Πολιτικές συγκρούσεις γύρω από τα εμβόλια

Η προμήθεια των εμβολίων και ο προγραμματισμός του εμβολιασμού οδηγούν σε σκληρές πολιτικές συγκρούσεις στο εσωτερικό της Ε.Ε., αλλά και σε μια διπλωματική μάχη μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων.

Ρήγμα στην Ε.Ε.

Η πολιτική του εμβολιασμού λίγο έλειψε να προκαλέσει ένα επικίνδυνο ρήγμα στην Ε.Ε. Χρειάστηκε η παρασκηνιακή παρέμβαση της καγκελαρίου Μέρκελ και η δραστηριοποίηση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φον ντερ Λάιεν, για να υπάρξει κοινή ευρωπαϊκή πολιτική στην προμήθεια των εμβολίων και στον προγραμματισμό του εμβολιασμού.

Η Φον ντερ Λάιεν μετατράπηκε σε εύκολο πολιτικό στόχο, γιατί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είχε στη διάθεσή της τις κατάλληλες υπηρεσίες ούτε την εμπειρία για να διεκπεραιώσει γρήγορα και αποτελεσματικά μια τόσο σύνθετη αποστολή.

Απευθυνόμενη στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναγνώρισε σοβαρά λάθη και παραλήψεις. Τόνισε σχετικά: «Αργήσαμε να εγκρίνουμε τα εμβόλια, ήμαστε υπερβολικά αισιόδοξοι σχετικά με τις δυνατότητες μαζικής παραγωγής, ίσως επιδείξαμε υπερβολική βεβαιότητα ότι οι δόσεις για τις οποίες είχαμε συμβληθεί θα παραδίδονταν στην ώρα τους. Πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί συνέβη αυτό και τι διδάγματα μπορούμε να αντλήσουμε από αυτή την εμπειρία».

Στην προσπάθειά της να προγραμματίσει καλύτερα την παραγωγή και την προμήθεια των εμβολίων, η Ε.Ε. προωθεί ένα νέο ρυθμιστικό πλαίσιο για να αξιολογεί ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) τα εμβόλια ταχύτερα. Με πρωτοβουλία της Φον ντερ Λάιεν συγκροτήθηκε ειδική ομάδα εργασίας υπό τον επίτροπο Εσωτερικής Αγοράς, Τιερί Μπρετόν, για να οργανώσει την αύξηση της παραγωγής, η οποία στηρίζεται σε μια περίπλοκη διαδικασία, που μπορεί να περιλαμβάνει για κάθε εμβόλιο έως και 100 εταιρείες και 400 συστατικά στοιχεία.

Η προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο θέμα των εμβολίων είναι ρεαλιστική και βασίζεται στη γνώση των ελλείψεων και των περιορισμών της.

Η Φον ντερ Λάιεν παρουσίασε το ευρωπαϊκό διακύβευμα σε σχέση με τα εμβόλια ως εξής: «Δεν μπορώ καν να φανταστώ τι θα γινόταν αν ένας μικρός αριθμός μεγάλων κρατών-μελών είχε σπεύσει να κάνει μεγάλες αγορές και όλοι οι υπόλοιποι είχαν μείνει με άδεια χέρια».

Θεωρώ ότι αν δεν καταλήγαμε σε μια κοινή ευρωπαϊκή προσέγγιση θα φτάναμε σε ακραίες καταστάσεις και σε πλήρη κατάρρευση της συνοχής της Ε.Ε.

Γερμανικές παρενέργειες

Ένα τμήμα της γερμανικής κοινής γνώμης αντέδρασε αρνητικά στην υιοθέτηση μιας ευρωπαϊκής στρατηγικής που δεν επέτρεψε στη Γερμανία να φύγει μπροστά και να λύσει το πρόβλημα της προμήθειας των εμβολίων, αξιοποιώντας την οικονομική ισχύ της σε βάρος των άλλων.

