Η κυβέρνηση μειώνει τις συντάξεις χωρίς να λύνει το ασφαλιστικό

Η δικαιολογημένη οργή των συνταξιούχων μπορεί να επιταχύνει τις πολιτικές εξελίξεις.

H κυβέρνηση Τσίπρα έχει προκαλέσει μεγάλες μειώσεις στις συντάξεις, ενώ έχει προγραμματίσει κι άλλες. Επειδή όμως κάνει τις περικοπές με μικροπολιτικό και αντιπαραγωγικό τρόπο, προετοιμάζει ένα ακόμη χειρότερο μέλλον για τους συνταξιούχους, εφόσον τιμωρεί τους ασφαλισμένους που δηλώνουν μεσαίο ή υψηλό εισόδημα και χρηματοδοτούν τα ασφαλιστικά ταμεία με τις εισφορές τους για 35-40 χρόνια.

Είναι τέτοιο το αδιέξοδο που δημιούργησε στο ασφαλιστικό-συνταξιοδοτικό η κυβέρνηση Τσίπρα, με έναν συνδυασμό εντυπωσιακών υποσχέσεων και δρακόντειων μέτρων, ώστε το πιθανότερο είναι να θελήσει να μετρήσει τις δυνάμεις της σε πρόωρες βουλευτικές εκλογές μέχρι το φθινόπωρο του 2018 και προτού μπούμε στην τελική ευθεία της μείωσης των παλαιών κύριων συντάξεων από 1ης Ιανουαρίου 2019, όπως συμφώνησαν πρόσφατα ο κ. Τσίπρας και ο κ. Τσακαλώτος με τους «σκληρούς» του ΔΝΤ.

Με τη μέθοδο Κατρούγκαλου τιμωρούνται σκληρά όσοι είχαν μεγάλες ασφαλιστικές εισφορές για 30 έως 40 χρόνια.

Σκόπιμη καθυστέρηση

Ένας από τους τρόπους με τους οποίους επιτυγχάνει η κυβέρνηση τον προσωρινό περιορισμό των δημοσίων δαπανών είναι η καθυστέρηση στην έκδοση των νέων συντάξεων. Έχουμε φτάσει στο σημείο να πιέζουν οι εκπρόσωποι των Ευρωπαίων εταίρων και των πιστωτών για την έκδοση τουλάχιστον 10% των νέων συντάξεων, για αιτήσεις που κατατέθηκαν από τον Μάιο έως τον Δεκέμβριο του 2016, προκειμένου να ολοκληρωθεί ένα από τα πολλά προαπαιτούμενα της δεύτερης αξιολόγησης και να εκταμιευτεί η δόση των 7,7 δισ. ευρώ από τον ESM.

Σύμφωνα με την Έκθεση Συμμόρφωσης (Compliance Report, Ιούνιος 2017), το κόστος των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του ΕΦΚΑ για 139.000 κύριες συντάξεις που εκκρεμούν έχει φτάσει στα 1,4 δισ. ευρώ.

Η ουρά των επικουρικών συντάξεων ξεπερνάει τις 127.000, με οφειλές των ασφαλιστικών ταμείων γύρω στα 650 εκατ. ευρώ, ενώ υπάρχει και η ουρά με τους 63.000 που περιμένουν το εφάπαξ και για να ικανοποιηθούν θα πρέπει να βρεθούν 900 εκατ. ευρώ. Το κωμικοτραγικό είναι ότι ο ΕΦΚΑ, ο οποίος δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του σε ό,τι αφορά τις νέες κύριες συντάξεις, κάνει λόγο για… πλεόνασμα 91,4 εκατ. ευρώ το πρώτο πεντάμηνο του 2017. Στην πράξη, βέβαια, δεν υπάρχει πλεόνασμα, εφόσον ο ΕΦΚΑ είναι βαριά επιδοτούμενος από τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή τους φορολογούμενους πολίτες, ούτε υπάρχει καλύτερη επίδοση σε σχέση με τον προγραμματισμό, γιατί απλούστατα δεν καταβλήθηκαν οι κύριες συντάξεις.

