Πανδημία: Τα δύσκολα μπροστά μας

Γενική είναι η διαπίστωση ότι τα δύσκολα εξακολουθούν να είναι μπροστά μας σε ό,τι αφορά την πανδημία.

Η Ε.Ε. μετατρέπεται ξανά σε ένα από τα παγκόσμια επίκεντρα της πανδημίας και η Ελλάδα είναι ένα από τα 10 κράτη-μέλη της Ε.Ε. των «27» που έχουν, σε αυτή τη φάση, το μεγαλύτερο πρόβλημα.

Οι αριθμοί του COVID-19

Σύμφωνα με τα στοιχεία του τελευταίου επταήμερου, το μεγαλύτερο πρόβλημα έχει η Βουλγαρία με 113 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους. Το ίδιο επταήμερο στη δεύτερη χειρότερη θέση βρίσκεται η Κροατία με 96 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους και στην τρίτη θέση η Ουγγαρία με 89.

Προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι Κροατία και Ουγγαρία είχαν πριν μερικούς μήνες πολύ καλές επιδόσεις στην αντιμετώπιση της πανδημίας και μετά ξανακύλησαν. Αυτό επιβεβαιώνει ότι στην Ε.Ε. δεν υπάρχουν μόνιμες λύσεις και πως όλα αλλάζουν συνεχώς.

Ακολουθούν η Λετονία με 85 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους το τελευταίο επταήμερο, η Ρουμανία με 65 –βελτιωμένη σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα όπου είχε τις χειρότερες επιδόσεις– η Σλοβακία με 60, η Λιθουανία με 58, η Σλοβενία με 54 και στη δέκατη θέση η Ελλάδα με 48 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους το τελευταίο επταήμερο.

Η συγκριτική θέση της Ελλάδας στην Ε.Ε. είναι πολύ καλύτερη στο σύνολο της περιόδου της πανδημίας. Στο σύνολο της πανδημίας τις τρεις χειρότερες επιδόσεις έχουν η Βουλγαρία με 3.982 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους, η Ουγγαρία με 3.430 και η Τσεχία με 3.037.

Ακολουθούν εννέα κράτη-μέλη της Ε.Ε. με περισσότερους από 2.000 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους στο σύνολο της περιόδου της πανδημίας.

Η Ρουμανία με 2.873, η Κροατία 2.582, η Σλοβακία 2.577, η Σλοβενία 2.449, η Λιθουανία με 2.369, το Βέλγιο με 2.333, η Ιταλία 2.213, η Πολωνία 2.164 και η Λετονία με 2.134.

Αμέσως μετά είναι μία τετράδα του ευρωπαϊκού Νότου στην οποία συμμετέχει και η Ελλάδα. Η Ισπανία με 1.828 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους στο σύνολο της πανδημίας, η Πορτογαλία με 1.790, η Γαλλία με 1.684 και η Ελλάδα με 1.651.

Ελληνική επιδείνωση

Στο σύνολο της πανδημίας υπάρχουν 15 κράτη-μέλη της Ε.Ε. που έχουν χειρότερες επιδόσεις –με βάση το κριτήριο θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκους– από την Ελλάδα.

Το 2021 όμως χαρακτηρίστηκε από μία συνεχή επιδείνωση της συγκριτικής μας θέσης στο εσωτερικό της Ε.Ε. των «27».

Στην αρχή της πανδημίας η Ελλάδα είχε μία από τις καλύτερες επιδόσεις στην αντιμετώπιση της. Μετά όμως μπήκε σε μία πορεία συγκριτικής επιδείνωσης.

Με την αρνητική δυναμική που έχει αναπτυχθεί θα περάσουμε –πιθανότατα μέχρι το τέλος του 2021– τη Γαλλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία σε θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους στο σύνολο της πανδημίας.

Η Ισπανία κατέγραψε το τελευταίο επταήμερο 2,3 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους, η Γαλλία 5,2, η Πορτογαλία 8,2, ενώ εμείς «τρέξαμε» με 48 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους. Οι κακές επιδόσεις μας αυτή την περίοδο ρίχνουν και τις επιδόσεις μας στην αντιμετώπιση της πανδημίας, στο σύνολο της περιόδου της.

