Εμπορική ναυτιλία: Η υπερδύναμη που μπορεί να μας βγάλει από την κρίση - Free Sunday
Εμπορική ναυτιλία: Η υπερδύναμη που μπορεί να μας βγάλει από την κρίση

Εμπορική ναυτιλία: Η υπερδύναμη που μπορεί να μας βγάλει από την κρίση

Ως μέλος της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της ομάδας εργασίας που παρακολουθεί την εφαρμογή του προγράμματος-μνημονίου, έχω πλήρη και συνεχή ενημέρωση για τις εξελίξεις στην Ελλάδα και στην Ευρωζώνη, στις πρώην μνημονιακές χώρες Ιρλανδία, Πορτογαλία, Κύπρο και, άτυπα σε ό,τι αφορά το τραπεζικό της σύστημα, Ισπανία.

Ένα από τα βασικά συμπεράσματα στα οποία έχω καταλήξει είναι ότι η Ελλάδα μετατράπηκε στη βασική εξαίρεση της επιτυχίας των προγραμμάτων-μνημονίων επειδή δεν μπόρεσε να υπερασπιστεί και να ενισχύσει τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα. Κάθε οικονομία, σε όποιο επίπεδο και να κινείται, έχει διαρθρωτικά προβλήματα, αλλά και συγκριτικά πλεονεκτήματα, και για να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες πρέπει να βρει λύση στα προβλήματα, ενισχύοντας παράλληλα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα.

Ο Σόιμπλε και οι Ιρλανδοί

Ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας κ. Σόιμπλε, ο οποίος σήμερα είναι πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Βουλής της Γερμανίας, αποτελεί την προσωποποίηση της περιόδου της αναγκαστικής προσαρμογής και των δύσκολων μέτρων. Αυτά που πρόβαλε και στις περισσότερες περιπτώσεις επέβαλε λειτούργησαν θετικά για την οικονομία της Ευρωζώνης. Πολλές φορές όμως υπέκυψε στον πειρασμό να προωθήσει προτάσεις κομμένες και ραμμένες στα μέτρα της γερμανικής οικονομίας, ενδεχόμενη υιοθέτηση των οποίων θα προκαλούσε περισσότερα προβλήματα στις οικονομίες των χωρών που ήταν ενταγμένες σε πρόγραμμα-μνημόνιο.

Άσκησε μεγάλη πίεση στην Ιρλανδία, υποστηριζόμενος στο συγκεκριμένο θέμα από τη γαλλική κυβέρνηση, για να αυξήσει τον φορολογικό συντελεστή στα κέρδη των επιχειρήσεων, ο οποίος θεωρείται εξαιρετικά ανταγωνιστικός, στο 12% που είναι. Οι Ιρλανδοί απέρριψαν την πρόταση Σόιμπλε και βρήκαν άλλο μείγμα πολιτικής, με έμφαση στη μείωση των δημοσίων δαπανών, για να διατηρήσουν το συγκριτικό πλεονέκτημα στη φορολογία των επιχειρήσεων, ικανοποιώντας ταυτόχρονα τους Ευρωπαίους εταίρους και πιστωτές. Πήραν μάλιστα την πρωτοβουλία να μετατρέψουν τη χώρα τους σε φορολογικό παράδεισο, ιδιαίτερα για τους αμερικανικούς πολυεθνικούς κολοσσούς της ψηφιακής οικονομίας, προσθέτοντας στο ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς ειδικές ρυθμίσεις, οι οποίες στην περίπτωση της Apple αντιμετωπίζονται από την επίτροπο Ανταγωνισμού της Ε.Ε. κ. Βεστάγκερ σαν κρατική επιδότηση.

Ο κ. Σόιμπλε συνήθιζε να παρεμβαίνει και στα ζητήματα της εμπορικής ναυτιλίας, ζητώντας από την Ελλάδα, στο όνομα της φορολογικής δικαιοσύνης, να αυξήσει τη φορολογία των ναυτιλιακών εταιρειών, για να… περιοριστούν τα βάρη για τους μη προνομιούχους συμπολίτες μας. Οι ελληνικές κυβερνήσεις προσπαθούν να αμυνθούν και να κερδίσουν χρόνο, ενώ θα έπρεπε να περάσουν στην επίθεση, για να ενισχύσουν το συγκριτικό μας πλεονέκτημα στον τομέα της εμπορικής ναυτιλίας, με τη μέθοδο που εφάρμοσε με επιτυχία η Ιρλανδία.

Στο Συμπληρωματικό Μνημόνιο που υπέγραψε πρόσφατα η κυβέρνηση Τσίπρα υπάρχει ρητή δέσμευση ότι θα κινηθούμε στην κατεύθυνση που υποδεικνύει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δηλαδή θα αναζητήσουμε τρόπους να αυξήσουμε τη φορολογία σε έναν κλάδο που είναι ευρωπαϊκός και παγκόσμιος πρωταθλητής. Πρόκειται για λάθος στρατηγικής σημασίας, το οποίο πρέπει να διορθώσουμε γρήγορα και αποτελεσματικά. Η Ιρλανδία μετατράπηκε ξανά σε κέλτικο τίγρη και σπάει το ένα αναπτυξιακό ρεκόρ μετά το άλλο επειδή μπόρεσε να συνδυάσει την αναγκαστική προσαρμογή με την ενίσχυση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της.

