Ταμείο Ανάκαμψης: Τι σημαίνει για την καθημερινότητα των Ελλήνων
Για να αντιληφθούμε τη σημασία του Ταμείου Ανάκαμψης και γενικότερα της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης για την καθημερινότητα των Ελλήνων, καλό είναι να συνοψίσουμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε με βάση όσα αναφέρονται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης.
Στη σελίδα 18 του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης συνοψίζεται η Ευρωπαϊκή μας υστέρηση ως εξής: «Σε όρους πραγματικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ, το 2007 η Ελλάδα υπολειπόταν των μέσων όρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης κατά 11,8% και 23,4% αντίστοιχα, ενώ το 2019 οι αποκλίσεις αυτές ανήλθαν σε 36,6% και 43,2%. Η θέση της χώρας επιδεινώθηκε, από τη 14η θέση μεταξύ των 27 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που κατείχε το 2007, στη 18η το 2019. Αλλά και πέραν της τελευταίας δεκαετίας, από το 1981 έως το 2019 ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ στην Ελλάδα ήταν 0,9%, ενώ το κατά κεφαλήν πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε με ακόμη πιο αργούς ρυθμούς – περίπου 0,6 ετησίως κατά μ.ο.».
Βασικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας είναι η έλλειψη επενδύσεων. Στη σελίδα 18 του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης γίνεται μια προσπάθεια προσδιορισμού του επενδυτικού κενού σε απόλυτους αριθμούς. Επισημαίνεται ότι «μεταξύ 2010 και 2019, ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου ως ποσοστό επί του ΑΕΠ υπολειπόταν σταθερά του μ.ο. της ζώνης του Ευρώ. Κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής, το επενδυτικό χάσμα της Ελλάδας –μετρούμενο ως απόκλιση από τον μ.ο. της ζώνης του Ευρώ– ήταν κατά μ.ο. 9% του ΑΕΠ ετησίως ή 162 δισεκατομμύρια ευρώ αθροιστικά».
Οι μεγάλες ανισορροπίες της ελληνικής οικονομίας παρουσιάζονται από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης στη σελίδα 26 του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης με τον ακόλουθο τρόπο: «Πριν από την έναρξη της πανδημίας COVID-19, η Διαδικασία Μακροοικονομικών ισορροπιών είχε εντοπίσει υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες στην Ελλάδα, που σχετίζονται με 1) υψηλό δημόσιο χρέος, 2) υψηλή αρνητική καθαρή επενδυτική θέση, 3) υψηλό ποσοστό ανεργίας και 4) μεγάλο μερίδιο μη εξυπηρετούμενων δανείων στους ισολογισμούς των τραπεζών. Αυτές οι κληροδοτηθείσες ανισορροπίες καθιστούν μεγαλύτερη την ανάγκη αύξησης της ικανότητας της απορρόφησης σοκ στην Ελλάδα, σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ».
Στα παραπάνω η πανδημία μάς φόρτωσε με νέα πτώση του ΑΕΠ κατά 8,2% το 2020 και υποχώρηση στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του 2021, με δημοσιονομικό έλλειμμα και ξανά σημαντικό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, δημόσιο χρέος της τάξης του 208% του ΑΕΠ και νέο ρεκόρ στο ιδιωτικό χρέος, στις οφειλές νοικοκυριών και επιχειρήσεων, στις τράπεζες, τα ασφαλιστικά ταμεία και στην Εφορία.
Τα πολύ δύσκολα τελειώνουν
Τα πολύ δύσκολα τελειώνουν. Είναι φανερό ότι το αργότερο μέχρι τον Σεπτέμβριο θα συνδυαστούν μια σειρά παράγοντες για να αρχίσει επιτέλους η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Η πανδημία είναι πάντα μαζί μας, αλλά η πρόοδος του εμβολιαστικού προγράμματος αρχίζει –αν και αργά– να περιορίζει κρούσματα, εισαγωγές στις ΜΕΘ και θανάτους.
Η οικονομία, σύμφωνα με τις ενδείξεις, θα πάει καλύτερα το δεύτερο τρίμηνο του 2021 απ’ ό,τι το δεύτερο τρίμηνο του 2020, τα αποτελέσματα του οποίου προσδιορίστηκαν από το σκληρό lockdown της περιόδου εκείνης.
