Οδυσσέας Βουδούρης: Αν συνδέσουμε προσφυγικό και μνημόνιο, θα χάσουμε και στα δύο ταμπλό - Free Sunday
Οδυσσέας Βουδούρης: Αν συνδέσουμε προσφυγικό και μνημόνιο, θα χάσουμε και στα δύο ταμπλό

Οδυσσέας Βουδούρης: Αν συνδέσουμε προσφυγικό και μνημόνιο, θα χάσουμε και στα δύο ταμπλό

Έχει συμμετάσχει σε ανθρωπιστικές χειρουργικές αποστολές από τη Σομαλία μέχρι την Καμπότζη και από το Ελ Σαλβαδόρ μέχρι τη Ρουάντα. Με την εμπειρία ενός πρώην προέδρου του ελληνικού τμήματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και αντιπροέδρου της διεθνούς οργάνωσης Médecins Sans Frontières, ο επικεφαλής της κίνησης Κοινωνία Πρώτα Οδυσσέας Βουδούρης καταθέτει μια ολοκληρωμένη πρόταση για τη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης.


Έχει νόημα να πιστεύει πια κανείς στην ιδέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ή παρακολουθούμε την πρώτη φάση της διάλυσης της Ε.Ε.;

Για μένα, είναι πλούτος όσα αποκόμισα τα 33 χρόνια που έζησα εκτός Ελλάδας. Με λίγα λόγια, είμαι ανεπιφύλακτα οπαδός της Ενωμένης Ευρώπης. Μη συγχέουμε όμως την Ευρώπη, στην οποία πάντα θα ανήκει η Ελλάδα, οι χώρες δεν μετακομίζουν από ήπειρο σε ήπειρο, και τον θεσμό που λέγεται «Ευρωπαϊκή Ένωση». Η Ε.Ε. ξεκίνησε με ένα όραμα και κατέληξε σήμερα να το ενταφιάζει. Λυπάμαι που το λέω, αλλά πλέον δεν έχω πολλές ελπίδες ότι αυτό το κατασκεύασμα μπορεί να εξυπηρετήσει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες και ακόμα περισσότερο την Ελλάδα.

Πριν από λίγες μέρες οι ιθύνοντες της Ε.Ε. προέβαλαν τα ανοιχτά σύνορα ως ηθική αρχή. Σήμερα ο Τουσκ ευχαριστεί τις χώρες που κλείνουν τα σύνορα, χωρίς καν επίσημη απόφαση, για τη συμβολή τους στην προσφυγική πολιτική της Ε.Ε.! Μένουμε άναυδοι… Ε.Ε. (ακόμα) υπάρχει. Ενωμένη Ευρώπη δεν υπάρχει, τη σκότωσε η Ε.Ε.

Ο απελπιστικός τραγέλαφος με το προσφυγικό είναι αποκαλυπτικός. Από τη μια μιλάμε για ανθρωπιστικές αξίες της Ευρώπης και από την άλλη στέλνουμε στρατιωτικές δυνάμεις, Frontex, ΝΑΤΟ, να κάνουν τι; Να «περιορίσουν τις ροές». Μα οι ροές καθορίζονται μόνο από τον πόλεμο που μαίνεται στη Συρία. Η Ε.Ε. δεν αποσκοπεί στο να «περιορίσει» τίποτα. Το μόνο που κάνουν οι χώρες της είναι να εξυπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα εγκλωβίζοντας αυτές τις ροές… στον γείτονα.


Μήπως η κυβέρνηση ήθελε τη σύνδεση προσφυγικού και μνημονίου και κάπως έτσι φτάσαμε ως εδώ;

Αν η κυβέρνηση πίστεψε πως θα διαπραγματευτεί τη χαλάρωση του μνημονίου αναλαμβάνοντας ως αντάλλαγμα τη διαχείριση των εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων, έκανε ένα σοβαρό λάθος υπολογισμού. Αν επιχειρούμε ένα κρυφό αλλά και ανήθικο παζάρι «παίρνουμε πρόσφυγες για να μη μας επιβάλετε μέτρα», θα χάσουμε και στα δύο ταμπλό.


