Κάτω από τον πήχη, χωρίς ελαφρυντικά - Free Sunday
Κάτω από τον πήχη, χωρίς ελαφρυντικά

Κάτω από τον πήχη, χωρίς ελαφρυντικά

Προσωπική και επαγγελματική μου άποψη, ότι οι δίκες (πρέπει να) διεξάγονται όσο γίνεται μακριά από την τρέχουσα δημοσιότητα, χωρίς παρεμβατικούς σχολιασμούς. Οι δίκες είναι δημόσιες εκ του Συντάγματος, η αναπαραγωγή και ο σχολιασμός του περιεχομένου τους, όμως, στα μέσα ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης δεν μπορεί να γίνεται με μορφή τηλεοπτικού σίριαλ. Τα αποτελέσματά των δικών μπορούν να τύχουν σχολιασμού και οξείας κριτικής, από την επιστημονική κοινότητα ως προς την επάρκειά τους και από την κοινωνία ως προς τις συνέπειές τους και την επίδρασή τους στο γίγνεσθαι. Η υπερβολική δημοσιότητα στη διάρκεια οποιασδήποτε δίκης ουδέποτε είναι αθώα.

Αυτός που προκαλεί δημοσιότητα σε δίκη είτε αυτοδιαφημίζεται, είτε επιχειρεί να επηρεάσει τους δικάζοντες, είτε επιχειρεί να «καθοδηγήσει» την κοινή γνώμη. Ειδικά για τη δίκη της Χρυσής Αυγής, ο καθένας ας κρίνει αν και πόσο κάποιες από αυτές τις επιδιώξεις υπήρξαν ή επιτεύχθηκαν. Μπορείτε να ανακαλέσετε και όσα συνέβησαν στη δίκη Τοπαλούδη, όπου, με δεδομένη την ομολογία των δραστών ήδη από την προδικασία, οι αυτοπροβολές και οι διαφημίσεις πήραν κι έδωσαν.

Είναι αδιάφορο το αν ο δικαστής μπορεί να επηρεαστεί απ’ όλα αυτά. Δεν μπορεί, διότι είναι εκπαιδευμένος προς τούτο. Ειδικά σε δίκες «ιστορικές», όπως αυτή της Χρυσής Αυγής, είναι απίθανο να μη δώσει ο δικαστής τον καλύτερό του εαυτό. Ξέρει ότι πρέπει να προφυλάξει την ακεραιότητα της διαδικασίας, άρα και τη δίκαιη δίκη των κατηγορουμένων, την αξιοπιστία της Δικαιοσύνης, το ίδιο το πολίτευμα της χώρας. Το ότι όμως ο δικαστής δεν θα επηρεαστεί δεν αποτελεί δικαιολογία για όποιον επιχειρεί να τον χειραγωγήσει.

Στο τελικό στάδιο της δίκης της Χρυσής Αυγής κάποιοι ανακάλυψαν την «απαράδεκτη» πρόταση της κ. εισαγγελέως. «Απαράδεκτη» διότι απλά δεν τους άρεσε. Είναι αφελές (επιεικώς) το να συζητήσουμε την ορθότητα της πρότασης εκτός δικαστηρίου ή εκτός επιστημονικής κοινότητας. Η επιστημονική και επαγγελματική κοινότητα ασχολείται με αυτά καθημερινά, και μάλιστα για υποθέσεις μη προβεβλημένων πολιτών, όπου ο αγώνας είναι πιο σκληρός (πιστέψτε το) και πιο ουσιαστικός. Για τους χρυσαυγίτες ήταν δεδομένο ότι η έδρα θα ήταν ιδιαίτερα προσεκτική και τυπική. Για τον καθημερινό πολίτη, όμως, ανθρώπινα, ο δικαστής μπορεί να συμπεριφερθεί «ρουτινιάρικα»(όλοι το κάνουμε στη δουλειά μας κάποια στιγμή) και το αποτέλεσμα να μην είναι καλό.

Η συγκέντρωση έξω από το εφετείο πριν από την απόφαση για την ενοχή επιχειρούσε να «αντισταθεί» στην πρόταση της κ. εισαγγελέως, υποτιμώντας ταυτόχρονα τους εφέτες και επιχειρώντας να τους πιέσει. Ήταν φανερό ότι η προσδοκία (ευχή;) ορισμένων εκ των συγκεντρωμένων να υιοθετηθεί η πρόταση από τους δικαστές άνοιγε δρόμους αντιπολιτευτικής όξυνσης ενάντια στην «ακροδεξιά» κυβέρνηση της ΝΔ. Με υπονοούμενο το ότι η κυβέρνηση ελέγχει τη Δικαιοσύνη απόλυτα. Αφελή παίγνια.

Είναι οξύμωρο να μαζεύονται έξω από το εφετείο «αντιναζί» που φορούν μαύρα κράνη, αντιασφυξιογόνες μάσκες, κουβαλώντας στειλιάρια και ευρισκόμενοι σε παράταξη. Αντιναζί εντελώς όμοιοι με τους ναζί. Όσοι άλλοι βρέθηκαν δίπλα σε αυτούς και δεν είναι αθώοι» και «δεν έχουν ελαφρυντικά». Έτσι απλά.

