Γερμανία, η επόμενη μέρα - Free Sunday
Γερμανία, η επόμενη μέρα

Γερμανία, η επόμενη μέρα

Η επόμενη Ομοσπονδιακή Βουλή της Γερμανίας, που θα προκύψει την Κυριακή από τις βουλευτικές εκλογές, θα παραπέμπει περισσότερο στην πολυδιασπασμένη πολιτική σκηνή της δημοκρατίας της Βαϊμάρης στον Μεσοπόλεμο παρά στη δικομματική σταθερότητα της δημοκρατίας της Βόννης την περίοδο 1949-1990.

Στην επόμενη Μπούντεσταγκ θα μετέχουν έξι πολιτικά κόμματα: οι Χριστιανοδημοκράτες, οι Σοσιαλδημοκράτες, οι Πράσινοι, οι Φιλελεύθεροι, η Αριστερά και η Εναλλακτική για τη Γερμανία. Η απερχόμενη Ομοσπονδιακή Βουλή ήταν τετρακομματική, καθώς στις βουλευτικές εκλογές του 2013 οι μεν Φιλελεύθεροι έπεσαν κάτω από το συνταγματικό όριο του 5%, η δε Εναλλακτική, που είχε ιδρυθεί λίγους μήνες πριν, πλησίασε το πλαφόν του 5% χωρίς όμως να το διασφαλίσει.

Για να έχουμε μια αίσθηση της πολυδιάσπασης της πολιτικής σκηνής στη Γερμανία έτσι όπως αυτή εξελίχθηκε μετά την ενοποίηση του 1990, πρέπει να θυμηθούμε ότι στη Δυτική Γερμανία, μετά την απαγόρευση της λειτουργίας του Κομμουνιστικού Κόμματος το 1956, στην Ομοσπονδιακή Βουλή παρέμειναν τρία κόμματα, οι Χριστιανοδημοκράτες, οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Φιλελεύθεροι, με τους τελευταίους να είναι κάτι σαν μπαλαντέρ, καθώς πότε συγκυβερνούσαν με το ένα μεγάλο κόμμα και πότε με το άλλο. Μόνο τη δεκαετία του ’80, λίγο πριν από την ενοποίηση, το κόμμα των Πρασίνων μπόρεσε να εισέλθει στην Ομοσπονδιακή Βουλή.

Εδώ πρέπει να υπενθυμίσουμε και την ιδιόμορφη δομή της κεντροδεξιάς, της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης. Στην ουσία, πρόκειται για σταθερό συνασπισμό δύο κομμάτων, της κεντροδεξιάς Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης και της δεξιάς Χριστιανοσοσιαλιστικής Ένωσης της Βαυαρίας. Σε ένα σκηνικό διαρκούς πολυδιάσπασης των πολιτικών δυνάμεων, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει τη διαφοροποίηση ή ακόμα και τη μελλοντική ανεξάρτητη παρουσία της βαυαρικής Δεξιάς, όχι μόνο σε τοπικό αλλά και σε εθνικό επίπεδο.

Το σοκ της Εναλλακτικής

Το κύριο όμως χαρακτηριστικό της νέας Ομοσπονδιακής Βουλής είναι η για πρώτη φορά μετά το 1945 παρουσία σε αυτήν ενός σκληρού ακροδεξιού μορφώματος, της Εναλλακτικής για τη Γερμανία.

Τόσο την περίοδο 1949-1990 όσο και στην ενιαία Γερμανία μετά το 1990 πολλά ακροδεξιά αλλά και ναζιστικά μορφώματα επιχείρησαν να εισέλθουν στην Ομοσπονδιακή Βουλή, χωρίς όμως επιτυχία.

Η Εναλλακτική για τη Γερμανία ακολούθησε διαφορετική διαδρομή. Ιδρύθηκε την άνοιξη του 2013, με ιδρυτικό πυρήνα κάποιους πανεπιστημιακούς που ανησυχούσαν για την απώλεια της εθνικής κυριαρχίας της Γερμανίας στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, όσο και για τον κίνδυνο εγκατάλειψης της αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας. Η δυναμική του νέου κόμματος πολύ γρήγορα εξαντλήθηκε, κι έτσι το 2015, στο ζενίθ της κρίσης του προσφυγικού, η Εναλλακτική ενέταξε το σύνθημα των ερμητικά κλειστών συνόρων στην αντιευρωπαϊκή ατζέντα της.

