Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει ... αλλά !

Aλλαξε το ψηφίο που δείχνει τη δεκαετία στο ημερολόγιο και τούτο, συμβατικά, αποτελεί αφορμή για ανασκόπηση της δεκαετίας. Έτσι για να χουμε να θυμόμαστε, ίσως και για να παραδειγματιζόμαστε. Αν είναι τούτο εφικτό πια.

Η πρόσφατη ειδησεογραφία κατέγραψε θάνατο στη Θεσσαλονίκη αλλοδαπού οπαδού "φίλου" ελληνικής ομάδας, κατόπιν επίθεσης από οπαδούς άλλης ομάδας. Έτοιμη η ανασκόπηση της δεκαετίας.

Μια απλή αναζήτηση στις πηγές καταδεικνύει ότι επεισόδια βίας, κάποιες φορές σκληρά, εκτυλίσσονται τακτικά και μάλιστα με τρόπο συστηματικό και οργανωμένο. Αποτελούν μέρος της καθημερινότητάς μας. Την ίδια στιγμή που καταγράφεται ο νεκρός, οι λοιποί, δήθεν μη συμμετέχοντες στην φυσική βία του δρόμου, σχολιάζουν στα καφενεία (τέτοια είναι και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης) με τρόπο υβριστικό το διαιτητή κάποιου αγώνα, τον πρόεδρο μιας ομάδας, τον ποδοσφαιριστή που έκανε ή δεν έκανε κάτι στο γήπεδο.

Διαβάζει κανείς τις επίσημες ανακοινώσεις ομάδων, οι οποίες μάλιστα διοικούνται από τους μεγαλύτερους επιχειρηματίες της χώρας και διαπιστώνει ότι ένας οχετός αναδύεται από αυτές. Γλώσσα πεζοδρομίου, μαγκιά, ύφος μπράβου της νύχτας. Αναρωτιέται κανείς, εάν έτσι διοικούνται και οι επιχειρήσεις.

Βία, λεκτική, συναισθηματική και φυσική διατρέχει την ελληνική κοινωνία, οριζοντίως, καθέτως και στο σύνολό της, με αφορμή αυτό που ονομάζουμε επαγγελματικό αθλητισμό. Το ποδόσφαιρο έχει την πρωτοκαθεδρία, το μπάσκετ, το βόλευ και λοιπά αθλήματα εισπράττουν τα απόνερα αυτής της οργανωμένης και θεσμοποιημένης βίαιης συμπεριφοράς.

Ακούς στις ειδήσεις ότι υπήρξε "φανταστική" ατμόσφαιρα στο τάδε γήπεδο. Αν τυχόν ήσουν εκεί, έχεις ακούσει "χαλαρά" τόσες ύβρεις που αν τις γράψουμε εδώ, κλείνει η εφημερίδα. Τόσο φανταστικά. Κατηγορείς τον Πρόεδρο μιας ομάδας ότι παίρνει "περίεργα" πρωταθλήματα και χαίρεσαι που ο "δικός" σου Πρόεδρος έκανε το ίδιο. Είναι κι αυτό μια μορφή (διεστραμμένης) δικαιοσύνης, που όμως οδηγεί στο χάος.

Οι επαγγελματικές ανώνυμες αθλητικές εταιρίες, δεν είναι φορείς αθλητισμού. Είναι κερδοσκοπικές εταιρίες θεάματος. Είναι αφελές να ταυτίζεται κανείς με ιδεώδη δήθεν προσφυγιάς, δήθεν γειτονιάς, δήθεν παρέας, που υποτίθεται ότι εκφράστηκαν από τις πρώιμες ομάδες κατά την ίδρυσή τους. Είναι δυστυχώς πιο πιθανό το ότι εντασσόμενος κανείς στην "ομάδα" βρίσκει την αίγλη και την αναγνώριση που του λείπει στην υπόλοιπη ζωή του. Έλλειψη ατομικών αξιών είναι, και κριτηρίων πορείας στη ζωή. Αγελαία συμπεριφορά.

Έχουμε τόσο πολύ συνηθίσει, που απλά δεν ασχολούμαστε. Γύρω μας πέφτουν νεκροί και βαριά τραυματίες από οπαδική συμπεριφορά, αλλά εξακολουθούμε να πηγαίνουμε στο γήπεδο. Ναι, είναι η πολιτεία που πρέπει να καθαρίσει το χώρο από τα κακοποιά στοιχεία. Μέχρι να γίνει όμως αυτό, εμείς "οι από κάτω" δεν έχουμε λόγο να νομιμοποιούμε δια της παρουσίας μας τις κακοποιούς συμπεριφορές, πληρώνοντας εισιτήριο, για να μπορούν οι "περίεργοι" να προσβάλλουν τη μνήμη νεκρών από την κερκίδα, τις μανάδες των συμμετεχόντων και όλα τα συναφή που συνιστούν "μια ωραία ατμόσφαιρα".

Αυτή η ιστορία της οπαδικής βίας και των νεκρών δεν είναι βέβαια φαινόμενο της τελευταίας δεκαετίας. Εξελίσσεται τα τελευταία τριάντα χρόνια, χωρίς να κοπάζει. Αντίθετα χειροτερεύει. Την τελευταία δεκαετία η λεκτική, συναισθηματική και φυσική βία, έφυγε από τους λεγόμενους αθλητικούς χώρους και κατέλαβε το σύνολο της κοινωνικής και πολιτικής μας ζωής, γνωρίζοντας μια απίστευτη νομιμοποίηση. Σχεδόν με την ίδια απάθεια παρακολουθούμε και την έξαρση των πυροβολισμών που πέφτουν κάθε βράδυ στους χώρους της νύχτας. Κι εκεί υπάρχουν, τακτικά, νεκροί.

