Η Γερμανία κόβει την τράπουλα - Free Sunday
Η Γερμανία κόβει την τράπουλα

Η Γερμανία κόβει την τράπουλα

Το σκηνικό της κοινής συνεδρίασης των Υπουργικών Συμβουλίων Γαλλίας - Γερμανίας στο Παρίσι την Πέμπτη 13 Ιουλίου δεν προετοίμαζε για εκπλήξεις, ούτε η αόριστη δήλωση της Μέρκελ ότι το Βερολίνο δεν έχει κατ’ αρχήν αντιρρήσεις στο να ανοίξει συζήτηση για τις προτάσεις μεταρρύθμισης της Ευρωζώνης που έχει υποβάλει ο Μακρόν μπορεί να θεωρηθεί ότι ξεκαθαρίζει τον γαλλογερμανικό και πολύ περισσότερο τον ευρωπαϊκό ορίζοντα.

Τα παραπάνω, η τοποθέτηση της Μέρκελ, ήταν αναμενόμενα, με την ουσιαστική απάντηση για το πλαίσιο και το περιεχόμενο μιας συνολικής γαλλογερμανικής διαπραγμάτευσης να παραπέμπεται για μετά τις γερμανικές εκλογές στα τέλη Σεπτεμβρίου.

Υπενθύμιση

Οι προτάσεις Μακρόν είναι γνωστές: πολιτική πλαισίωση της ημιτελούς Ευρωζώνης με μια δημοσιονομική ένωση ή υπουργείο Οικονομικών που θα συντάσσει κοινό προϋπολογισμό και ταυτόχρονα σύσταση Κοινοβουλίου του Ευρώ που θα προέρχεται είτε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είτε από τα εθνικά Κοινοβούλια. Προαπαιτούμενο για όλα τα παραπάνω η συμμόρφωση όλων των χωρών-μελών της Ευρωζώνης με το Σύμφωνο Σταθερότητας, του οποίου Γαλλία και Ιταλία είναι καθ’ υποτροπήν χώρες-παραβάτες.

Από την πλευρά της, η Γερμανία έχει ήδη μέσω των προτάσεων Σόιμπλε δείξει ότι αντί μιας συνολικής διαπραγμάτευσης για το μέλλον της Ε.Ε.-Ευρωζώνης θα προτιμούσε την αυστηροποίηση της εφαρμογής του Συμφώνου Σταθερότητας με μεταφορά της εποπτείας εφαρμογής του από τη χαλαρή Κομισιόν στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.

Ο Μακρόν φρόντισε η γαλλογερμανική συνάντηση κορυφής των δύο Υπουργικών Συμβουλίων να συμπέσει με την επίσημη επίσκεψη του Προέδρου των ΗΠΑ Τραμπ στη Γαλλία. Τυπική αφορμή η 100ή επέτειος από την είσοδο των ΗΠΑ στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1917, ουσιαστική, η στήριξη Μακρόν στον Τραμπ στην προσπάθειά του να πιέσει τη Γερμανία να υιοθετήσει μέτρα αύξησης της εσωτερικής ζήτησης, ώστε να εξισορροπηθεί το διμερές εμπορικό ισοζύγιο με τις ΗΠΑ, αλλά και με τη Γαλλία…

Μια υπενθύμιση από τον Μακρόν στη Μέρκελ ότι δεν επαφίεται στην καλή θέληση της Γερμανίας και μόνο, αλλά θα χρησιμοποιήσει κάθε δυνατότητα ώστε να πιεστεί το Βερολίνο να αλλάξει την πολιτική του στην Ευρώπη και στον κόσμο.