Πολλοί άρχισαν να χρεώνουν στη Μέρκελ και σε διάφορα κυβερνητικά στελέχη την καθυστέρηση που παρατηρείται στον εμβολιασμό. Με τη χώρα σε ένα παρατεταμένο τρίτο μερικό lockdown και τους πολίτες σε φάση κόπωσης με μια αναγκαστικά δύσκολη καθημερινότητα, το ζήτημα των εμβολίων άρχισε να επηρεάζει τον συσχετισμό των πολιτικών δυνάμεων.

Τα δημοσκοπικά ποσοστά των Χριστιανοδημοκρατών, τα οποία πριν από λίγους μήνες ήταν της τάξης του 37%-38%, φαίνεται τώρα να υποχωρούν γύρω στο 33,5%.

Οι Σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι συμμετέχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό, κατάφεραν να αυξήσουν το ποσοστό τους στο 17% –το ίδιο με των Πρασίνων– ασκώντας κριτική σε κυβερνητικές επιλογές για τη διαχείριση της πανδημίας και την προμήθεια των εμβολίων.

Η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία ανέβηκε ξανά σε διψήφιο ποσοστό με 10,5%, ενώ οι Φιλελεύθεροι και η Αριστερά βρίσκονται γύρω στο 9%.

Τον Σεπτέμβριο θα πραγματοποιηθούν στη Γερμανία κρίσιμες βουλευτικές εκλογές που θα σημάνουν και το τέλος της περιόδου Μέρκελ, εφόσον η καγκελάριος δεν θα διεκδικήσει πέμπτη θητεία. Η αποχώρηση της Μέρκελ από το προσκήνιο περιορίζει το δυναμικό των Χριστιανοδημοκρατών και τους κάνει ευάλωτους σε αστοχίες, όπως είναι η καθυστέρηση στην προμήθεια των εμβολίων και στον προγραμματισμό των εμβολιασμών.

Τα «δώρα» Τζόνσον-Τραμπ

Η Γερμανία είναι το κράτος-μέλος της Ε.Ε. που προηγείται στην ανάπτυξη των εμβολίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι το εμβόλιο που παράγει και διανέμει σε παγκόσμια κλίμακα η αμερικανική πολυεθνική Pfizer στηρίζεται στην ερευνητική δουλειά της γερμανικής BioNTech.

Επίσης, μια άλλη γερμανική φαρμακοβιομηχανία, η CureVac, παίζει σημαντικό ρόλο στο πρόγραμμα εμβολιασμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και έχουν ήδη υπογραφεί συμβάσεις προαγοράς του δικού της εμβολίου.

Με την αναβάθμιση των παραγωγικών της δυνατοτήτων η εταιρεία εκτιμά ότι θα παραγάγει 300 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου εντός του 2021 και 1 δισεκατομμύριο το 2022, όπως και τα επόμενα χρόνια. Ο διευθύνων σύμβουλος της CureVac, Φραντς Βέρνερ Χάας, εξήγησε σε συνέντευξή του στα «Νέα» (13-14/2/2021) γιατί υπάρχουν συγκεκριμένα όρια στην αύξηση της παραγωγής: «Το ζήτημα είναι πολιτικό. Τα συστατικά παράγονται στις ΗΠΑ, απ’ όπου δεν επιτρέπονται οι εξαγωγές, στο πλαίσιο αποφάσεων περί εθνικής ασφάλειας και άμυνας, για να χρησιμοποιηθούν στην εγχώρια παραγωγή εμβολίων».

Ο επικεφαλής της γερμανικής φαρμακοβιομηχανίας αναφέρεται συγκεκριμένα στην έλλειψη νανοσωματιδίων λιπιδίων (lipid nanoparticles) τα οποία είναι αναγκαία στην παρασκευή mRNA, όπου και στηρίζεται το εμβόλιο της CureVac.

Με απόφαση του προέδρου Τραμπ, λίγο πριν από την αποχώρησή του από τον Λευκό Οίκο, επιβλήθηκαν περιορισμοί στην εξαγωγή εμβολίων και της πρώτης ύλης για την παραγωγή τους.

