TO ΘΕΜΑ ΤΗΣ FREE SUNDAY: Ανακαινίσεις κτιρίων: Το νέο πρόγραμμα έρχεται, αλλά δεν αρκεί. Το «Κύμα Ανακαινίσεων» πρέπει να είναι ο στόχος,του προέδρου του ΤΕΕ, Γ.Στασινού

Η πολιτεία ανακοίνωσε ήδη νέο κύκλο του επιτυχημένου, από την απήχησή του, προγράμματος ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών, του λεγόμενου «Εξοικονομώ». Και πρόσθεσε μάλιστα, για πρώτη φορά, σύμφωνα με τις κοινοτικές οδηγίες, και δαπάνες για την ενεργειακή αυτονόμηση των κατοικιών και την αυτοπαραγωγή ενέργειας και τις υποδομές ηλεκτροφόρτισης. Είναι ένα μεγάλο βήμα που άργησε. Αλλά δεν είναι αρκετό.

Εξηγούμαι: Ήδη η πολιτεία τρέχει, στα δύο τελευταία ΕΣΠΑ, το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» για κατοικίες, με επιδοτήσεις στους πολίτες. Σίγουρα ένα τέτοιο πρόγραμμα βοηθά στην εξοικονόμηση ενέργειας, που είναι βασικός στόχος της χώρας. Παράλληλα, βοηθά τους πολίτες να μειώσουν το ενεργειακό κόστος στα σπίτια τους, άρα βοηθά τους πολλούς. Και μαζί, κινεί άμεσα την οικοδομή και τα δεκάδες επαγγέλματα που ασχολούνται με το συγκεκριμένο αντικείμενο. Άμεσα ωφελεί την οικονομία. Όμως ο αριθμός των οικιών και ειδικά των κτιρίων συνολικά που μπορεί να ανακαινιστεί με ένα πρόγραμμα όπως το «Εξοικονομώ» είναι σχετικά μικρός. Δεν αρκεί. Κι ας αυξάνουμε τους προϋπολογισμούς, κι ας έρχονται νέοι πόροι. Δεν θα μπορέσουμε ποτέ μόνο με προγράμματα επιδοτήσεων να ικανοποιήσουμε τη ζήτηση από τους πολίτες, αλλά ούτε την πραγματική ανάγκη της χώρας, που έχει περισσότερα από 5 εκατομμύρια ακίνητα που χρειάζονται αναβάθμιση. Και δεν αφορά αυτό μόνο τις κατοικίες – αλλά όλα τα κτίρια. Χρειάζεται γενικότερα μια πιο γενναία, προωθημένη και προοδευτική πολιτική.

Τέτοια πολιτική είναι το «Κύμα Ανακαινίσεων» που προτείνει η Ε.Ε. και θα αποτελέσει πυλώνα της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και του Ταμείου Ανάκαμψης σε όλη την Ευρώπη. Για τη χώρα μας, ειδικά, αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί. Γιατί δύσκολα θα έρθει άλλη τέτοια σύντομα. Και έχουμε όλες τις προϋποθέσεις να πετύχουμε να φτιάξουμε όπως πρέπει τα παλαιά μας κτίρια. Και «όπως πρέπει» σημαίνει: αποδοτικά στη χρήση ενέργειας και νερού, ανθεκτικά στην κλιματική αλλαγή και τις φυσικές καταστροφές, ασφαλή και σύγχρονα.

Η πρώτη κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθηθεί είναι τα γενναία φορολογικά κίνητρα σε όσους κάνουν εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης. Ήδη η κυβέρνηση νομοθέτησε ένα τέτοιο πρώτο πακέτο μέτρων που δίνει φορολογικές απαλλαγές στις αντίστοιχες εργασίες. Αλλά πρέπει να προχωρήσουμε πιο δυναμικά και να εντάξουμε και τα αναγκαία υλικά. Η Κομισιόν έχει εξετάσει και προτείνει πολλά και διαφορετικά μέτρα. Η χώρα μας πρέπει να μπει μπροστάρισσα στον αγώνα για να ενισχύονται με κοινοτικούς πόρους όσο το δυνατόν πιο ευρέα φορολογικά μέτρα και επιδοτήσεις, καθώς όλες οι σχετικές ευρωπαϊκές οδηγίες θα αναθεωρηθούν μέσα στο 2021.

Και κάτι ακόμη σημαντικό: σε όλη την Ευρώπη συμφωνούν ότι οι εργασίες ανακαίνισης και αναβάθμισης των κτιρίων είναι βασικό όπλο στο να γίνουν οι πόλεις μας ανθεκτικές και βιώσιμες. Και αυτό αφορά και την παρούσα πανδημία: αν οι χώροι όπου κατοικούμε και δουλεύουμε αερίζονται επαρκώς, για παράδειγμα, αυτό συμβάλλει καθοριστικά στη μάχη ενάντια στη διάδοση ιών και μικροβίων.

Έχουμε τώρα χρυσή ευκαιρία να προετοιμαστούμε για όλα αυτά, με τα στρατηγικά κείμενα που ετοιμάζει η κυβέρνηση για το μέλλον της εθνικής οικονομίας, το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 και το Ταμείο Ανάκαμψης. Όχι μόνο με διαθέσιμα χρήματα –που ποτέ δεν θα είναι αρκετά– αλλά και με στοχευμένες και έξυπνες αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο. Και μία από αυτές είναι τα ίδια τα κριτήρια ανθεκτικότητας και εξοικονόμησης που καθιερώνονται για τα προγράμματα επιχορηγήσεων, δηλαδή οι δράσεις που θα κάνουν τα κτίριά μας πιο πράσινα, πιο βιώσιμα και πιο ανθεκτικά, να αποτελούν προϋπόθεση για όλες τις χρηματοδοτήσεις στον κτιριακό τομέα, δημόσιες ή ιδιωτικές (π.χ. τραπεζικές). Αν όχι προϋπόθεση, τουλάχιστον κίνητρο μειωμένου κόστους ή ευνοϊκών όρων, όταν υλοποιούνται έργα υψηλής προστιθέμενης αξίας για «πράσινα κτίρια».

Κοινό στόχο όλοι μας οφείλουμε να έχουμε όχι μόνο την ενεργειακή επάρκεια των παλαιότερων κτιρίων αλλά τη συνολική αναβάθμισή τους, και όσον αφορά την εξοικονόμηση ύδατος και την ανθεκτικότητά τους απέναντι στην κλιματική αλλαγή και στις φυσικές καταστροφές. Διότι θα πρέπει, πάντα και σταθερά, σε κάθε τέτοιο πρόγραμμα, να φροντίζουμε την αντισεισμική θωράκιση και τη στατική ενίσχυση – το μάθαμε καλά στη χώρα μας με τους σεισμούς και τις πυρκαγιές.

Το ΤΕΕ, όπως πάντα, θα είναι παρόν, για να βοηθήσουμε το ΥΠΕΝ και γενικότερα την πολιτεία τόσο στον σχεδιασμό όσο και στην υλοποίηση των δράσεων αυτών. Διότι πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η χώρα θα πιάσει τους ευρωπαϊκούς της στόχους στην εξοικονόμηση ενέργειας αλλά και τις παγκόσμιες δεσμεύσεις της για μείωση των εκπομπών ρύπων. Αλλά και για να διασφαλίσουμε ότι τα χρήματα που θα δαπανηθούν θα πιάσουν τόπο, θα ωφεληθούν οι πολλοί και συνολικά η κοινωνία, η οικονομία, η χώρα.