Από τότε μέχρι σήμερα η Εναλλακτική έχει απορροφήσει κάθε είδους ξενόφοβο, ρατσιστικό και νεοναζιστικό πολιτικό ρεύμα που υπήρχε στη χώρα. Έτσι, ο αρχικός ευρωσκεπτικισμός των ιδρυτών της κατέληξε σε έναν συνολικό αναθεωρητισμό της μεταπολεμικής δημοκρατικής πολιτικής ορθότητας.

Σήμερα στελέχη της Εναλλακτικής αμφισβητούν την ευθύνη του ναζιστικού καθεστώτος για την έκρηξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ δεν λείπουν οι φωνές που μιλούν για διαστρέβλωση της Ιστορίας, χαρακτηρίζοντας το Ολοκαύτωμα εβραϊκή προπαγάνδα.

Ακροδεξιά και σκληρή Δεξιά

Δυστυχώς, τις ακραίες αντιευρωπαϊκές θέσεις δεν τις μονοπωλεί η Εναλλακτική αλλά, με την κάλυψη μιας πολιτικά ορθής φρασεολογίας, σκληρή εθνική γερμανική γραμμή στην Ε.Ε. και στην Ευρωζώνη ευαγγελίζονται τόσο οι Φιλελεύθεροι όσο και οι Βαυαροί Χριστιανοσοσιαλιστές.

Άλλωστε η επανεμφάνιση των Φιλελευθέρων με εντυπωσιακό ποσοστό στις δημοσκοπήσεις, που πλησιάζει το 10%, τέσσερα μόλις χρόνια μετά τον ταπεινωτικό αποκλεισμό του κόμματος από την Ομοσπονδιακή Βουλή, μιλά από μόνη της: είναι προφανές ότι ο κύριος όγκος των ψηφοφόρων των Φιλελευθέρων προέρχεται από το τμήμα της κομματικής βάσης των Χριστιανοδημοκρατών που αμφισβητεί την ευρωπαϊκή πολιτική της Μέρκελ από τα δεξιά, ψηφοφόροι οι οποίοι θα είχαν σε άλλη περίπτωση πολιτικές αλλά και αισθητικές αναστολές να ψηφίσουν υπέρ της Εναλλακτικής.

Με άλλα λόγια, οι Φιλελεύθεροι, το πάλαι ποτέ ιστορικό κόμμα του κέντρου, σήμερα επανέρχονται ως σκληρή Δεξιά, η πολιτική ατζέντα της οποίας αποτελεί κυματοθραύστη περαιτέρω διαρροών δυσαρεστημένων Χριστιανοδημοκρατών προς την Εναλλακτική.

Τα αποτελέσματα των εκλογών την Κυριακή θα δείξουν σε ποιον βαθμό ο υπουργός Οικονομικών Σόιμπλε εξακολουθεί να είναι, με τις σκληρές θέσεις του για την Ευρωζώνη, ο κυματοθραύστης που συγκρατεί τους εντός της χριστιανοδημοκρατίας ανησυχούντες για χαλαρή πολιτική στην Ευρώπη και τους αποτρέπει να ψηφίσουν είτε τους Φιλελεύθερους είτε την Εναλλακτική. Θα δείξουν επίσης αν ο Σόιμπλε λειτούργησε καθησυχαστικά απέναντι στους μονίμως ανησυχούντες Βαυαρούς Χριστιανοσοσιαλιστές.

Με άλλα λόγια, ο κίνδυνος δεν είναι να έρθει τρίτο κόμμα η Εναλλακτική, έστω και με τη μικρή διαφορά μίας ποσοστιαίας μονάδας, αλλά η επιρροή της στη ρητορική και στην ατζέντα τόσο των Φιλελευθέρων όσο και της βαυαρικής Δεξιάς.

Παράδοξο της ιστορίας, η νέα κυβέρνηση της Γερμανίας δεν θα μπορέσει να συνεχίσει το παιχνίδι της καθυστέρησης που παίζουν η Mέρκελ και ο Σόιμπλε από την έναρξη της κρίσης της Ευρωζώνης το 2010 και θα συμμετάσχει στην έναρξη μιας συνολικής ευρωπαϊκής διαπραγμάτευσης, την ώρα που για πρώτη φορά η ακροδεξιά θα εκπροσωπείται δυναμικά στην Ομοσπονδιακή Βουλή.