Καθαριότητα, η ιερή αγελάδα της διαφθοράς και της διαπλοκής

Η καθαριότητα είναι στη συνείδηση των πολιτών κατ’ αρχάς η πιο βασική λειτουργία των δήμων. Κατά δεύτερον, είναι εκείνη η λειτουργία από την οποία οι δημότες έχουν τα περισσότερα παράπονα. Και πολλές φορές είναι αυτή που κρίνει την άποψη που έχουν για το κατά πόσο είναι μια δημοτική αρχή επιτυχής ή όχι. Εν ολίγοις, τις τελευταίες δεκαετίες είναι η ιερή αγελάδα της ελληνικής αυτοδιοίκησης.

Ως επάγγελμα θεωρείται παρακατιανό. Ασήμαντο και εύκολο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η διαχείρισή της να υποτιμάται και να θεωρείται εύκολος τρόπος αντιμετώπισης της ανεργίας με συμβάσεις οκτάμηνες και δίμηνες, οι οποίες ουσιαστικά ανακυκλώνουν την ανεργία.

Η κάλυψη των αναγκών με συμβασιούχους διευκολύνει τους δημάρχους και τις διοικήσεις να έχουν την ευχέρεια για μεγάλα ή μικρά ρουσφέτια.

Κάποτε δεν υπήρχε άλλη δυνατότητα για μόνιμες προσλήψεις παρά μόνο μέσω της καθαριότητας. Ο Γιάννης Μπουτάρης, όταν ανέλαβε τον Δήμο Θεσσαλονίκης, έκανε μέγα θέμα με το προσωπικό που ήταν αποσπασμένο στη δημοτική ραδιοτηλεόραση από την καθαριότητα. Λίγο αργότερα ο ίδιος προσέλαβε την Κατερίνα Νοτοπούλου στην καθαριότητα και την απέσπασε στο τουριστικό περίπτερο του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Η διαχείριση της υπηρεσίας κυρίως με συμβασιούχους δεν μπορεί να αποδώσει αποτελέσματα. Πρώτον, γιατί οι συμβασιούχοι, ώσπου να μάθουν τη δουλειά, έχουν φύγει. Και, δεύτερον, επειδή δεν έχουν κανένα κίνητρο να δουλέψουν και καμία κύρωση αν δεν το κάνουν. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίστηκαν από τον ΣΥΡΙΖΑ –ειδικά τα χρόνια της υπουργίας Σκουρλέτη– ως πρώτη ύλη για τη δημιουργία ενός ανέξοδου πελατειακού μηχανισμού.

Ποιος πληρώνει τον σκουπιδιάρη;

Ανέξοδου διότι το κόστος της εργασίας τους δεν το πληρώνει ο δήμος αλλά οι δημότες, οι οποίοι όμως δεν ξέρουν πού πηγαίνουν τα χρήματα τα οποία καταβάλλουν μέσω των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος.

Δεν είναι δυνατόν να προβλέπεται θέση εργαζόμενου στην καθαριότητα η οποία να αμείβεται από τα ανταποδοτικά τέλη και αυτός να προσφέρει άλλες υπηρεσίες. Είναι απλά παράνομο.

Ο δημότης που πληρώνει δεν ξέρει πού πηγαίνουν τα χρήματά του. Όπως επίσης δεν γνωρίζει το κόστος του εξοπλισμού, ο οποίος συνήθως είναι αντικείμενο κακομεταχείρισης ή πλημμελούς φροντίδας. Κανείς δεν είναι υπεύθυνος για τις φθορές, οι οποίες έχουν αποτέλεσμα και τα πολύ συχνά δυστυχήματα με οχήματα της καθαριότητας, αλλά και δυσβάστακτο κόστος συντήρησης.

Όλα αυτά καθιστούν τα τέλη καθαριότητας υπερβολικά ακριβά. Ακόμη και στις περιπτώσεις που οι δήμαρχοι υπερηφανεύονται ότι τα μειώνουν.

Η διαχείριση των απορριμμάτων –από την αποκομιδή μέχρι την εναπόθεση στον χώρο υγειονομικής ταφής– είναι μία εξαιρετικά σύνθετη υπόθεση, που απαιτεί υψηλή εξειδίκευση και επικαιροποίηση της γνώσης και των μεθόδων που τα στελέχη των δήμων, τα οποία σήμερα είναι στην καθαριότητα και αύριο στα δημοτολόγια, δεν μπορούν να έχουν.

Η ώρα των ιδιωτών;

Σήμερα είναι εξαιρετικά δύσκολη η μεταβίβαση του συνόλου της ευθύνης σε ιδιωτικές εταιρείες. Γιατί δεν υπάρχουν αναπτυγμένες εταιρείες. Όμως μπορούν να υπάρξουν, αν υπάρξει αντικείμενο εργασίας. Για παράδειγμα, η διαχείριση των απορριμμάτων μόνο στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης έχει τζίρο που ξεπερνά τα 200 εκατ. ευρώ. Ο ανταγωνισμός θα καταστήσει το κόστος πολύ πιο χαμηλό.

Κάποιος θα μπορούσε να προβάλει το επιχείρημα ότι θα πρέπει να γίνουν απολύσεις. Δεν χρειάζεται να γίνει καμία. Αντίθετα, θα δημιουργηθούν μόνιμες και κανονικές θέσεις εργασίας 12μηνης διάρκειας και όχι μπαλώματα συμβασιούχων για την ανακύκλωση της ανεργίας. Μπορούν κατ’ αρχάς οι δήμοι να αναθέσουν σε ιδιώτες το τμήμα της καθαριότητας που δεν μπορούν να καλύψουν με τους μόνιμους υπαλλήλους τους, οι οποίοι στη συνέχεια μέχρι τη συνταξιοδότησή τους μπορούν να αποτελέσουν τον εποπτικό μηχανισμό του συστήματος.

Η καθαριότητα δεν είναι η ιερή αγελάδα. Είναι μια αγελάδα που απομυζά η αδιαφορία, η διαφθορά, η διαπλοκή και η πελατεία. Με χρήματα των δημοτών.