Νίκη Κεραμέως: «Η κυβέρνηση επαναφέρει μια παρωχημένη και επικίνδυνη αντίληψη για το ακαδημαϊκό άσυλο»

Τις ενστάσεις της ΝΔ για το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για την ανώτατη εκπαίδευση αναλύει η βουλευτής Επικρατείας και τομεάρχης Παιδείας της αξιωματικής αντιπολίτευσης Νίκη Κεραμέως.

Η ΝΔ αντέδρασε πολύ έντονα στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Γιατί;

Επειδή πρόκειται περί ενός νομοσχεδίου που μας γυρνάει δεκαετίες πίσω, που χαρακτηρίζεται από συγκεντρωτισμό και εσωστρέφεια. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, δέσμια των ιδεοληπτικών της αγκυλώσεων, συνεχίζει το καταστροφικό έργο της στον τομέα της παιδείας με ένα νομοθέτημα που επιφέρει καίρια πλήγματα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Ποια είναι τα κύρια σημεία διαφωνίας σας στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο;

Ενδεικτικά, επαναφέρει μια παρωχημένη και επικίνδυνη αντίληψη για το ακαδημαϊκό άσυλο, εισάγει ένα ασφυκτικό, υπέρμετρα περιοριστικό και γραφειοκρατικό πλαίσιο για τα μεταπτυχιακά προγράμματα, καταδικάζοντάς τα σε παρακμή, αν όχι σε αφανισμό, καταργεί θεσμούς λογοδοσίας και διαφάνειας, αποδιοργανώνει τη λειτουργία της Πρυτανείας, με απώτερο στόχο τον κομματικό έλεγχο των ιδρυμάτων, αποψιλώνει από αρμοδιότητες την Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση, θεσμοθετεί τα Ακαδημαϊκά Συμβούλια Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας σε κάθε διοικητική περιφέρεια, θίγοντας το αυτοδιοίκητο των ιδρυμάτων και εκθέτοντάς τα σε πολιτικές-κομματικές σκοπιμότητες.

Ο υπουργός Παιδείας απάντησε ότι η εν λόγω νομική πρωτοβουλία έχει ως στόχο την ενίσχυση της αυτοτέλειας των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Το σχόλιό σας;

Στο πλαίσιο της ευρύτερης διαστρέβλωσης της πραγματικότητας, η κυβέρνηση εξακολουθεί να πετά επικοινωνιακά πυροτεχνήματα. Το εν λόγω νομοσχέδιο σαφώς καταστρατηγεί τη συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή του αυτοδιοίκητου των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, επιβάλλοντας ένα κρατοκεντρικό μοντέλο με υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων στο πρόσωπο του εκάστοτε υπουργού, γεγονός που στηλίτευσε σύσσωμη και η ακαδημαϊκή κοινότητα.

Ποιες είναι οι προτάσεις της ΝΔ για την τριτοβάθμια εκπαίδευση;

Οραματιζόμαστε αυτόνομα και εξωστρεφή ιδρύματα, με αποτελεσματικές δομές και διαδικασίες, με εγγυήσεις διαφάνειας και λογοδοσίας, που θα συναγωνίζονται επάξια τα καλύτερα διεθνώς. Οραματιζόμαστε την Ελλάδα περιφερειακό κέντρο ανώτατης εκπαίδευσης. Μεταξύ άλλων, προτείνουμε:

• Σύνδεση της εκπαίδευσης και της έρευνας με την παραγωγική διαδικασία, π.χ. συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων και νεοφυών επιχειρήσεων.
• Αξιοποίηση και διεύρυνση των χρηματοδοτικών εργαλείων για την επίλυση χρόνιων ζητημάτων, π.χ. μέσω ΣΔΙΤ.
• Ενίσχυση της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.
• Ενίσχυση της εξωστρέφειας των πανεπιστημίων και των συνεργασιών με ιδρύματα του εξωτερικού, π.χ. ίδρυση ξενόγλωσσων προγραμμάτων.
• Διαρκή τακτική αξιολόγηση των προγραμμάτων σπουδών, των διδασκόντων και των ιδρυμάτων, καθώς και πιστοποίηση από μια ισχυρή ανεξάρτητη αρχή.
• Ουσιαστική ενίσχυση της αυτονομίας και αυτοδιοίκησης των ιδρυμάτων.
• Και, βεβαίως, δυνατότητα σύστασης μη κρατικών πανεπιστημίων, υπό αυστηρές προϋποθέσεις και κριτήρια.

