To κλείσιμο της αξιολόγησης φέρνει πολιτικές αλλαγές

Η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να βελτιώσει τις διαχειριστικές της επιδόσεις.

Το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης του τρίτου προγράμματος-μνημονίου οδηγεί τα πολιτικά επιτελεία σε αλλαγή προτεραιοτήτων. Ο κ. Τσίπρας και οι συνεργάτες του εκτιμούν ότι κέρδισαν πολιτικό χρόνο και θα προσπαθήσουν να τον αξιοποιήσουν για να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους στην οικονομία και για να διεκδικήσουν τη μερική δημοσκοπική και πολιτική ανάκαμψη.

Από την πλευρά της, η ΝΔ έχει ενισχύσει εντυπωσιακά τη συγκριτική της θέση σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ και ο κ. Μητσοτάκης θα αναπτύξει την πολιτική του σε μεσοπρόθεσμη βάση, εφόσον, σύμφωνα με το πιθανότερο σενάριο, δεν θα έχουμε εκλογές πριν από το φθινόπωρο του 2018.

Ολοκλήρωσε τη στροφή

Με το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης του τρίτου προγράμματος-μνημονίου η κυβέρνηση Τσίπρα ολοκλήρωσε, τουλάχιστον στα χαρτιά, τη στροφή στην οικονομική πολιτική που πραγματοποίησε το καλοκαίρι του 2015 για να μείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη.

Τα καλά λόγια του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας κ. Σόιμπλε για τον υπουργό Οικονομικών κ. Τσακαλώτο, όπως και τα καλά λόγια του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Γιούνκερ για τον πρωθυπουργό κ. Τσίπρα, αποσκοπούν στην ενθάρρυνση της κυβέρνησης στην προσπάθεια προσαρμογής της στους κανόνες της Ευρωζώνης ειδικά για τις χώρες οι οποίες έχουν ενταχθεί σε πρόγραμμα.

Η κυβέρνηση επενδύει στη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης για να περιορίσει τις πολιτικές της απώλειες.

Στο Μαξίμου θεωρούν ότι έχουν εξασφαλίσει τον αναγκαίο πολιτικό χρόνο και πως η δημοσκοπική και πολιτική φθορά του ΣΥΡΙΖΑ παραμένει αναστρέψιμη. Κατά την άποψή μου, το επιτελείο της κυβέρνησης έκανε ακριβώς τα αντίθετα από αυτά που είχε περιγράψει στον ελληνικό λαό και διαχειρίστηκε ακόμη και το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης του τρίτου προγράμματος-μνημονίου με έναν τρόπο που προκάλεσε την αποσυσπείρωση των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ.

Η κυβέρνηση δέχτηκε τα σκληρά μέτρα του ΔΝΤ, τα οποία απέρριπτε επικαλούμενη «κόκκινες γραμμές», οι οποίες στη συνέχεια αποδείχθηκαν ανύπαρκτες. Καθυστέρησε υπερβολικά το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης, η οποία είχε προγραμματιστεί για τον Φεβρουάριο του 2016 και τελικά πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2017, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί κλίμα οικονομικής αστάθειας. Ο κ. Τσίπρας και οι συνεργάτες του παρέτειναν τα μνημονιακού τύπου μέτρα το 2019 και το 2020 παρά το γεγονός ότι η μνημονιακή χρηματοδότηση της Ελλάδας με προνομιακό επιτόκιο τελειώνει τον Αύγουστο του 2018. Δεν υπάρχει προηγούμενο χώρας που εφάρμοσε σκληρά μέτρα μετά το τέλος του προγράμματος και μνημονιακού τύπου μέτρα χωρίς την αντίστοιχη μνημονιακή χρηματοδότηση.

Τέλος, η κυβέρνηση προσπάθησε να δικαιολογήσει την αποδοχή όλων των σκληρών μέτρων δημιουργώντας την εντύπωση ότι είχε εξασφαλίσει την επιτάχυνση της αναδιάρθρωσης του χρέους του ελληνικού Δημοσίου. Αποδείχθηκε όμως ότι η υπογραφή που έβαλε ο κ. Τσίπρας το καλοκαίρι του 2015, με την οποία ετεροχρονίστηκε η αναδιάρθρωση του χρέους του ελληνικού Δημοσίου για μετά τον Αύγουστο του 2018, οπότε λήγει επισήμως το πρόγραμμα-μνημόνιο, παραμένει απόλυτα δεσμευτική.

Όλα τα παραπάνω έχουν κοστίσει δημοσκοπικά και πολιτικά στην κυβέρνηση. Δεν είναι τυχαίο ότι πλέον οι πολίτες θεωρούν με μεγάλη διαφορά ότι το τρίτο πρόγραμμα-μνημόνιο, το λεγόμενο μνημόνιο Τσίπρα, είναι πιο σκληρό από το μνημόνιο Παπανδρέου και από το μνημόνιο Σαμαρά.

Οικονομική βελτίωση

Η κυβέρνηση Τσίπρα βρίσκεται στο κρίσιμο σταυροδρόμι από το οποίο πέρασαν οι προηγούμενες μνημονιακές κυβερνήσεις. Από τη μια, έχει προετοιμάσει με τις υπογραφές που έχουν βάλει ο κ. Τσίπρας και ο κ. Τσακαλώτος την επιδείνωση της κατάστασης μεγάλων επαγγελματικών και κοινωνικών κατηγοριών για την επόμενη διετία. Για παράδειγμα, είναι μαθηματικά βέβαιο ότι οι συνταξιούχοι που θα δουν τις παλαιές κύριες συντάξεις να μειώνονται δραστικά από 1ης Ιανουαρίου του 2019 έχουν στραφεί ή θα στραφούν εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ και αυτό ίσως είναι ένα κίνητρο για να προχωρήσει η κυβέρνηση σε εκλογές αμέσως μετά την επίσημη λήξη του μνημονίου, τον Αύγουστο του 2018, και πριν από την έναρξη εφαρμογής των νέων μνημονιακού τύπου μέτρων.

