Ο Ηγέτης

Η 12η Ιουλίου 2015 ήταν Κυριακή, όπως και φέτος. Ο τότε πρωθυπουργός μεταβαίνει στην έκτακτη σύνοδο κορυφής της Ευρωομάδας, η οποία είχε ως θέμα την Ελλάδα και το «συμφωνία ή έξοδος».

Είχε προηγηθεί το «The game is over» στη σύνοδο της 25ης-26ης Ιουνίου 2015, το οποίο είχε πει ο τότε πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κ. Τουσκ, στον τότε πρωθυπουργό, ο οποίος είχε απαντήσει: «Δεν θα πρέπει να υποτιμάμε μέχρι πού μπορεί να φτάσει ένας λαός όταν αισθανθεί ταπεινωμένος».

Ο κ. Τουσκ είχε κάνει λάθος. Το παιχνίδι μόλις είχε αρχίσει. Ο Έλληνας πρωθυπουργός, έχοντας χάσει όλα τα ερείσματα και τις ευκαιρίες, είχε δύο δρόμους: την παραίτηση ή το δημοψήφισμα. Η παραίτηση θα σήμαινε ομολογία αποτυχίας και αυτοεξορία, το δημοψήφισμα μετάθεση των ευθυνών στον λαό. Ο λαός, με παρότρυνση του πρωθυπουργού, είπε το γνωστό και συντριπτικό «όχι» και μετά ο πρωθυπουργός κατάλαβε ότι δεν μπορούσε να υλοποιήσει αυτό που ο λαός, με δική του παρότρυνση, αποφάσισε.

Διπλό το έλλειμμα. Ο πρωθυπουργός υποτίθεται ότι προηγήθηκε του λαού πριν το δημοψήφισμα, αλλά δεν προηγήθηκε αυτού αμέσως μετά. Μη έχοντας προετοιμάσει την κοινή γνώμη για την αδυναμία του να στηρίξει τις επιλογές του, κατέφυγε στην αντιπολίτευση, η οποία τον στήριξε στην κατεύθυνση της συνεννόησης με τους εταίρους και της υποβολής αίτησης για νέο πρόγραμμα στήριξης της χώρας, η οποία χώρα είχε ήδη ανατιναχθεί.

Είχε προηγηθεί (μετά το δημοψήφισμα) και η χειραψία μέσα στη Βουλή του τότε αρχηγού της ΝΔ, κ. Μεϊμαράκη, στον τότε πρωθυπουργό, μαζί με την ευχή να επιτύχει συμφωνία παραμονής της χώρας στο ευρώ.

Ως το ξημέρωμα της 13ης Ιουλίου του 2015 μια ολόκληρη χώρα δεν κοιμήθηκε και η αυγή τη βρήκε με συμφωνία παραμονής στο ευρώ (και εκ των πραγμάτων στην Ε.Ε.) και τα περιουσιακά της στοιχεία υποθηκευμένα για 99 χρόνια.

Αλλά ο τότε πρωθυπουργός είχε με έναν παράξενο τρόπο δικαιωθεί στο ότι πράγματι «δεν πρέπει να υποτιμάμε έναν λαό όταν αισθανθεί ταπεινωμένος». Αυτός ο λαός «απαίτησε» από τον ίδιο να τηρήσει την υπογραφή του και να υλοποιήσει το τρίτο μνημόνιο. Τον εξέλεξε πανηγυρικά για δεύτερη φορά, τον Σεπτέμβριο του 2015.

Ο λαός πράγματι αισθανόταν (ή νόμιζε ότι ήταν) ταπεινωμένος από τους «ανάλγητους» δανειστές. Δεν ήταν ακόμη έτοιμος να αποδεχτεί ότι ο ίδιος είχε κάνει λάθος εκτίμηση και ότι οι επιθυμίες του ήταν μακριά απ’ οποιαδήποτε πραγματικότητα. Ήταν ακόμη η εποχή που θεωρούσαμε ότι οι Ευρωπαίοι υπάρχουν για να μας χρηματοδοτούν και ότι η άρνησή τους δεν ήταν ζήτημα σεβασμού της γνώμης των δικών τους λαών. Για μας, αξία είχε μόνο η δική μας κυριαρχία. Έτσι έλεγε ο τότε πρωθυπουργός.