Ο τουρισμός είναι βέβαιο ότι θα πάει καλύτερα από το 2020 απλά δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για τη βελτίωση. Επιδίωξη είναι να ανέβουμε από το 20% των εσόδων του 2019, που είχαμε το 2020, στο 45% έως 50% των εσόδων του έτους-ρεκόρ του 2019, το 2021.
Δεν ξέρουμε ποια ακριβώς θα είναι η βελτίωση, είναι βέβαιο όμως ότι θα υπάρξει βελτίωση.
Πιθανότατα από τον Ιούλιο - Αύγουστο του 2021 θα αρχίσει η εκταμίευση σοβαρών κονδυλίων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, τα οποία θα ενισχύσουν τη δυναμική της οικονομίας.
Θα αρχίσουμε λοιπόν να ανακάμπτουμε πιθανότατα το δεύτερο εξάμηνο του 2021 και θα έχουμε μπροστά μας μια πενταετία δυναμικής ανάπτυξης, η οποία θα στηρίζεται και στα κονδύλια του Ευρωπαϊκου Ταμείου Ανάκαμψης.
Έχουμε μια μοναδική ευκαιρία να βελτιώσουμε τις επιδόσεις της οικονομίας, να βελτιώσουμε τη συγκριτική της θέση στο εσωτερικό της ΕΕ και, το κυριότερο, να ανεβάσουμε την ποιότητα της οικονομικής και κοινωνικής καθημερινότητας των Ελλήνων.
Το πολιτικό πλαίσιο
Η κυβέρνηση και η Νέα Δημοκρατία πλησιάζουν στο τέλος μιας περιόδου μεγάλης δοκιμασίας, έχοντας προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις της τάξης των 12 έως 14 μονάδων.
Πρόκειται για μεγάλη πολιτική επιτυχία, η οποία στηρίζεται στην καλή δημόσια εικόνα του πρωθυπουργού αλλά και στην κυβερνητική πολιτική που στήριξε την οικονομία και την κοινωνία σε όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Οι έρευνες της κοινής γνώμης δείχνουν ότι οι πολίτες αναγνωρίζουν τη στήριξη από την κυβέρνηση και τη γενικότερη προσπάθεια, παρά το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις τη θεωρούν ανεπαρκή για την αντιμετώπιση των προβλημάτων τους.
Η κυβέρνηση ποτέ δεν υποστήριξε ότι με τις παρεμβάσεις θα κάλυπτε τη συνολική ζημιά από τη δυσλειτουργία της οικονομίας λόγω πανδημίας.
Ισχυρό σημείο της κυβέρνησης είναι η εμπιστοσύνη που δείχνουν οι πολίτες στην ικανότητα του πρωθυπουργού κου Μητσοτάκη να διαχειριστεί την ανάκαμψη της οικονομίας. Τα ποσοστά που επιτυγχάνει κινούνται προς το 40% και είναι περίπου διπλάσια από το σχετικό ποσοστό του κ. Τσίπρα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ λοιπόν έχει απέναντί του ένα διπλό μειονέκτημα. Είναι πολύ πίσω στη σύγκριση των δυνάμεων με τη Νέα Δημοκρατία και πηγαίνουμε σε μια περίοδο όπου κυριαρχούν τα ζητήματα της οικονομίας, όπου ο Μητσοτάκης έχει το απόλυτο προσωπικό πολιτικό πλεονέκτημα.
Στην προσπάθειά του να αμυνθεί, ο ΣΥΡΙΖΑ αναπτύσσει μια επιχειρηματολογία του τύπου: «Η ανάπτυξη είναι για τους λίγους και προνομιούχους και δεν αφορά τους πολλούς», «η κυβέρνηση αναλαμβάνει δεσμεύσεις σε βάρος των λαϊκών τάξεων για να διασφαλίσει τη ροή των κονδυλίων από την ΕΕ».
Η επικοινωνία και η προπαγάνδα του ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να τη λάβουμε υπόψη μας ή ότι δεν μπορεί να φέρει το επιδιωκόμενο πολιτικό αποτέλεσμα.
Αναφέρω το χαρακτηριστικό παράδειγμα των αλλαγών στα εργασιακά που προωθεί ο Κ. Χατζηδάκης, τα οποία κατά την άποψή μου είναι στη σωστή κατεύθυνση και διευρύνουν τα δικαιώματα των εργαζομένων σε μια περίοδο μεγάλων αλλαγών και ανατροπών.
Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση της ALCO, μόνο το 25% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι οι πρωτοβουλίες Χατζηδάκη προσθέτουν στα δικαιώματα των εργαζομένων, ενώ η μεγάλη πλειοψηφία φαίνεται να έχει επηρεαστεί από τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, ότι δήθεν καταργείται το 8ωρο και πως οι εργαζόμενοι θα βρεθούν στο έλεος αδίστακτων εργοδοτών, στην προσπάθειά τους να διαχειριστούν τον χρόνο εργασίας τους, όπως συμβαίνει στις περισσότερες επιχειρήσεις της ΕΕ.
Σε μια κοινωνία ταλαιπωρημένη από τόσα χρόνια κρίσης, πρέπει να περάσει το μήνυμα ότι η οικονομική ανάπτυξη που έρχεται θα βελτιώσει δραστικά την οικονομική και κοινωνική καθημερινότητα των περισσότερων πολιτών.
Χρειάζεται προσπάθεια για να πειστεί ο κόσμος στο κρίσιμο ξεκίνημα της οικονομικής ανάκαμψης. Στη συνέχεια, η επικοινωνιακή προσπάθεια θα γίνει πολύ πιο εύκολη, γιατί θα μιλάνε τα ίδια τα έργα και τα αποτελέσματα της πολιτικής.
Αναπτυξιακός καταλύτης
Η υλοποίηση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ), το οποίο έχει προετοιμάσει η κυβέρνηση, αλλάζει θεαματικά την εικόνα υπέρ της οικονομίας και της κοινωνίας.
Εντός του 2021 θα αποδεσμευτούν κονδύλια της τάξης των 4 δισεκατομμυρίων ευρώ και μέχρι το 2026 θα πέφτουν χρήματα στην οικονομία της τάξης των 5,3 δισ. ευρώ τον χρόνο.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τραπέζης της Ελλάδος, η πρόσθετη αυτή χρηματοδότηση μπορεί να αυξήσει το πραγματικό ΑΕΠ κατά 6,9% μέχρι το 2026, περίπου 1,15 ποσοστιαίες μονάδες ανά έτος.
Αυτός ο πρόσθετος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης κατά 1,15 ποσοστιαίες μονάδες είναι πάνω από το λεγόμενο σενάριο βάσης, το οποίο ορίζεται ως η κατάσταση της οικονομίας χωρίς την εφαρμογή του Σχεδίου.
Οι ιδιωτικές επενδύσεις αυξάνονται κατά περίπου 20% το 2026 και η απασχόληση κατά 4%. Αυτό μεταφράζεται σε δημιουργία 180.000 έως 200.000 θέσεων εργασίας έως το 2026, επιπλέον του σεναρίου βάσης.
Ταυτόχρονα η φορολογική βάση διευρύνεται, λόγω της ανόδου της οικονομίας, οδηγώντας σε άνοδο του λόγου φορολογικών εσόδων προς ΑΕΠ κατά 2,8 ποσοστιαίες μονάδες το 2026.
Τα κέρδη από αυτή την κατάσταση σε ό,τι αφορά την καθημερινότητα των πολιτών είναι επενδύσεις που θα δημιουργήσουν κύκλο εργασιών, πρόσθετες νέες θέσεις απασχόλησης 180.000 έως 200.000, ποιοτική κατά κανόνα απασχόληση, εφόσον θα υπάρξουν δυναμικοί επενδυτές με οικονομικές δυνατότητες, βελτίωση της δημοσιονομικής κατάστασης, με αποτέλεσμα να χρηματοδοτείται η πολιτική της κυβέρνησης που στηρίζεται στη σταδιακή μείωση των ασφαλιστικών και φορολογικών βαρών.
Όλα αυτά αφορούν κυρίως μη προνομιούχους εργαζόμενους, που φροντίζουν για τα νοικοκυριά τους.
Επομένως, η σχέση πρόσθετης οικονομικής ανάπτυξης με βελτίωση της οικονομικής και κοινωνικής καθημερινότητας των πολιτών είναι άμεση και στενή.
Το ελληνικό σχέδιο
Το ελληνικό σχέδιο για την αξιοποίηση των κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στηρίζεται σε κονδύλια συνολικού ύψους 30,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Από αυτά τα 17,8 δισ. ευρώ είναι επιχορηγήσεις και τα 12,7 δισ. ευρώ δάνεια. Το συνολικό ποσό που αναλογεί στην Ελλάδα ανέρχεται σε 32 δισ. ευρώ μαζί με τους πόρους που θα λάβει από το ReactEU για δράση στον τομέα της κοινωνικής συνοχής.