Όπως πολύ εύστοχα παρατήρησε ο αρμόδιος τομεάρχης της ΝΔ κ. Βρούτσης, τολμούν και μιλούν για πλεόνασμα στον ΕΦΚΑ όταν οφείλουν 3 δισ. ευρώ.

Πρόκειται για μία γενικευμένη μέθοδο, την οποία χρησιμοποιεί η κυβέρνηση Τσίπρα για να ετεροχρονίζει τις δημόσιες δαπάνες. Από τη μια αυξάνει τις δημόσιες δαπάνες που έχουν σχέση με την ανάπτυξη του κομματικού κράτους και από την άλλη ετεροχρονίζει δημόσιες δαπάνες, εμφανίζοντας έτσι τις δημόσιες δαπάνες μικρότερες απ’ ό,τι πραγματικά είναι.

Έθεσα το ζήτημα των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, οι οποίες κατά την εκτίμηση του οικονομικού Τύπου μπορεί να ξεπερνούν τα 8 δισ. ευρώ, στον υπουργό Οικονομικών κ. Τσακαλώτο κατά τη διάρκεια της επίσκεψης στην Αθήνα αποστολής ευρωβουλευτών της ομάδας εργασίας που παρακολουθεί την εκτέλεση του τρίτου προγράμματος-μνημονίου για λογαριασμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Με διαβεβαίωσε ότι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές δεν επηρεάζουν τη διαμόρφωση του πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος, αλλά δεν μπήκε σε μια ουσιαστική συζήτηση για το ποιο ακριβώς είναι το ύψος τους, ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα περιορισμού τους και αν τελικά τα σχετικά κονδύλια που θα δοθούν από τον ESM θα περάσουν απευθείας στο χρέος χωρίς να εμφανιστούν στον κρατικό προϋπολογισμό.

Ανεξάρτητα από την προσπάθεια ωραιοποίησης των στοιχείων του κρατικού προϋπολογισμού από την κυβέρνηση, το γεγονός είναι ότι οι υποχρεώσεις προς τους νέους συνταξιούχους έχουν αυξηθεί στα 3 δισ. ευρώ, επηρεάζοντας με δραματικό τρόπο την καθημερινότητά τους.

Οι υποχρεώσεις του Δημοσίου προς τους νέους συνταξιούχους έχουν φτάσει τα 3 δισ. ευρώ.

Δύο νέα χτυπήματα

Εν τω μεταξύ, οι συνταξιούχοι δέχονται δύο νέα οικονομικά χτυπήματα από την πλευρά της κυβέρνησης Τσίπρα.

Πρώτον, οι νέες συντάξεις που δίνονται υπολογίζονται με βάση τον λεγόμενο νόμο Κατρούγκαλου, ο οποίος προβλέπει σημαντικές μειώσεις, με τις μεγαλύτερες απώλειες να τις υφίστανται οι ασφαλισμένοι με μισθό άνω των 1.000 ευρώ και περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης. Υπονομεύεται έτσι η προοπτική του ασφαλιστικού-συνταξιοδοτικού συστήματος, γιατί γίνεται φανερό σε όλους ότι όσο υψηλότερος είναι ο μισθός σου και όσο περισσότερα χρόνια χρηματοδοτείς με τις εισφορές σου το σύστημα, τόσο περισσότερα χρήματα θα χάσεις.

Η εφημερίδα «Τα Νέα» δημοσίευσε (Δευτέρα 26 Ιουνίου 2017) παραδείγματα συντάξεων πριν και μετά την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου. Ασφαλισμένος στον ΟΑΕΕ με μέσο όρο αποδοχών 1.322 ευρώ και 35 έτη ασφάλισης έπαιρνε σύνταξη με βάση το προηγούμενο σύστημα 1.181 ευρώ, ενώ με βάση το νέο σύστημα θα περιοριστεί στα 880 ευρώ. Πρόκειται για μια απώλεια της τάξης των 301 ευρώ, κάτι λιγότερο από το 25% της παλαιάς σύνταξης. Μεγάλες απώλειες καταγράφουν, με βάση τα παραδείγματα της εφημερίδας, υπάλληλοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με 35ετία στο Δημόσιο ή υπάλληλοι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με 40 χρόνια στο Δημόσιο.