Πλήγμα

Την ίδια όμως στιγμή που με την επίσκεψη Τραμπ ο Μακρόν έστελνε το μήνυμα ότι είναι αποφασισμένος να διεκδικήσει με κάθε δυνατό τρόπο μια συνολική διμερή επαναδιαπραγμάτευση με τη Γερμανία, η παραίτηση του αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων της Γαλλίας ως κίνηση διαμαρτυρίας για τις περικοπές στον αμυντικό προϋπολογισμό έπληξε καίρια την εναλλακτική επιλογή που είχε προετοιμάσει η Γαλλία για την περίπτωση στην οποία το Βερολίνο θα παρέπεμπε μια διαπραγμάτευση για την πολιτική πλαισίωση της Ευρωζώνης στις καλένδες: Η αμυντική συνεργασία στην Ε.Ε.-Ευρωζώνη ως πρώτο βήμα πολιτικής εμβάθυνσης που εκ των πραγμάτων πιέζει για την πολιτική πλαισίωση της ΟΝΕ και κυρίως στο όνομα της κοινής ασφάλειας δημιουργεί προηγούμενο παραβίασης του πλαφόν 3% στα δημοσιονομικά ελλείμματα, όπως προβλέπει το Σύμφωνο Σταθερότητας. Απ’ ό,τι φαίνεται, με τα σημερινά δεδομένα, τη θέση δηλαδή της γερμανικής πλευράς, περισσότερα κονδύλια για την άμυνα μπορούν να διασφαλιστούν μόνο με περικοπές σε άλλους τομείς…

Τα δύο ερωτήματα

Έτσι, το ερώτημα πέραν της αόριστης θετικής τοποθέτησης της Μέρκελ υπέρ του ανοίγματος μιας συζήτησης για το μέλλον της Ευρώπης είναι τι θα πράξει η Γερμανία για να διασφαλίσει τις προϋποθέσεις συνολικής διαπραγμάτευσης για το μέλλον της Ευρωζώνης.

Ποια θα είναι η επιλογή κυβερνητικού εταίρου στην περίπτωση που οι Χριστιανοδημοκράτες έχουν τη δυνατότητα περισσότερων του ενός σεναρίων για τη διασφάλιση κοινοβουλευτικής αυτοδυναμίας – το ένα η συνέχιση της συνεργασίας με τους Σοσιαλδημοκράτες και το άλλο με τους Φιλελεύθερους; Είναι αυτονόητο ότι το δεύτερο σενάριο οριοθετεί με έναν στρατηγικό αυτοπεριορισμό στην αφετηρία την εμβέλεια των αλλαγών και των μεταρρυθμίσεων τις οποίες το Βερολίνο θα μπορούσε να δεχτεί στην Ευρωζώνη.

Το δεύτερο καίριο ερώτημα που τίθεται είναι σε ποιο πλαίσιο θα γίνει η διαπραγμάτευση για τις όποιες αλλαγές, προσθήκες και συμπληρώσεις στη λειτουργία της Ευρωζώνης. Η αναθεώρηση των Συνθηκών, ως γνωστόν, θα ήταν αδύνατη, καθώς απαιτεί ομοφωνία των «27». Η φόρμουλα όμως των ενισχυμένων συνεργασιών, όπως προβλέπει η Συνθήκη της Λισαβόνας, λύνει τα όποια διαδικαστικά προβλήματα.

Η θέση της στην Ιστορία

Αναθεώρηση των Συνθηκών ή ενισχυμένη συνεργασία; Το πρόβλημα δεν είναι νομικό, θεσμικό ή συνταγματικό, αλλά πολιτικό-στρατηγικό: Αν το Βερολίνο θέλει επιμέρους αλλαγές που να συντηρούν το σημερινό στάτους κβο, θα επιλέξει την αδύνατη με τα σημερινά δεδομένα ομοφωνία των «27», αν θέλει ουσιαστική αλλαγή, η ενισχυμένη συνεργασία είναι μονόδρομη επιλογή.

Αν κατανοήσουμε τις προεκλογικές σκοπιμότητες, είναι αδύνατον η Μέρκελ να μην έχει πάρει τα μηνύματα της αντισυστημικής αμφισβήτησης που εκδηλώνεται με διαφορετικούς τρόπους στις χώρες-μέλη της Ε.Ε.-Ευρωζώνης.

Μετά την προβλεπόμενη τέταρτη εκλογική της πρωτιά, η καγκελάριος κατά πάσα πιθανότητα δεν θα σκέφτεται την επόμενη επανεκλογή της αλλά τη θέση της στην Ιστορία της Γερμανίας και της Ευρώπης.