Qatargate - Καϊλή: Ένα σκάνδαλο με προεκτάσεις - Free Sunday
Qatargate - Καϊλή: Ένα σκάνδαλο με προεκτάσεις
Ξέσπασε την πιο ακατάλληλη στιγμή για την Ε.Ε.

Qatargate - Καϊλή: Ένα σκάνδαλο με προεκτάσεις

Το σκάνδαλο Qatargate - Καϊλή ήρθε την πιο ακατάλληλη στιγμή για την Ε.Ε. Οι «27» αντιμετωπίζουν ένα σωρό προκλήσεις χωρίς να είναι σε θέση να φέρουν ικανοποιητικά αποτελέσματα.

Πρόβλημα αξιοπιστίας

Η Ε.Ε. δυσκολεύεται στη διαχείριση της κρίσης που προκάλεσε η εισβολή Πούτιν στην Ουκρανία, δοκιμάζεται από τον πληθωρισμό και κινδυνεύει να περάσει σε φάση στασιμοπληθωρισμού, υποφέρει στο ενεργειακό, χάνει στον ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ και την Κίνα.

Ο κατάλογος των προβλημάτων και των εκκρεμοτήτων είναι τεράστιος και έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η Ε.Ε. μένει πίσω σε έναν κόσμο που είναι ανταγωνιστικός, σκληρός και επικίνδυνος.

Λόγω της αναποτελεσματικότητας μεγαλώνει το χάσμα μεταξύ ευρωπαϊκών θεσμών και Ευρωπαίων πολιτών. Νοικοκυριά και επιχειρήσεις πιέζονται από την πολυδιάστατη κρίση με αποτέλεσμα να μεγαλώνει η λαϊκή δυσαρέσκεια με αυτούς που παίρνουν τις αποφάσεις. Ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Ελλάδα, που έχουν μια ιστορία κρίσεων και πολλά διαρθρωτικά προβλήματα, η κατάσταση εξελίσσεται από το κακό στο χειρότερο.

Με το σκάνδαλο που ξέσπασε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και γενικότερα οι ευρωπαϊκοί θεσμοί περνάνε από την κρίση αποτελεσματικότητας σε μια πολύ πιο επικίνδυνη κρίση αξιοπιστίας.

Στις Βρυξέλλες και στο Στρασβούργο η ατμόσφαιρα ήταν πολύ βαριά ύστερα από τις αποκαλύψεις για το Qatargate και την Καϊλή. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο καθαίρεσε την Καϊλή από τη θέση της αντιπροέδρου με 628 ψήφους υπέρ, 2 αποχές και μία κατά. Η ταχύτητα με την οποία κινήθηκε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το εύρος της πολιτικής καταδίκης της Καϊλή αναδεικνύει την ανησυχία για τις συνέπειες του σκανδάλου.

Ο θρίαμβος των λόμπι

Η υπόθεση με το Κατάρ φέρνει στο προσκήνιο την κυριαρχία των λόμπι στις Βρυξέλλες. Η Ε.Ε. εφαρμόζει μία παραλλαγή του αμερικανικού συστήματος, όπου τα μεγάλα οικονομικά και επιχειρηματικά συμφέροντα βρίσκονται πολύ κοντά στα κέντρα λήψης αποφάσεων και ασκούν πίεση για την προώθηση των συμφερόντων τους. Το αμερικανικό σύστημα όμως έχει περισσότερα στοιχεία διαφάνειας απ’ ό,τι το ευρωπαϊκό εφόσον οι οικονομικές ενισχύσεις προς τους πολιτικούς καταγράφονται και ελέγχονται με αρκετά αυστηρό τρόπο.

Ειδικά σε ό,τι αφορά το Κατάρ υπάρχει παρελθόν παρεμβάσεων και εντυπωσιακών πάρε-δώσε. Αναφέρω ενδεικτικά ότι ο πρόεδρος της Γαλλίας Σαρκοζί είχε στηρίξει την υποψηφιότητα του Κατάρ για τη διοργάνωση του Παγκόσμιου Κυπέλλου ποδοσφαίρου και προωθούσε τον γνωστό πρώην ποδοσφαιριστή και ποδοσφαιρικό παράγοντα Μισέλ Πλατινί για την ηγεσία της FIFA. Οι ζυμώσεις στο εσωτερικό της FIFA για να ανατεθεί η διοργάνωση των διαδοχικών παγκόσμιων κυπέλλων ποδοσφαίρου σε Ρωσία και Κατάρ προκάλεσαν εσωτερική κρίση, παραιτήσεις στη FIFA, ακόμη και παρέμβαση του FBI κατά διεφθαρμένων εκπροσώπων ποδοσφαιρικών ομοσπονδιών.