Το ελληνικό σχέδιο αναπτύσσεται γύρω από τέσσερις άξονες. Την Πράσινη Μετάβαση, την Ψηφιακή Μετάβαση, τη βελτίωση της απασχόλησης, των δεξιοτήτων και της ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής, ενώ ο τέταρτος άξονας αφορά στις ιδιωτικές επενδύσεις και στον οικονομικό και θεσμικό μετασχηματισμό.
37% των δαπανών πρέπει να πάνε σε επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις της πράσινης μετάβασης και 20% στην ψηφιακή μετάβαση. Με την έγκριση του Σχεδίου από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ανοίγει ο δρόμος για την εκταμίευση προχρηματοδότησης ύψους 13% για κάθε κράτος-μέλος. Έτσι η Ελλάδα θα λάβει τέλη Ιουλίου - αρχές Αυγούστου ένα ποσό των 4 δισ. ευρώ, το οποίο θα περάσει σταδιακά στην πραγματική οικονομία.
Το σχέδιο στηρίζεται σε 170 βασικά έργα και μεταρρυθμίσεις και δεν περιορίζεται στα 30 δισεκατομμύρια, εφόσον κινητοποιεί πρόσθετες επενδύσεις και δάνεια, με στόχο το συνολικό ποσό να φτάσει τα 57,4 δισεκατομμύρια ευρώ.
Το νέο ΕΣΠΑ
Τα καλά νέα δεν σταματούν εδώ, εφόσον θα τρέξει παράλληλα το νέο ΕΣΠΑ της περιόδου 2021-2027.
Το νέο ΕΣΠΑ θα στηρίξει με 1,4 δισ. την ανταγωνιστικότητα την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία, με 3,7 δισ. το περιβάλλον, την ενέργεια και την κλιματική αλλαγή, με 2,3 δισ. τις υποδομές μεταφορών, με 4,4 δισ. την ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού- εκπαίδευση και διά βίου μάθηση, με 1,6 δισ. τη δίκαιη αναπτυξιακή μετάβαση – το συγκεκριμένο πρόγραμμα αφορά τις περιοχές που βρίσκονται στη διαδικασία απολιγνιτοποίησης (Δ. Μακεδονία, Μεγαλόπολη) καθώς και τις ενεργειακές ανάγκες των νησιών.
756 εκατομμύρια είναι για την πολιτική προστασία, 637 εκατομμύρια για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, 468 για την αλιεία και τη θάλασσα και, τέλος, 436 για θέματα τεχνικής βοήθειας.
Είμαστε σε πολύ καλή θέση για την πλήρη αξιοποίηση του νέου ΕΣΠΑ, εφόσον η χώρα μας με ποσοστό απορρόφησης 69% καταλαμβάνει την 3η θέση μετά την Ιρλανδία (82%) και την Αυστρία (87%) στην απορρόφηση των πόρων του προηγούμενου ΕΣΠΑ.
Αυτό σημαίνει ότι έχουμε λάβει τα 14,8 δισ. ευρώ από τα συνολικά 21,4 που θα λάβει η χώρα μας κατά τη διάρκεια της προγραμματικής περιόδου του προηγούμενου ΕΣΠΑ. Αυτό ολοκληρώνεται, με τις επιτρεπόμενες καθυστερήσεις, το 2023, γεγονός που σημαίνει ότι δεν θα χαθούν κονδύλια της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου και θα μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε πλήρως τα 26,7 δισ. ευρώ της προγραμματικής περιόδου 2021-2027.
Η απορρόφηση των πόρων εκτινάχθηκε το 2020, λόγω και των μέτρων ενίσχυσης της οικονομίας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας.