Υπάρχει καλό σενάριο για τη χώρα μας;

Ναι, υπάρχει. Να επανατοποθετήσουμε το προσφυγικό στη σωστή του βάση! Τους πρόσφυγες που δραπετεύουν από τη φρίκη του πολέμου πρέπει να τους υποδεχόμαστε σε οργανωμένους προσφυγικούς καταυλισμούς, τους οποίους θα διαχειρίζονται και οι οποίοι θα χρηματοδοτούνται άμεσα από την Ε.Ε. και τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς. Ιδανικά αυτό πρέπει να γίνει στην «πηγή», δηλαδή στα συροτουρκικά σύνορα. Αν η Τουρκία δεν θέλει να το κάνει, πρέπει να τους υποδέχεται η Ευρώπη, όπου θα φτάνουν με ασφαλή τρόπο. Δηλαδή όχι από το Αιγαίο αλλά από τα χερσαία σύνορα. Έχουν πνιγεί 3.500 άνδρες, γυναίκες και παιδιά στο Αιγαίο. Γιατί; Διότι κάποιοι θεωρούν, χωρίς να το λένε, ότι αυτοί οι πνιγμοί θα λειτουργήσουν ως φρένο στις ροές. Είναι απάνθρωπο, κυνικό αλλά και ανόητο. Η πιθανότητα του 2% ή 3% να πεθάνει κάποιος περνώντας το Αιγαίο δεν τον σταματά, εφόσον έχει 100% πιθανότητα να εξολοθρευτεί αν μείνει. Η Ελλάδα μπορεί να διαθέσει τον χώρο, στα σύνορά της, για τη διαμόρφωση των περιβόητων «hot spots», που εσκεμμένα ονόμασαν έτσι οι εταίροι μας για να αποκρύψουν ότι πρόκειται για προσφυγικούς καταυλισμούς. Αλλά επαναλαμβάνω, τη διαχείριση και τη χρηματοδότηση οφείλει να την αναλάβει απευθείας η Ε.Ε. και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ.


Τι ελπίζετε και τι φοβάστε κοιτάζοντας γύρω σε μια χώρα τσακισμένη από την ύφεση και τη λιτότητα που βρίσκεται τώρα στη δίνη της προσφυγικής κρίσης;

Αυτό που φοβάμαι είναι ότι οι ισχυροί της Ε.Ε. θα καθηλώσουν το προσφυγικό κύμα στην Ελλάδα, υποσχόμενοι πολλά και δίνοντας ψίχουλα. Θα το κάνουν για να αποφύγουν τις ευθύνες τους, χωρίς βέβαια να σταματήσουν να εκθειάζουν «ευρωπαϊκές αξίες», που κατάφωρα αγνοούν. Ήδη η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ καταγγέλλει τις αποφάσεις της Ε.Ε. ως παραβίαση της Συνθήκης της Γενεύης για τους πρόσφυγες. Επιπλέον, το προσφυγικό θα αποδυναμώσει την Ελλάδα και θα χρησιμοποιηθεί ως επιπρόσθετος μοχλός πίεσης για να επιβάλουν νέα μέτρα στην κυβέρνηση.

Αυτό που ελπίζω είναι η κυβέρνηση να αξιοποιήσει τα συμπεράσματα της διαπίστωσης που εύστοχα έκανε ο πρωθυπουργός το περασμένο καλοκαίρι: οι ισχυροί της Ε.Ε. και οι θεσμοί της δεν γνωρίζουν τον νόμο του Δίκαιου αλλά μόνο το δίκαιο του Ισχυρού.


Και αν οι πρόσφυγες δεν θέλουν να κλειστούν σε καταυλισμούς με το όνειρο ότι κάποια στιγμή θα περάσουν τα σύνορα, τότε τι θα συμβεί;

Το πρόβλημα δεν είναι «κλειστοί» ή «ανοιχτοί» καταυλισμοί. Αυτό που δεν θέλουν οι πρόσφυγες είναι να κλειστούν στη χώρα μας. Ούτε τους ενδιαφέρει να περιφέρονται στην Ελλάδα. Παράλληλα κι εμείς δεν θέλουμε η χώρα μας να γίνει ένας τεράστιος άναρχος καταυλισμός, με το οικονομικό κόστος να πέσει στις πλάτες μας. Ό,τι και να κάνουμε, οι πρόσφυγες θα πάνε και θα «κολλήσουν» στα σημεία που θεωρούν πύλες εξόδου προς την υπόλοιπη Ευρώπη. Ας οργανωθούν εκεί λοιπόν οι καταυλισμοί.


