Ρόδη Κράτσα: «Οι κίνδυνοι πολλαπλασιάζονται και οι συνθήκες γίνονται περισσότερο πολύπλοκες»

Τις μεγάλες προκλήσεις που η Ε.Ε. και η Ελλάδα αντιμετωπίζουν λόγω των τεράστιων αλλαγών που λαμβάνουν χώρα στον αραβικό κόσμο περιγράφει η πρώην αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρόδη Κράτσα.

Το περιβάλλον μας στη Μεσόγειο άλλαξε. Μετά την Αραβική Άνοιξη αναδείχθηκαν νέοι κίνδυνοι και προκλήσεις. Πόσο αυτά αφορούν τη χώρα μας;

Στις κρίσεις και στις εντάσεις της Μεσογείου προστέθηκε με την Αραβική Άνοιξη ο πολιτικο-θρησκευτικός ανταγωνισμός Ιράν - Σαουδικής Αραβίας για τον έλεγχο της νέας κατάστασης. Ποτέ στην Ιστορία αυτό το μπρα-ντε-φερ δεν ήταν τόσο έντονο, εξαπλωμένο και επικίνδυνο για την ειρήνη. Στο μεγαλύτερο μέτωπο αυτών των συγκρούσεων, τη Συρία, η απροθυμία των ΗΠΑ και η αδυναμία της Ε.Ε. να δώσουν τέλος στον εμφύλιο και να προλάβουν το χάος είχε ως αποτέλεσμα τα προσφυγικά κύματα, με τη χώρα μας στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισής τους, και την εξάπλωση του Ισλαμικού Κράτους με τις τραγικές τρομοκρατικές επιθέσεις στον Βορρά και στον Νότο. Η Ε.Ε. πρέπει να ασχοληθεί σοβαρά με τη γειτονική περιοχή της. Οι κίνδυνοι πολλαπλασιάζονται και οι συνθήκες γίνονται περισσότερο πολύπλοκες για την εξεύρεση λύσεων, ενώ νέες γεωπολιτικές συμμαχίες και ισορροπίες δημιουργούνται. Τα κενά που αφήνουμε εμείς τρέχουν άλλες δυνάμεις να τα καλύψουν, όπως η Ρωσία και η Κίνα. Η ειρήνη και η συνεργασία είναι βασική ανάγκη για την Ελλάδα, για την ασφάλεια των πολιτών, τον τουρισμό, τη ναυσιπλοΐα, τα ενεργειακά και διαμετακομιστικά σχέδιά της. Γι’ αυτό και πρέπει να υποστηρίξουμε κάθε ευρωπαϊκή και διεθνή ειρηνευτική διαδικασία. Είναι θετικό ότι ο Πρόεδρος Μακρόν προσπαθεί να ξανακερδίσει τη θέση της Γαλλίας στη Μέση Ανατολή, όπως φάνηκε με τη διαμεσολάβησή του για την επιστροφή του πρωθυπουργού Σ. Χαρίρι στον Λίβανο. Αλλά ήρθε πια η ώρα για μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία.

Το βιβλίο που έχει εκδώσει το Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κ. Καραμανλής υπό την προεδρία σας, με τίτλο «Η Μεσόγειος μετά την Αραβική Άνοιξη. Εκδημοκρατισμός και κοινή ευημερία», τι ακριβώς πραγματεύεται;

