Ισχύει, δεν ισχύει η κλιματική αλλαγή, εμείς πρέπει να προστατέψουμε τον τόπο μας

Η σχετικά απότομη αλλαγή του καιρού στα τέλη Σεπτεμβρίου 2018, οι αιφνίδιοι θυελλώδεις άνεμοι και η απότομη πτώση της θερμοκρασίας, με νωπές ακόμα τις φονικές πυρκαγιές του καλοκαιριού, προκάλεσαν συζητήσεις και ερωτηματικά για το αν βρισκόμαστε ή όχι μπροστά σε φαινόμενα εκδήλωσης κλιματικής αλλαγής.

Όμως, παρά τον εξειδικευμένο χαρακτήρα του θέματος, η συζήτηση γίνεται με όρους περισσότερο πολιτικούς παρά επιστημονικούς. Το αποτέλεσμα είναι αυτός ο ισχνός διάλογος να εκφυλίζεται στο ερώτημα αν κανείς «πιστεύει ή δεν πιστεύει» στην κλιματική αλλαγή. Λες και το αν ο πλανήτης υπερθερμαίνεται ή όχι είναι θέμα θρησκείας ή ιδεολογίας. Η αλήθεια είναι ότι η ελεγχόμενη πρόκληση πανικού είναι μια κερδοφόρα δραστηριότητα πάνω στην οποία χτίζονται καριέρες και γι’ αυτόν τον λόγο ο μέσος ενημερωμένος άνθρωπος είναι καχύποπτος απέναντι σε καταστροφικά σενάρια, ακόμα και όταν αυτά συνοδεύονται από πραγματικά δεδομένα και επιστημονικά έγκυρες προβλέψεις.

Βέβαια, το φαινόμενο του να τοποθετείται κανείς απέναντι σε επιστημονικά ερωτήματα ανάλογα με τις ιδεολογικές του πεποιθήσεις (ή τα οικονομικά του συμφέροντα) δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό. Σε όλο τον κόσμο διαπιστώνεται μια πόλωση πάνω στο θέμα, με αποτέλεσμα να διαβάζουμε ανακοινώσεις λ.χ. της WWF, όπου υποστηρίζει ότι οι εκστρατείες αποδόμησης των επιχειρημάτων για την κλιματική αλλαγή χρηματοδοτούνται από επιχειρηματικά συμφέροντα, κατονομάζοντας μάλιστα την Google, τη Ford και τη Microsoft. Στην Ελλάδα, από την άλλη, διαβάζουμε ανακοίνωση του 2017 της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ η οποία, προφανώς όντας υπέρ των ορυκτών καυσίμων, αναρωτιέται εάν «η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία των Παρισίων ξεσκεπάζει το “κατασκεύασμα” που λέγεται “κλιματική αλλαγή”». Αλλά και οι σκεπτικιστές της κλιματικής αλλαγής δεν πάνε πίσω. Συντάσσονται αντι-μελέτες και συλλέγονται μετρητικά αντι-δεδομένα που τεκμηριώνουν ότι η Γη τελικά όχι απλώς δεν θερμαίνεται αλλά ψύχεται!

Στο τέλος, το ερώτημα αν η κλιματική αλλαγή είναι ένα ακόμη απαισιόδοξο σενάριο καταστροφολογίας ή πρόκειται για μια πρόβλεψη που στηρίζεται σε σταθμισμένες επιστημονικές μετρήσεις υπάρχει. Κατά τη γνώμη του υπογράφοντα, το πιθανότερο είναι ότι, σύμφωνα και με τον εξειδικευμένο κόμβο climate.nasa.gov της NASA, ορισμένα σύγχρονα φυσικά φαινόμενα δεν μπορούν να αποδοθούν παρά μόνο σε αλλαγή του κλίματος.

Όμως, ανεξαρτήτως του τι ισχύει –ή του τι πιστεύει ο καθένας ότι ισχύει– για την κλιματική αλλαγή, ακόμα δηλαδή και αν αποδεχτεί ότι τίποτα το εξεζητημένο δεν συμβαίνει με το παγκόσμιο κλίμα, εμείς ως κράτος εξακολουθούμε να υστερούμε στην υλοποίηση πολιτικών για την προστασία των πόλεων και του πολίτη.