Έχετε κάποια ιδέα για τον επιχειρησιακό σχεδιασμό; Πώς μπορεί να οργανωθεί καλύτερα η κατάσταση;

Θα σας πω απλά πράγματα. Είναι απάνθρωπο να κοιτάμε γυναίκες και παιδιά να πνίγονται στο Αιγαίο, εφόσον εκεί δεν μπορούμε να τους σταματήσουμε. Εκτός και αν αποφασίσουμε να βυθίζουμε τα σαπιοκάραβα που φτάνουν στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Ας τους επιτρέψουμε λοιπόν την ασφαλή χερσαία δίοδο. Δεν έχει νόημα να διασκορπίζουμε στα νησιά και σε όλη την ενδοχώρα μικροκαταυλισμούς. Αν ήταν λίγες χιλιάδες, θα μπορούσαμε να σκεφτούμε ότι θα απορροφηθούν στην ελληνική κοινωνία. Σε λίγο όμως θα ξεπεράσουν πιθανώς το μισό εκατομμύριο. Συνεπώς πρέπει να δημιουργήσουμε μεγάλους και οργανωμένους καταυλισμούς, με διαχείριση και άμεση χρηματοδότηση από την Ε.Ε. Αυτοί οι καταυλισμοί πρέπει να είναι σε συνοριακές περιοχές, για να είναι ξεκάθαρο ότι η Ελλάδα είναι μόνο χώρα διέλευσης. Η διάθεση αυτού του χώρου δεν αποτελεί επιβάρυνση για τη χώρα μας. Θα πρέπει ρητά όμως να διευκρινιστούν δύο όροι. Πρώτον, η Ελλάδα πρέπει να προχωρήσει σε δυναμική κίνηση. Να καλέσει την Ε.Ε. να αναλάβει τη διαχείριση και συνεπώς το κόστος, άμεσα και εξολοκλήρου. Βέβαια αναλογικά θα συμμετέχουμε κι εμείς. Αν η Ελλάδα πάρει αυτή την πρωτοβουλία, είναι δυνατόν η Ε.Ε. να κρυφτεί; Προφανώς όχι. Δεύτερον, η Ελλάδα να απαιτήσει ο πληθυσμός αυτών των προσωρινών καταυλισμών σε ελληνικό έδαφος να καταμεριστεί στο σύνολο των χωρών της Ε.Ε., ώσπου να απορροφηθεί τελείως.


Ναι, αλλά θα παραμείνει ανοιχτό το θέμα των ανεξέλεγκτων εισροών από το Αιγαίο. Τι άποψη έχετε για την παρέμβαση του ΝΑΤΟ;

Πρόκειται για αβυσσαλέα υποκρισία. Μας κουνούσαν το δάχτυλο διότι δήθεν δεν ελέγχουμε τα σύνορα στο Αιγαίο. Οι ροές από το Αιγαίο όμως μπορούν να ελεγχθούν μόνο από τους Τούρκους και υπό την προϋπόθεση ότι θα βρεθεί άλλη δίοδος. Αν τώρα το ΝΑΤΟ δεν μπορέσει να κάνει κάτι παραπάνω, τότε οι αιτιάσεις… πέφτουν στο πέλαγος. Όποια και να είναι η άποψη που έχουμε για το ΝΑΤΟ, η κίνηση του πρωθυπουργού να δεχτεί την παρέμβαση αυτή αποκαλύπτει την υποκρισία όσων μας κατηγορούσαν για αναποτελεσματικότητα στον έλεγχο των συνόρων.


Η Κοινωνία Πρώτα έκανε πρόσφατα μια ενδιαφέρουσα πολιτική εκδήλωση. Δίπλα στην κυβέρνηση ή μακριά της;

Η Κοινωνία Πρώτα ανήκει στον ευρύτερο χώρο όπου κινείται η Αριστερά. Σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η κεντρική δύναμη της ελληνικής Αριστεράς. Η αποτυχία αυτής της κυβέρνησης θα είναι αποτυχία όλων μας. Συνεπώς, ναι, στηρίζουμε. Και επειδή στηρίζουμε, οφείλουμε να κάνουμε ειλικρινή και εποικοδομητική κριτική για τις αδυναμίες. Για μας, η οπισθοχώρηση του καλοκαιριού ήταν μια ήττα. Αλλά ήταν μόνο μια μάχη. Ο Κλάουζεβιτς έλεγε ότι μπορείς κατ’ επανάληψη να χάσεις μάχες και να κερδίσεις τον πόλεμο, υπό την προϋπόθεση ότι διαθέτεις δυνατή στρατηγική. Μετά την αποτυχία της στρατηγικής του «έντιμου συμβιβασμού», η κυβέρνηση σήμερα βρίσκεται σε κενό στρατηγικής. Η Κοινωνία Πρώτα φιλοδοξεί να συμβάλει στον επανακαθορισμό αυτής της στρατηγικής, όπως είχε συμβάλει προεκλογικά και στην πολιτική των συμμαχιών, που οδήγησε στη νίκη του Ιανουαρίου.