Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων- αλήθεια γιορτάζουμε; - Free Sunday
Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων- αλήθεια γιορτάζουμε;

Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων- αλήθεια γιορτάζουμε;

Σίγουρα το έχετε διαπιστώσει κι εσείς. Είναι μια πολύ συνηθισμένη εικόνα: ένα μωρό στο καροτσάκι καθώς το πηγαίνουν βόλτα στους δρόμους της πόλης να αρχίζει να γελάει μόνο του δυνατά, να κουνάει τα χεράκια και τα πόδια του από χαρά επειδή μόλις είδε ένα σκυλάκι. Και τα ζώα όμως έλκονται από τα παιδιά. Έχω δει δεκάδες φορές άλογα 600 κιλών να κατεβάζουν με ηρεμία τον λαιμό τους για να βρεθούν στο ίδιο ύψος με ένα παιδάκι 1 έτους και να μένουν εκεί για λίγα δευτερόλεπτα ακίνητα. Δεν είναι ανεξήγητη αυτή η φυσική έλξη των μωρών από τα ζώα και αντίστροφα. Στη βρεφική και πρώιμη παιδική ηλικία ο άνθρωπος λειτουργεί αποκλειστικά με το συναίσθημα και υπακούει μόνο στις βασικές ανάγκες του, πείνα, δίψα, πόνο κλπ. Το ζώο είναι έτσι κατά τη διάρκεια όλης της ζωής του.

Υπάρχει, λοιπόν, ένα ελάχιστο χρονικό διάστημα που ζώα και άνθρωποι συντονιζόμαστε ψυχικά. Όταν εμείς είμαστε παιδιά. Σύμφωνα, μάλιστα, με μελετητές, είναι πολύ πιθανό η πρώτη κατσίκα να εξημερώθηκε όταν, κατά τη διάρκεια της μεσολιθικής περιόδου (είμαστε πλέον homo sapiens), κάποιο παιδάκι πλησίασε κάποιο μωρό κατσικάκι. Ακούγεται απλοϊκό, όμως είναι μια επιστημονική θεωρία.

Σίγουρα δεν είναι καθόλου θεωρία πως η εξημέρωση των πρώτων οικόσιτων ζώων (πρόβατα, γουρούνια, κατσίκια, αγελάδες) και η εκτροφή τους επιτρέπει στον προϊστορικό άνθρωπο να σταματήσει τις διαρκείς μετακινήσεις για να βρει φαγητό και να κυνηγήσει. Μετακινήσεις που δεν είναι εύκολες, αφού πρέπει να μαζέψει όλα του τα πράγματα και να τα κουβαλήσει στον ώμο (εργαλεία, όπλα, σκηνές, γούνες, δέρματα, σκεύη), μέχρι να βρει έναν άλλον κατάλληλο τόπο για να εγκατασταθεί. Οι απώλειες που είχε η ομάδα των ανθρώπων-νομάδων κατά τη μετακίνηση ήταν πολλές. Εργαλεία και σκηνές καταστρέφονταν, μέλη της ομάδας πέθαιναν. Με την εκτροφή ζώων, όμως, έχει πάντα φαγητό.

Έχοντας, λοιπόν, διασφαλίσει την τροφή του, εγκαθίσταται πλέον μόνιμα σε έναν τόπο, ανακαλύπτει τη γεωργία, προχωρά στη δική του παραγωγή. Κατασκευάζει εργαλεία (άροτρα) για να οργώσει τη γη και εξημερώνει το άλογο και το βόδι για να τον βοηθήσουν στο όργωμα. Άγρια ζώα γίνονται οικόσιτα, ώστε να προσφέρουν σε μόνιμη βάση τα προϊόντα τους – κρέας, γάλα, δέρμα, μαλλί και οστά (πρώτη ύλη για την κατασκευή εργαλείων). Και για να διατηρήσει τη μόνιμη διαμονή του και την ασφάλεια της ομάδας χρειάζεται έναν φύλακα και έναν βοηθό στο κυνήγι. Από την 5η χιλιετία π.Χ. συναντάται είδος γρήγορου σκύλου, ειδικά εκπαιδευμένου για το κυνήγι, ανάλογου με αυτόν που συντροφεύει σήμερα τους Βεδουίνους. Αυτά τα σκυλιά αργότερα εκπαιδεύτηκαν λόγω των δεξιοτήτων τους ως κυνηγοί ή φύλακες κοπαδιών.