Το βιβλίο περιέχει τις εργασίες της ημερίδας που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κ. Καραμανλής σε συνεργασία με το Κέντρο Αριστείας Jean Monnet του Πανεπιστημίου Αθηνών και την πρεσβεία του Μαρόκου, με τη συμμετοχή του γενικού γραμματέα της Ένωσης για τη Μεσόγειο F. Sisjilmassi. Παρουσιάζει το νέο αυτό περιβάλλον στη Μεσόγειο της Αραβικής Άνοιξης. Την πτώση των αυταρχικών καθεστώτων σε κάποιες χώρες ή τη λαϊκή πίεση για προώθηση μεταρρυθμίσεων σε κάποιες άλλες και τον δύσκολο δρόμο προς τη δημοκρατία. Γίνεται επίσης η αποτίμηση των στρατηγικών της ευρωμεσογειακής συνεργασίας από το 1995 που θεσμοθετήθηκε η διαδικασία της Βαρκελώνης και των ευθυνών Βορρά και Νότου για τη μη επίτευξη των στόχων της. Σήμερα πλησιάζουμε επτά χρόνια από το ξεσήκωμα των λαών σε αραβικές χώρες για δικαιοσύνη και δημοκρατία. Όπως αναδεικνύεται στο βιβλίο, ο στόχος της ενίσχυσης των δημοκρατικών θεσμών παραμένει πρωταρχικός για τις χώρες-εταίρους, ως η καλύτερη άμυνα στον φανατισμό και στον τζιχαντισμό και η καλύτερη προϋπόθεση για την ανάπτυξη. Παράλληλα, Βορράς και Νότος της Μεσογείου πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε το κοινό μας όραμα, αλλά και τη δέσμευσή μας για μια ολοκληρωμένη, ενισχυμένη και ισόρροπη συνεργασία. Είμαστε σε ένα ιστορικό momentum που δεν πρέπει να χάσουμε, προς όφελος όλων των λαών.

Το τελευταίο διάστημα πραγματοποιήθηκαν σημαντικά συνέδρια στην Αθήνα για τις ευρωαραβικές και ευρωμεσογειακές σχέσεις, στα οποία λάβατε μέρος. Ποια είναι τα συμπεράσματα;

Ανεδείχθη ότι η Ευρώπη και ο αραβικός κόσμος, από τη Μεσόγειο έως τη Μέση Ανατολή και τον Κόλπο, μπορούν να αποτελέσουν μια μεγάλη ζώνη συνεργασίας σε όλους τους τομείς, με αμοιβαία ενίσχυση της επιρροής και της ανταγωνιστικότητάς τους στο διεθνές περιβάλλον. Η αστάθεια αλλά και η έλλειψη πληροφόρησης και γνώσης στερούν πολλές δυνατότητες συνεργασίας που ήδη εμπεριέχονται στο θεσμικό πλαίσιο της ευρωμεσογειακής συνεργασίας, της πολιτικής γειτονίας της Ε.Ε. και της Συμφωνίας Συνεργασίας Ε.Ε. και αραβικών χωρών του Κόλπου. Παρουσιάστηκαν επίσης επενδυτικές ευκαιρίες στην Ελλάδα στον τομέα του real estate, του τουρισμού, της ενέργειας και πολλών εναλλακτικών μορφών της. Έχουμε, λοιπόν, αμοιβαίο συμφέρον, Ευρωπαίοι και Άραβες, να γίνουμε οι μεν για τους δε περισσότερο αξιόπιστοι εταίροι. Ο αραβικός κόσμος οφείλει να προωθήσει τις απαραίτητες και δύσκολες μεταρρυθμίσεις εφαρμόζοντας μια προοδευτική ερμηνεία του Ισλάμ, ξεπερνώντας τον εθνικισμό και τον θρησκευτικό σεκταρισμό, προωθώντας τη συνοχή του. Η Ευρώπη οφείλει να αποδείξει ότι έχει στρατηγικό σχέδιο, είναι ενωμένη, ευέλικτη και φιλόδοξη για τον διεθνή της ρόλο. Οι συζητήσεις και τα βήματα που γίνονται για την αναμόρφωση της Ευρωζώνης, την αύξηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και της κοινής αμυντικής πολιτικής παρακολουθούνται με μεγάλο ενδιαφέρον από τον αραβικό κόσμο. Με το ίδιο ενδιαφέρον παρακολουθούνται και οι εξελίξεις σε κάθε χώρα-μέλος.