Η μέθοδος που ακολουθεί το Κατάρ είναι να προωθεί τα συμφέροντά του έναντι εντυπωσιακών συμβολαίων που αναθέτει στις χώρες και στους παράγοντες που το στηρίζουν.

Επομένως, η ιστορία του λόμπι του Κατάρ έχει παρελθόν, παρόν και πιθανότατα μέλλον εφόσον μεταξύ των άλλων διεκδικεί τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2036.

Οι Ευρωπαίοι καταγγέλλουν κατά περιόδους την πολιτική του Κατάρ, ταυτόχρονα όμως σπεύδουν να αναπτύξουν τη συνεργασία τους μαζί του. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη διάρκεια του Παγκόσμιου Κυπέλλου ποδοσφαίρου οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης συνασπισμού της Γερμανίας διαπραγματεύτηκαν μεγάλη συμφωνία προμήθειας φυσικού αερίου για την κάλυψη των αναγκών της γερμανικής οικονομίας.

Το Κατάρ είναι παγκόσμιος πρωταθλητής στις εξαγωγές φυσικού αερίου, η διεθνής τιμή του οποίου πολλαπλασιάστηκε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τον δραστικό περιορισμό της ενεργειακής συνεργασίας της Ρωσίας με την Ε.Ε. και ειδικά τη Γερμανία.

Με μόλις 300.000 πολίτες, 2,7 εκ. ξένους εργαζόμενους και ετήσιο εμπορικό πλεόνασμα που κινείται στα 60-70 δισ. δολάρια, το Κατάρ μπορεί να υπογράφει όποια επιταγή κρίνει σκόπιμη.

Κατά τη διάρκεια διεξαγωγής του Παγκόσμιου Κυπέλλου το Κατάρ υπέγραψε με την Κίνα μεγάλης κλίμακας μακροπρόθεσμη συμφωνία προμήθειας φυσικού αερίου στέλνοντας το μήνυμα της παγκοσμιοποίησης της στρατηγικής του και του περιορισμού της όποιας εξάρτησής του από δυτικά συμφέροντα. Το Κατάρ είναι και ο ισχυρότερος χρηματοδότης του καθεστώτος Ερντογάν στην Τουρκία. Του παρέχει πιστωτικές ευκολίες δισεκατομμυρίων δολαρίων στηρίζοντας έτσι το εθνικό νόμισμα της Τουρκίας.

Η Ε.Ε. εμφανίζεται να μένει πίσω στη διαχείριση των καλώς εννοούμενων συμφερόντων της σε σχέση με το Κατάρ και να είναι ευάλωτη, μέσω διαφθοράς, σε ένα μεγάλο παιχνίδι που εξελίσσεται σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτή η εικόνα αδυναμίας και διάβρωσης υπονομεύει τη διεθνή της θέση σε σχέση με τις ΗΠΑ, την Κίνα, ακόμη και με άλλους λιγότερο ισχυρούς.

Κεντροαριστερό ναυάγιο

Προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι την κομπίνα με το Κατάρ έστησαν Ιταλοί κεντροαριστεροί, σοσιαλιστές. Αρχηγός του κυκλώματος ήταν ο πρώην ευρωβουλευτής Παντσέρι. Το 2019 δεν επανεκλέχθηκε γιατί εγκατέλειψε το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα για να προσχωρήσει σε ένα μικρότερο αριστερό κόμμα το οποίο όμως δεν κατάφερε να εκλέξει ευρωβουλευτή.

Θεωρείτο ευρωβουλευτής με μεγάλη επιρροή στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων και ειδίκευση σε αποστολές υπέρ των ανθρώπινων και δημοκρατικών δικαιωμάτων σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο σύντροφος της Καϊλή ήταν μέλος του επιτελείου του διακεκριμένου ευρωβουλευτή και αποτέλεσε τη γέφυρα για να ενταχθεί και η αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο κύκλωμα.