Με βάση ένα άλλο παράδειγμα, ασφαλισμένος στο ΙΚΑ με 15 έτη ασφάλισης και μέσο όρο αποδοχών 840 ευρώ έπαιρνε σύνταξη με βάση το προηγούμενο σύστημα 486 ευρώ, ενώ με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου θα πάρει σύνταξη 442 ευρώ. Οι πιο συνεπείς ασφαλισμένοι που έχουν μεγάλες κρατήσεις για τρεις ή τέσσερις δεκαετίες υφίστανται τις μεγαλύτερες απώλειες, ενώ αυτοί που έχουν πιο χαλαρή σχέση με το σύστημα χάνουν μικρότερο μέρος της σύνταξής τους σε σχέση με το παρελθόν. Αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχει πλέον κίνητρο να έχεις υψηλές ασφαλιστικές εισφορές για μεγάλο χρονικό διάστημα. Πολλοί ασφαλισμένοι θα περιοριστούν στη λεγόμενη εθνική σύνταξη, η οποία ανέρχεται σε 384 ευρώ με 20ετία και σε 345 ευρώ με 15ετία και θα αποφύγουν μεγάλες ασφαλιστικές εισφορές σε βάθος χρόνου, οι οποίες τις περισσότερες φορές δεν οδηγούν σε ουσιαστική αύξηση της σύνταξης.

Ωρολογιακή βόμβα

Η κυβέρνηση Τσίπρα φόρτωσε τον ΕΦΚΑ με όλα τα ελλείμματα των ταμείων τα οποία συγχωνεύτηκαν χωρίς να έχει εξασφαλίσει την κάλυψή του. Να πώς παρουσιάζει τη μεθόδευση η «Εφημερίδα των Συντακτών» (26 Ιουνίου 2017): «Έτσι, έως το 2016 η επιβάρυνση του κράτους προς τα ασφαλιστικά ταμεία για τον κλάδο συντάξεων (τριμερής χρηματοδότηση, προνοιακά επιδόματα ΕΚΑΣ, κρατικές επιβαρύνσεις ΟΓΑ-ΝΑΤ-ΔΕΚΟ) ήταν 10,083 δισ. συν άλλα 5,370 δισ. ευρώ για συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων, σύνολο 15,453 δισ. ευρώ. Από το 2017 και εφεξής, με βάση τον νέο νόμο περί ΕΦΚΑ, η συμμετοχή του κράτους καθορίζεται από το ύψος της λεγόμενης εθνικής σύνταξης. Όμως και εδώ υπάρχει πρόβλημα, αφού με τη χρήση απλών κανόνων αριθμητικής φαίνεται να προκύπτει μικρότερη κρατική συμμετοχή κατά 5,4 δισ. ευρώ».

Με προγραμματισμένη τη μεγάλη μείωση της κρατικής στήριξης στο ασφαλιστικό-συνταξιοδοτικό σύστημα και με την κυβέρνηση να έχει δεχτεί ότι από 1ης Ιανουαρίου του 2019 θα μειωθούν οι παλαιές κύριες συντάξεις μέσω της κατάργησης της λεγόμενης προσωπικής διαφοράς για να εξοικονομηθεί ένα ποσό που θα αναλογεί στο 1% του ΑΕΠ, αντιλαμβανόμαστε ότι έχουμε να κάνουμε με μία κοινωνική και πολιτική ωρολογιακή βόμβα.

Ένας από τους λόγους για τους οποίους κέρδισε ο ΣΥΡΙΖΑ τις εκλογές του Ιανουαρίου και του Σεπτεμβρίου του 2015 είναι η μεγάλη αύξηση που πέτυχε στα ποσοστά του μεταξύ των συνταξιούχων. Τώρα κινδυνεύει από την πολιτική εκδίκηση των εξαπατηθέντων συνταξιούχων, γι’ αυτό είναι εξαιρετικά πιθανό να πάει σε εκλογές εντός του 2018 και σε απόσταση ασφαλείας από τη μείωση των παλαιών κύριων συντάξεων που θα πραγματοποιηθεί την 1η Ιανουαρίου του 2019.