Σε κατάσταση αναμονής

Ποτέ άλλοτε στην ιστορία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης δεν υπήρχαν ταυτόχρονα τόσο πολλά ανοιχτά μέτωπα που να περιμένουν τη διαμόρφωση μετεκλογικής σταθερότητας στη Γερμανία ως καθοριστικό παράγοντα της διαχείρισής τους με προοπτική επίλυσης.

Προβλήματα που δεν θέλουν την όποια κυβερνητική λύση στο Βερολίνο, τη σταθεροποίηση με κάθε κόστος, αλλά τη συγκρότηση ενός κυβερνητικού συνασπισμού αποφασισμένου να αναλάβει το εσωτερικό και εσωκομματικό κόστος της εγκατάλειψης της ευρωπαϊκής περιχαράκωσης της Γερμανίας. Μιας περιχαράκωσης-εθνικής αναδίπλωσης που επέλεξαν από κοινού Χριστιανοδημοκράτες και Σοσιαλδημοκράτες την επαύριον της έναρξης της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης τον Σεπτέμβριο του 2008.

Τα ανοιχτά μέτωπα

Πρώτο ανοιχτό μέτωπο, το στοίχημα Μακρόν για κοινωνική και πολιτική σταθεροποίηση της Γαλλίας μέσω της μεταρρύθμισης της Ευρωζώνης. Ο Γάλλος Πρόεδρος ανέλαβε το κόστος σκληρών διαρθρωτικών αλλαγών και περικοπών ώστε να διευκολύνει το Βερολίνο να κάνει την αναγκαία στροφή απομάκρυνσης από τη δημοσιονομική λιτότητα χωρίς να πριμοδοτείται η δημαγωγία περί ανεύθυνης χαλάρωσης κυρίως του Νότου με έξοδα των Γερμανών φορολογουμένων. Αν παραταθεί η ευρωπαϊκή ακινησία στο Βερολίνο, δεν ακυρώνεται μόνο η πρόταση Μακρόν για την Ευρωζώνη αλλά και η στρατηγική απόκρουσης του ακροδεξιού αντιευρωπαϊκού λαϊκισμού της Λεπέν και του Εθνικού Μετώπου.

Δεύτερο μέτωπο η Ιταλία, που είναι ένα ατύχημα σε αναμονή σε πολιτικό, χρηματοπιστωτικό και δημοσιονομικό επίπεδο. Η Ρώμη αδυνατεί να κάνει τον ελιγμό Μακρόν και να δώσει δείγματα περαιτέρω δημοσιονομικής προσαρμογής για να κατευνάσει το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες. Το αργότερο μέχρι τον Μάιο του 2018 θα πρέπει να έχουν διεξαχθεί βουλευτικές εκλογές και οι δημοσκοπήσεις φέρνουν πρώτο το ετερόκλητο αντισυστημικό αντιευρωπαϊκό μόρφωμα του Κινήματος Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο, με τη Φόρτσα Ιτάλια του Μπερλουσκόνι και την ακροδεξιά Λέγκα του Βορρά του Σαλβίνι να το συναγωνίζονται σε τοποθετήσεις περί παράλληλου νομίσματος, αλλά και επιστροφής στη λιρέτα. Αν δεν υπάρξει μήνυμα αλλαγής στην Ε.Ε.-Ευρωζώνη, η ήττα της κυβέρνησης Τζεντιλόνι και του Δημοκρατικού Κόμματος μπορεί να θεωρηθεί προεξοφλημένη.

Τρίτο ανοιχτό μέτωπο η διαπραγμάτευση του Brexit, καθώς διαφορετικοί θα είναι οι συσχετισμοί άρα και οι κινήσεις του Λονδίνου απέναντι σε μια Ε.Ε.-Ευρωζώνη που θα στέλνει το μήνυμα ότι ξαναβρίσκει τη συνοχή της και προχωρά σε επανεκκίνηση της εμβάθυνσης απ’ ό,τι σε μια Ευρώπη που δίνει την αίσθηση της ανεξέλεγκτης αποδόμησης.