Πρόσφατα ο πρωθυπουργός εξήγγειλε την κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων και την αντικατάστασή τους με εισαγωγή στα ανώτατα ιδρύματα μέσω εθνικού απολυτηρίου. Πώς κρίνετε την πρόταση αυτή;

Πρόκειται για άλλο ένα αμιγώς ψηφοθηρικό τέχνασμα. Aν μη τι άλλο, θα αναμέναμε ότι μια τέτοιας εμβέλειας ριζική τροποποίηση θα βασιζόταν πάνω σε συγκεκριμένη εναλλακτική πρόταση. Δυστυχώς, επιβεβαιώθηκε ότι η κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να παρουσιάσει απολύτως καμία πρόταση. Έρχομαι τώρα στο θέμα των Πανελλαδικών αυτό καθαυτό. Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι οι πανελλαδικές εξετάσεις χαρακτηρίζονται από κάποια τρωτά σημεία, όπως, για παράδειγμα, η έμφαση στην αποστήθιση σε βάρος της κριτικής γνώσης και η αποτύπωση της στιγμής, υπάρχουν όμως και πλεονεκτήματα. Είναι ένα από τα λίγα πλήρως αδιάβλητα συστήματα της χώρας, ενώ είναι και σε μεγάλο βαθμό αξιόπιστο, καθώς συνήθως οι καλοί μαθητές επιτυγχάνουν την εισαγωγή τους στις ανώτατες σχολές. Πρέπει, λοιπόν, να διατηρήσουμε τα θετικά σημεία και να θεραπεύσουμε τα τρωτά. Ένας τρόπος θα ήταν ενδεχομένως να συνυπολογίζεται σε κάποιο ποσοστό η επίδοση του μαθητή κατά τα τρία χρόνια φοίτησης στο λύκειο, προκειμένου αφενός να αξιολογείται η μαθητική πορεία του και όχι μόνο η επίδοση στις Πανελλαδικές, αφετέρου να δοθεί εκ νέου στο λύκειο ο παιδαγωγικός, αυτόνομος χαρακτήρας του και να ενισχυθεί ο εκπαιδευτικός του ρόλος. Σε κάθε περίπτωση, χρειάζονται συνετές λύσεις και προσεκτικά, σταδιακά βήματα, δεδομένου μάλιστα ότι κάθε αλλαγή του εκπαιδευτικού συστήματος επηρεάζει χιλιάδες οικογένειες.

Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα σημαντικότερα προβλήματα στον χώρο της ελληνικής εκπαίδευσης και ποιες είναι οι προτάσεις της ΝΔ για την επίλυσή τους;

Μεταξύ των υφιστάμενων προβλημάτων καταγράφονται η ελλιπής χρηματοδότηση, η υποστελέχωση, η έλλειψη αξιολόγησης εκπαιδευτικών και σχολικών μονάδων, η υποβάθμιση της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης, η περιορισμένη αυτονομία των σχολικών μονάδων και των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η ποιότητα του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος και των υποδομών, που υποβαθμίζεται λόγω των φαινομένων βίας, ανομίας και καταστροφών, το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, που ευνοεί την εσωστρέφειά τους. Οι προτάσεις της ΝΔ, που θα παρουσιάσουμε σύντομα αναλυτικά, θέτουν σε απόλυτη προτεραιότητα την παροχή υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικού προϊόντος, βασισμένου στις αρχές της αυτονομίας, της αξιοκρατίας και της αριστείας. Εντός αυτού του αξιακού πλέγματος, θα προχωρήσουμε σε συγκεκριμένες παρεμβάσεις και στις τρεις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Μεταξύ άλλων, προκρίνουμε την επέκταση και την προσβασιμότητα όλων στην προσχολική αγωγή, την αποκέντρωση των αποφάσεων που σχετίζονται με τη λειτουργία των σχολικών μονάδων, τον εκσυγχρονισμό της διδακτέας ύλης και των διδακτικών μέσων, την αναβάθμιση του λυκείου και την αναμόρφωση του προγράμματος σπουδών, την ενίσχυση της αυτονομίας και της εξωστρέφειας των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τη διασύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, τις συνέργειες μεταξύ δημόσου και ιδιωτικού τομέα, την ανάπτυξη ξενόγλωσσων τμημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Όλες οι κυβερνήσεις των τελευταίων χρόνων έχουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο διατυπώσει την άποψη ότι η εκπαίδευση μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης για τη χώρα. Παρά ταύτα, ειδικά στον τομέα της χρηματοδότησης, διαπιστώνουμε ότι υπήρξαν διαρκείς περικοπές. Μπορεί η εκπαίδευση να αναπτυχθεί χωρίς επενδύσεις σε υποδομές και προσωπικό;

Οφείλουμε να προσδώσουμε στην εκπαίδευση τη βαρύτητα που της αναλογεί, διότι από την παιδεία που θα δώσουμε στις επόμενες γενιές εξαρτάται το μέλλον αυτής της χώρας. Οι επενδύσεις σε υποδομές και προσωπικό συνιστούν προϋπόθεση ανάπτυξης της εκπαίδευσης, ωστόσο, εν μέσω σφοδρής οικονομικής κρίσης ετών, πρέπει να εστιάσουμε σε εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, πέραν του περιορισμένου κρατικού προϋπολογισμού. Συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα, συνέργειες με τον ιδιωτικό τομέα, δημιουργία ξενόγλωσσων τμημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με δίδακτρα για ξένους και Έλληνες φοιτητές, είναι μερικές μόνο πρωτοβουλίες που μπορούν να αναληφθούν, αρκεί να μην τις υπονομεύει η κυβερνητική ιδεοληψία, όπως συμβαίνει σήμερα.