Ευχαριστούμε, Σοφία! - Free Sunday
Ευχαριστούμε, Σοφία!

Ευχαριστούμε, Σοφία!

Η πλατεία ήταν κοντά στο πατρικό μου σπίτι. Ζωντανή και πολύπλευρη, συγκέντρωνε όλα εκείνα τα μαγαζιά εστίασης –τότε που βγαίναμε– στα οποία κατέφευγε η εφηβική μου παρέα. Αρχικά τα μπεργκεράδικα και αργότερα τα μπαράκια. Όλα πέντε λεπτά από το σπίτι μου. Προνομιούχο κορίτσι. Κι όμως, ούτε ένα βράδυ δεν επέστρεψα σπίτι μου ανέμελη. Πάντα πρόσεχα πίσω μου. Μήπως με ακολουθεί κανείς. Μήπως κάποιος κρύβεται στα πεύκα, πίσω από τους κάδους, περιμένει στην πυλωτή. Με βήμα ταχύ, τα κλειδιά έτοιμα στην τσέπη και το μυαλό σε εγρήγορση να σκέφτεται τρόπους αντίδρασης αν οι σκιές που έβλεπα αποκτούσαν σάρκα και οστά. Δεν ήμουν κάποιο φοβικό κορίτσι. Δεν είχα βιώσει κακοποιητική συμπεριφορά. Δεν μου είχε επιτεθεί ποτέ κανείς. Απλώς έτσι μεγαλώνουν τα κορίτσια. Με φόβο. Κοιτώντας πάντα πίσω τους.

Μεγαλώνοντας έμαθα να ζω με σχόλια και σφυρίγματα στον δρόμο, να προσέχω στο τρένο και στο γήπεδο το λεγόμενο «χούφτωμα», να αντιμετωπίζω τα «καμάκια» τα καλοκαίρια στα νησιά.

Στην πρώτη μου δουλειά, ως σερβιτόρα, έπρεπε μαζί με το φιλοδώρημα να δεχτώ και κάποια δήθεν κολακευτικά σχόλια, όλα για την εμφάνισή μου, να πιω σφηνάκια που κερνούσαν οι πελάτες για τον τζίρο του μαγαζιού και να χαμογελάω σε όλες τις περιπτώσεις.

Στη δημοσιογραφική μου σταδιοδρομία ήμουν από τις τυχερές γυναίκες, που είχαν καλούς δασκάλους, υπέροχους συναδέλφους και ποτέ, πλην ελάχιστων εξαιρέσεων, δεν βρέθηκα σε δύσκολη θέση εξαιτίας του φύλου μου. Ακόμα κι έτσι, τα πειράγματα τύπου «έχεις περίοδο;» μια δύσκολη μέρα και η μισθολογική ανισότητα ήταν αρκετά για να μου θυμίζουν διαρκώς πως από τη φύση μου διαθέτω λιγότερα προσόντα και σίγουρα θα έχω λιγότερες ευκαιρίες…

Στην κοινωνική μου ζωή πριν από κάθε μου έξοδο έπρεπε να ασχοληθώ με τα ρούχα που θα επέλεγα δύο και τρεις φορές, όχι από κοκεταρία αλλά από φόβο πως αυτά που τελικά θα φορούσα μπορεί να μετέδιδαν το λάθος μήνυμα, να με παρουσίαζαν ως «εύκολη», «δεύτερη», εκείνη που «τα ’θελε και τα ’παθε».

Συνοπτικά, αυτό το συναισθηματικό βάρος κουβαλάει κάθε γυναίκα στην Ελλάδα (και όχι μόνο, υποθέτω). Καθεμιά, χωρίς καμία εξαίρεση. Άλλες το κουβαλάμε με μεγαλύτερο άγχος, άλλες περισσότερο απενοχοποιημένα. Όλες μας, όμως, κοιτώντας πάντα πίσω μας. Και φυσικά δεν έχει καμία σχέση με την εμφάνιση μιας γυναίκας. Αν είναι λεπτή, γεμάτη, ψηλή ή κοντή, μικρή ή μεγάλη. Αφορά αποκλειστικά το φύλο της. Είναι έτσι δομημένη η κοινωνία μας που φαίνεται να μη γίνεται διαφορετικά.