Τέταρτο ανοιχτό μέτωπο η Ισπανία, που, στη σκιά της κρίσης της Ευρωζώνης από το 2010 μέχρι και σήμερα, έχασε στις βουλευτικές εκλογές του Δεκεμβρίου του 2015 και του Ιουνίου του 2016 τη δικομματική σταθερότητα και φέτος το φθινόπωρο γνώρισε την πρώτη μετά τον Φράνκο απειλή αποσχιστικού εθνικισμού στην Καταλονία. Όποια φθορά και να υποστούν οι εθνικιστές της Καταλονίας στις πρόωρες τοπικές εκλογές της 21ης Δεκεμβρίου, σταθεροποίηση στην Ισπανία χωρίς ουσιαστική αλλαγή της γραμμής πλεύσης στην Ευρωζώνη είναι αδιανόητη.

Πέμπτο ανοιχτό μέτωπο η αυταρχική εκτροπή στην Πολωνία και στην Ουγγαρία και το ενδεχόμενο η τάση αυτή να επεκταθεί και στην Τσεχία. Μια Ε.Ε.-Ευρωζώνη χωρίς νέα γαλλογερμανική συναίνεση θα ενισχύσει ως κυρίαρχη τάση στην Ανατολική Ευρώπη μια αλά καρτ συμμετοχή, ανάλογη με αυτήν που είχε η Βρετανία μετά το Μάαστριχτ.

Προσγείωση στην πραγματικότητα

Έκτο ανοιχτό μέτωπο η κοινή εξωτερική πολιτική και άμυνα, ένα πεδίο το οποίο μέχρι πρόσφατα είχε εκτιμηθεί από γαλλικής πλευράς ότι μπορεί να αποτελέσει τον τομέα κατά προτεραιότητας εμβάθυνσης της πολιτικής συνεργασίας και να δημιουργήσει εκ των πραγμάτων προηγούμενο για την επιτάχυνση της πολιτικής πλαισίωσης της Ευρωζώνης. Να παρακαμφθεί δηλαδή η ακραία δημοσιονομική λιτότητα που εμποδίζει τις επενδύσεις στις υποδομές με αύξηση των αμυντικών δαπανών και πιθανή εξαίρεσή τους από τον υπολογισμό των ελλειμμάτων. Η μέχρι στιγμής στάση της Γερμανίας προσγείωσε απότομα στην πραγματικότητα τη γαλλική πλευρά. Η ακραία λιτότητα δεν παρακάμπτεται, ή ισχύει ή εγκαταλείπεται.

Έβδομο ανοιχτό μέτωπο το προσφυγικό-μεταναστευτικό, που συμπιέζει κυρίως τις χώρες του Νότου. Με οριοθετημένη ή μάλλον ανύπαρκτη τη δυνατότητα μεταφοράς πόρων για την εξισορρόπηση του θηριώδους εμπορικού πλεονάσματος της Γερμανίας απέναντι στον Νότο, δεν υπάρχει περιθώριο κοινής ανάληψης του κόστους διαχείρισης των προσφυγικών-μεταναστευτικών εισροών, ούτε καν αφαίρεσης των σχετικών δαπανών από τον υπολογισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος.

Τελευταία ευκαιρία

Ακινησία ή ακόμη και προσχηματική κινητικότητα στο Βερολίνο θα σημάνει ολική επαναφορά μιας πανευρωπαϊκής επέλασης του ακροδεξιού αντισυστημικού λαϊκισμού που σκίασε την Ε.Ε.-Ευρωζώνη το πρώτο εξάμηνο του 2017. Δεκαοκτώ μόλις μήνες μάς χωρίζουν από τις ευρωεκλογές της άνοιξης του 2019, όπου η ψυχολογία της χαλαρής ψήφου υπόσχεται στους κυβερνώντες οδυνηρές εκπλήξεις.

Δίχως υπερβολή, όλα τα παραπάνω νομιμοποιούν την άποψη ότι στην αναζήτηση της επόμενης κυβέρνησης στη Γερμανία διακυβεύεται η τελευταία ευκαιρία της συνέχισης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.