Η αδυναμία του Παντσέρι να επανεκλεγεί ανέβασε την αξία της Καϊλή για το κύκλωμα εφόσον κανένα μέλος του δεν είχε την επιρροή και την προβολή της αντιπροέδρου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το κύκλωμα λειτουργούσε κυρίως παρασκηνιακά, χρειαζόταν όμως και μία εντυπωσιακή παρουσία στο προσκήνιο για να περνάει τα μηνύματα που ενδιέφεραν το Κατάρ. Έτσι πέρασε από την προβολή του Παντσέρι στην προβολή της Καϊλή η οποία όμως εκτέθηκε υπερβολικά με αποτέλεσμα να εντατικοποιηθούν οι έρευνες των βελγικών αρχών και να ανοίξει ένας κύκλος εντυπωσιακών αποκαλύψεων.

Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, οι αποκαλύψεις θα έχουν συνέχεια. Οι αρχές διερευνούν τον ρόλο δύο Βέλγων ευρωβουλευτών οι οποίοι ανήκουν και αυτοί στη Σοσιαλιστική ομάδα, όπως και τεσσάρων συνεργατών Ιταλών Σοσιαλιστών ευρωβουλευτών.

Η πολιτική απαξίωση της ιταλικής κεντροαριστεράς και των σοσιαλιστών έχει τεράστια σημασία σε μία περίοδο κατά την οποία κυριαρχούν στην Ιταλία οι δυνάμεις των ευρωσκεπτικιστών της σκληρής και της άκρας Δεξιάς.

Η ιταλική κεντροαριστερά έχει μία φιλοευρωπαϊκή συνέπεια, επομένως η πολιτική και ηθική παρακμή της μετατρέπεται σε πλεονέκτημα των ευρωσκεπτικιστών.

Η εκδίκηση του Όρμπαν

Το πλήγμα που δέχθηκε η Ε.Ε. από το σκάνδαλο Qatargate - Καϊλή δυσκολεύει τους χειρισμούς της έναντι του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας, Όρμπαν. Ο τελευταίος αντιμετωπίζεται από τις Βρυξέλλες σαν αυταρχικός συντηρητικός ηγέτης ο οποίος έχει δημιουργήσει, στην 5η τετραετία του στην εξουσία, ένα ισχυρό σύστημα διαπλοκής με το οποίο ελέγχει μεγάλο τμήμα της οικονομίας της Ουγγαρίας.

Οι Βρυξέλλες έχουν διακόψει τη ροή ευρωπαϊκών κονδυλίων προς την Ουγγαρία μέχρις ότου ο Όρμπαν δώσει εγγυήσεις για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, τον σεβασμό των κανόνων του κράτους δικαίου και την πάταξη της διαφθοράς που συνδέεται με τη διαπλοκή.

Ο Όρμπαν χρησιμοποιεί το Qatargate για να πλήξει το κύρος των Βρυξελλών και να απαξιώσει την επιχειρηματολογία τους. Το μήνυμα που στέλνει είναι κοιτάξτε τα εσωτερικά σας και αφήστε τα «μαθήματα» προς την Ουγγαρία.

Αν και ενισχύθηκε λόγω του Qatargate η θέση του έναντι των Βρυξελλών, ο Όρμπαν εξακολουθεί να μην έχει μεγάλα περιθώρια ελιγμών. Ύστερα από χρόνια εντυπωσιακής οικονομικής και κοινωνικής ανόδου που του εξασφάλισαν μεγάλες εκλογικές νίκες, η Ουγγαρία βυθίζεται σε μία οικονομική κρίση που ρίχνει εντυπωσιακά το βιοτικό επίπεδο των περισσότερων πολιτών.

Η θέση της Ε.Ε. αποδυναμώνεται –ως ένα βαθμό– και έναντι της συντηρητικής κυβέρνησης της Πολωνίας η οποία ακολουθεί μια πιο ήπια παραλλαγή της πολιτικής του Όρμπαν με βασικά χαρακτηριστικά την αμφισβήτηση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης και την έλλειψη σεβασμού προς τους κανόνες του κράτους δικαίου. Οι σχέσεις πάντως Βρυξελλών και Βαρσοβίας βελτιώθηκαν το τελευταίο διάστημα σε αναγνώριση του πρωταγωνιστικού ρόλου της Πολωνίας στην αντιμετώπιση της ρωσικής απειλής.