Δεχόμενη μεγάλη πίεση από τις ΗΠΑ, η Ε.Ε. προσπαθεί να βρει τρόπους για την ενίσχυση της παραγωγικής δυνατότητας των κρατών-μελών της, ώστε να αποκτήσουν τη λεγόμενη ετοιμότητα βιοάμυνας, που θα τους επιτρέψει καλύτερη ευρωπαϊκή αντιμετώπιση των νέων μεταλλάξεων, αλλά και αργότερα των νέων ιών.

Προς το παρόν, η Ε.Ε. πληρώνει ακριβά την έλλειψη στρατηγικής αυτονομίας στον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας και ειδικά σε ό,τι αφορά την παραγωγή των εμβολίων για την προστασία από τον Covid-19.

Η ευρωπαϊκή αδυναμία έδωσε την ευκαιρία στον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου, Μπόρις Τζόνσον, να επιταχύνει μέσω του εμβολίου της βρετανο-σουηδικής φαρμακοβιομηχανίας AstraZeneca τους εμβολιασμούς στο Ηνωμένο Βασίλειο και να επιχειρηματολογήσει έτσι υπέρ της αποτελεσματικότητας του Brexit.

Η AstraZeneca καθυστέρησε ορισμένες από τις παραδόσεις στην Ε.Ε., ενώ η Pfizer-BioNTech συνέχισε κανονικά τις προγραμματισμένες παραδόσεις του εμβολίου της στο Ηνωμένο Βασίλειο, περνώντας τις καθυστερήσεις που παρατηρήθηκαν στην παραγωγή στην Ε.Ε.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπάθησε να αντιδράσει επιβάλλοντας κάποιους περιορισμούς στις εξαγωγές εμβολίων που παράγονται στην Ε.Ε. για να αντισταθμίσει, κατά κάποιον τρόπο, τους περιορισμούς που ισχύουν στις ΗΠΑ και τις αιφνιδιαστικές κινήσεις του Μπόρις Τζόνσον. Μια πρόταση που προωθήθηκε, και ευτυχώς αποσύρθηκε προτού προκαλέσει μεγάλο πρόβλημα, ήταν να ελεγχθεί η ροή εμβολίων μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας, που αποτελεί μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου, και Δημοκρατίας της Ιρλανδίας, που είναι κράτος-μέλος της Ε.Ε.

Η ατυχής αυτή πρόταση έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, εφόσον ένα από τα βασικά επιχειρήματα της Ε.Ε. σε σχέση με τη συμφωνία για το Brexit ήταν ότι έπρεπε να αποφευχθεί με κάθε τρόπο η εκ νέου δημιουργία συνόρων μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας και Δημοκρατίας της Ιρλανδίας. Στην αντίληψη των Βρυξελλών μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να θέσει σε αμφισβήτηση την ειρήνευση που επιτεύχθηκε μεταξύ καθολικών και προτεσταντών στη Βόρεια Ιρλανδία, στη βάση της κατάργησης των φυσικών συνόρων με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας.

Στο ξεκίνημα του Φεβρουαρίου του 2021 το Ηνωμένο Βασίλειο είχε εμβολιάσει το 17,64% των πολιτών, οι ΗΠΑ το 11,79% και η Ε.Ε. μόλις 3,69 στους 100 πολίτες.

Πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι το ποσοστό στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν αφορά ολοκληρωμένους εμβολιασμούς δύο δόσεων, αλλά την πρώτη δόση του εμβολίου. Με απόφαση της κυβέρνησης, σε συνεννόηση με την επιστημονική κοινότητα, μεγάλωσε το χρονικό διάστημα που χωρίζει την 1η από τη 2η δόση, για να μεγαλώσει ο αριθμός αυτών που έχουν εμβολιαστεί με μία τουλάχιστον δόση. Με τον τρόπο αυτόν βελτιώθηκε η στατιστική εικόνα και το συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι της Ε.Ε. Δεν είναι βέβαιο όμως ότι ενισχύθηκε με τον καλύτερο τρόπο η άμυνα έναντι του Covid-19.