Σε αυτή τη φάση, οι επιδόσεις μας είναι βαλκανικές και όχι νοτιοευρωπαϊκές.

Κράτη-μέλη στα οποία δείχναμε τον δρόμο στην πρώτη φάση της πανδημίας –όπως η Σουηδία, η Αυστρία, η Γερμανία και η Ολλανδία– έχουν πλέον πολύ καλύτερες επιδόσεις από εμάς στο σύνολο της περιόδου της πανδημίας, ενώ η διαφορά σε βάρος μας μεγαλώνει γιατί έχουμε πολύ χειρότερες επιδόσεις και σε αυτή τη φάση της πανδημίας.

Χαρακτηριστικά τα παραδείγματα της Σουηδίας και της Ολλανδίας, οι οποίες επικρίθηκαν γιατί απέφυγαν το γενικό lockdown στο ξεκίνημα της πανδημίας. Η Σουηδία έχει 1.472 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους στο σύνολο της περιόδου της πανδημίας και η Ολλανδία έχει 1.079. Η Ελλάδα τις έχει ξεπεράσει ήδη με 1.651 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους και ανεβαίνει πολύ πιο γρήγορα στον πίνακα των απωλειών εφόσον στη Σουηδία ο αριθμός των θανάτων ανά εκατομμύριο κατοίκους το τελευταίο επταήμερο ήταν μόλις 3,1 και ανάλογη είναι η εξέλιξη και στην Ολλανδία.

Ευρωπαϊκή σύγχυση

Η έξαρση της πανδημίας βρίσκει τις Βρυξέλλες και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες σε κατάσταση οικονομικής και πολιτικής σύγχυσης.

Στην Ευρωζώνη δηλώνουν όλοι ικανοποιημένοι γιατί αφήσαμε την οικονομική κρίση της πανδημίας πολύ γρήγορα πίσω μας. Το ΑΕΠ της Ευρωζώνης χρειάζεται μόλις δύο χρόνια για να καλύψει το χαμένο έδαφος λόγω της πανδημίας, ενώ στη διάρκεια της προηγούμενης κρίσης χρειάστηκε επτά χρόνια. Η σύγκριση είναι ενδιαφέρουσα και ενθαρρυντική, αλλά δυστυχώς η πανδημία εξακολουθεί να είναι μπροστά μας. Αυτό σημαίνει ότι οι υπολογισμοί για το κόστος της κρίσης που περνάμε και την ταχύτητα της ανάκαμψης είναι πρόωροι.

Ακόμη μεγαλύτερη είναι η πολιτική σύγχυση που επικρατεί στους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τις κυβερνήσεις. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που λειτούργησε τους τελευταίους μήνες σε συνθήκες απόλυτης χαλάρωσης με τον κεντροαριστερό πρόεδρό του, Σασόλι, να επιβάλει σε όλους τους ευρωβουλευτές υποχρεωτική φυσική παρουσία στις συνεδριάσεις των Επιτροπών και στην Ολομέλεια.

Αφού δημιουργήθηκαν συνθήκες… θεσμικού συνωστισμού, ο Σασόλι επανήλθε σε αυστηρότερους κανόνες υπό την πίεση κυρίως του Βέμπερ και των ευρωβουλευτών του ΕΛΚ. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν πολλοί ευρωβουλευτές –μεταξύ των οποίων και του ΕΛΚ– οι οποίοι διαμαρτύρονται τώρα για την αυστηροποίηση των κανόνων με το σκεπτικό ότι εφόσον έχουμε το εμβόλιο μπορούμε να είμαστε πιο χαλαροί.

Με τέτοιο επίπεδο σύγχυσης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου εκπροσωπούνται οι ευρωπαϊκοί λαοί, αντιλαμβανόμαστε γιατί είναι τόσο μπερδεμένη και η ευρωπαϊκή λαϊκή γνώμη.

