Ιδιοτελείς παραλείψεις, σκληρά μαθήματα

Στο τέλος του μήνα αυτού συμπληρώνεται ένα έτος από την εμφάνιση της πανδημίας στη χώρα και πλέον δοκιμαζόμαστε σκληρά. Ξεσπούν κατά κύματα όλες ανεξαιρέτως οι συνέπειες των επιλογών και λαθών που χαρακτήρισαν τον πρότερο βίο μας.

Διαθέτουμε έναν τεράστιο δημόσιο τομέα, ο οποίος εν μέσω πανδημίας κατέβασε ρολά και απολαμβάνει τη μονιμότητα και την ασφάλεια των αποδοχών σε καθεστώς εκ περιτροπής εργασίας, επιδεικνύοντας μέγιστη αναποτελεσματικότητα. Για τις συντάξεις, δεν χρειάζεται σχόλιο: δίνονται αναδρομικά. Κάπως έτσι δεν ήταν και πριν τη χρεοκοπία; Διορισμοί επί διορισμών, χωρίς καμία αξιολόγηση και χωρίς έλεγχο παραγωγικότητας, δημιούργησαν ένα τέρας, το οποίο, τώρα που το χρειαζόμαστε, απλά αδυνατεί να ανταποκριθεί.

Εκπρόσωπος της ΟΛΜΕ μιλώντας στον Status FM Θεσσαλονίκης κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι είχε δυόμισι μήνες να αραιώσει τους μαθητές στις τάξεις και έχασε τον χρόνο της. Σε ερώτηση των δημοσιογράφων αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι δεν χτίζονται σχολεία σε δυόμισι μήνες, αλλά και (ενδιαφέρον!) ότι την ΟΛΜΕ «δεν την απασχόλησε» το ζήτημα της λειτουργίας των σχολείων σε βάρδιες πρωί-απόγευμα ή σε ομάδες μέρα παρά μέρα, όπως έγινε την άνοιξη (με άλλα λόγια, δεν το θέλουν). Είναι πιο «λογικό» οι κρατικοδίαιτοι να ζητούν από το κράτος (τους εαυτούς τους δηλαδή) να διπλασιάσει τις αίθουσες, για να μη ζοριστούν οι ίδιοι.

Ανάλογα φαινόμενα και στην τρίτη συντεταγμένη εξουσία, τη Δικαιοσύνη. Λειτουργία με το ελάχιστο αναγκαίο προσωπικό προβλέπουν οι ρυθμίσεις της πανδημίας, «κλείνουμε για τα καλά» εφαρμόζουν οι λειτουργοί της τρίτης συντεταγμένης εξουσίας. Ζητούν κατά προτεραιότητα εμβολιασμό, ενώ τον Νοέμβριο, όταν η κυβέρνηση έδειξε ότι θέλει να αφήσει τα δικαστήρια σε λειτουργία, εξήγγειλαν απεργία. Το ότι θα μπορούσαν να διεξάγονται ανακρίσεις και δίκες με απόλυτη ασφάλεια δεν απασχόλησε κανέναν. Προτιμούν να ζητούν από την κυβέρνηση να εγγυηθεί την ασφάλειά τους (όπως αυτοί την εννοούν), ξεχνώντας ότι οι ίδιοι, μαζί με την κυβέρνηση, είναι το κράτος. Κατά τα λοιπά, όποιος χρωστάει, αθετεί υποχρεώσεις, έχει παρανομήσει, μπορεί για αρκετό καιρό ακόμη να κοιμάται ήσυχος. Δεν θα τον ενοχλήσει κανείς. Η παράλυση στον χώρο της Δικαιοσύνης είναι τέτοια που θα περάσουν χρόνια μέχρι να ομαλοποιηθεί η κατάσταση, αν ομαλοποιηθεί ποτέ. Αργότερα θα ξαναψηφιστούν νόμοι που θα παραγράφουν αδικήματα, για να επέλθει αποσυμφόρηση. Στην πραγματικότητα, θα ενταθεί η απορρύθμιση του κοινωνικού ιστού. Το να διώξει η Δικαιοσύνη, γρήγορα και αποτελεσματικά, τους ψεκασμένους, τους συνωμοσιολόγους, τους παραβάτες της πανδημίας, παραμένει ζητούμενο.

Τα τελευταία χρόνια ψηφίστηκαν, ο ένας πίσω από τον άλλον, διάφοροι νόμοι τακτοποίησης αυθαιρέτων – αυθαιρέτων που βρίσκονται σε κτίρια τα οποία έχουν νόμιμη(!) άδεια με σφραγίδες και υπογραφές συγκεκριμένων προσώπων, οι οποίες βεβαιώνουν ότι όλα είναι εντάξει. Ο πολίτης πληρώνει πρόστιμο τακτοποίησης του αυθαιρέτου και ο υπάλληλος που υπέγραψε τη «νόμιμη», αλλά παράνομη τελικά, άδεια απολαμβάνει είτε τη μονιμότητα της θέσης του είτε τη σύνταξη και τα αναδρομικά της, αδικημένος από τα μνημόνια. Ουδείς διανοείται να απαιτήσει συνέπειες.