Στην πρώτη του θητεία οδήγησε τη χώρα σε κατάρρευση. Στη δεύτερη θητεία του οδήγησε τον εαυτό του σε κατάρρευση, όπως έδειξε η βιαστική προκήρυξη βουλευτικών εκλογών το βράδυ των ευρωεκλογών του 2019. Το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών του 2019 έδειξε ότι το κόμμα θέλει ακόμη χρόνο για να καταρρεύσει (αν αυτό συμβεί ποτέ). Ο λαός που «αισθανόταν ταπεινωμένος» δεν ήταν ακόμη διατεθειμένος να παραδεχτεί ότι είχε κάνει λάθος.

Ηγούμαι, λέει ένας ορισμός, σημαίνει προπορεύομαι άλλων, οι οποίοι με ακολουθούν με τη θέλησή τους. Ζωή Κωνσταντοπούλου, Παναγιώτης Λαφαζάνης και Γιάνης Βαρουφάκης βάλθηκαν να καταστρέψουν τον ορισμό.

Ο λαός ψήφισε «όχι» στο δημοψήφισμα, λες και ήθελε να αποδείξει ότι ο «ηγέτης» δεν προπορευόταν.

Ένα κόμμα και ένα απόκομμα ακολούθησαν με τη θέλησή τους και αναδεικνύεται σήμερα ότι έκαναν και «δουλειές», κοινώς συνεταιρίστηκαν.

Ένα από τα χαρακτηριστικά του ηγέτη, λένε τα εγχειρίδια, είναι το θάρρος. Το θάρρος, ίσως, της κωλοτούμπας, της «περήφανης» 17ωρης διαπραγμάτευσης, της υποθήκευσης της χώρας για 99 χρόνια. Της μη υλοποίησης του αποτελέσματος ενός δημοψηφίσματος που ο ίδιος υποστήριξε, υποτίθεται, με πάθος.

Ηγούμαι σημαίνει επιδεικνύω αίσθημα ευθύνης προς τους άλλους, τους δημιουργώ ένα περιβάλλον στο οποίο απολαμβάνουν ευτυχία, ηρεμία και δημιουργικότητα. Κεφαλαιακοί έλεγχοι, παραλίγο νυχτερινή έξοδος από τη ζώνη του ευρώ και περίπου ακαριαία χρεοκοπία μιας χώρας. Και μετά «είχαμε αυταπάτες».

Τραγική ειρωνεία το ότι, εν μέσω πανδημίας και των δεινών που αυτή φέρνει, η δωρεάν χρηματοδότηση από τους «ανάλγητους δανειστές» και «τοκογλύφους» είναι το μόνο μέσο που μπορεί να μετριάσει τον πόνο μας και να μας επιτρέψει να επιβιώσουμε με στοιχειώδη αξιοπρέπεια (αν σας θυμίζει κάτι αυτό).

Ηγεσία σημαίνει δίνω λύσεις στα προβλήματα, πριν αυτά εμφανιστούν. Σίγουρα, πάντως, δεν τα προκαλώ, κάνοντας διεθνή πρόσκληση προς κάθε κατατρεγμένο ή «κατατρεγμένο» με την Τουρκία ως γείτονα.

Ο ηγέτης βοηθά τους άλλους να αναπτυχθούν μέχρι να γίνουν καλύτεροι από τον ίδιο, λέει άλλο απόφθεγμα. Σήμερα θεωρείται ακλόνητος. Ίσως αυτό σημαίνει ότι δεν αναπτύχθηκε κανείς γύρω του ώστε να γίνει καλύτερος. Αντίθετα, ένας ένας οι «γύρω-γύρω» αναγκάζονται να παραδεχτούν δημόσια ότι, τελικά, έκαναν «δουλειές» και φρόντιζαν το «μαγαζί». Ο αρχηγός τούς καλύπτει – και δεν τολμά να τους αποδοκιμάσει. Εκτός αν αυτό θεωρείται εξαρχής καλυτέρευση. Ηγεσία ίσως να είναι και το να μπαίνεις ως ασπίδα μπροστά, αλλά μπορεί να είναι και ομηρία.

Ηγέτης είναι αυτός που έχει την εξουσία, λέει κάποιος άλλος ορισμός. «Πήραμε την κυβέρνηση, αλλά όχι την εξουσία» ίσως και να σήμαινε, τελικά, ότι δεν είχαμε ηγέτη. Δεν το καταλάβαμε. Φταίμε!

«Δεν θα πρέπει να υποτιμάμε μέχρι πού μπορεί να φτάσει ένας λαός όταν αισθανθεί ταπεινωμένος». Τελικά, μάλλον δεν το ’πε για καλό. Ίσως ούτε για το καλό του.