η Άγκυρα θέτει εδώ και πολύ καιρό αλλά για το εσωτερικό της Ελλάδας ήταν ταμπού.

H Λωζάννη

Το πρώτο, το οποίο δεν είναι υποχρεωτικά και το σημαντικότερο, ήταν το ζήτημα της Συνθήκης της Λωζάννης, υπέρ της αναθεώρησης της οποίας έχει ταχθεί με δηλώσεις του τον τελευταίο καιρό ο Τούρκος Πρόεδρος. Η απάντηση της Αθήνας ήταν πάγια αρνητική και αυτή τη φορά την είπε δημοσίως στον Τούρκο Πρόεδρο. Όμως εκεί οδηγήθηκε στο πρόβλημα της υπεράσπισης της εφαρμογής της, στην οποία υπάρχει σειρά κενών. Ένα από αυτά τα κενά είναι το ζήτημα των θρησκευτικών ελευθεριών της μειονότητας, η οποία προβλέπεται από αυτή τη συνθήκη.

Ο κ. Ερντογάν ανέδειξε το ζήτημα της εκλογής της ηγεσίας της μειονότητας, η οποία αποτελεί κόκκινο πανί για την Ελλάδα. Και το έθεσε δύο φορές, τόσο στην αντιφώνησή του στον κ. Παυλόπουλο όσο και στην εισαγωγή του στη συνέντευξη Τύπου με τον κ. Τσίπρα. Το θέμα δεν απαντήθηκε, αλλά δημιούργησε ένα κενό στην ελληνική επιχειρηματολογία περί της εφαρμογής του διεθνούς δικαίου.

Οι Τούρκοι

Το δεύτερο θέμα που η ατζέντα Ερντογάν έχει είναι η αναγνώριση του δικαιώματος των μελών της μειονότητας να δηλώνουν Τούρκοι ως προς την εθνική καταγωγή. Η Ελλάδα έχει υποστεί ήττες στο συγκεκριμένο θέμα, με αποτέλεσμα την πρόσφατη προσπάθεια της κυβέρνησης να νομοθετήσει τη δυνατότητα στην Τουρκική Ένωση Ξάνθης να προσφύγει στα ελληνικά δικαστήρια και να διεκδικήσει την εφαρμογή στο εσωτερικό της χώρας της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που καταδίκαζε την Ελλάδα επειδή δεν επέτρεπε τη χρήση του όρου «τουρκικός».

Ο κ. Ερντογάν έθεσε το ζήτημα δημοσίως, κάνοντας λόγο για «σοβαρή πληγή», έδωσε όμως τη δυνατότητα στην κυβέρνηση να το διαχειριστεί. «Βεβαίως αυτό είναι σαφές ότι αποτελεί εσωτερικό θέμα της χώρας, δεν διαφωνούμε, αλλά αν μας δίνεται η άδεια, μπορούμε να διατυπώσουμε την παράκλησή μας» είπε, αλλά κατηγορηματική απάντηση ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα στη Θράκη δεν πήρε ούτε από τον κ. Τσίπρα ούτε από τον κ. Παυλόπουλο.

Η φτώχεια και η Χάγη

Το τρίτο ζήτημα αφορά την ευθεία κριτική του για την οικονομική κατάσταση στη Θράκη, για την οποία υπαινίχθηκε ότι το χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα των κατοίκων οφείλεται στην υποβάθμιση της μειονότητας. Έκανε μάλιστα λόγο για εισόδημα 2.200 δολάρια. Το συγκεκριμένο στοιχείο, το οποίο ετέθη στην πρώτη απάντηση του κ. Ερντογάν στον κ. Παυλόπουλο, δεν απαντήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση, αν και υπήρξαν ευκαιρίες, και έμεινε να αιωρείται ως αληθές. Το ενδεχόμενο να μην υπήρχαν στοιχεία φαντάζει τρομακτικό.

Ένα τέταρτο ζήτημα το οποίο αναδείχθηκε ήταν όταν ο κ. Τσίπρας είπε ότι «συμφωνήσαμε να ξαναρχίσουν υπό τη δική μας εποπτεία οι συνομιλίες για τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και ασφαλείας, αλλά και οι διερευνητικές συνομιλίες για την υφαλοκρηπίδα». Τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης είναι μια συζήτηση σε εξέλιξη από την εποχή των κυβερνήσεων Σημίτη, όμως δεν είναι σαφές κατά πόσο οι «διερευνητικές συνομιλίες για την υφαλοκρηπίδα» βρίσκονται σε γραμμή με την πάγια θέση, από τη δεκαετία του 1970, σύμφωνα με την οποία η υφαλοκρηπίδα είναι θέμα για το Δικαστήριο της Χάγης.

Η ατζέντα Τσίπρα

Αντίστοιχα, από την πλευρά Ερντογάν δεν απαντήθηκαν δύο ζητήματα που έθεσε ο κ. Τσίπρας. Το πρώτο από αυτά ήταν ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός είπε ότι στην Κύπρο υπήρξε «παράνομη εισβολή και κατοχή». Η αναφορά και μόνο αποτελεί κόκκινη γραμμή για την τουρκική πολιτική, καθώς προσκρούει στη βασική τουρκική θέση ότι κάνοντας την απόβαση στην Κύπρο η Τουρκία άσκησε νόμιμα δικαιώματά της.