Με σταθερή, πλέον, βάση, έχοντας εξασφαλίσει τροφή, εργαλεία, ρούχα και προστασία, ο άνθρωπος μπορεί να αναπτύξει κοινωνίες, τέχνη και πολιτισμό. Αρχίζει να ανακαλύπτει τον πλανήτη χρησιμοποιώντας για τη μεταφορά του άλογα και γαϊδούρια, να διεκδικεί εδάφη πραγματοποιώντας πολέμους πάνω στα άλογα. Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, από το 1914 έως το 1918, 10 εκατομμύρια άνθρωποι σκοτώθηκαν στα χαρακώματα και στο πλάι τους 8 εκατομμύρια άλογα.

Παράλληλα, από το 1800 η επιστήμη και η ιατρική εξελίσσονται με γρήγορους ρυθμούς βασιζόμενες στα πειράματα ζώων, όπως αρουραίοι, χιμπατζήδες, σκύλοι, γάτες, πτηνά και ψυχρόαιμα, για να βρουν οι επιστήμονες απαντήσεις σε χιλιάδες ασθένειες και από κει πάλι με πειράματα στα ζώα να εξελίξουν τη φαρμακολογία και σύντομα και την κοσμετολογία.

Από την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας τα ζώα παίζουν τον βασικότερο ρόλο στην επιβίωσή μας. Και είναι χάρη στην εκμετάλλευση των ζώων που κυριαρχήσαμε στον πλανήτη, αν και ανατομικά είμαστε το πιο αδύναμο ον.

Σήμερα, που η τεχνολογία και η εξέλιξη το επιτρέπουν, μήπως έφτασε η στιγμή να ανταποδώσουμε τη μεγάλη χάρη;

Κάθε χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες εκτρεφόμενα ζώα με προορισμό την παραγωγή κρέατος και γάλακτος αντιμετωπίζουν άθλιες συνθήκες ζωής. Με βασικό παρονομαστή την ελαχιστοποίηση του κόστους και τη μεγιστοποίηση του κέρδους, η ελεύθερη βοσκή αντικαταστάθηκε με τον συνωστισμό των ζώων σε μικρούς εσωτερικούς χώρους, με αποτέλεσμα άθλιες συνθήκες, με τα ζώα εκτεθειμένα σε υψηλά ποσοστά τοξινών λόγω της αποσύνθεσης της κοπριάς. Για να αντιμετωπιστούν οι ασθένειες που εκδηλώνονται σε τέτοιες συνθήκες, παρέχονται σε καθημερινή βάση μαζί με την τροφή ποσότητες αντιβιοτικών, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα λόγω της ανάπτυξης ανθεκτικότητας των βακτηριδίων στα αντιβιοτικά. Τα εκτρεφόμενα ζώα εκτίθενται σε παρασιτοκτόνα, σε διάφορα μη ασφαλή προσθετικά τροφών, καθώς και σε είδη τροφής που σε κανονικές συνθήκες δεν θα έτρωγαν ποτέ. Παράλληλα, η ανάγκη για αύξηση της παραγωγής, και άρα αύξηση του κέρδους, προϋποθέτει τη χρήση αυξητικών ορμονών επιβλαβών για την ανθρώπινη υγεία, γι’ αυτό και τα διατροφικά σκάνδαλα είναι όλο και συχνότερα.

Πέρυσι ο «Guardian» σε αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του δημοσίευσε βίντεο και φωτογραφίες που δείχνουν ζωντανά μοσχάρια και πρόβατα από χώρες της Ε.Ε. να βασανίζονται, να υπόκεινται σε ηλεκτροσόκ, να κρατούνται για αρκετές ημέρες σε υπερπλήρεις μάντρες, καλυμμένα με βρομιές και περιττώματα. Αυτό, την ώρα που μεταφέρονται από την Ευρώπη στους «τελικούς προορισμούς» τους σε Τουρκία και Μέση Ανατολή υπό συνθήκες που παραβιάζουν την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Εκεί ορισμένα από αυτά τα ζώα σφαγιάζονται κάτω από αποκρουστικές συνθήκες. Το υλικό που έχει ο «Guardian» δείχνει βοοειδή και πρόβατα από τη Γαλλία, τη Ρουμανία και τη Λιθουανία να κλοτσούν και να κουνιούνται βίαια τη στιγμή που κάποιος τους κόβει ή τους πριονίζει τον λαιμό, συνήθως σε πολυσύχναστες υπαίθριες αγορές και κατεστραμμένα σφαγεία.

Την ίδια στιγμή οι συνθήκες που αφορούν το εμπόριο και την αναπαραγωγή ζώων συντροφιάς είναι θολές. Οι βασικές ανάγκες των σκύλων (πιο σπάνια της γάτας) παραμελούνται και αντιμετωπίζονται σαν αναπαραγωγικές μηχανές, ρίχνοντας νερό στον μύλο ενός ύποπτου εμπορίου μαύρου χρήματος. Εξωτικά ερπετά και παραδείσια πουλιά εκτρέφονται ή φυλακίζονται για να γίνουν το έκθεμα σε γυάλα ή σε κλουβί κάποιου ιδιοκτήτη.

