O Wolfgang Schäuble φεύγει από τις ζωές μας. Μάθαμε, όμως, ποτέ ποιος πραγματικά είναι;

«Aφήστε τις υπεκφυγές, και οι δύο προερχόμαστε από την περιοχή της Βάδης και εκεί ξέρετε πολύ καλά πώς λέμε κάποιον σε αναπηρική καρέκλα». Η δήλωση φέρνει αμηχανία στον δημοσιογράφο Hans Peter Schütz (Χανς Πέτερ Στουτζ). Κομπιασμένος, παραμένει σχεδόν άφωνος απέναντι στον Wolfgang Schäuble. Η λέξη που υπονοεί ο αρχιτέκτονας της ευρωπαϊκής οικονομίας είναι «σακάτης». Ο γρανιτένιος υπουργός οικονομικών της Γερμανίας, που με τις «ακούρευτες» απόψεις του συνηθίζει να μας κουνάει το δάχτυλο, επιδεικνύει την ίδια ψυχρή σκληρότητα είτε μιλάει για το ελληνικό χρέος, είτε για την αναπηρία του. «Ποιος είναι όμως στην πραγματικότητα ο κύριος Schäuble που λοιδορεί την πατρίδα μας», όπως είχε αναρωτηθεί παλαιότερα και ο πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας;

Οικογενειακή ζωή

Ο Wolfgang Schäuble γεννήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 1942 στο Φράιμπουργκ. Γιος φοροτεχνικού ήταν ο μεσαίος από τα τρία αγόρια της οικογένειας Schäuble. Οι γονείς του υποστήριζαν το χρηστιανοδημοκρατικό κόμμα και είχαν ασπαστεί τον λουθηρανισμό, όπως και ο ίδιος. Τον Ιούνιο, σε συνέντευξη του στο περιοδικό «Der Spiegel, ο κ. Schäuble, προσπαθώντας να εξηγήσει τη γερμανική στάση απέναντι στην Ελλάδα, θυμήθηκε τη συμβουλή του πατέρα του: «Όταν παλεύαμε με τα αδέρφια μου ο πατέρας μας μας  έλεγε πάντα ότι ο πιο δυνατός  πρέπει  να υποχωρεί. Και αυτό ακριβώς συνέβη στις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα. Αυτό προσπάθησα να κάνω». Και σε παλιότερη συνέντευξη του ανάφερε πως η μητέρα του μια μέρα πάρκαρε σε ελεγχόμενη περιοχή στάθμευσης χωρίς να έχει το αντίστοιχο αντίτιμο. Την επόμενη μέρα, και ενώ κανείς δεν είχε αντιληφθεί την ατασθαλία της, φρόντισε να ξεπληρώσει το χρέος της.

Ενώ ο αδιάλλακτος Wolfgang Schäuble  συχνά επαίρεται για τις αξίες τιμιότητας με τις οποίες γαλουχήθηκε, το 1999 βρέθηκε στο κέντρο ενός σκανδάλου. Και μάλιστα σκανδάλου χρηματισμού ύψους 100.00 μάρκων από τον Γερμανοκαναδό έμπορο όπλων και λομπίστα Karlheinz Schreiber (Καρλχάινς Σράιμπερ) με αποτέλεσμα ο υπεύθυνος οικονομικών της κοινοβουλευτικής ομάδας του Χρηστιανοδημοκρατικού κόμματος κόμματος (CDU), Wolfgang Hullen (Βόλγφαρντ Χίλεν), να αυτοκτονήσει.

Τα πρώτα βήματα και η Ingeborg Hensle 

Ο Wolfgang Schäuble σπούδασε οικονομικά και νομικά, ενώ από την ηλικία των 19 ετών δραστηριοποιείται πολιτικά. Το 1961 κι ενώ ακόμα σπουδάζει γίνεται μέλος της Junge Union, της νεολαίας του CDU και το 1972, σε ηλικία 30 ετών εκλέγεται αντιπρόσωπος στη γερμανική Βουλή (Bundestag).