Σε κάθε χώρα το πολιτικό πρόβλημα που δημιουργεί η έξαρση της πανδημίας εκφράζεται με διαφορετικό τρόπο. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, έχουμε εξεγέρσεις στη Γουαδελούπη και στη Μαρτινίκα κατά των περιορισμών για τους μη εμβολιασμένους. Στο Παρίσι θεωρούν ότι η αντίθεση στα μέτρα για τον COVID-19 μπορεί να είναι απλά η αφορμή για να εκδηλωθούν κοινωνικές και τοπικές διαμαρτυρίες με βαθύτερα αίτια.

Στη Γερμανία, ο υπό δημιουργία νέος κυβερνητικός συνασπισμός πιέζεται από την έξαρση της πανδημίας προτού καν αναλάβει καθήκοντα. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του COVID-19 θα είναι η πρώτη μεγάλη δοκιμασία για τον Σοσιαλδημοκράτη καγκελάριο Σολτς. Θα πρέπει να συντονίσει τους Σοσιαλδημοκράτες, τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους που θα πάρουν μέρος στον κυβερνητικό συνασπισμό, έχοντας διαφορετικές απόψεις για τον τρόπο αντιμετώπισης της πανδημίας. Θα πρέπει επίσης να συνεννοηθεί με τις κυβερνήσεις των 16 γερμανικών κρατιδίων, η καθεμιά από τις οποίες έχει τις δικές της προτεραιότητες σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Στην Ολλανδία, η οποία πηγαίνει καλά σε ό,τι αφορά τους θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους αλλά βρίσκεται αντιμέτωπη με μεγάλη αύξηση των νέων κρουσμάτων, η κυβέρνηση Ρούτε ανακοίνωσε νέα περιοριστικά μέτρα. Ξέσπασαν ταραχές σε μεγάλα αστικά κέντρα υποκινούμενες κυρίως από δυνάμεις της άκρας Δεξιάς.

Μαζικές κινητοποιήσεις κατά των νέων μέτρων, σε αρκετές περιπτώσεις επεισοδιακές, παρατηρούνται και στο Βέλγιο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ρούτε παραμένει πρωθυπουργός στην Ολλανδία με βάση την κυβέρνηση με την οποία πήγε στις βουλευτικές εκλογές. Από τότε έχουν περάσει πάνω από έξι μήνες και συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για τη νέα κυβέρνηση, που θα έχει πρωθυπουργό –κατά πάσα πιθανότητα– ξανά τον Ρούτε, εφόσον οι Φιλελεύθεροι των οποίων ηγείται ενίσχυσαν τη θέση τους στις εκλογές. Οι διαφορές μεταξύ των κομμάτων σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της πανδημίας δυσκολεύουν τις διαπραγματεύσεις και ενισχύουν την πολιτική ρευστότητα.

Η πίεση της κοινής γνώμης

Η κοινή γνώμη έχει διαμορφωθεί στην Ε.Ε. με έναν τρόπο που ασκεί πίεση στις κυβερνήσεις να αποφεύγουν, στο μέτρο του δυνατού, τα περιοριστικά μέτρα. Ο ρόλος των δημοσιογράφων σε αυτή τη διαδικασία είναι καθοριστικός, εφόσον έχουν την τάση να ταυτίζουν οποιοδήποτε περιοριστικό μέτρο με lockdown. Για παράδειγμα, αν μία κυβέρνηση πάρει την απόφαση να κλείνουν τα εστιατόρια στις 8 το βράδυ ή να περιοριστεί ο αριθμός των ατόμων που μπορεί να πηγαίνουν σε μεγάλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, επικρατεί η άποψη ότι επιβάλλεται… lockdown.

Αυτό βέβαια δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα, απλά εκφράζει τις επιθυμίες, τα συμφέροντα ή τον εντυπωσιασμό που επιδιώκουν ορισμένοι. Πραγματικά lockdown έχουμε σε χώρες όπως η Κίνα και η Αυστραλία, όπου είχαν διάρκεια μηνών και περιόριζαν ουσιαστικά τον κόσμο στο σπίτι του.

Η μάχη των εννοιών έχει τεράστια σημασία. Όσο χαλαρώνουμε τον ορισμό του lockdown και των περιοριστικών μέτρων, τόσο πιο δύσκολη γίνεται η αντιμετώπιση της πανδημίας.