Με βάση πρόσφατη έρευνα του Imperial College, ο αριθμός των μολύνσεων μειώθηκε κατά 2/3 σε έναν μήνα. Στο διάστημα 4-13 Ιανουαρίου τρεις στους διακόσιους Βρετανούς μολύνθηκαν από Covid-19, ενώ η αναλογία το διάστημα 6-15 Φεβρουαρίου ήταν ένας στους διακόσιους. Οι ειδικοί του Imperial College αποδίδουν τη σημαντική μείωση των μολύνσεων στο τρίτο εθνικό lockdown που εφαρμόζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο. Δεν την αποδίδουν προς το παρόν στο πρόγραμμα εμβολιασμού, επειδή η μείωση που παρατηρείται είναι περίπου η ίδια στους άνω των 65, που έχουν εμβολιαστεί, και στις ηλικίες που δεν έχουν εμβολιαστεί ακόμη.

Το Brexit εξελίσσεται πολύ δύσκολα για το Ηνωμένο Βασίλειο. Μικρομεσαίες επιχειρήσεις του χάνουν σημαντικό μέρος του κύκλου εργασιών που πραγματοποιούσαν στην Ε.Ε., ενώ και το πανίσχυρο χρηματοπιστωτικό κέντρο του City γνωρίζει σημαντικές διαρροές σε όφελος κυρίως της Ολλανδίας. Ο «πόλεμος» των εμβολίων προσφέρει στον Τζόνσον τα μόνα «καλά» νέα που μπορεί να προβάλει σε σχέση με το Brexit.

Αποτυχία στα Δυτικά Βαλκάνια

Τα προβλήματα της Ε.Ε. στην προμήθεια των εμβολίων και στον προγραμματισμό του εμβολιασμού άφησαν ακάλυπτα τα έξι κράτη των Δυτικών Βαλκανίων, τα οποία υποτίθεται ότι βρίσκονται σε διαδικασία ένταξης στην Ε.Ε. και γι’ αυτό περίμεναν την εκδήλωση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.

Τελικά δεν έγινε τίποτα το σημαντικό προς αυτή την κατεύθυνση, με αποτέλεσμα η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Βόρεια Μακεδονία, το Μαυροβούνιο και το Κόσοβο να μην έχουν αξιόλογο πρόγραμμα εμβολιασμού. Η Σερβία και η Αλβανία ξεκίνησαν τον εμβολιασμό προμηθευόμενες εμβόλια από την Κίνα και τη Ρωσία.

Η Σερβία των 7 εκατομμυρίων κατοίκων έλαβε ήδη 1,1 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου της κινεζικής Sinopharm και θα λάβει άλλο 1 εκατομμύριο δόσεις τον Μάρτιο. Διαπραγματεύεται επίσης την παραγωγή του ρωσικού εμβολίου Sputnik V στη Σερβία πριν από τα τέλη του 2021.

Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο και Κόσοβο διαπραγματεύονται την αγορά εμβολίων από τη Ρωσία και την Κίνα για να καλύψουν το κενό που αφήνει η αδυναμία της Ε.Ε.

Οι «27» στέλνουν αντιφατικά μηνύματα στα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων. Πίεσαν την Ελλάδα να δεχτεί τη Συμφωνία των Πρεσπών με το σκεπτικό ότι δεν πρέπει να δημιουργηθεί ένα κενό ευρωπαϊκής επιρροής στα Δυτικά Βαλκάνια που θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν η Ρωσία, η Κίνα ή η Τουρκία. Στη συνέχεια ο Μπορίσοφ μπλόκαρε προσωρινά την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με Βόρεια Μακεδονία και με Αλβανία, για να διευκολυνθεί στους προεκλογικούς χειρισμούς του, χωρίς να δεχτεί σοβαρή πίεση από τις Βρυξέλλες. Η εσωστρέφεια που χαρακτηρίζει την Ε.Ε. σε ό,τι αφορά τον προγραμματισμό του εμβολιασμού δημιουργεί πρόβλημα συνεννόησης με τα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων και διευκολύνει τη διπλωματία των εμβολίων που εφαρμόζουν η Ρωσία και η Κίνα.

