Όλα τα είχαμε, η ιταλική κρίση μας έλειπε

Στις Βρυξέλλες έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται ότι το αποτέλεσμα των εκλογών στην Ιταλία για την ανάδειξη των βουλευτών και των γερουσιαστών μπορεί να προκαλέσει κρίση στην Ευρωζώνη. Η επικράτηση ευρωσκεπτικιστών και αντιευρωπαίων με κυβερνητικά προγράμματα που στηρίζονται στη μεγάλη αύξηση των δημοσίων δαπανών και στη σημαντική μείωση της φορολογίας μπορεί να κάνει δύσκολη τη χρηματοδότηση του χρέους του ιταλικού Δημοσίου –το οποίο ανέρχεται σε 130% του ΑΕΠ και είναι αναλογικά το δεύτερο μεγαλύτερο στην Ευρωζώνη, μετά της Ελλάδας– από τις αγορές με λογικό επιτόκιο.

Η συμμαχία μεταξύ της κεντροδεξιάς Forza Italia, που ελέγχεται από τον κ. Μπερλουσκόνι, και της ακροδεξιάς Λέγκας του Βορρά, που έχει στην ηγεσία της τον κ. Σαλβίνι, μοιάζει χωρίς μέλλον. Ο κ. Μπερλουσκόνι προσπάθησε να ελέγξει τον κ. Σαλβίνι μέσα από μία συμφωνία που προέβλεπε ότι ο επόμενος πρωθυπουργός θα προερχόταν από το κόμμα της συμμαχίας που θα συγκέντρωνε τις περισσότερες ψήφους. Τότε οι δημοσκοπήσεις ευνοούσαν τη Forza Italia, η οποία όμως πήρε μόλις το 14% των ψήφων, ενώ η Λέγκα του Βορρά ανέβηκε από το 4% των προηγούμενων εκλογών στο 18%. Ο κ. Σαλβίνι ζητάει τώρα από τον κ. Μπερλουσκόνι να τον στηρίξει για να γίνει πρωθυπουργός, ο τελευταίος όμως δεν είναι ιδιαίτερα πρόθυμος, εφόσον η Λέγκα του Βορρά θέλει, μεταξύ των άλλων, να αμφισβητήσει τη συμμετοχή της Ιταλίας στην Ευρωζώνη.

Το πρόβλημα για τον κ. Μπερλουσκόνι είναι ότι πλέον ο χρόνος δουλεύει σε βάρος του. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις που έγιναν μετά τις πρόσφατες εκλογές, τα ποσοστά της Λέγκας του Βορρά ανεβαίνουν προς το 20% και της Forza Italia υποχωρούν προς το 10%. Τίποτα, λοιπόν, δεν μπορεί να εμποδίσει την κυριαρχία Σαλβίνι - άκρας Δεξιάς στη συμμαχία κεντροδεξιάς-ακροδεξιάς, η οποία στην αρχική της σύλληψη ήταν μια μέθοδος για να ελέγξει την κατάσταση ο Μπερλουσκόνι, τρεις φορές πρωθυπουργός της Ιταλίας, ο πλουσιότερος πολίτης της χώρας, που έχει υπό τον έλεγχό του τα τρία μεγαλύτερα ιδιωτικά κανάλια, αλλά και… 81 ετών.

Ο άλλος πρωταγωνιστής των εξελίξεων είναι ο κ. Ντι Μάγιο, υποψήφιος πρωθυπουργός του Κινήματος Πέντε Αστέρων, το οποίο ήρθε πρώτο κόμμα με 32% των ψήφων. Πρόκειται για έναν νέο 31 ετών ο οποίος δεν μπόρεσε να τελειώσει το πανεπιστήμιο και δούλευε, προτού αναδειχθεί στην πολιτική, ως ταξιθέτης στο Σάο Πάολο, το γήπεδο της Νάπολης. Χωρίς επαγγελματική εμπειρία, αντιμετωπίζεται από πολλούς σαν «βιτρίνα» του Μπέπε Γκρίλο, ο οποίος έγινε γνωστός κάνοντας σάτιρα στην ιταλική τηλεόραση και στη συνέχεια δημιούργησε το Κίνημα Πέντε Αστέρων, βασιζόμενος στην πολιτική δράση μέσω διαδικτύου. Υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να σχηματίσουν ο κ. Ντι Μάγιο και το Κίνημα Πέντε Αστέρων κυβέρνηση μειοψηφίας, με τη στήριξη τμήματος του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος που υπέστη μεγάλη εκλογική ήττα, ή να επιχειρήσουν Ντι Μάγιο και Σαλβίνι το «πάντρεμα» ευρωσκεπτικιστών και αντιευρωπαίων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη θέση της Ιταλίας στην Ευρωζώνη.

Τα προγράμματα των δύο κομμάτων συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ των άλλων, τη ματαίωση της αύξησης του ηλικιακού ορίου συνταξιοδότησης, την αύξηση διαφόρων επιδομάτων, ενώ το Κίνημα Πέντε Αστέρων δίνει προτεραιότητα σε εγγυημένο εισόδημα της τάξης των 750 ευρώ για όλους τους Ιταλούς και η Λέγκα του Βορρά προωθεί ενιαίο φορολογικό συντελεστή 15%, πρόταση που προωθεί και η Forza Italia του κ. Μπερλουσκόνι.

Αυτό το μείγμα αύξησης των δημοσίων δαπανών και μείωσης των φορολογικών εσόδων μπορεί να δημιουργήσει σοβαρό δημοσιονομικό πρόβλημα και να επηρεάσει τα επιτόκια δανεισμού του ιταλικού Δημοσίου. Οι Βρυξέλλες δείχνουν αιφνιδιασμένες από τις ιταλικές εξελίξεις και αρχίζουν να εγκαταλείπουν τη θεωρία σύμφωνα με την οποία στην Ιταλία όλα αλλάζουν για να μείνουν ίδια. Όλα δείχνουν ότι αυτή τη φορά οι αλλαγές θα είναι πραγματικές και θα δοκιμάσουν τις αντοχές της ιταλικής οικονομίας και της Ευρωζώνης, ενώ μπορεί να δημιουργήσουν πρόσθετες δυσκολίες στην ελληνική οικονομία.