Αναπόφευκτη η σύγκριση

Η Ε.Ε. έχει περιέλθει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Τα κέντρα αποφάσεων δεν ξέρουν πώς ακριβώς να αντιμετωπίσουν την πανδημία. Η βολική θεωρία σύμφωνα με την οποία αρκεί ο εμβολιασμός για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα καταρρέει στην πράξη. Άλλωστε, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προειδοποιεί, σε κάθε ευκαιρία, ότι το εμβόλιο αποτελεί χρήσιμο εργαλείο, όχι όμως ολοκληρωμένη λύση. Οι κυβερνήσεις διστάζουν να πάρουν μέτρα λόγω δημοσκοπικού, πολιτικού κόστους και σημαντικό ποσοστό πολιτών αρνούνται να πειθαρχήσουν ή και διαμαρτύρονται με δυναμικό τρόπο.

Εν τω μεταξύ, η πανδημία ακολουθεί τη δική της πορεία. Σύμφωνα με το τελευταίο βασικό σενάριο των ειδικών του ΠΟΥ θα διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του 2022. Η εμφάνιση μιας πιο επικίνδυνης και επιθετικής μετάλλαξης στη Μποτσουάνα αλλάζει ξανά τους υπολογισμούς και ενισχύει το επιχείρημα των ειδικών του ΠΟΥ ότι όσο τα ποσοστά του εμβολιασμού στην Αφρική και σε άλλες περιοχές του κόσμου είναι της τάξης του 5% ως 6% δεν μπορεί να υπάρξει πιο αποτελεσματική άμυνα στις πιο αναπτυγμένες χώρες. Ο ιός θα μεταλλάσσεται εκεί που αφήνεται ελεύθερος να αναπτυχθεί και θα επανέρχεται –πιθανότατα δριμύτερος– και στις χώρες με υψηλά ποσοστά εμβολιασμού.

Τίθεται πλέον το ερώτημα σε επίπεδο στρατηγικής πού πηγαίνουν η ευρισκόμενη σε κατάσταση σύγχυσης Ε.Ε. και οι ΗΠΑ, που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση.

Έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα βαδίζουμε σε μία στρατηγική ήττα της Ε.Ε. και των ΗΠΑ, οι οποίες ταυτίζονται στην αντίληψη της παγκόσμιας κοινής γνώμης με την έννοια της Δύσης.

Αυτή την περίοδο σημειώνονται γύρω στους 2.000 θανάτους την ημέρα στην Ε.Ε. και άλλοι 1.500 στις ΗΠΑ. Παρά τις καλές προθέσεις του προέδρου Μπάιντεν, η κατάσταση παραμένει σε πολλές Πολιτείες των ΗΠΑ όπως την άφησε ο πρόεδρος Τραμπ.

Αυτό σημαίνει ότι κάθε 30 ώρες έχουμε στην Ε.Ε. και στις ΗΠΑ αριθμό θανάτων που ισούται με το σύνολο των θανάτων που καταγράφηκαν στην Κίνα κατά τη διάρκεια του συνόλου της περιόδου της πανδημίας.

Πρόκειται για μία σύγκριση η οποία γίνεται σε όλο τον κόσμο και αποκτά με το πέρασμα του χρόνου ολοένα μεγαλύτερη σημασία.

Στο ξεκίνημα της πανδημίας από την Κίνα είχε εκφραστεί η άποψη ότι μπορούσε να εξελιχθεί σε Τσερνόμπιλ για την κινεζική ηγεσία. Όπως το πυρηνικό δυστύχημα στο Τσερνόμπιλ της Ουκρανίας προκάλεσε ανθρωπιστική κρίση και μπορεί να επιτάχυνε την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, έτσι η πανδημία –αν ξέφευγε από τον έλεγχο στην Κίνα– θα μπορούσε ενδεχομένως να αποσταθεροποιήσει το κομμουνιστικό καθεστώς.

Τελικά, συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Η Κίνα αντιμετώπισε αποτελεσματικά την πανδημία παίρνοντας δραστικά μέτρα και περιορίζοντας τον συνολικό αριθμό των θανάτων, σε μια χώρα με πληθυσμό 1,4 δισ., σε λιγότερο από 5.000.