Ήδη τρία χρόνια πριν, από το 1969, έχει παντρευτεί με την επίσης οικονομολόγο Ingeborg Hensle (Ίνγκεμποργκ),  που γνώρισε στο πανεπιστήμιο. Η Ingeborg σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του είναι η κολώνα και το στήριγμα του. Αυστηρή και απόμακρη, όπως κι ο ίδιος, αποφάσισε από νωρίς να αφιερωθεί στις κόρες τους Christine, Juliane, Anna κι τον γιο τους Hans-Jörg. Ωστόσο, είναι εκείνη στην αρχή της καριέρας του Wolfgang που επιμένει πως το μέλλον του είναι στην πολιτική. «Ποτέ δεν ζήτησα από τον Wolfgang να βάλει εμένα και τα παιδιά πιο ψηλά στις προτεραιότητες του, ποτέ δεν του ζήτησα να διαλέξει ανάμεσα σε εμάς και την πολιτική», θα πει σε μια συνέντευξή της.

Ο Schäuble γρήγορα γίνεται το δεξί χέρι του Helmut Kohl  (Χέλμουτ Κολ) και θα κερδίσει με το σπαθί του τον τίτλο του διαδόχου του καθώς ξεχωρίζει ως ένας από τους βασικούς διαπραγματευτές της συμφωνίας που ένωσε ειρηνικά Δυτική και Ανατολική Γερμανία και κατόπιν αναλαμβάνοντας το δαιδαλώδες Υπουργείο Εσωτερικών. Υπέρμαχος της δημοσιονομικής ορθοδοξίας αναδεικνύεται σε ένα από τους πιο δημοφιλείς υπουργούς. Την ίδια περίοδο, λίγους μήνες μετά την πτώση του Τείχους, το 1989 γνωρίζει την Angela Dorothea Merkel (Άνγκελα Δωροθέα Μέρκελ). Εκείνος, ως διάδοχος του Helmut Kohl βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των χαρισματικών πολιτικών της γενιάς του. Εκείνη, μία ντροπαλή 35άρα από την «άλλη πλευρά» του Τείχους, εκπρόσωπος Τύπου του  Lothar de Maiziere  (Λοτάρ ντε Μεζιέρ), του μοναδικού δημοκρατικού εκλεγμένου πρωθυπουργού της Ανατολικής Γερμανίας επιθυμεί να αποδείξει πως η Ανατολική Γερμανία δεν θα παρακολουθεί απλά τις εξελίξεις.

Η απόπειρα δολοφονίας του

Στις 12 Οκτωβρίου 1990 ο Wolfgang Schäuble καλείται στο Όπεναου για μια ομιλία. Με το τέλος της ομιλίας του, ο Dieter Kaufmann οπλίζει το 38άρι περίστροφο του και πυροβολεί τρεις φορές προς το μέρος του Schäuble. Δύο από τις σφαίρες τον πετυχαίνουν, η μία στη δεξιά παρειά, η άλλη στη σπονδυλική στήλη. Η τρίτη σφαίρα τραυμάτισε έναν από τους σωματοφύλακές του. Ο Kaufmann 37 ετών ψυχικά ασθενής, επί επτά χρόνια έστελνε στο υπουργείο Εσωτερικών επιστολές διαμαρτυρίας, στις οποίες ανέφερε ότι τα ραδιοκύματα των κεραιών του Σόιμπλε τον διαπερνούσαν, προκαλώντας του αφόρητους πόνους. Ο δημοσιογράφος, φίλος και βιογράφος του Hans Peter Schütz, που ήταν παρών, θυμάται: «Αρχικά νόμιζα ότι έσκασαν δύο μπαλόνια, που ήταν άφθονα στην αίθουσα, μέχρις ότου είδα τον Σόιμπλε να σωριάζεται δίπλα μου και να ψελλίζει “δεν αισθάνομαι τα πόδια μου”». Είκοσι δύο  χρόνια αργότερα ο Dieter Kaufmann θα στείλει μια επιστολή μεταμέλειας στον Wolfgang Schäuble ζητώντας του συγχώρεση και την συνεισφορά του στην αίτηση αποφυλάκισής του. Αρνείται.