Το δεύτερο ήταν η δυσαρέσκεια που εξέφρασε ο Έλληνας πρωθυπουργός για κάποιες θρησκευτικές τελετές που έγιναν στην Αγία Σοφία.

Πρόκειται για δύο ευαίσθητα θέματα για την τουρκική κοινή γνώμη και η σιωπή του κ. Ερντογάν μπορεί να εκληφθεί ως παραδοχή ότι αμφότερες οι παρατηρήσεις ισχύουν, όσο και αν στο θέμα της Κύπρου ανέδειξε ότι η μόνη λύση που θα μπορούσε να επιτευχθεί, το δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν, απορρίφθηκε από την ελληνική πλευρά, χωρίς να υπάρξει ελληνική αντίδραση στον ισχυρισμό του.

Θα μπορούσε σε αυτά να προστεθεί και η αναφορά του κ. Τσίπρα στις παραβιάσεις στο Αιγαίο, αλλά την είχε ήδη εκτονώσει ο Τούρκος Πρόεδρος, αναφερόμενος στη συνέντευξη στον ΣΚΑΪ στον δυναμισμό και στο νεαρό της ηλικίας των πιλότων.

Οι Κωνσταντινουπολίτες

Η ελληνική πλευρά θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί την αναγνώριση του Ερντογάν για τα σφάλματα των διώξεων των ελληνικής καταγωγής κατοίκων της Κωνσταντινούπολης, θέμα που για τους απογόνους των εκδιωχθέντων έχει και οικονομική διάσταση, αλλά το άφησε να περάσει.

Η κούφια υπόσχεση για τους «8» και η Θράκη

Σε ό,τι, δε, αφορά τα οικονομικά που αποτέλεσαν θέμα των συνομιλιών, θα μπορούσαν να έχουν αποφασιστεί και σε επίπεδο υφυπουργών, αν όχι γενικών γραμματέων υπουργείων, ενώ το θέμα της ενέργειας, δηλαδή του αγωγού που θα συνεχίζει στην Ελλάδα, αφού έχει περάσει από την Τουρκία ρωσικό αέριο με κατεύθυνση την Ευρώπη, υπερβαίνει κατά πολύ την ελληνική κυβέρνηση. Από την άλλη, το θέμα του πυρηνικού εργοστασίου που συμφώνησαν να κατασκευάσουν οι Ρώσοι στο Ακουγιού δεν φαίνεται να αγγίζει ευαίσθητες ελληνικές χορδές.

Πρακτικά, τα θέματα στα οποία Τσίπρας και Ερντογάν προσπάθησαν να προβάλουν τα αδύνατα σημεία του συνομιλητή τους ήταν θέματα τα οποία σχετίζονταν με εθνικούς δεσμούς και πολιτιστικές παραδόσεις. Σαν να έκαναν μαζί μια προσπάθεια να απευθυνθούν ο καθένας στην εσωτερική κοινή του γνώμη. Ουδεμία δέσμευση δεν ανέλαβε ο ένας απέναντι στον άλλον.

Για τον Πρόεδρο Ερντογάν, η αποτυχία του να φέρει εδώ και ενάμιση χρόνο πίσω στην Τουρκία τους οκτώ αξιωματικούς που ζήτησαν άσυλο στην Ελλάδα μετά το πραξικόπημα αποτέλεσε πλήγμα στο προσωπικό και πολιτικό του κύρος στο εσωτερικό της χώρας του.

Ειδικά από τη στιγμή που είχε πει ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός τού είχε υποσχεθεί προσωπικά ότι οι «8» θα εκδοθούν και αυτό δεν διαψεύστηκε. Και όχι μόνο αυτό, αλλά όταν το επανέλαβε και κατά τη συνέντευξη Τύπου, ο κ. Τσίπρας όχι μόνο δεν του απάντησε αλλά είπε ότι η Ελλάδα θέλει να διασφαλίσει ότι θα έχουν μια δίκαιη δίκη. Η αναφορά του κ. Τσίπρα έχει ενδιαφέρον, γιατί μετά την απόφαση του Αρείου Πάγου οι «8», το αίτημα της έκδοσης των οποίων απορρίφθηκε, δεν θα έχουν δίκη.

Ουσιαστικά ο κ. Τσίπρας χρωστούσε κάτι στον κ. Ερντογάν και του το πρόσφερε με την επίσκεψη στη Θράκη, όπου θα έχει την ευκαιρία να αποθεωθεί.

Του είχε προκαλέσει ένα πλήγμα, του πρόσφερε μια ανάταση. Άλλωστε η φήμη ότι η αρχική επιδίωξη του κ. Ερντογάν ήταν η επίσκεψη στην Κομοτηνή δεν έχει σχολιαστεί ακόμη.