Τα στατιστικά στοιχεία της Κίνας είναι ασυναγώνιστα. Μηδέν θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκους στη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας και μόλις 3,4 θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκους στο σύνολο της πανδημίας. Οι ανάλογοι αριθμοί στις ΗΠΑ είναι 20 και 2.351.

Αβάσιμα επιχειρήματα

Στην Ε.Ε. και στις ΗΠΑ οι αρμόδιοι προσπαθούν να απαντήσουν στην υπεροχή της Κίνας, σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της πανδημίας, με δύο βασικά επιχειρήματα.

Πρώτον, δικαιολογούν την έκθεση του πληθυσμού σε μεγάλο κίνδυνο και τις μεγάλες απώλειες με αναφορά στην οικονομία που υποτίθεται ότι πρέπει να λειτουργήσει αποτελεσματικά απαλλαγμένη από περιορισμούς.

Στην Κίνα όμως είχαν οικονομική ανάπτυξη και το 2020, όταν οι μεγάλες δυτικές οικονομίες κατέγραφαν πτώση του ΑΕΠ από 4%-9% και το 2021 η Κίνα, παρά τα δικά της σοβαρά οικονομικά προβλήματα, αναπτύσσεται το ίδιο ή περισσότερο δυναμικά από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ. Στο σύνολο της περιόδου της πανδημίας, η Κίνα καταγράφει ανάπτυξη της τάξης του 7%-8% με τις δυτικές οικονομίες να προσπαθούν να μηδενίσουν τις απώλειές τους, δηλαδή να έχουν μηδενική ανάπτυξη.

Η σύγκριση είναι απλή και καταρρίπτει το οικονομικό επιχείρημα.

Το άλλο βασικό επιχείρημα που χρησιμοποιείται για να δικαιολογηθούν οι κακές επιδόσεις των ΗΠΑ και της Ε.Ε. στην αντιμετώπιση της πανδημίας έχει σχέση με τα ανθρώπινα και δημοκρατικά δικαιώματα. Υποτίθεται ότι οι φιλελεύθερες Δημοκρατίες δεν μπορούν να πάρουν δραστικά περιοριστικά μέτρα που μπορεί να φτάνουν στον εγκλεισμό στο διαμέρισμα για μεγάλο χρονικό διάστημα, στον υποχρεωτικό εμβολιασμό ή στην απόλυτη ψηφιακή καταγραφή των κοινωνικών επαφών στα πλαίσια της ιχνηλασιμότητας.

Τα θέματα αυτά είναι ουσιαστικά αλλά δεν μπορούν να λειτουργήσουν σαν άλλοθι για τεράστιες οργανωτικές αδυναμίες και την προκλητική έλλειψη αποτελεσματικότητας.

Κατ’ αρχήν, δεν φτάνει να είναι ένα καθεστώς ανελεύθερο για να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την πανδημία. Η Ρωσία του Πούτιν έχει αποτύχει πλήρως στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Είναι τέτοια η έλλειψη αξιοπιστίας του καθεστώτος ώστε οι πολίτες αποφεύγουν, παρά τον μεγάλο κίνδυνο για την υγεία τους, να εμβολιάζονται με το πολυδιαφημισμένο εμβόλιο Sputnik V.

Την καλύτερη όμως απάντηση στην πολιτική επιχειρηματολογία που αναπτύσσουν οι κυβερνήσεις σε Ε.Ε. και ΗΠΑ δίνουν με τις καλές επιδόσεις τους άλλες δημοκρατικές χώρες της Άπω Ανατολής.

Το παράδειγμα της Ανατολής

Μπορεί να μην έχουν φτάσει σε κινεζικά επίπεδα ελέγχου της πανδημίας, δείχνουν όμως με την πολιτική τους ότι είναι σε θέση να προστατεύουν τη δημόσια υγεία και τη ζωή των πολιτών τους.

Στη Σιγκαπούρη είχαμε 7 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους την τελευταία εβδομάδα και 119 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους για το σύνολο της περιόδου της πανδημίας.

Καλύτερες είναι οι επιδόσεις της Νότιας Κορέας με 3.7 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους την τελευταία εβδομάδα και 66 στο σύνολο της πανδημίας.