Ειπώθηκαν πολλά το τελευταίο διάστημα και για το ΕΣΥ, τη μη ενίσχυσή του, την κακή κατάσταση των νοσοκομείων, τις ελλείψεις προσωπικού. Την ίδια στιγμή επαινέθηκαν οι υγειονομικοί για την αυτοθυσία τους στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Μέχρι που ήρθε η περίπτωση της Πάτρας, να μας προσγειώσει ανώμαλα και να μας θυμίσει ότι κι εδώ Δημόσιο είναι. Νόσησαν, λέει η είδηση, μαζικά στελέχη του Νοσοκομείου Πάτρας που, ενώ είχαν τη δυνατότητα, δεν εμβολιάστηκαν. Κάποιος πρέπει να φέρει στην επιφάνεια το αυτονόητο: η επίσημη πολιτεία προωθεί τους εμβολιασμούς, ως μέσο ατομικής και κοινωνικής προστασίας. Αυτή είναι η επίσημη πολιτική του συστήματος. Ο εργαζόμενος στον μηχανισμό αυτόν είτε αποδέχεται την επίσημη πολιτική είτε αποχωρεί. Αν δεν αποχωρεί μόνος του, σκόπιμο είναι να εξετάζεται η απομάκρυνσή του. Κανένα σύστημα διοίκησης δεν πετυχαίνει εάν στηρίζεται στον «πατριωτισμό» ή στη γνώμη των διοικουμένων, πολύ περισσότερο όταν υπονομεύεται από μέσα.

Χαρακτηριστική διαστροφής είναι και η «μάχη» που δίνεται αυτές τις μέρες για να συνεχίσει το δημόσιο (τι άλλο;) πανεπιστήμιο να είναι άντρο ροπαλοφόρων και πάσης φύσεως παρανόμων. Όπως χαρακτηριστική είναι και η πατριδολαγνεία που μας ενέσκηψε φέτος με αφορμή την επέτειο του επεισοδίου στα Ίμια. Μέχρι τώρα, ουδείς ήθελε να χαλάσει τη βολή του για να πολεμήσει. Και γι’ αυτό τότε, μετά το επεισόδιο, δεν χάλασε καμία καριέρα. Προείχε η καλή ζωή, ασχέτως τιμήματος. Τώρα, ανακαλύψαμε εμβρόντητοι ότι η χρεοκοπία φέρνει και κίνδυνο πολέμου. Εξακολουθούμε να μη ρωτούμε, όμως, πού θα βρεθούν λεφτά για τα όπλα, αλλά και για το ποιος πρέπει να τα κουβαλήσει όταν έρθει η ώρα. Πάντως, άμυνα με μόνο επαγγελματίες οπλίτες (...τι κάνει το κράτος;) δύσκολα είναι αποτελεσματική.

Στα χρόνια της χρεοκοπίας αρνηθήκαμε να αποδεχτούμε την πραγματικότητα και να κινηθούμε ορθολογικά προς την αντιστροφή. Επηρεασμένοι από την εύκολη έως ανήθικη ευμάρεια των προηγούμενων ετών, αποδείχθηκε ότι είχαμε χάσει το αισθητήριο της επιβίωσης και ότι είχαμε εξελιχθεί σε αποπροσανατολισμένους τύπους οι οποίοι περίμεναν από τους άλλους να τους σώσουν, χωρίς να χρειαστεί να ζοριστούν οι ίδιοι.

Δεν είναι τυχαίο ότι σκάνε τώρα ιστορίες πάσης φύσεων καταχρήσεων, οικονομικών, σεξουαλικών, κοινωνικών, προσωπικών. Όταν το χρήμα έρεε άφθονο (ή έτσι νομίζαμε), ουδείς ήταν πρόθυμος να χαλάσει την καλοπέρασή του και να ασχοληθεί με ηθικά σκάνδαλα, αρχές και αξίες. Η καλοπέραση συγκάλυπτε τα πάντα και διευκόλυνε στο να αμβλυνθούν οι ηθικές αντιστάσεις και να ενταφιαστούν οι πάσης φύσεως αξιολογήσεις.

Τώρα που τα οικονομικά στένεψαν, αναγκαζόμαστε να επαναπροσδιοριστούμε και ως προς τον τρόπο ζωής και ως προς τις αξίες πάνω στις οποίες θα δομήσουμε το μέλλον. Πλέον ο λιτός βίος (ειρωνεία!) είναι αναπόφευκτος, αλλά θα πρέπει να συνοδευτεί και με αρχές, για να φέρει πρόοδο.

Η πανδημία ήρθε για να κατεδαφίσει βιαίως όλα όσα εμείς αρνηθήκαμε ως τώρα να θίξουμε. Όσο και να αρνούμαστε ακόμη να το αποδεχτούμε, η κατάρρευση μεγάλου μέρους του ιδιωτικού τομέα θα παρασύρει αναπότρεπτα και αντίστοιχο και μεγαλύτερο του Δημοσίου, των συντάξεων μη εξαιρουμένων. Αντί να το αφήσουμε κι αυτό να γίνει μόνο του, ας το επιδιώξουμε.

«Επανίδρυση του κράτους», «αλλάζουμε ή βουλιάζουμε», «η Ελλάδα αλλάζει», «συμφωνία αλήθειας». Όλα αυτά δεν γίνονται ζητώντας μόνο επιδόματα από ένα χρεοκοπημένο, τεράστιο, δαπανηρό και αναποτελεσματικό κράτος. Ας επιχειρήσουμε, μία φορά, να προλάβουμε.