Μια «κουτσή» τετραετία;
«Κουτσή πάπια» στην πολιτική ορολογία των ΗΠΑ αποκαλείται ο Πρόεδρος που δεν ελέγχει το Κογκρέσο, τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία, όπως ακριβώς συνέβη την τελευταία διετία της δεύτερης θητείας του Ομπάμα.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, έξι μήνες μετά την είσοδό του στον Λευκό Οίκο, αντιμετωπίζει, με αφορμή την υπόθεση ανάμειξης της Ρωσίας στην προεκλογική εκστρατεία του 2016, μια συντονισμένη πίεση τόσο από επιτροπές του Κογκρέσου όσο και από τον ειδικό ανακριτή: Οι επιτροπές διερευνούν αν ο Πρόεδρος ήταν εν γνώσει των ανάρμοστων επαφών στενών του συγγενών και συνεργατών με Ρώσους αξιωματούχους, ενώ ο ειδικός ανακριτής διερευνά αν ο ένοικος του Λευκού Οίκου παρεμπόδισε την έρευνα της Δικαιοσύνης ώστε στενοί του συνεργάτες να μη διωχθούν ποινικά.
Αυτοεκπληρούμενη προφητεία
Έξι μήνες μετά την παραλαβή του Λευκού Οίκου από τον Ομπάμα, ο Τραμπ αντιμετωπίζει πόλεμο χαρακωμάτων στο νομοθετικό έργο από το Κογκρέσο, παρά το γεγονός ότι το ελέγχουν οι Ρεπουμπλικάνοι, με κορυφαία πράξη την πρόσφατη ψήφιση από τη Βουλή των Αντιπροσώπων νέων κυρώσεων κατά της Ρωσίας για την ανάμειξή της στην προεκλογική εκστρατεία του 2016, με διατύπωση και όρους που δένουν τα χέρια του Τραμπ.
Υπό το φως των παραπάνω, καθόλου παράξενο, λοιπόν, που σε πρόσφατη δημοσκόπηση το 50% των ερωτηθέντων απάντησε ότι δεν πιστεύει ότι ο Τραμπ θα τερματίσει την τετραετή θητεία του. Μια τοποθέτηση που μπορεί να λειτουργήσει στη λογική της αυτοεκπληρούμενης προφητείας, καθώς στην ουσία αποτελεί μια παράσταση νίκης για τους αντιπάλους του Τραμπ, η οποία τους ενθαρρύνει να προχωρήσουν και να διαβούν τον Ρουβίκωνα, να απαγγείλουν δηλαδή κατηγορία κατά του Προέδρου και να τον παραπέμψουν σε δίκη στην Ολομέλεια της Γερουσίας με το ερωτηματικό της καθαίρεσης.
Δεν είναι όμως μόνο το 50% των ερωτηθέντων σε δημοσκόπηση που πιστεύει ότι ο Τραμπ θα εξαναγκαστεί σε παραίτηση ή θα καθαιρεθεί. Στη Μόσχα οι πρώτες αντιδράσεις στις νέες κυρώσεις που ψήφισε η Βουλή των Αντιπροσώπων, που μιλούν για δέσμη αντιποίνων, αλλά και σχόλια αξιωματούχων για τις διμερείς σχέσεις με την Ουάσινγκτον, μας διαμηνύουν ότι το Κρεμλίνο είναι πεπεισμένο ότι με ή χωρίς τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο η επιδείνωση των σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας είναι δρομολογημένη και μη αντιστρέψιμη δυναμική.
Γουότεργκεϊτ, όχι Λεβίνσκι
Η παράσταση νίκης υπέρ των αντιπάλων του Τραμπ, όπως προκύπτει από τη δημοσκόπηση στην οποία αναφερθήκαμε πιο πάνω, παραπέμπει περισσότερο στην υπόθεση Γουότεργκεϊτ, που εξανάγκασε τον Νίξον σε παραίτηση, παρά στη σαπουνόπερα Λεβίνσκι, που μάλλον γελοιοποίησε τον ειδικό ανακριτή Κένεθ Σταρ και έκανε συμπαθή τον Κλίντον.
Τότε, στο Γουότεργκεϊτ, η κοινή γνώμη στήριζε στη συντριπτική της πλειοψηφία την έρευνα για την εμπλοκή του Νίξον και κυρίως τις ευθύνες του για παρεμπόδιση της Δικαιοσύνης, με αποτέλεσμα υπουργοί Δικαιοσύνης και ειδικοί ανακριτές που είχαν επιλεγεί από τον Λευκό Οίκο να υποβάλουν την παραίτησή τους. Η δημόσια απαξίωση του υπουργού Δικαιοσύνης Σέσιονς από τον ίδιο τον Τραμπ, επειδή πήρε αποστάσεις από την ανάκριση, παραπέμπει στους τελευταίους μήνες του Νίξον στον Λευκό Οίκο.
Η καρατόμηση ή όχι του Σέσιονς πολύ γρήγορα σκιάστηκε από τις φήμες για παραίτηση του υπουργού Εξωτερικών Τίλερσον, μια φήμη που, αν επιβεβαιωθεί, θα ενισχύσει τη διαρκώς ενισχυόμενη εντύπωση ότι ο Τραμπ δεν θα ολοκληρώσει τη θητεία του στον Λευκό Οίκο.
Πόσο μπορεί να κρατήσει το σίριαλ της εμπλοκής του Κρεμλίνου υπέρ του Τραμπ; Η παράτασή του πλήττει την εικόνα και το κύρος των ΗΠΑ στη διεθνή σκηνή, αλλά και απειλεί με σκληρή εκλογική ήττα τους Ρεπουμπλικάνους στις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου του 2018, στις οποίες ανανεώνονται η Βουλή των Αντιπροσώπων και το 1/3 των μελών της Γερουσίας.
Ο χρονικός ορίζοντας της αποπομπής
Μια ματιά στην υπόθεση Γουότεργκεϊτ μας βοηθά να καταλάβουμε τον χρονικό ορίζοντα της αποπομπής ενός Προέδρου. Τον Οκτώβριο του 1973, όταν ο διαπλεκόμενος αντιπρόεδρος Άγκνιου εξαναγκάστηκε σε παραίτηση και αντικαταστάθηκε από τον αποδεκτό από το σύστημα της Ουάσινγκτον Φορντ, ξεκίνησε μια δυναμική η οποία οδήγησε στην παραίτηση του Νίξον στις αρχές Αυγούστου του 1974.
Ο Νίξον παραιτήθηκε όταν η Επιτροπή Δικαιοσύνης της Γερουσίας αποφάσισε να προτείνει στην Ολομέλεια την παραπομπή του με διατύπωση που καθιστούσε βέβαιη την άσκηση ποινικών διώξεων μετά την αποπομπή του από τον Λευκό Οίκο. Με άλλα λόγια, παραιτήθηκε για να μην πάει φυλακή, αφού δέσμευσε τον Φορντ να τον αμνηστεύσει αμέσως μετά την ορκωμοσία του.
Ας μη σταθούμε όμως μόνο στο Γουότεργκεϊτ και ας ανατρέξουμε στην υπόθεση Λεβίνσκι, η οποία αποδεικνύει πόσο εύκολο είναι ένας ειδικός ανακριτής στην γκρίζα ζώνη μεταξύ εικασιών και αποδείξεων να τυλίξει τον Πρόεδρο σε μια κατηγορία που θα επικυρωθεί από το Κογκρέσο για την παραπομπή σε δίκη.