Στο νοσοκομείο οι γιατροί διαπιστώνουν ολική παράλυση από τον τρίτο θωρακικό σπόνδυλο και κάτω. Είναι 48 ετών. Για πρώτη φορά η Ingeborg φαίνεται να τον παρακινεί να παραιτηθεί. Εκείνος το δεύτερο 24ωρο της νοσηλείας του της ζήτησε να του διαβάσει τις εφημερίδες. Κι ενώ μετά βίας μπορούσε να μιλήσει, τρεις εβδομάδες μετά, άρχισε να υπαγορεύει στους συνεργάτες του για ένα βιβλίο που έγραφε τότε για τη γερμανική ενοποίηση. Δέχεται λίγες επισκέψεις, κυρίως των συνεργατών του. Έτσι κι αλλιώς ήταν και παραμένει μοναχικός άνθρωπος με λίγους φίλους.

Για ένα χρόνο συμμετέχει σε προγράμματα αποκατάστασης και αυτοεξυπηρέτησης ώστε να είναι αυτόνομος. Το μόνο που δεν θέλει είναι ο οίκτος. Μαθαίνει πώς να ζει χωρίς να παίζει τένις και ποδόσφαιρο, ή να κάνει σκι, τα σπορ που αγαπούσε. Η Ingeborgείναι δίπλα του σε κάθε στάδιο. Συνηθίζει μάλιστα να κάθεται στην αναπηρική του καρέκλα για να καταλάβει πως αισθάνεται ο Wolfgang. Προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή του από την πολιτική αρένα. Διοργανώνει ένα ταξίδι στην Αίγυπτο μόνο για τους δυό τους, όμως ο Wolfgang σκέφτεται την Βόννη. Με την επιστροφή τους αρχίζει και πάλι τις επαφές.

Ωστόσο, είναι διαφορετικός. Ακόμα λιγότερο ανεκτικός. Σκληρότερος. Όχι, όμως, με τους δικούς του ανθρώπους. Μετά την απόπειρα δολοφονίας οι οικογενειακοί δεσμοί αναθερμάνθηκαν. Πλέον τηλεφωνεί στια παιδιά του συχνότερα και συζητά τα πάντα μαζί τους. Αυτές είναι οι μόνες στιγμές που φαίνεται ηπιότερος και προσιτός, σύμφωνα τουλάχιστον με τους συνεργάτες του, διότι οι πολιτικοί του αντίπαλοι έχουν αντίθετη άποψη. Όπως, ο  πρώην ηγέτης των Σοσιαλδημοκρατών (SPD), Hans-Jochen Vogel, που είχε δηλώσει ότι η απόπειρα δολοφονίας έκανε τον Σόιμπλε «σκληρό άνθρωπο». Ο ίδιος αν και, σύμφωνα με το Spiegel, ενοχλήθηκε βαθύτατα από τις δηλώσεις, σε μια επίδειξη αυτοσαρκασμού, αναφερόμενος στο πόσο άλλαξε η ζωή του μετά από την απόπειρα δολοφονίας, είπε: «Παρέμεινα ο ίδιος, απαίσιος άνθρωπος».

Από την άλλη σε μια από τις σπάνιες εξομολογητικές συνεντεύξεις του δύο δεκαετίες μετά την παράλυση  δήλωσε: «Έμαθα ότι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει και να τα βγάλει πέρα με δεδομένα, τα οποία δεν φανταζόταν παλιότερα. Έχουμε την ικανότητα να προσαρμοζόμαστε». Στο μεταξύ ασχολείται ενεργά με το αναπηρικό κίνημα. Είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ένωσης Παραπληγικών Γερμανίας (DSQ) και του Διεθνούς Ερευνητικού Ινστιτούτου για τις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης, που εδρεύει στη Ζυρίχη.

Επιστροφή στην αρένα

Τίποτα δεν φαίνεται, όμως, να μπορεί να τον κρατήσει μακριά από την πολιτική. Το 1991 επιστρέφει δριμύτατος και λίγα χρόνια αργότερα ο Helmut Kohl, του παραδίδει τα ηνία του CDU. Το 1998 ο Wolfgang Schäuble διεκδικεί την Καγκελαρία με αντίπαλο τον Gerhard Shredder (Γκέρχαρντ Σρέντερ), αλλά ενάντια σε όλα τα προγνωστικά έχασε. Ένα χρόνο αργότερα ξεσπάει το σκάνδαλο με τον χρηματισμό. Το σκάνδαλο τον οδηγεί σε παραίτηση, τον Φεβρουάριο του 2000, για να αναλάβει την Προεδρία του κόμματος η Angela Merkel, αφού προηγουμένως είχε λυσσωδώς πρωτοστατήσει στην αποκάλυψη του σκανδάλου.

