Τα μέτρα του 2019-2020 αλλάζουν το σκηνικό - Free Sunday
Τα μέτρα του 2019-2020 αλλάζουν το σκηνικό

Τα μέτρα του 2019-2020 αλλάζουν το σκηνικό

Με πρωτοβουλία του ΔΝΤ ήρθαν ξανά στο προσκήνιο τα νέα οικονομικά μέτρα που ήδη έχει ψηφίσει στη Βουλή η κυβερνητική πλειοψηφία για το 2019 και το 2020. Οι εκπρόσωποι του διεθνούς οργανισμού ζητούν την εφαρμογή όλων των μέτρων το 2019, εκτιμώντας ότι η δυναμική της ελληνικής οικονομίας δεν είναι ικανοποιητική και πως χρειάζεται πρόσθετη δημοσιονομική εξυγίανση με ταυτόχρονη εφαρμογή της προγραμματισμένης για τις αρχές του 2019 μείωσης των παλαιών κύριων συντάξεων και της προγραμματισμένης για το 2020 μείωσης του αφορολόγητου ορίου για το ετήσιο εισόδημα.

Το ΔΝΤ ασκεί ταυτόχρονα πίεση στους Ευρωπαίους εταίρους και πιστωτές, από τους οποίους ζητάει πιο γενναιόδωρη αναδιάρθρωση του χρέους του ελληνικού Δημοσίου, και στην κυβέρνηση Τσίπρα, την οποία καλεί να εφαρμόσει πιο γρήγορα τα μέτρα που έχει ψηφίσει για το 2019 και το 2020 λόγω υστέρησης στις αναπτυξιακές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας.

Απαισιόδοξες εκτιμήσεις

Σε γενικές γραμμές το ΔΝΤ κάνει απαισιόδοξες εκτιμήσεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας και διαψεύδεται πολλές φορές από τις εξελίξεις, οι οποίες είναι καλύτερες από τις προβλέψεις του. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, το Ταμείο εμφανίζεται δικαιωμένο, γιατί το 2017 ξεκίνησε με την εκτίμηση ότι η ελληνική οικονομία θα επιτύγχανε αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,7% και έκλεισε με αύξηση μόλις 1,35%, το μισό της αρχικής πρόγνωσης. Εάν μάλιστα δεν υπήρχαν τα τουριστικά ρεκόρ σε πείσμα της πολιτικής υπερφορολόγησης του τουριστικού τομέα που εφαρμόζει η κυβέρνηση και αν δεν είχαν ιδιωτικοποιηθεί έναντι 1,3 δισ. ευρώ τα περιφερειακά αεροδρόμια παρά τις αντιρρήσεις μεγάλου μέρους του ΣΥΡΙΖΑ, τότε η αύξηση του ΑΕΠ θα ήταν ακόμη μικρότερη και δεν θα είχε καταγραφεί ενθαρρυντική αύξηση στις άμεσες ξένες επενδύσεις.

Η βασική υπόθεση εργασίας του ΔΝΤ είναι ότι σε βάθος χρόνου η ελληνική οικονομία θα αναπτύσσεται με ρυθμό μόλις 1%-1,5% τον χρόνο εξαιτίας των διαρθρωτικών της προβλημάτων, του δημογραφικού και ζητημάτων που έχουν σχέση με τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης και της Δικαιοσύνης. Κατά συνέπεια η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να εξασφαλίσει την εμπιστοσύνη των αγορών σε μεσομακροπρόθεσμη βάση και σε κάποια φάση το ελληνικό Δημόσιο θα βρεθεί αντιμέτωπο με υψηλά επιτόκια δανεισμού, τα οποία θα κάνουν το χρέος μη βιώσιμο.

Πολιτικοί ελιγμοί

Ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας και οι συνεργάτες του κατάφεραν να πείσουν τους θεσμούς να ετεροχρονιστεί η εφαρμογή δύσκολων μέτρων για το 2019 και το 2020 και να πάνε σε μεγάλο βαθμό ή και στο σύνολό τους την επόμενη τετραετία.

Οι θεσμοί δέχτηκαν να διευκολύνουν την κυβέρνηση Τσίπρα σε βάρος της αποτελεσματικότητας του τρίτου προγράμματος-μνημονίου, αναγνωρίζοντας τη στροφή των 180 μοιρών που έκανε στην οικονομική πολιτική το καλοκαίρι του 2015 και το γεγονός ότι επέβαλε ιδιαίτερα σκληρά μέτρα λιτότητας, αναλαμβάνοντας το πολιτικό κόστος και αλλάζοντας την πολιτική φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ.

Η πολιτική διευκόλυνση που έκαναν οι θεσμοί είναι σε βάρος των καλώς εννοούμενων συμφερόντων της ελληνικής οικονομίας και της κοινωνίας για δύο λόγους.

Πρώτον, παρατείνουν την εφαρμογή νέων μνημονιακών μέτρων μέχρι και το 2020, μετατρέποντας την αρχική θεραπεία-σοκ ενός τριετούς μνημονίου (2010-2013) σε ένα δεκαετούς διάρκειας μαρτύριο το οποίο είναι εξαιρετικά δύσκολο να αντέξουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.

Δεύτερον, οι θεσμοί συμβάλλουν στην υπονόμευση της αξιοπιστίας του δημοκρατικού μας συστήματος, γιατί θα φτάσουμε στο σημείο να πανηγυρίζουν οι πιστωτές και η κυβέρνηση το τέλος του προγράμματος-μνημονίου και της λιτότητας που το χαρακτηρίζει, ενώ εκατομμύρια συμπολίτες μας θα βρίσκονται αντιμέτωποι με νέα, ιδιαίτερα σκληρά μνημονιακού τύπου μέτρα λιτότητας.

Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης κέρδισε με το μέρος του τον αρμόδιο επίτροπο κ. Μοσκοβισί, ο οποίος φάνηκε να θέλει να συμβάλει στην καθυστέρηση της εφαρμογής της προγραμματισμένης μείωσης των παλαιών κύριων συντάξεων, για να πάει σε κοινές βουλευτικές και ευρωβουλευτικές εκλογές η κυβέρνηση τον Μάιο του 2019 χωρίς να έχουν υποστεί οι συνταξιούχοι, οι οποίοι αποτελούν κρίσιμο μέγεθος για τη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος, νέα μεγάλη μείωση στο εισόδημά τους. Ο κ. Μοσκοβισί φιλοδοξεί να είναι επικεφαλής της λίστας των Γάλλων Σοσιαλιστών στις ευρωεκλογές του Μαΐου 2019 και κοινός υποψήφιος των Ευρωσοσιαλιστών και της Ευρωαριστεράς, για να διεκδικήσει τη θέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η υποστήριξή του στην προσπάθεια της κυβέρνησης Τσίπρα είναι αναγκαστικά διακριτική και δεν μοιάζει ικανή να βγάλει τον Έλληνα πρωθυπουργό από τη δύσκολη θέση. Αντίθετα, η παρέμβαση του ΔΝΤ υπέρ της επιτάχυνσης της εφαρμογής των νέων δύσκολων μέτρων είναι εξαιρετικά δυναμική και δίνει άλλοθι στους σκληρούς της Ευρωζώνης να επιμείνουν στην πλήρη και αυστηρή εφαρμογή των συμφωνηθέντων.

Οι Ευρωπαίοι χρειάζονται το ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα για να αποδείξουν στους φορολογούμενους πολίτες των χωρών τους ότι δεν κινδυνεύει το δημόσιο χρήμα που δεσμεύτηκε στο ελληνικό πρόγραμμα. Οι Έλληνες χρειάζονται το ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα όποια μορφή και να έχει, γιατί η υπογραφή του Ταμείου εκτιμάται ιδιαίτερα από τις αγορές και μπορεί να εξασφαλίσει ικανοποιητικά επιτόκια δανεισμού στο ελληνικό Δημόσιο.

Μεγάλος λογαριασμός

Το πολιτικό παιχνίδι παίζεται γύρω από τα νέα μέτρα του 2019 και του 2020, τα οποία είναι σχεδιασμένα να αποδώσουν 3,8 δισ. ευρώ, ένα ποσό που αναλογεί στο 2% του ΑΕΠ.

Τα μέτρα είναι σκληρά, ιδιαίτερα για τους συνταξιούχους. Στα ΜΜΕ αναφέρεται ενδεικτικά παράδειγμα συνταξιούχου με ετήσιο εισόδημα 12.000 ευρώ. Η προγραμματισμένη μείωση των παλαιών κύριων συντάξεων θα το μειώσει σε κάτι λιγότερο από 10.000 ευρώ τον χρόνο, ενώ η μείωση στο αφορολόγητο όριο για το ετήσιο εισόδημα θα αυξήσει την ετήσια φορολογική του επιβάρυνση κατά 250 ευρώ, παρά τη μεγάλη μείωση της σύνταξής του.

Εάν επικρατήσει η λογική του ΔΝΤ, σύμφωνα με την οποία όλα τα μέτρα πρέπει να εφαρμοστούν το 2019, θα πρέπει να περιμένουμε πρόωρες εκλογές το καλοκαίρι ή το φθινόπωρο του 2018, σε μια προσπάθεια να μη μετατραπεί η αναμενόμενη εκλογική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ σε εκλογική συντριβή. Ο κ. Τσίπρας θα τρέξει να προλάβει την εφαρμογή των νέων δύσκολων μέτρων τα οποία έχει υπογράψει η κυβέρνηση και έχουν ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ στη Βουλή.

Εάν η κυβέρνηση αποτρέψει την επιτάχυνση της εφαρμογής των μέτρων που ζητάει το ΔΝΤ και αξιοποιήσει την κατανόηση που δείχνει ο επίτροπος Μοσκοβισί για να πάει η εφαρμογή της μείωσης των παλαιών κύριων συντάξεων έξι έως εννέα μήνες πίσω, τότε θα ενισχυθεί το σενάριο της ταυτόχρονης διεξαγωγής εκλογών και ευρωεκλογών τον Μάιο του 2019.

Ούτως ή άλλως, η συζήτηση γύρω από τα μέτρα του 2019 και του 2020, το περιεχόμενό τους και το πότε ακριβώς θα εφαρμοστούν μεγαλώνει το πολιτικό πρόβλημα της κυβέρνησης. Απαξιώνει το κυβερνητικό αφήγημα για καθαρή έξοδο του ελληνικού Δημοσίου στις αγορές, η οποία υποτίθεται ότι θα περιορίσει την ένταση της πολιτικής λιτότητας που εφαρμόζεται, και αναδεικνύει το πολιτικό παζάρι Τσίπρα με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς για να διευκολυνθεί στους χειρισμούς του σε βάρος της ελληνικής οικονομίας και της κοινωνίας και της ποιότητας της επόμενης τετραετίας.