Πολιτικές για προστασία του πολίτη

Ούτως ή άλλως έχουμε υποχρέωση να βελτιώσουμε τις υποδομές υγείας και πρόληψης. Οφείλουμε δε να διαχειριζόμαστε και να αξιοποιούμε ορθολογικά τους υδατικούς μας πόρους ανεξαρτήτως των προβλέψεων της NASA.

Επιπλέον, χωρίς καμία κλιματική αλλαγή να μας το επιβάλλει, οφείλουμε να αναπτύσσουμε και να παρέχουμε εξελιγμένες βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες μετεωρολογικές υπηρεσίες για την προστασία των γεωργικών καλλιεργειών, του τουρισμού και της ναυτιλίας. Δηλαδή για τους τρεις πυλώνες της οικονομίας μας.

Σύμφωνα με μελέτη του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών που εκπονήθηκε για λογαριασμό του WWF Ελλάς (https://www.wwf.gr/images/pdfs/wwf-to_avrio_tis_elladas.pdf), αποκαλύπτεται ο κίνδυνος για πλημμυρικά επεισόδια και η πιθανότητα εξάπλωσης πυρκαγιών σε περιαστικά δάση με ιδιαίτερα δυσμενείς επιπτώσεις στους τουριστικούς προορισμούς της χώρας οι οποίοι βρίθουν αυθαίρετων κτισμάτων, παράλογων κατατμήσεων και πολεοδομικών παγίδων. Αυτό πρέπει να μας απασχολήσει κατά προτεραιότητα:

Πρώτον, η πολεοδομική θωράκιση της χώρας και η γενναία ρύθμιση των περιοχών αυθαιρέτων, όπου έχει συλλεχθεί αρκετό χρήμα από πρόστιμα, είναι μια προτεραιότητα την οποία –χωρίς πλέον να υπάρχει προφανής «πελατειακός» λόγος– όλοι δείχνουν να αποφεύγουν. Το οικονομικός κόστος της κρατικής απραξίας και της πολιτικής του «δεν σπάζω αβγά» είναι δυσανάλογα βαρύ.

Σε έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος (2011) έχει ήδη επισημανθεί ότι ενώ το ενδεχόμενο οικονομικό κόστος της κλιματικής αλλαγής για τη χώρα μας είναι εξαιρετικά υψηλό, δεν έχουμε μέχρι στιγμής σχεδιάσει κάποια εθνική στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, παρά το γεγονός ότι ανήκουμε σε μία από τις πιο ευπαθείς περιοχές της Μεσογείου, η οποία εδώ και πολλά χρόνια… φλέγεται.

Πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών για τις Πυρκαγιές (EFFIS) δημοσίευσε τα στοιχεία των καμένων εκτάσεων που άφησαν πίσω τους οι καταστροφικές πυρκαγιές στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα, ακόμη και πριν από τις φονικές πυρκαγιές του 2018 ήδη μετρούσαμε εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα καμένης γης. Επιπλέον, ενώ το πλήθος των πυρκαγιών τριπλασιάστηκε, οι πυρκαγιές φαίνεται να αρχίζουν πολύ νωρίτερα απ’ ό,τι στο παρελθόν και να διαρκούν περισσότερο. Φαίνεται ότι η λειτουργική προστασία των δασικών εκτάσεων ποτέ δεν αποτέλεσε προτεραιότητα. Έτσι, φτάνουμε στον επόμενο βασικό στόχο:

Δεύτερον, η σαφής και εύληπτη χωροταξική οργάνωση των χρήσεων γης και ο καθορισμός των ειδικών περιοχών προστασίας ανά την επικράτεια είναι πλέον ένας εύκολος, ένας εφικτός στόχος. Δεδομένου μάλιστα ότι τα περισσότερα τομεακά και περιφερειακά χωρικά πλαίσια έχουν ήδη συνταχθεί και έχουν «περπατήσει», το μόνο που μένει είναι να θεσπιστεί ένα νομικό πλαίσιο-ομπρέλα και να οριστεί ένας φορέας για την προώθηση της επικαιροποίησής τους, της απλούστευσής τους και της δημοσίευσης για το κοινό. Έτσι ώστε όλοι να ξέρουν πού επιτρέπεται, τι επιτρέπεται, τι απαγορεύεται και για ποιον λόγο.