130 χώρες αβοήθητες

Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτιέρες, υπογράμμισε απευθυνόμενος στο Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού, ότι 10 κράτη διαχειρίζονται το 75% του συνόλου των εμβολιασμών και πως υπάρχουν 130 κράτη-μέλη του ΟΗΕ που δεν έχουν στη διάθεσή τους ούτε μία δόση εμβολίου. Κάλεσε σε συνεργασία επιστήμονες, εταιρείες που παράγουν εμβόλια και πρόθυμους χρηματοδότες για να μπει τέλος σε μια κατάσταση την οποία θεωρεί, απολύτως δικαιολογημένα, απαράδεκτη.

Η πανδημία είναι μια παγκόσμια πρόκληση. Έχει ήδη στοιχίσει τη ζωή σε 2,4 εκατομμύρια ανθρώπους, ενώ αυτοί που έχουν μολυνθεί ξεπερνούν τα 110 εκατομμύρια.

Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που μένει ακάλυπτο, τόσο μεγαλώνουν οι πιθανότητες για νέες μεταλλάξεις που μπορεί να μην αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά από τα ήδη υπάρχοντα εμβόλια. Αυξάνεται επίσης η πιθανότητα αναπαραγωγής της πανδημίας, με τις χώρες που έχουν στη διάθεσή τους τα αναγκαία εμβόλια να προστατεύουν προσωρινά τον πληθυσμό τους, για να διαπιστώσουν στη συνέχεια ότι οι επαφές με τους πολίτες χωρών που δεν έχουν ολοκληρωμένο πρόγραμμα εμβολιασμού δημιουργούν νέους κινδύνους. Η φράση που συνοψίζει την κατάσταση είναι «ο ιός δεν γνωρίζει σύνορα, γι’ αυτό η πανδημία δεν μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο πουθενά, αν δεν τεθεί υπό έλεγχο παντού».

Έχει αναπτυχθεί σε παγκόσμιο επίπεδο το πρόγραμμα Covax για παραγωγή και διανομή εμβολίων σε όλο τον πλανήτη. Η Ε.Ε. έχει ήδη συμβάλει στη χρηματοδότηση του Covax με 850 εκατ. ευρώ και το συνολικό ποσό που είχε συγκεντρωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) μέχρι τα τέλη του 2020 ήταν της τάξης των 2,5 δισ. ευρώ.

Χρειάζεται μεγαλύτερη χρηματοδότηση για να επιτευχθεί η προμήθεια, εντός του 2021, 2,3 δισεκατομμυρίων δόσεων εμβολίων σε χώρες που δεν έχουν τα οικονομικά μέσα.

Ακόμη κι αν επιτευχθεί ο στόχος, θα καλυφθούν οι ανάγκες του 1/5 του παγκόσμιου πληθυσμού που είναι μέχρι σήμερα ακάλυπτος.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι το κόστος του πλήρους εμβολιασμού του πληθυσμού των χωρών που δεν έχουν τα μέσα είναι πολύ μικρό σε σχέση με τις συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία ενός προγράμματος εμβολιασμού που δεν θα καλύπτει όλο τον πλανήτη.

Κίνα και Ρωσία

Η Κίνα έχει την πιο δυναμική διπλωματία των εμβολίων. Έχει αντιμετωπίσει την πανδημία επενδύοντας στην πειθαρχία και στην ψηφιακή οικονομία και έχει επιτύχει τη σχεδόν πλήρη επιστροφή στην κανονικότητα χωρίς να κάνει εκτεταμένη χρήση των εμβολίων που έχει αναπτύξει. Τα ποσοστά εμβολιασμού στην Κίνα είναι χαμηλότερα από τα ποσοστά εμβολιασμού στην Ε.Ε., με τη διαφορά ότι η Κίνα ελέγχει την πανδημία, ενώ η Ε.Ε. πιέζεται από αυτήν στη δημόσια υγεία, στην οικονομία και στην κοινωνία.