Στην Ιαπωνία έχουν 145 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους στο σύνολο της πανδημίας, αφού πλήρωσαν κάποιο κόστος για το ελεγχόμενο άνοιγμα των Ολυμπιακών Αγώνων. Το τελευταίο όμως επταήμερο είχαν μόλις 0,1 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκους, γεγονός που δείχνει την αποτελεσματικότητα της πολιτικής που εφαρμόζουν.

Πολύ καλές είναι και οι επιδόσεις της Αυστραλίας. 76 θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκους στο σύνολο της πανδημίας και 1,8 θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκους το τελευταίο επταήμερο.

Η Νέα Ζηλανδία, με κεντροαριστερή κυβέρνηση, έχει τη δεύτερη καλύτερη επίδοση μετά την Κίνα. 8,5 θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκους στο σύνολο της πανδημίας και 0,6 θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκους το τελευταίο επταήμερο.

Επομένως, η προσπάθεια να εμφανιστούν οι γεμάτες ΜΕΘ και ο υψηλός αριθμός θανάτων από COVID-19 σαν… συμβολή στα ανθρώπινα και δημοκρατικά δικαιώματα δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα.

Η εμπειρία της Ταϊβάν

Πήρα μέρος στην πρώτη επίσημη αποστολή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ταϊβάν κι έτσι μπόρεσα να δω από κοντά την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας.

Η Ταϊβάν με πληθυσμό 23,5 εκατομμυρίων έχει στο σύνολο της πανδημίας λιγότερους από 900 θανάτους. Δεν εφαρμόζει το γενικευμένο lockdown της Κίνας αλλά δίνει έμφαση στην έγκαιρη και σωστή πληροφόρηση των πολιτών και στην πιστή εφαρμογή αυστηρών περιοριστικών μέτρων.

Μου έκανε εντύπωση ότι για να πραγματοποιηθεί η αποστολή, που θεωρήθηκε μεγάλης πολιτικής σημασίας, εξαιρέθηκε από τον κανόνα της 14ήμερης καραντίνας που ισχύει για τους ξένους επισκέπτες. Είχαμε όμως μοριακό τεστ δυο-τρεις μέρες πριν την αναχώρηση της αποστολής, rapid test στο αεροδρόμιο του Παρισιού πριν την πτήση Παρίσι - Ταϊπέι και μοριακό τεστ μόλις φτάσαμε στην Ταϊπέι. Ξέραμε ότι αν βρισκόταν ένας θετικός από τους 7 ευρωβουλευτές και τους 5 συνοδούς της αποστολής, θα μπαίναμε όλοι σε 14ήμερη καραντίνα.

Στο ξενοδοχείο, η αποστολή έμεινε στον δικό της διακριτικά απομονωμένο όροφο και εκτός από τις επίσημες επαφές και τις προγραμματισμένες μετακινήσεις σε μουσεία και αξιοθέατα δεν είχαμε τη δυνατότητα να μετακινηθούμε μόνοι μας, χωρίς εποπτεία, στην πόλη.

Μου έκανε επίσης εντύπωση ο τρόπος με τον οποίο έγινε το μοριακό τεστ. Αυτός που πήρε το δείγμα ήταν πλήρως προστατευμένος πίσω από έναν τοίχο από διαφανές υλικό και με ειδικού τύπου γάντια, ενσωματωμένα στον τοίχο που του επέτρεπαν να παίρνει το δείγμα χωρίς καμία φυσική επαφή και κίνδυνο να μολυνθεί.

Επομένως, λύσεις υπάρχουν, προϋποθέτουν όμως υψηλό επίπεδο οργάνωσης, πολιτική θέληση και κοινωνική πειθαρχία, όλα «είδη εν ανεπαρκεία» στην Ε.Ε. και στις ΗΠΑ.

Όσο για την οικονομία της Ταϊβάν, το 2020 αναπτύχθηκε και συνεχίζει να αναπτύσσεται δυναμικά το 2021. Το μυστικό της είναι η μετατροπή της σε παγκόσμιο πρωταθλητή των microchips και της ψηφιακής οικονομίας, με αποτέλεσμα να έχει εντυπωσιακό εμπορικό πλεόνασμα που ξεπερνάει τα 85 δισ. δολάρια σε ετήσια βάση με την επίσης εξαιρετικά ανταγωνιστική Κίνα.