Ορισμένα παραδείγματα: Στο άμεσο μέλλον θα αποπληρωθεί στην Ελλάδα το ποσό του 1 δισεκατομμυρίου ευρώ από την πρωτοβουλία ReactEU για πόρους που δόθηκαν από το ΕΣΠΑ για την ενίσχυση των επιχειρήσεων με τη μορφή της επιστρεπτέας προκαταβολής. Άλλα περίπου 2 δισ. ευρώ αναμένονται για την αποπληρωμή διάφορων έργων και σχεδόν 1 δισ. ευρώ για τις πληρωμές των περιφερειακών προγραμμάτων που υλοποιήθηκαν για τη χορήγηση μη επιστρεπτέων ενισχύσεων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Αλλαγή περιβάλλοντος
Ο συνδυασμός του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης που στηρίζεται στη μεγάλη διαπραγματευτική επιτυχία για τα ευρωπαϊκά κονδύλια και του νέου ΕΣΠΑ, το οποίο είναι επίσης ενισχυμένο, και της δυναμικής της ελληνικής οικονομίας αλλάζει εντυπωσιακά το οικονομικό, επιχειρηματικό περιβάλλον.
Σύμφωνα με το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα που παρουσιάστηκε τέλη Απριλίου στο Υπουργικό Συμβούλιο, το πραγματικό ΑΕΠ μετά την πτώση του 8,2% που είχε το 2020 λόγω πανδημίας, θα έχει αύξηση 3,6% το 2021, «απογείωση» 6,2% το 2022, 4,1% το 2023 και 4,4% το 2024.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι αναθεωρημένες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2021-2022 είναι καλύτερες από της κυβέρνησης.
Ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου θα αυξηθεί 7% το 2021, ένα εντυπωσιακό 30,3% το 2022, 12,3% το 2023 και 10,8% το 2024.
Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, μετά από μια πτώση 21,7% το 2020, θα έχουν αύξηση 10,4% το 2021, 13,8% το 2022, 7,5% το 2023 και 6,2% το 2024.
Το πιο θετικό είναι ότι το ποσοστό ανεργίας, από 17,3% που ήταν το 2019, θα σταθεροποιηθεί στο 16,3% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού το 2020 και το 2021, για να υποχωρήσει στο 14,4% το 2022, στο 13,2% το 2023 και στο 11,9% το 2024.
Δεν έχει υπάρξει οικονομική περίοδος στην πρόσφατη οικονομική ιστορία μας με συγκρίσιμες επιδόσεις. Όλα αυτά μεταφράζονται σε καλύτερες και περισσότερες θέσεις απασχόλησης, σε μεγαλύτερο κύκλο εργασιών μικρομεσαίων και πολύ μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων, σε φορολογικές και ασφαλιστικές ελαφρύνσεις που θα χρηματοδοτηθούν μέσα από την ανάπτυξη.
Πρώτα ο πολίτης
Όλες οι δράσεις του Οικονομικού Σχεδίου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ υπηρετούν άμεσα ή έμμεσα εκατομμύρια πολίτες.
Η μετάβαση σε νέο ενεργειακό μοντέλο φιλικό στο περιβάλλον, η ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος της χώρας και η χωροταξική μεταρρύθμιση, η μετάβαση σε ένα πράσινο και βιώσιμο σύστημα μεταφορών, η αειφόρος χρήση των πόρων, η ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και η διατήρηση της βιοποικιλότητας περιέχουν δράσεις που βελτιώνουν το βιοτικό επίπεδο και την οικονομική και κοινωνική καθημερινότητα.
Μερικά συγκεκριμένα παραδείγματα: Η αποκατάσταση εδαφών παλαιών λιγνιτορυχείων στη Δυτική Μακεδονία στηρίζει την τοπική οικονομία στο μεταβατικό στάδιο της απολιγνιτοποίησης, συντηρεί χιλιάδες θέσεις εργασίας και δημιουργεί τις προϋποθέσεις της μελλοντικής ανάπτυξης.
Η προώθηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης των νησιών και η αναβάθμιση του συστήματος μεταφοράς λύνει χρονίζοντα ενεργειακά προβλήματα, ενισχύει την τοπική οικονομία και τον τουρισμό.
Η αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας είναι μια κοινωνική παρέμβαση μεγάλης σημασίας.
Στη σελίδα 48 του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης αναφέρονται σε σχέση με την ενεργειακή φτώχεια τα εξής: «Στην Ελλάδα, το 12,5% του πληθυσμού κατοικεί σε σπίτια με σοβαρά προβλήματα υγρασίας, διαρροές και σάπια πατώματα και κουφώματα. Το 2019, το 17,9% του συνολικού πληθυσμού δήλωσε αδυναμία να θερμάνει το σπίτι του (μ.ο. ΕΕ 7,3%) και το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 34,1% μεταξύ των οικονομικά ευάλωτων στρωμάτων. Τα περισσότερα σπίτια στη χώρα είναι χτισμένα πριν από τη δεκαετία του 1980 και 5/10 δεν έχουν θερμομόνωση».
Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα άμεσης κοινωνικής παρέμβασης είναι το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ Οίκον», το οποίο θα συμβάλλει στην ενεργειακή αναβάθμιση αλλά και στην τόνωση της αγοράς ακινήτων.
Σημαντική κοινωνική διάσταση έχουν οι στρατηγικές αστικών αναπλάσεων. Το «Εξοικονομώ επιχειρώντας», που αφορά τις μικρομεσαίες και οικογενειακές επιχειρήσεις.
Η ηλεκτροκίνηση συγκοινωνιών και η σχετική υποδομή ανεβάζουν το βιοτικό επίπεδο και βελτιώνουν την καθημερινότητα.
Επίσης η επεξεργασία και καθαρισμός αστικών λυμάτων περιβαλλοντικά ευαίσθητων οικισμών, ο εκσυγχρονισμός εγκαταστάσεων σε επιλεγμένες πόλεις, η μεταρρύθμιση στη διαχείριση αποβλήτων και η κατασκευή βιώσιμων χώρων υγειονομικής ταφής και κέντρων ανακύκλωσης επιδρούν άμεσα στην καθημερινότητα.
Ανάλογες πρωτοβουλίες περιέχονται στη συνδεσιμότητα για τους πολίτες στις επιχειρήσεις και το κράτος, τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους και των επιχειρήσεων.
Για παράδειγμα, υπάρχει ένα φιλόδοξο σχέδιο δράσης για την παροχή «πελατοκεντρικών» ψηφιακών υπηρεσιών από την πλευρά της Δημόσιας Διοίκησης. Η επιτυχία στην ψηφιακή οργάνωση του εμβολιαστικού προγράμματος μας δείχνει την κατεύθυνση στην οποία θα κινηθούμε στο μέλλον.
Μια άλλη δημιουργική πρωτοβουλία είναι η οργάνωση της αναβάθμισης των ψηφιακών δεξιοτήτων κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας.
Επίσης, προβλέπεται η χρηματοδότηση του ψηφιακού μετασχηματισμού των μικρών επιχειρήσεων, χωρίς τον οποίο είναι πολύ δύσκολο να λειτουργήσουν στο υπό διαμόρφωση περιβάλλον.
Υπάρχουν και πρωτοβουλίες που είναι από τη φύση τους κοινωνικού χαρακτήρα, όπως η αύξηση των θέσεων εργασίας και η προώθηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας, η ενίσχυση της εκπαίδευσης και της διά βίου μάθησης, όπως και ο εκσυγχρονισμός της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, η ενίσχυση της προσβασιμότητας της αποτελεσματικότητας και της ποιότητας του συστήματος υγείας και η αύξηση της πρόσβασης σε αποτελεσματικές και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνικές πολιτικές.
Για παράδειγμα, μεταξύ των στόχων σε ό,τι αφορά την ποιότητα του συστήματος υγείας είναι η μεταρρύθμιση της πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, η υλοποίηση του εθνικού προγράμματος πρόληψης της δημόσιας υγείας «Σπύρος Δοξιάδης», η μεταρρύθμιση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, ο ψηφιακός μετασχηματισμός στον τομέα της υγείας, οι ανακαινίσεις και ο εκσυγχρονισμός νοσοκομείων σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Όλες αυτές οι δράσεις στηρίζονται σε δισεκατομμύρια ευρώ και βελτιώνουν άμεσα την ποιότητα ζωής και την καθημερινότητά μας.
Η τέταρτη ενότητα δράσεων του Ταμείου Ανάκαμψης περιλαμβάνει τα φορολογικά εργαλεία που θα γίνουν πιο φιλικά για την ανάπτυξη, τον εκσυγχρονισμό της Δημόσιας Διοίκησης, την ενίσχυση του χρηματοπιστωτικού τομέα, την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, τον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση της ανθεκτικότητας κύριων κλάδων της οικονομίας, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την προώθηση ιδιωτικών επενδύσεων και εξαγωγών.
Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα πρωτοβουλιών με μεγάλο δημόσιο ενδιαφέρον είναι η υπεραπόσβεση σε επενδύσεις πράσινης οικονομίας και ενέργειας, η επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης, η στρατηγική παρακολούθησης και αντιμετώπισης του ιδιωτικού χρέους, η επιτάχυνση διαδικασιών αναδιάρθρωσης ιδιωτικών χρεών η λεγόμενη δεύτερη ευκαιρία.
Από τις παρεμβάσεις για την αναβάθμιση των περιφερειακών αεροδρομίων μέχρι την αναβάθμιση των περιφερειακών λιμένων και το σχέδιο για την αντικατάσταση του στόλου της επιβατηγού ναυτιλίας και μείωση του αποτυπώματος του διοξειδίου του άνθρακα CO2, όλα έχουν σχέση με το κοινωνικό σύνολο, τους πολίτες, την οικονομική και κοινωνική καθημερινότητα.
Ευκαιρίες για όλους
Η στρατηγική της ανάκαμψης και στη συνέχεια της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας στηρίζεται στη δημιουργία ευκαιριών για όσο το δυνατόν περισσότερους. Ας πάρουμε τις φοροελαφρύνσεις, τις οποίες περιλαμβάνει η πολιτική της κυβέρνησης.
Μειώνεται από φέτος σε μόνιμη βάση για όλα τα φυσικά πρόσωπα τα οποία ασκούνε επιχειρηματική δραστηριότητα η προκαταβολή φόρου, από το 100%, στο 55%.
Μειώνεται σε μόνιμη βάση για τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες, από το 100%, στο 80% από το 2022. Ειδικά για φέτος όμως μειώνεται στο 70%.
Μειώνεται σε μόνιμη βάση για το 2022, δηλαδή για το φορολογικό έτος 2021, ο συντελεστής φόρου όλων των νομικών προσώπων και όλων των νομικών οντοτήτων από το 24% στο 22%.
Επεκτείνεται η μείωση κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα και για το 2022.
Επεκτείνεται η αναστολή της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα και για το έτος 2022.
Οι φορολογικές και ασφαλιστικές ρυθμίσεις αφορούν εκατομμύρια συμπολίτες μας και είναι όλες προς τη σωστή κατεύθυνση, ενώ υποστηρίζονται οικονομικά από την αναπτυξιακή δυναμική που δημιουργείται μέσω Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και νέου ΕΣΠΑ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η κυβέρνηση προγραμματίζει σημαντική αύξηση των φορολογικών εσόδων, από 44,6 δισεκατομμύρια ευρώ το 2021 σε 51,9 δισεκατομμύρια ευρώ το 2024, όχι μέσω αύξησης των φορολογικών συντελεστών αλλά μέσω μείωσής τους και ενθάρρυνσης της οικονομικής ανάπτυξης.
Σημασία στη λεπτομέρεια
Καθώς θα ξεδιπλώνεται η οικονομική στρατηγική της κυβέρνησης, θα γίνεται πιο εύκολα αντιληπτή η σύνδεσή της με την οικονομική και κοινωνική καθημερινότητα των πολιτών.
Αυτή πάντως δεν είναι αυτονόητη. Χρειάζεται να εξηγηθεί το γενικό πλαίσιο και η σχέση κάθε πρωτοβουλίας στον οικονομικό και κοινωνικό τομέα με τους πολίτες.
Ο Κλάους Ρέγκλινγκ του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, ισχυρός παράγοντας με τέλεια γνώση της ευρωπαϊκής αλλά και της ελληνικής οικονομίας, θεωρεί ότι τα επόμενα χρόνια προσφέρεται μοναδική αναπτυξιακή ευκαιρία.
Η πολιτική κυριαρχία της Νέας Δημοκρατίας είναι ένας παράγοντας που εγγυάται την όσο το δυνατόν καλύτερη εφαρμογή των πολιτικών που προωθούνται. Κατά την άποψή μου, μόνο ένας αστάθμητος εξωγενής παράγοντας μπορεί για παράδειγμα να έχει σχέση με το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα ή τον γεωπολιτικό και ενεργειακό ανταγωνισμό, μπορεί να θέσει σε αμφισβήτηση τα εντυπωσιακά, από οικονομική και κυρίως από κοινωνική άποψη, 5,5 χρόνια που έχουμε μπροστά μας.
Λάθη και παραλείψεις θα γίνουν, είναι όμως φανερό ότι έχουμε μπροστά μας, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, μία περίοδο εντυπωσιακής οικονομικής και κοινωνικής βελτίωσης.