Από την άλλη, έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για να πάει η οικονομία καλύτερα, γι’ αυτό άλλωστε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η κυβέρνηση προβλέπουν οικονομική ανάπτυξη για το 2017 της τάξης του 1,8% έως 2%.

Η κυβέρνηση, παρά τις προφανείς αντιφάσεις, προσαρμόζει την πολιτική της στο πλαίσιο της Ευρωζώνης. Οι θυσίες του ελληνικού λαού, αν και πηγαίνουν κατά ένα ποσοστό χαμένες εξαιτίας των κυβερνητικών χειρισμών, θα αρχίσουν να φέρνουν θετικά οικονομικά αποτελέσματα. Η Ευρωζώνη έχει μπει σε φάση σταθερής ανάπτυξης και ουσιαστικής αύξησης της απασχόλησης πάνω από τα προ κρίσης επίπεδα, εξέλιξη που αναμένεται να διευκολύνει και την ελληνική οικονομία. Δεν είμαστε στο 2012, οπότε η ελληνική κρίση ήταν μέρος της κρίσης της Ευρωζώνης. Σήμερα η συνεχιζόμενη ελληνική κρίση είναι η βασική εξαίρεση στη θετική οικονομική πορεία της Ευρωζώνης. Τέλος, οι πολύ καλές τουριστικές επιδόσεις, οι οποίες οφείλονται και στα προβλήματα άλλων τουριστικών προορισμών, όπως η Αίγυπτος και η Τουρκία, θα στηρίξουν αποτελεσματικά την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.

Επομένως η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να πείσει ότι μπορεί να εξασφαλίσει με την πολιτική της θετικά οικονομικά αποτελέσματα, ελπίζοντας ότι στη συνέχεια η οικονομική βελτίωση θα περιορίσει κάπως τα κοινωνικά προβλήματα και τις διαστάσεις της λαϊκής καταδίκης της κυβερνητικής πολιτικής. Πρόκειται για ένα δύσκολο πολιτικό στοίχημα για την κυβέρνηση Τσίπρα, εφόσον οι πολιτικές της απώλειες είναι βεβαιωμένες και τα μελλοντικά πολιτικά της κέρδη αμφίβολα. Άλλωστε δεν μας έχει πείσει ότι έχει στη διάθεσή της ικανά στελέχη που θα οργανώσουν με αποτελεσματικό τρόπο την προσπάθεια. Άλλοι έχουν ξεπερασμένες αντιλήψεις, άλλοι δεν έχουν επαγγελματικές και διαχειριστικές ικανότητες και άλλοι δίνουν απόλυτη προτεραιότητα στη νομή της εξουσίας.

Νέα καθήκοντα για τη ΝΔ

Το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης επιβάλλει, κατά την άποψή μου, νέα καθήκοντα στη ΝΔ. Από τη στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ ξεπέρασε τις εσωτερικές του αντιθέσεις και προσυπέγραψε την ολοκλήρωση της προσαρμογής στους κανόνες της Ευρωζώνης και του ελληνικού προγράμματος, το σενάριο των πρόωρων εκλογών έχει ελάχιστες πιθανότητες να πραγματοποιηθεί πριν από το φθινόπωρο του 2018.

Η ΝΔ καλείται να οργανώσει το πέρασμα από την πολιτική υπεροχή στην πολιτική κυριαρχία.

Αυτό σημαίνει ότι η ΝΔ, η οποία έχει συσπειρώσει με υποδειγματικό τρόπο τη βάση της, πρέπει τώρα να εργαστεί συστηματικά για να γίνει πιο ελκυστική σε ψηφοφόρους άλλων πολιτικών χώρων, να ανοιχτεί σε δημιουργικές δυνάμεις της οικονομίας και της κοινωνίας και να δώσει την κρίσιμη μάχη για να κερδίσει ξανά τη νεολαία.

Όλα αυτά είναι μέρος της στρατηγικής που έχει παρουσιάσει ο πρόεδρος της ΝΔ κ. Μητσοτάκης, δεν είναι εύκολο όμως να εφαρμοστούν σε συνθήκες οικονομικής και κοινωνικής κρίσης και απογοήτευσης πολλών συμπολιτών μας με την πολιτική.

Εκτιμώ ότι η ΝΔ έχει ενισχύσει εντυπωσιακά τη συγκριτική της θέση σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ. Από την ήττα στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 με διαφορά 8 μονάδων έχει περάσει σε ένα άνετο δημοσκοπικό προβάδισμα, το οποίο φαίνεται να ξεπερνάει τις 8 μονάδες. Πρόκειται, λοιπόν, για μια ανατροπή στον συσχετισμό δυνάμεων σε όφελος της ΝΔ και σε βάρος του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία όμως δεν αρκεί για να δεσμεύσει πλήρως τις μελλοντικές εξελίξεις. Η πρωτιά της ΝΔ είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να αμφισβητηθεί, όμως η ΝΔ χρειάζεται μια εκλογική επικράτηση με μεγάλη διαφορά, στη βάση μιας πολυσυλλεκτικότητας που δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη στον βαθμό που επιθυμεί η ηγεσία της.

Τους επόμενους μήνες θα φανεί εάν τα στελέχη, τα μέλη και οι υποστηρικτές της ΝΔ μπορούν να οργανώσουν το ποιοτικό άλμα από τη δημοσκοπική, εκλογική πρωτιά στην πολιτική κυριαρχία.