Παράλληλα, οι συνθήκες στους ζωολογικούς κήπους και στα θεματικά πάρκα γίνονται συχνά πρωτοσέλιδες.

Η αιχμαλωσία των ζώων είναι πρακτική που έχει ξεκινήσει από τα χρόνια της αρχαιότητας. Την περίοδο, ωστόσο, της αποικιοκρατίας, με τους πολέμους να αλλάζουν τον παγκόσμιο χάρτη, τα εξωτικά ζώα κατάντησαν εκθέματα σε μητροπόλεις όπως το Λονδίνο, λάφυρα της αυτοκρατορικής εξουσίας, σύμβολα της δύναμης, της επιβολής των όπλων. Οι συνθήκες κράτησής τους, μια περίοδο που η χάρτα των δικαιωμάτων των ζώων ήταν ασυλλάβιστη, άθλιες. Στα σύγχρονα πάρκα μπορεί οι στοιχειώδεις κανόνες ευζωίας να εφαρμόζονται, και οι αντίστοιχοι ελεγκτικοί μηχανισμοί το πιστοποιούν, ωστόσο μια καμηλοπάρδαλη περιορισμένη σε μισό στρέμμα γης ή μια λευκή τίγρη σε τσίγκινο κλουβί δέκα μέτρων μάλλον θα έχουν διαφορετική άποψη. Οι αντεγκλήσεις με ηθικό υπόβαθρο θέτουν βασανιστικά ερωτήματα. Για πόσο ακόμη θα υποφέρουν τα ζώα στο πλαίσιο της «εκπαίδευσης» και της «παιδαγωγικής» επιμόρφωσης;

Όλα τα είδη της άγριας ζωής υποφέρουν στους ζωολογικούς κήπους, ζουν απομονωμένα, καθώς υπάρχει άγνοια για τις βιολογικές ανάγκες τους και ανεπαρκείς ή ακατάλληλες εγκαταστάσεις. Τα δεκάδες βίντεο με τις λευκές τίγρεις να πηγαινοέρχονται άκεφα κατά μήκος των κλουβιών τους, από διάφορα πάρκα ανά τον κόσμο, το πιστοποιούν. Οποιοσδήποτε πιστεύει κάτι διαφορετικό δεν εθελοτυφλεί απλώς αλλά είναι συνένοχος σε ένα παγκόσμιο έγκλημα με σκοπό το κέρδος.

Αφού ντυθήκαμε, χορτάσαμε, διασκεδάσαμε, θεραπευτήκαμε, καλλωπιστήκαμε εις βάρος των ζώων μια εποχή που αυτό φαινόταν να είναι η μόνη λύση, έχει έρθει η ώρα να ομολογήσουμε πως οι ανάγκες μας πλέον εις βάρος τους δεν έχουν αυτή την έκταση. Είναι η εύκολη λύση να πάρουμε το συσκευασμένο χοιρινό από τα ράφια του σούπερ μάρκετ, να φορέσουμε τη γούνα, να αγοράσουμε την αγαπημένη μας ράτσα χωρίς να αναρωτηθούμε κάτω από ποιες συνθήκες κατέληξε ένα ζώο εκεί.

Είναι θέμα ηθικής να επιτρέψουμε στα ζώα να βρουν ξανά τη φυσική τους υπόσταση. Είναι πάρα πολλά τα χρόνια που ο άνθρωπος ζούσε με την υπεροψία πως αυτός είναι ο μόνος νοήμων και το εκλεκτό παιδί του πλανήτη και πως τα υπόλοιπα πλάσματα έχουν γεννηθεί για να τον υπηρετούν. Όλα τα πλάσματα έχουν συναισθήματα, έχουν σκέψεις, αντιδρούν στο περιβάλλον. Όλα τα ζωντανά πλάσματα πάνω στη γη έχουν ένα επίπεδο συνείδησης, επειδή εμείς δεν μπορούμε να κατανοήσουμε ποιο είναι αυτό δεν σημαίνει πως είναι κατώτερο από το δικό μας.

Τα ζώα έχουν δικαιώματα και έχει έρθει η ώρα να αγωνιστούμε γι’ αυτά. Ας ενημερωθούμε πλήρως για το τι αγοράζουμε και τι τρώμε. Ήρθε η ώρα να τους επιστρέψουμε τη χάρη.