Οι σχέσεις τους περνούν από σαράντα κύματα, όμως κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας της η Angela Merkel εκπλήσσει τους πάντες διορίζοντας τον υπουργό Εσωτερικών. Το 2009 αναλαμβάνει το Υπουργείο Οικονομικών αν και η αρχική του αντίδραση ήταν αρνητική. Είχε μάλιστα δηλώσει τότε:  «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είμαι ένας αφοσιωμένος άνθρωπος. Δεν είμαι ωστόσο ιδιαίτερα εύκολος. Στην ηλικία που βρίσκομαι δεν είναι εύκολο να με κάνεις ό,τι θέλεις». Παρόλα αυτά δέχεται και γίνεται τόσο απαραίτητος στη Γερμανίδα καγκελάριο που όταν το 2010 υπέβαλε την παραίτηση του ­-οι επιπλοκές μετά από δύο δεκαετίες στο αναπηρικό καροτσάκι τον υποχρέωναν σε τακτικές επισκέψεις στο νοσοκομείο και οι συστάσεις των γιατρών ήταν να μειώσει τους έντονους ρυθμούς- η Merkel του προτείνει απλά να πάρει ένα μήνα άδεια. Στην ουσία, τον πιέζει να παραμείνει στο πλευρό της.

Στα 74 του ο Wolfgang Schäuble, «ο αιώνια νούμερο δύο», όπως τον είχε χαρακτηρίσει το Spiegel, συνεχίζει να εργάζεται 70 ώρες την εβδομάδα, να ταξιδεύει συχνά, ενώ είναι από τους ελάχιστους πολιτικούς που δεν έχει twitter.  «Τα μηνύματα στο Twitter είναι βραχύβια για αυτό το λόγο τα βρίσκω πληκτικά» είπε πρόσφατα όταν κλήθηκε να σχολιάσει το παγκόσμιο hastag «#thisΙsΑCoup»- αυτό είναι πραξικόπημα- που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του δραματικού Euro Summit για το ελληνικό ζήτημα, ενώ δεν παρέλειψε να παρομοιάσει την Ελλάδα με ένα κακομαθημένο παιδί. Τέτοιου είδους δηλώσεις –και φυσικά η αμετακίνητη θέση του- είναι που προκαλούν αντιπάθειες. Όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και στην ίδια του τη χώρα. Κατά καιρούς έχει εξοργίσει τους γερμανούς με την υπεράσπιση που παρείχε στους αμερικανούς για την εισβολή στο Ιράκ το 2003 ή την αναγκαιότητα του Γκουαντανάμο. Κυρίως, για την άποψη του για χρησιμοποίηση του γερμανικού στρατού σε επιχειρήσεις τήρησης της τάξης στο εσωτερικό της χώρας, συστηματική παρακολούθηση του internet, υποκλοπές e-mail από κυβερνητικές υπηρεσίες και δολοφονίες (targeted killings) τρομοκρατών από τις αρχές ασφαλείας.

Η αλήθεια είναι πως ο κ. Schäuble είναι ένας άνθρωπος γεμάτος αντιθέσεις. Το πείσμα του παρά την αναπηρία του συγκινεί. Εκπέμπει σεβασμό -ο Γιάνης Βαρουφάκης συνήθιζε να τον προσφωνεί «δόκτωρ Σόιμπλε»-, μπορεί να γίνει γοητευτικός με το λόγο του και πειστικός. Από την άλλη συχνά παρουσιάζεται σκληρός και προσβλητικός. Αξιομνημόνευτο είναι το περιστατικό που εξευτέλισε δημοσίως, μπροστά στους ανθρώπους των μίντια, τον πρώην εκπρόσωπο τύπου της κυβέρνησης Michael Offer επειδή δεν διένειμε στην ώρα τους τις δηλώσεις του. 

Σε κάθε περίπτωση είναι ένας χαρισματικός πολιτικός, όσο κι αν αυτό σαν Έλληνες μας πονάει.