Ευρωεκλογές: Μεγάλες ανατροπές σε φιλοευρωπαϊκό πλαίσιο

Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών ήταν διαφορετικό από αυτό που φοβόμασταν. Οι ανατροπές που πραγματοποιήθηκαν δεν ήταν υπέρ των ακροδεξιών αντιευρωπαϊκών αλλά υπέρ δυνάμεων –των Φιλελευθέρων και των Πρασίνων– που έχουν μια σταθερή φιλοευρωπαϊκή στρατηγική.

Επομένως διατηρείται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και γενικότερα μια μεγάλη πλειοψηφία που θέλει τη σταδιακή ευρωπαϊκή ενοποίηση, αλλά γίνεται πιο δύσκολη η διαχείρισή της.

Η αποτυχία της άκρας Δεξιάς

Οι δυνάμεις που κατατάσσονται στην άκρα Δεξιά πέτυχαν μεγάλες εκλογικές νίκες, αλλά σημείωσαν, σε αρκετές περιπτώσεις, σημαντική εκλογική υποχώρηση.

Το πρόβλημά τους, όμως, είναι ότι δεν μπορούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους και γι’ αυτό δεν έχουν σημαντικό πολιτικό άθροισμα.

Στην Ιταλία μεγάλος νικητής ήταν η Λέγκα του Σαλβίνι με 34,3%. Έχει πλέον τις διπλάσιες δυνάμεις από το Κίνημα Πέντε Αστέρων, το οποίο είχε έρθει πρώτο στις βουλευτικές εκλογές.

Ο Σαλβίνι και οι συνεργάτες του δεν δέχονται τον ορισμό του ακροδεξιού, επιδιώκουν όμως την ανάπτυξη της συνεργασίας με τον Εθνικό Συναγερμό της Λεπέν.

Το κόμμα της Λεπέν ήρθε πρώτο στη Γαλλία με 23,3%, με το κόμμα του Προέδρου Μακρόν να είναι στη δεύτερη θέση με πολύ μικρή διαφορά. Το 2014 το κόμμα της Λεπέν –τότε η ονομασία του ήταν Εθνικό Μέτωπο– είχε έρθει πρώτο στις ευρωεκλογές με μεγαλύτερη διαφορά από το δεύτερο κόμμα, που ανήκε στην κεντροδεξιά.

Στη Γερμανία τα ποσοστά της Εναλλακτικής για τη Γερμανία υποχώρησαν σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές. Στη Δανία το ακροδεξιό Λαϊκό Κόμμα έχασε σχεδόν τις μισές δυνάμεις του εξαιτίας της στροφής των Σοσιαλδημοκρατών σε μια αυστηρή πολιτική για το προσφυγικό-μεταναστευτικό.

Στην Αυστρία υποχώρησαν τα ποσοστά του ακροδεξιού Κόμματος της Ελευθερίας εξαιτίας ενός σκανδάλου διαφθοράς και ρωσικής επιρροής που προκάλεσε την παραίτηση του προέδρου του.

Επιπλέον, δύο υπερσυντηρητικά κόμματα, τα οποία κατατάσσονται από πολλούς αναλυτές στην άκρα Δεξιά, αρνήθηκαν τη συνεργασία με τον Σαλβίνι και τη Λεπέν, ψαλιδίζοντας έτσι τις ευρωπαϊκές πολιτικές φιλοδοξίες τους.

Το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη, που βρίσκεται στην εξουσία στην Πολωνία, κατέγραψε ένα εντυπωσιακό ποσοστό 43% στις ευρωεκλογές. Απέρριψε τη συνεργασία με Σαλβίνι και Λεπέν κατηγορώντας τους για φιλορωσικές επιλογές, οι οποίες είναι αδιανόητες για την κυβερνητική παράταξη της Πολωνίας.

Στην Ουγγαρία το κόμμα Fidesz του Όρμπαν θριάμβευσε με ποσοστό 52,3%. Ο Όρμπαν, όμως, προτιμά την «παγωμένη» σχέση του με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα από τη συνεργασία με την άκρα Δεξιά.

Κατά την άποψή μου, η στάση των υπερσυντηρητικών κυβερνητικών κομμάτων της Πολωνίας και της Ουγγαρίας έχει σχέση με τα οικονομικά συμφέροντα των χωρών τους. Διαφοροποιούνται σε σχέση με επιλογές των Βρυξελλών και του Βερολίνου, δεν θέλουν όμως μια ανοιχτή ρήξη που θα μπορούσε να περιορίσει τις επενδύσεις και τη ροή ευρωπαϊκών κονδυλίων.

Τέλος, το κόμμα Brexit του Φάρατζ, το οποίο έχει ορισμένα ακροδεξιά χαρακτηριστικά, θριάμβευσε στις ευρωεκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο με ποσοστό 31,7%, αλλά δεν ενδιαφέρεται να αναπτύξει συνεργασία με την ευρωπαϊκή άκρα Δεξιά, εφόσον δίνει απόλυτη προτεραιότητα στην άμεση εφαρμογή του Brexit.

Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι τα κόμματα της άκρας Δεξιάς κατέγραψαν εντυπωσιακές επιδόσεις σε Γαλλία και Ιταλία, υποχώρησαν όμως εκλογικά σε άλλες χώρες της Ε.Ε. και, κυρίως, δεν μπόρεσαν να βρουν συμμάχους για να μετατραπούν σε μεγάλη δύναμη ικανή να μπλοκάρει τη φιλοευρωπαϊκή πλειοψηφία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Οι δύο έγιναν τέσσερις

Μέχρι τις ευρωεκλογές η κεντροδεξιά –το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα– και η κεντροαριστερά –οι Σοσιαλιστές και οι σύμμαχοί τους– ήταν οι απόλυτοι κυρίαρχοι του παιχνιδιού. Η μεταξύ τους συνεννόηση οδηγούσε αυτόματα στη διαμόρφωση πλειοψηφίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στη λήψη σημαντικών αποφάσεων.

Η δύναμη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος υποχώρησε από τις 219 στις 179 έδρες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώ οι Σοσιαλιστές και οι σύμμαχοί τους περιορίστηκαν στις 153 έδρες.

Και οι δύο μαζί δεν έχουν την απαιτούμενη πλειοψηφία των 376 ψήφων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και είναι υποχρεωμένοι να αναζητήσουν συνεννόηση και συμβιβασμούς με τους Φιλελεύθερους και το κόμμα Μακρόν, που ελέγχουν πάνω από 100 έδρες, καθώς και με τους Πράσινους, που αύξησαν τις έδρες τους σε 74.

Η επιτυχία των Φιλελευθέρων και των Πρασίνων γίνεται μεγαλύτερη αν λάβουμε υπόψη μας ότι ενίσχυσαν τις θέσεις τους στη Γερμανία και στη Γαλλία.

Στη Γερμανία οι Πράσινοι έσπασαν το φράγμα του 20% και είναι πλέον το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα, μετά τη Χριστιανοδημοκρατική-Χριστιανοκοινωνική Ένωση.

Στη Γαλλία οι Πράσινοι κατέλαβαν την τρίτη θέση με ένα ποσοστό που ξεπερνά το 13%. Από τη στιγμή που έχουν τόσο σημαντική πολιτική παρουσία στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης, είναι φανερό ότι η οικονομική πολιτική που εφαρμόζεται σε επίπεδο Ευρωζώνης και Ε.Ε. θα αποκτήσει ενισχυμένη περιβαλλοντική διάσταση. Η οικονομική προσαρμογή δεν θα είναι εύκολη, αλλά μοιάζει πολιτικά αναπόφευκτη.

Στη Γαλλία το κόμμα Μακρόν, που θα πρωταγωνιστήσει στην πολιτική ομάδα των Φιλελευθέρων, άλλαξε τα πολιτικά δεδομένα. Στην αρχή αναπτύχθηκε σε βάρος του Σοσιαλιστικού Κόμματος, με το οποίο συνεργάστηκε αρχικά ο Μακρόν. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα μόλις που κατάφερε να ξεπεράσει το όριο του 6% που εξασφαλίζει την εκπροσώπηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με βάση το εκλογικό σύστημα που ισχύει στη Γαλλία.

Οι Ρεπουμπλικάνοι, βασικοί εκφραστές της κεντροδεξιάς, περιορίστηκαν σε ένα ταπεινωτικό 8,5%. Το αποτέλεσμα υποχρέωσε τον πρόεδρο του κόμματος, κ. Βοκέζ, σε παραίτηση, ενώ οι περισσότεροι πολιτικοί αναλυτές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η γαλλική κεντροδεξιά δύσκολα θα συνέλθει και πως το πιθανότερο είναι να λεηλατηθεί εκλογικά από τον Μακρόν και τη Λεπέν.

Μία από τις μεγάλες αλλαγές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι η δραστική μείωση του αριθμού των κεντροδεξιών ευρωβουλευτών των μεγάλων χωρών του Νότου, Γαλλίας, Ισπανίας και Ιταλίας.

Το Λαϊκό Κόμμα της Ισπανίας υποχώρησε στο 20%, η Forza Italia του Μπερλουσκόνι έπεσε στο 8% και οι Ρεπουμπλικάνοι στο 8,5%. Συνολικά οι ευρωβουλευτικές έδρες της κεντροδεξιάς στις τρεις αυτές χώρες μειώθηκαν από 49 σε μόλις 29.

Η ΝΔ, που αύξησε τις έδρες της από 5 σε 8, ενισχύει τον ρόλο της στο εσωτερικό του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, γιατί είναι πλέον από τους ισχυρότερους εκπροσώπους της κεντροδεξιάς του ευρωπαϊκού Νότου.

Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών μετατρέπουν το παιχνίδι για δύο σε παιχνίδι για τέσσερις στο πλαίσιο μιας φιλοευρωπαϊκής στρατηγικής, η επεξεργασία και εφαρμογή της οποίας θα είναι εξαιρετικά σύνθετη.

Αυτό προκύπτει και από τη δυσκολία με την οποία προχωρά η διαπραγμάτευση για την κατανομή των εξαιρετικά σημαντικών θέσεων, όπως είναι η προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η προεδρία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η προεδρία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και η θέση της Ύπατης Εκπροσώπου της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική και αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Μογκερίνι.