Η Κίνα, λοιπόν, έχει την πολυτέλεια να οργανώσει τη διπλωματία των εμβολίων ως συνέχεια της διπλωματίας της πανδημίας που ανέπτυξε την περασμένη άνοιξη, στηρίζοντας με μάσκες, αναπνευστήρες, ιατρικό υλικό τις χώρες που τα είχαν ανάγκη.

Τα κινεζικά εμβόλια έχουν ήδη βρει αγοραστές στη Λατινική Αμερική και στη Μέση Ανατολή. Τα εμβόλια της κρατικής Sinopharm διατίθενται ήδη στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και στα Βαλκάνια. Η Τουρκία και η Βραζιλία έχουν παραγγείλει το εμβόλιο της Sinovac, ενώ το Πακιστάν και το Μεξικό συμμετέχουν στις κλινικές δοκιμές για το εμβόλιο CanSino.

Ευρωπαίοι και Αμερικανοί εκτιμούν ότι οι Κινέζοι διαθέτουν τα εμβόλιά τους με έναν τρόπο που ενισχύει την οικονομική επιρροή τους σε διάφορες χώρες και μπορεί να διευκολύνει στο μέλλον συνεννοήσεις και συμμαχίες. Η Ινδία, η οποία είναι ένα από τα κέντρα της παγκόσμιας φαρμακοβιομηχανίας και έχει αναδειχθεί σε στρατηγικό ανταγωνιστή της Κίνας, προμηθεύει δωρεάν γειτονικές χώρες με το εμβόλιο της Oxford-AstraZeneca για να ελέγξει την κινεζική επιρροή στην ευρύτερη περιοχή.

Τα κινεζικά εμβόλια δεν έχουν αξιολογηθεί από οργανισμούς και επιστήμονες της Ε.Ε. και των ΗΠΑ και γι’ αυτό εκφράζονται αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητά τους.

Αντίθετα, το ρωσικό εμβόλιο Sputnik V θεωρείται ιδιαίτερα αξιόπιστο από κορυφαίους Ευρωπαίους επιστήμονες, αν και δεν έχει υποβληθεί επίσημο αίτημα για την αξιολόγησή του από τις αρμόδιες ευρωπαϊκές αρχές.

Οι Ρώσοι καυχώνται ότι έχουν ήδη λάβει παραγγελίες απ’ όλο τον κόσμο για 1,2 δισεκατομμύρια δόσεις του Sputnik V. Η Ουγγαρία είναι το πρώτο κράτος-μέλος της Ε.Ε. που πήρε την πρωτοβουλία να προμηθευτεί 5 εκατομμύρια δόσεις του Sputnik V προτού υπάρξει ευρωπαϊκή πιστοποίηση.

Στην αντίληψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η Ρωσία προβάλλει το εμβόλιο Sputnik V όχι τόσο για να καλύψει τις ανάγκες άλλων χωρών όσο για να δημιουργήσει πρόβλημα συνοχής στην Ε.Ε. Όπως παρατήρησε η Φον ντερ Λάιεν, είναι τουλάχιστον παράδοξο να αυτοπροβάλλεται η Ρωσία ως λύση στην όποια καθυστέρηση στον εμβολιασμό της Ε.Ε., ενώ τα ποσοστά εμβολιασμού στη Ρωσία είναι χαμηλότερα από τα ποσοστά εμβολιασμού στην Ε.Ε. Ούτως ή άλλως, παραδόσεις του Sputnik V δεν μπορούν να υπάρξουν στη διάρκεια των επόμενων μηνών, ενώ με βάση τον προγραμματισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής οι «27» θα έχουν πλεόνασμα εμβολίων από τον ερχόμενο Απρίλιο.