Έχετε μακροχρόνια ενασχόληση με τα θέματα αυτά. Ποιες είναι σήμερα οι δραστηριότητές σας στους τομείς αυτούς; Πώς μπορούν να βοηθήσουν την Ελλάδα;

Ως ευρωβουλευτής και αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είχα συστηματική ενασχόληση με την πολιτική της Ε.Ε. και την παρουσία της στις κρίσιμες αυτές περιοχές. Σήμερα διατηρώ τις επαφές και συνεργασίες με φορείς και συμμετέχω σε πολλά γεγονότα. Πιστεύω ότι η επικοινωνία και η συνεργασία, σε διμερές και πολυμερές επίπεδο, είναι απαραίτητα εργαλεία για τη χάραξη πολιτικής, αλλά και για την ενίσχυση της θέσης της χώρας μας ως εταίρου, και αυτό πρέπει να προωθηθεί από την κυβέρνηση, τα πολιτικά κόμματα, τους οικονομικούς φορείς και την κοινωνία των πολιτών. Ιδιαίτερα ασχολούμαι με την ανώτατη εκπαίδευση. Συμμετέχω στο συμβουλευτικό όργανο University Leadership Consortium στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όπου επενδύονται πολλά κρατικά και ιδιωτικά κεφάλαια για σύγχρονα πανεπιστήμια, συνεργαζόμενα με γνωστά εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ευρώπης και της Αμερικής. Είμαι επίσης μέλος του Δ.Σ. του Ευρωμεσογειακού Πανεπιστημίου στο Μαρόκο, το οποίο ιδρύθηκε στο πλαίσιο της Ένωσης για τη Μεσόγειο για να προωθήσει την αριστεία, αξιοποιώντας ερευνητές και έλκοντας φοιτητές από τον Βορρά και τον Νότο και καλλιεργώντας τον διάλογο πολιτισμών σε όλους τους τομείς και τις σχολές. Λειτουργεί με κρατική χρηματοδότηση, ευρωπαϊκούς πόρους, ιδιωτικές χορηγίες και κεφάλαια από τις διεθνείς αγορές. Έχουμε ήδη εντυπωσιακά επιτεύγματα στους τομείς της υψηλής τεχνολογίας και στην εφαρμογή της στη βιομηχανία. Σταθερός στόχος μου είναι οι συνεργασίες με ελληνικά πανεπιστήμια και ήδη βρισκόμαστε σε επικοινωνία και διαβουλεύσεις με διάφορα ιδρύματα. Αλλά γνωρίζετε την έλλειψη αυτονομίας, πόρων και ευελιξίας των πανεπιστημίων μας, παθογένειες που, δυστυχώς, ενισχύονται από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, κόντρα στο ρεύμα του σύγχρονου κόσμου.

Πιστεύετε ότι η σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα προσφέρεται για να αξιοποιηθούν ευκαιρίες γεωπολιτικές και αναπτυξιακές;

Η κυβέρνηση δεν έχει καμία στρατηγική. Δεν έχει νόημα να επικαλείται τους ιστορικούς και πολιτισμικούς δεσμούς της Ελλάδας με τους μεσογειακούς λαούς και τον αραβικό κόσμο αν δεν έχει στόχευση και προετοιμασία για να ανταποκριθεί στις ανάγκες και ευκαιρίες μιας εταιρικής σχέσης, τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Δεν κατάφερε να κάνει τη χώρα επενδυτικά ελκυστική, να εκπέμψει αξιοπιστία, σταθερό ευρωπαϊκό προσανατολισμό και να αξιοποιήσει τις δυνατότητες και τα πλεονεκτήματα της χώρας-μέλους της Ε.Ε. Η προχειρότητα και η έλλειψη στρατηγικής έγιναν σαφείς με την επίσκεψη Ερντογάν και τα ερωτηματικά που δημιούργησε εντός και εκτός της χώρας. Αποτελεί μεγάλη πρόκληση για την ερχόμενη κυβέρνηση της ΝΔ η αποκατάσταση της αξιοπιστίας της χώρας, ο σεβασμός στα δίκαιά της και η δημιουργία συνθηκών ενεργού ρόλου στη γεωπολιτική σκηνή και στη διεθνή συνεργασία.