Το Ισραήλ και εμείς - Free Sunday
Το Ισραήλ και εμείς

Το Ισραήλ και εμείς

 

Η πρόσφατη βελτίωση των διμερών σχέσεων Ελλάδας-Ισραήλ είναι μια εξέλιξη που ομολογουμένως δεν αρέσει σε πολλούς στη χώρα μας. Από τη μια, μέρος της Αριστεράς έχει ουκ ολίγες φορές εκφραστεί υπέρ του παλαιστινιακού λαού, ενώ στελέχη από τη σημερινή κυβερνητική πλειοψηφία έχουν ταχθεί με επικριτικά σχόλια στο παρελθόν κατά του κράτους του Ισραήλ. Πέραν τούτου, είναι γνωστό πως στελέχη της Χρυσής Αυγής τρέφουν έντονα αντισημιτικά αισθήματα, ενώ ένα μικρό μέρος της Εκκλησίας και του ποιμνίου της καταφέρεται γενικά και αόριστα κατά των «Εβραίων». Το κερασάκι στην τούρτα αποτελούν οι αιώνιοι μύθοι, που τους βρίσκει κανείς μόνο στην Ελλάδα, όπως π.χ. ότι στους Δίδυμους Πύργους δεν υπήρχαν Εβραίοι, πως το παγκόσμιο πολιτικό και τραπεζικό σύστημα το ελέγχουν οι Εβραίοι και πως κατά βάθος οι Εβραίοι θέλουν να εξαφανίσουν την Ελλάδα από τον παγκόσμιο χάρτη.

Μολαταύτα, πολλές φορές στην Ελλάδα ξεχνάμε ότι υπάρχει ιστορική εβραϊκή παρουσία στη Θεσσαλονίκη, η οποία υπήρξε μία από τις σημαντικότερες εβραϊκές μητροπόλεις τον 20ό αιώνα, όπως και ότι η συνθήκη ίδρυσης του κράτους του Ισραήλ υπογράφηκε στο νησί της Ρόδου το 1949. Από ελληνικής μεριάς, αξιομνημόνευτη είναι η συνεχής ιστορική παρουσία του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, που, σημειωτέον, έχει υπό την προστασία του τα σημαντικότερα μνημεία των Αγίων Τόπων.

Αν εξετάσει δε κανείς τα συνδετικά στοιχεία μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ, θα εκπλαγεί όταν συνειδητοποιήσει ότι η άνθηση των ελληνοϊσραηλινών σχέσεων επήλθε μόλις το 2010 (μετά τη ρήξη στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ). Η διαπίστωση αυτή δεν αποτελεί υπερβολή, μια και οι συνδετικοί κρίκοι των δύο λαών μπορούν να εξακριβωθούν από τα παρακάτω στοιχεία: Οι δύο πολιτισμοί αναδείχθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα ιστορικά, έχοντας μια συνεχιζόμενη παρουσία στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, έχουν παρόμοια ήθη και έθιμα, ενώ και οι δύο λαοί έχουν σημαδευτεί από ιστορικές τραγωδίες. Αξιοπρόσεκτο είναι επίσης το γεγονός των ομοιοτήτων στα ζητήματα ασφάλειας των δύο χωρών, μια και κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα τόσο η Ελλάδα όσο και το Ισραήλ δέχτηκαν ισχυρές πιέσεις στην εξωτερική τους πολιτική, οι οποίες προέκυψαν από τον ρεβιζιονισμό και τον αλυτρωτισμό των γειτονικών τους χωρών.

Ένας επιπλέον συνδετικός κρίκος που πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν είναι η παροχή της τεχνογνωσίας που μπορεί να αξιοποιήσει η Ελλάδα, από τη στιγμή που το Ισραήλ έχει κάποια χαρακτηριστικά τα οποία θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και στη χώρα μας. Για του λόγου το αληθές, τα τελευταία χρόνια το Ισραήλ έχει επιδείξει εντυπωσιακή ανάπτυξη στον τομέα των startups, έχει καταφέρει να έχει μια σταθερή οικονομία μέσα σε καθεστώς εμπόλεμης ζώνης, ενώ η ανάπτυξη της αμυντικής του στρατηγικής είναι αξιομνημόνευτη. Είναι αξιοσημείωτο πως τα τελευταία επτά χρόνια άνθησης των ελληνοϊσραηλινών σχέσεων οι δύο πλευρές είχαν την ευκαιρία να ανταλλάξουν στρατιωτικές πληροφορίες, ενώ ωφελήθηκαν και οι δύο από τη διοργάνωση κοινών στρατιωτικών ασκήσεων με έμφαση στις τακτικές αποτροπής (ασκήσεις Blue Flag, Noble Dina κ.ά.). Συγχρόνως, η οργάνωση των εβραϊκών κοινοτήτων ανά τον κόσμο και ο συντονισμός τους με τη μητρόπολη αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση, μια και εδώ και δεκαετίες οι απόδημοι Έλληνες νιώθουν αποκομμένοι από την Ελλάδα και οι διαδοχικές κυβερνήσεις στην Αθήνα δεν έχουν καταφέρει να αξιοποιήσουν την ισχυρή θέληση για βοήθεια των σημαντικών, και όχι μόνο, Ελλήνων του εξωτερικού.

Προπάντων, με την ολοένα αυξανόμενη αμυντική συνεργασία Ελλάδας και Ισραήλ, όπως και με την ανάπτυξη των στενότερων πολιτικών, διπλωματικών, οικονομικών και ενεργειακών σχέσεων των δύο χωρών, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει μια στρατηγική εξισορρόπησης έναντι της Τουρκίας. Για του λόγου το αληθές, μπορεί η ρητορική της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια να αφήνει υπονοούμενα για τον περιορισμό της εδαφικής κυριαρχίας της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά είναι γεγονός πως η Άγκυρα έχει αποτύχει πλήρως να εμποδίσει την αναδυόμενη συνεργασία της Ελλάδας και του Ισραήλ. Αναντίρρητα, το γεγονός αυτό πρέπει να αποτελέσει σημείο αναφοράς για την εκάστοτε ελληνική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία, ώστε να γίνει προτεραιότητα της εξωτερικής μας πολιτικής η διαμόρφωση της Ανατολικής Μεσογείου ως περιοχής σταθερότητας που θα περιλαμβάνει το Ισραήλ, την Αίγυπτο και την Κύπρο.

*Ο Λεωνίδας Μαρκαντωνάτος είναι πολιτικός επιστήμονας και εργάζεται στην Ουάσινγκτον.

**Το άρθρο αυτό γράφηκε ανήμερα της Ημέρας Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος και με αφορμή την επίσκεψη του Προέδρου του Ισραήλ κ. Ρίβλιν στην Αθήνα.