Η δημόσια εξομολόγηση της Σοφίας Μπεκατώρου και η κατάθεσή της στην Εισαγγελία Αθηνών σχετικά με τη σεξουαλική κακοποίηση που υπέστη πριν από 23 χρόνια ήταν σαν να έβγαλε από την ντουλάπα σκελετούς που κρατούσε καλά καταχωνιασμένους η κάθε γυναίκα. Τα ελληνικά social media γέμισαν αφηγήσεις από περιστατικά έμφυλης βίας και σίγουρα θα ακολουθήσουν κι άλλες, κάποιες με μορφή καταγγελίας, ώστε η Δικαιοσύνη να αναλάβει τη συνέχεια. Ξαφνικά, οι γυναίκες μιας ολόκληρης χώρας βρήκαμε το κουράγιο να εξομολογηθούμε πώς είναι πραγματικά να είσαι γυναίκα. Πώς είναι να κοιτάς πάντα πίσω σου.

Ο δημόσιος διάλογος, το μοίρασμα αυτό εν μέσω εγκλεισμού, έδωσε μια ώθηση πρωτόγνωρη στο πιο ελπιδοφόρο κίνημα που υπάρχει, το φεμινιστικό, που εσφαλμένα από πολλούς ερμηνεύεται ως εχθρικό στο ανδρικό φύλο.

Κι όμως, όταν μια κοινωνία κατανοήσει επακριβώς τους περιορισμούς, το ψυχολογικό βάρος και τον φόβο με τα οποία μεγαλώνουν οι γυναίκες θα γίνει δικαιότερη, αρμονικότερη και πιο ελεύθερη για όλους, όχι μόνο για τις γυναίκες.

Η στερεοτυπική συμπεριφορά δεν βαραίνει μόνο τις θηλυκότητες αλλά και τους άντρες. Οι κοινωνικές ταυτότητες που δημιούργησε η ετεροπατριαρχία είναι τόσο δεσμευτικές, που το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να παράγουν ανασφαλείς, δυστυχισμένους ανθρώπους.

Οι ρόλοι που αποδίδονται στα δύο φύλα και η αταβιστική επανάληψη συμπεριφορών δεν στρεσάρουν μόνο τις γυναίκες αλλά και τους άντρες, οι οποίοι ανατρέφονται ώστε να συμπεριφέρονται ως η κυρίαρχη έμφυλη νόρμα.

Και πόση δυστυχία να είσαι κυρίαρχος…

Να θεωρείς πως το να εξαπατήσεις μια γυναίκα ώστε να τη ρίξεις στο κρεβάτι είναι μαγκιά, όπως τα δίδυμα αδέρφια του «Big Brother», να θεωρείς τα σαχλά αστεία απέναντι στις γυναίκες φλερτ, να χρησιμοποιείς την ισχυρή σου εργασιακή θέση για να αποκτήσεις ερωτικό σύντροφο, να πιστεύεις εντέλει πως όλα τα τριγύρω και όχι ο χαρακτήρας και οι προθέσεις είναι αυτά που θα σου εξασφαλίσουν μια αρμονική προσωπική ζωή.

Τα θέματα σεξισμού και κοινωνικής αδικίας μετρούν αιώνες, εξακολουθούν να αναπαράγονται αδιακρίτως από γυναίκες και άντρες και ο αγώνας της ελευθερίας γύρω από ζητήματα ισότητας, σεξουαλικότητας και ταυτότητας δεν έχει ακόμα κερδηθεί. Στην Ελλάδα παρακολουθήσαμε την εξέλιξη του #metoo με τη διάθεση κουτσομπολιού, ως ένα ακόμη σκάνδαλο του Χόλιγουντ, μέχρι που η Σοφία Μπεκατώρου βρήκε τη δύναμη με θάρρος και αξιοπρέπεια να μας υπενθυμίσει πως η κακοποίηση, η παρενόχληση και η βία που υφίστανται οι γυναίκες είναι η κοινωνική πραγματικότητα και στη χώρα μας.

Δεν θα αλλάξει κάτι σε μία μέρα, αλλά να είστε σίγουροι πως και τίποτα δεν θα είναι πια το ίδιο. Ευχαριστούμε, Σοφία!

Φωτό: Eurokinissi