Το ελληνικό πρόβλημα

Το ελληνικό πρόβλημα σε σχέση με την πανδημία είναι –κατά την άποψή μου– πολύ πιο σύνθετο απ’ ό,τι εκτιμούν η κυβέρνηση και τα πολιτικά κόμματα.

Πρώτον, δημιουργήθηκε κακώς η εντύπωση ότι περίπου ξεμπερδέψαμε με την πανδημία εξαιτίας των πολύ καλών επιδόσεων που είχαμε στην αρχική της φάση. Το 2021 επιδεινώθηκε η κατάσταση και τώρα διαπιστώνουμε ότι το πρόβλημα είναι μπροστά μας. Αυτό περνάει και στην κοινή γνώμη εφόσον, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, το πρόβλημα της πανδημίας θεωρείται ξανά υπ’ αριθμόν 1 πρόβλημα για τους πολίτες, σημαντικότερο και από την ακρίβεια που δοκιμάζει τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Υπάρχει κλίμα ανησυχίας στους πολίτες για τον COVID-19, δυστυχώς όμως δεν υπάρχει ακόμη κλίμα επανασυσπείρωσης για την αποτελεσματική αντιμετώπισή του.

Δεύτερον, έχουν εξαντληθεί οι οικονομικές και δημοσιονομικές δυνατότητες για να υποστηριχθούν τα όποια περιοριστικά μέτρα. Το χρέος είναι στα ύψη, το δημοσιονομικό έλλειμμα επίσης και φτάνουμε σιγά-σιγά στην επιστροφή στους κανόνες της ΟΝΕ με μια μεγαλύτερη δόση ευελιξίας λόγω των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας. Είναι φανερό όμως ότι η Ελλάδα έχει φτάσει στο ανώτατο επίπεδο δανεισμού και ελλείμματος, γεγονός που κάνει τη διαχείριση της πανδημίας πιο δύσκολη από την πρώτη φάση.

Η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να πάρει νέα μέτρα χωρίς τις οικονομικές ενισχύσεις που συνόδευαν τις προηγούμενες οικονομικές παρεμβάσεις της.

Τρίτον, συμπληρώνονται στις αρχές του 2022 δυόμισι χρόνια από την άνοδο του Μητσοτάκη και της ΝΔ στην εξουσία, γεγονός που οδηγεί σε δημοσκοπικούς και πολιτικούς υπολογισμούς.

Όσο πλησιάζει στον τέταρτο χρόνο της τετραετίας και τις βουλευτικές εκλογές, η κυβέρνηση θέλει να αποφύγει μέτρα με δημοσκοπικό και πολιτικό κόστος, ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης ανεβάζουν τους τόνους της κριτικής προς την κυβερνητική πολιτική για να προβληθούν στην κοινή γνώμη σαν αναγκαία εναλλακτική λύση.

Αυτά δυσκολεύουν την πολιτική συνεννόηση και τη συναίνεση στα βασικά που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας.

Τέταρτον, η Ελλάδα δυσκολεύεται και από τις αρνητικές εξελίξεις, σε ό,τι αφορά την πανδημία, στο σύνολο της Ε.Ε. Με ορισμένες φωτεινές εξαιρέσεις, όπως η Ισπανία –στην πρώτη φάση της πανδημίας ήταν η Ελλάδα η φωτεινή εξαίρεση– η κατάσταση εξελίσσεται από το κακό στο χειρότερο χωρίς να υπάρχει αξιόπιστη εκτίμηση για το πότε θα αρχίσει η σταθερή βελτίωση που θα μας οδηγήσει στο τέλος της δοκιμασίας.

Η επιδείνωση που παρατηρείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο δυσκολεύει τη συνεννόηση μεταξύ των εταίρων και ενισχύει την αβεβαιότητα σε σχέση με τη μετατροπή της δυναμικής ανάκαμψης που παρατηρείται στην οικονομία μας, σε σταθερή ανάπτυξη.