Στην ίδια γραμμή κινήθηκε και η Κύπρος, με πιο περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες. Παρά το γεγονός ότι της επιβλήθηκε ένα σκληρό bail-in, βρήκε τρόπο να υπερασπιστεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του χρηματοπιστωτικού της κλάδου, εξασφαλίζοντας έτσι τη γρήγορη έξοδο της οικονομίας της από το πρόγραμμα-μνημόνιο.

Φορολογικός ανταγωνισμός

Έχω πάρει μέρος στις εργασίες της επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για φορολογικά θέματα που συστάθηκε μετά το σκάνδαλο του Λουξεμβούργου, της επιτροπής που συστάθηκε μετά τις αποκαλύψεις για τα Panama Papers και είμαι μέλος της επιτροπής για τη φορολογική μεταρρύθμιση.

Συμμετέχοντας στις εργασίες αυτών των επιτροπών κατέληξα στο συμπέρασμα ότι η Ε.Ε. είναι ένα πεδίο σκληρού φορολογικού ανταγωνισμού, ο οποίος πολλές φορές εξελίσσεται σε φορολογικό dumping. Οι περισσότερες κυβερνήσεις αρνούνται τη φορολογική εναρμόνιση γιατί θέλουν να διατηρήσουν ή να αποκτήσουν το συγκριτικό πλεονέκτημα στους κλάδους της οικονομίας που τις ενδιαφέρουν. Ακόμη και ο Σόιμπλε, ο οποίος υποδείκνυε αύξηση της φορολογίας για τους εταίρους και ανταγωνιστές της Γερμανίας, απαντούσε στην κριτική των ευρωβουλευτών για την απροθυμία των γερμανικών αρχών να προχωρήσουν στην αναγκαία φορολογική εναρμόνιση επικαλούμενος τον ομοσπονδιακό χαρακτήρα του οικονομικού και πολιτικού συστήματος της Γερμανίας, ο οποίος κατοχυρώνει τη φορολογική αυτονομία των κρατιδίων.

Επομένως, ο ευρωπαϊκός κανόνας είναι ο σκληρός φορολογικός ανταγωνισμός και η άρνηση των κυβερνήσεων να προχωρήσουν στη φορολογική εναρμόνιση, η οποία θα κάνει το σύστημα πιο δίκαιο και αποτελεσματικό, αλλά μπορεί να τους στερήσει το συγκριτικό πλεονέκτημα.

Κατά την άποψή μου, το Brexit θα κάνει σκληρότερο τον φορολογικό ανταγωνισμό, καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο θα θελήσει να υποστηρίξει το City του Λονδίνου, το οποίο δέχεται μια κάποια πίεση από ανταγωνιστικά ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά κέντρα εξαιτίας των περιορισμών που θα του δημιουργήσει το Brexit. Με το Λονδίνο να δίνει πρόσθετα φορολογικά κίνητρα, τη Λευκωσία να στρώνει το κόκκινο φορολογικό χαλί για τις ναυτιλιακές εταιρείες και τους ίδιους τους Γερμανούς να έχουν ένα ιστορικό φορολογικών κινήτρων και πιστωτικών διευκολύνσεων στη ναυτιλία –άσχετα αν δεν τα καταφέρνουν, όπως άλλωστε και στις τράπεζες–, έχουμε υποχρέωση να πρωταγωνιστήσουμε στον ευρωπαϊκό φορολογικό ανταγωνισμό, ενισχύοντας τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της εμπορικής ναυτιλίας μας.

Καλύτερη διασύνδεση

Έφτασε η ώρα να υπάρξουν φορολογικά κίνητρα και οι κατάλληλες νομοθετικές και διοικητικές ρυθμίσεις για να ενισχυθεί το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των ελληνικών συμφερόντων ναυτιλιακών εταιρειών. Στην προσπάθειά μας να βγούμε από την κρίση, έχουμε κάθε λόγο να στηριχτούμε στους οικονομικούς πρωταθλητές για να δημιουργηθεί καλύτερη οικονομική και επιχειρηματική δυναμική.

Οι θετικές εξελίξεις περνάνε και από την καλύτερη διασύνδεση της ναυτιλίας με το σύνολο της οικονομίας. Υπάρχουν ήδη τα καλά παραδείγματα επενδύσεων στον τουρισμό, στους προβληματικούς κλάδους των ΜΜΕ και του επαγγελματικού αθλητισμού, στον πολιτισμό και στην αντιμετώπιση σημαντικών κοινωνικών προβλημάτων με κεφάλαια ναυτιλιακής προέλευσης.

Εάν υπάρξει το κατάλληλο πλαίσιο, μπορεί να γίνουν πολύ περισσότερα, από τη μετατροπή της πρωτεύουσας σε διεθνές ναυτιλιακό κέντρο μέχρι την οικιστική ανάπλαση ολόκληρων περιοχών και μεγάλες επενδύσεις στη γνώση, ιδιαίτερα σε μη κερδοσκοπικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Μπορούν να γίνουν πολλά, αρκεί να υπάρξει πολιτική διάθεση, δημιουργική σκέψη και συνεργασία όλων των ενδιαφερόμενων μελών. Όλες οι οικονομίες της Ε.Ε., ανεξάρτητα από το επίπεδο ανάπτυξής τους και τις διαστάσεις των διαρθρωτικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, επενδύουν στη διατήρηση και στην ενίσχυση των βασικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων τους. Καιρός να κάνουμε το ίδιο!