Η μητέρα του νεκρού δικαιούται να φωνάζει «δεν είναι αθώοι». Ουδείς άλλος. Ο όποιος πήρε τη φράση και την έκανε κοινωνικοπολιτικό σύνθημα καπηλεύτηκε τον ανθρώπινο πόνο για πολιτικούς σκοπούς. Και όταν η ενοχή απαγγέλθηκε, διαψεύδοντας τις δήθεν ανησυχίες των ευαίσθητων, το παραμύθι γύρισε σε «δεν έχουν ελαφρυντικά». Αναζητώντας τη «στραβή». Γιατί;

Να θυμηθούμε εάν και σε ποια καθεστώτα υπήρξαν λαϊκά δικαστήρια και να μην παραβλέψουμε ότι η συνήθης κατάληξη της «λαϊκής» οργής είναι ο προπηλακισμός και το λιντσάρισμα.

Ελαφρυντικά δεν έχει ούτε η αντιπροσωπεία της ΝΔ που υπέκυψε στον λαϊκισμό της αντιπολίτευσης και βρέθηκε έξω από το εφετείο. Δεν είχαν καμία δουλειά εκεί. Ούτε είναι κομψό το να διατυμπανίζει ότι «εξάρθρωσε» τη Χρυσή Αυγή. Εμμέσως, πλην σαφώς, διεκδικεί τα πρωτεία από τη Δικαιοσύνη και αποδέχεται το υπονοούμενο της αντιπολίτευσης ότι ελέγχει τη Δικαιοσύνη.

Ελαφρυντικά δεν υπάρχουν για κανέναν από τους παράγοντες της δίκης ο οποίος στα πάσης φύσεως μέσα μάς περιγράφει πόσο καλά κάνει τη δουλειά του και πώς θα πρέπει να δράσουν οι λοιποί παράγοντες της δίκης.

Ελαφρυντικά δεν υπάρχουν για κανέναν θεσμικό και πολιτειακό παράγοντα ο οποίος πανηγύρισε πριν τελειώσει η δίκη. Για τον καθέναν από εμάς, η στιγμή της κατάφασης της ενοχής, λίγο πριν την απαγγελία ποινής, θα ήταν η πιο βαριά στιγμή. Οφείλουμε να την αναγνωρίσουμε για κάθε, ανεξαιρέτως, κατηγορούμενο, διαφορετικά ακυρώνουμε τη δημοκρατία μας.

Ελαφρυντικά δεν έχει ούτε ο Σταύρος Κοντονής, ο οποίος κατήγγειλε τους νέους ποινικούς κώδικες ως ελαφρυντικούς της συγκεκριμένης δίκης. Στόχευσε στο κλάδεμα των «συντρόφων» του. Αν ήθελε να είναι αποτελεσματικός, θα είχε απλώς παραιτηθεί. Τότε.

Ειδικά η αξιωματική αντιπολίτευση, που έσπευσε έξω από το εφετείο, κινδυνεύει με έναν ισχυρό αυτοτραυματισμό στο μέλλον. Κορυφαίος υπουργός της έχει παραπεμφθεί σε δίκη. Η παρουσία του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ έξω από το εφετείο για τους χρυσαυγίτες έχει νομιμοποιήσει προκαταβολικά όποιον επιθυμεί να βρεθεί έξω από το δικαστήριο του υπουργού και να φωνάζει «δεν είναι αθώος». Τι θα πει τότε; Είναι πουθενά γραμμένο ότι η «λαϊκή φωνή» πρέπει να εκφράζεται μόνο κατά των «ναζί» και όχι κατά των (φερομένων ως) επίορκων υπουργών;

Η «απαράδεκτη» πρόταση της κ. εισαγγελέως ήταν, φυσικά, σημαντικό συστατικό της αξιοπιστίας της δίκης. Η ενοχή απαγγέλθηκε με την αντίθετη άποψη πάνω στο τραπέζι. Με ανοιχτά χαρτιά και με τους προβληματισμούς στην επιφάνεια. Η αντίθετη άποψη, όταν εκφράζεται ελεύθερα, χωρίς τη φωνή του όχλου, συμβάλλει στην αξιοπιστία. Ο όχλος όχι.

Η καταδίκη θα ήταν πιο εκκωφαντική εάν δεν υπήρχε κανείς έξω από το δικαστήριο. Δεν είναι πανηγύρι, δεν είναι εκλογές. Και πάντα υπάρχει ο δεύτερος βαθμός κρίσης. Και ο τρίτος. Το «σύστημα» έχει δικλείδες ασφαλείας. Να το σεβόμαστε.

Την εξαλλοσύνη της χρεοκοπίας φάνηκε, μετά τις εκλογές του 2019, να διαδέχεται κάποιος εξορθολογισμός συμπεριφορών. Η δίκη των χρυσαυγιτών έδειξε ότι τα πισωγυρίσματα είναι, ακόμη, εύκολα. Δεν αρκεί να μην κραυγάζει κανείς για να φέρεται θεσμικά. Το να φέρονται όλοι, πολίτες και ταγοί, θεσμικά είναι η μόνη εγγύηση για ομαλότητα στο μέλλον. Το ότι σε όλους άρεσε το αποτέλεσμα της δίκης απλώς συγκαλύπτει, για σήμερα και μόνον, τις προβληματικές συμπεριφορές. Ο διάβολος, όμως, κρύβεται στις λεπτομέρειες. Ας προβληματιστούμε.