Κάπως έτσι καταλήξαμε να δέρνονται πολιτικοί στους δρόμους, άλλοι να χαρακτηρίζονται "υπηρέτες των δανειστών", άλλοι να βλέπουν διαδηλωτές έξω από τα σπίτια τους. Οποιοσδήποτε διατύπωνε "διαφορετική" από τη γνώμη του όχλου, δεχόταν απροκάλυπτες ύβρεις και απειλές, είτε δημοσιογράφος είτε επιστήμονας, είτε πολιτικός.

Εξελέγη πανηγυρικά ο αναφωνήσας "στα τέσσερα εσείς" μέσα στο κοινοβούλιο, ο άλλος που δήλωσε ότι οι αντίπαλοί του "δεν θα μπορούν να βγουν από τα σπίτια τους", ο τρίτος που ονόμασε τους πολιτικούς αντιπάλους του "προδότες".

Αστυνομοκρατία κατήγγειλαν και καταγγέλλουν και οι μεν και οι δε, πλην όμως είναι δεδομένο ότι στις διάφορες συγκεντρώσεις, ουδείς μπορούσε να εγγυηθεί ότι το μαζεμένο πλήθος δεν θα προέβαινε σε ακρότητες. Στην πραγματικότητα, πολλοί θα ήθελαν να λείπει η αστυνομία για να μπορέσουν να πλακώσουν ανενόχλητοι "τους εχθρούς".

Αν στην κύρια πολιτική σκηνή, η πρόσκρουση στον τοίχο της πραγματικότητας επέφερε μια αναγκαστική στροφή στον ορθολογισμό, στο επίπεδο της κοινωνίας η στροφή δεν είναι σαφής, το αντίθετο. Σημαντικός αριθμός πολιτών απέχει από τα δρώμενα και σε "χαμηλό" κοινωνικό επίπεδο εξακολουθεί να εκφράζεται οργισμένα και συχνά ανεξέλεγκτα και χωρίς κριτήριο. Η βία κυριαρχεί στην καθημερινότητά μας. Εκφράζεται με λεκτική προς το παρόν οργή προς τους μετανάστες και τους "άχρηστους πολιτικούς", εκφράζεται με προτροπές να πολεμήσουμε τους Τούρκους (στο "μιλητό" πάντα) αλλά και με πραγματικούς ξυλοδαρμούς, ενίοτε και δολοφονίες, μέσα και γύρω από τα γήπεδα. Εκφράζεται με κορναρίσματα στο φανάρι, με σπρωξίματα στο αστικό, με καυγάδες στις ουρές των υπηρεσιών.

Μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας μας παραμένει εγκλωβισμένο σε χαμηλής έντασης και αξίας παιδεία, σε έλλειψη αξιών και προοπτικής, σε ημιμάθεια και δεισιδαιμονία. Στοιχεία που επιτείνονται από τη οικονομική δυσκολία. Είχαμε τα τελευταία χρόνια και τον "προοδευτισμό" να αμφισβητήσουμε τα σύμβολα και τις αξίες του έθνους, χωρίς όμως να έχουμε και πρόταση για την αντικατάστασή τους. Αμφισβητήθηκε η εκκλησία, αμφισβητήθηκε η πολιτική, αμφισβητήθηκε το ("ανύπαρκτο") κρυφό σχολειό, αμφισβητήθηκε ο "σφαγέας" Μέγας Αλέξανδρος, αμφισβητήθηκαν πολλά σύμβολα που διατηρούσαν την εθνική συνοχή και την προσήλωση των ανθρώπων σε κάποιες υπέρτερες αξίες. Που βοηθούσαν στην ένταξη, την προσαρμογή και αν θέλετε και στην υποταγή στην οργανωμένη κοινωνία.

Απέμεινε η διαρκής έκρηξη τυφλής βίας, δήθεν για χάρη (δήθεν) των ομάδων. Στην πραγματικότητα, ως μοναδική δυνατότητα έκφρασης μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων και ως εκτόνωση απέναντι σε μια καθημερινότητα που (δικαίως ή αδίκως) δεν δείχνει να προσφέρει καμία προοπτική. Ως ο καθρέφτης μιας κοινωνίας που ουσιαστικά δεν μοιάζει να έχει ηρεμήσει, και είναι έτοιμη να αναφλεγεί ανά πάσα στιγμή.

Η συχνότητα της εμφάνισης κρουσμάτων "οπαδικής" βίας ακόμη και σε σχολικούς αγώνες, δείχνει ότι πρόκειται για οριζόντια κοινωνική βία, η οποία στην έναρξη της νέας δεκαετίας δείχνει να αντέχει και να διευρύνεται. Η αντιστροφή δεν θα είναι εύκολη και πάντως, αν δεν επιτευχθεί, θα αποδειχθεί ότι η Ελλάδα πεθαίνει, μαζί με τους Έλληνες και τις όποιες αξίες εξέφραζαν αυτοί κάποτε.