Το ζήτημα του Νότου

Το κύκλωμα που οργάνωσε την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του Κατάρ έναντι οικονομικού ανταλλάγματος είναι κατά βάση ιταλικό με την προσθήκη της Καϊλή και ενδεχομένως Βέλγων ευρωβουλευτών.

Η εικόνα της Ελληνίδας αντιπροέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και μιας ιταλικής «μαφίας» να εξυπηρετούν τα συμφέροντα του Κατάρ πλήττει τον ευρωπαϊκό Νότο και ενισχύει τα στερεότυπα σύμφωνα με τα οποία οι «Νότιοι» της Ευρωζώνης είναι διαχειριστικά χαλαροί έως ύποπτοι.

Η επιδείνωση της ευρωπαϊκής εικόνας του Νότου αποκτά τεράστια σημασία σε μία περίοδο κατά την οποία η ιταλική οικονομία συμπληρώνει μία εικοσαετία ουσιαστικής στασιμότητας και έχει ξεκινήσει η επόμενη κρίση της ελληνικής οικονομίας.

Αν –όπως όλα δείχνουν– Ιταλία και Ελλάδα χρειαστούν την κατανόηση και την αλληλεγγύη των Ευρωπαίων προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα οικονομικά τους προβλήματα, θα πληρώσουν ακριβά τις μεθοδεύσεις του Παντσέρι και της Καϊλή.

Ο Βορράς της Ευρωζώνης πολιορκείται και αυτός από προβλήματα και δεν υπάρχει διάθεση ανάληψης πρόσθετων οικονομικών υποχρεώσεων σε όφελος του δοκιμαζόμενου Νότου. Το Qatargate και η πολιτική πτώση της Καϊλή προσφέρουν μια καλή δικαιολογία στους «φειδωλούς» της Ευρωζώνης για να κρατηθούν σε απόσταση ασφαλείας από τα οικονομικά προβλήματα και τις πιθανές οικονομικές αναταράξεις του Νότου.

Τα λόμπι είναι εδώ

Παρατηρώντας τις κινήσεις της Καϊλή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέληξα στο συμπέρασμα ότι είχε αναπτύξει σχέσεις με το πανίσχυρο λόμπι της GAFA (Google, Apple, Facebook, Amazon). Είχε δημιουργήσει μία ειδική επιτροπή –εκτός επίσημου οργανογράμματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου– τη STOA, που οργάνωνε το ευρωπαϊκό μέλλον ιδιαίτερα στον ψηφιακό τομέα, τα ψηφιακά νομίσματα, ακόμη και τα κρυπτονομίσματα.

Η Καϊλή είχε αναπτύξει τις επαφές της με τους κορυφαίους των ψηφιακών κολοσσών, είχε πάρει μέρος στο συνέδριο του Νταβός γι’ αυτά ακριβώς τα θέματα, είχε αναδειχθεί και σε σύμβολο του ΟΟΣΑ.

Πρόσφατα πρωταγωνίστησε στη διοργάνωση μιας διήμερης εντυπωσιακής παρουσίασης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο των σχεδίων, των επιτευγμάτων και των προϊόντων των επιχειρήσεων τεχνητής νοημοσύνης.

Μια σοβαρή έρευνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τον ρόλο των λόμπι στις Βρυξέλλες θα έπρεπε να συμπεριλάβει και τις σχέσεις της Καϊλή με τους κολοσσούς της ψηφιακής οικονομίας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι σε φάση επεξεργασίας του πλαισίου λειτουργίας των GAFA στην Ε.Ε., γεγονός που αναδεικνύει τον ρόλο της Καϊλή.

Δεν είναι μόνο οι βαλίτσες από το Κατάρ, που είναι μια χυδαία και φυσικά παράνομη εκδοχή της διαπλοκής και των λόμπι, αλλά και η εξυπηρέτηση μεγάλων συμφερόντων σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος, που πρέπει να απασχολήσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ακόμη και αν υποθέσουμε ότι αυτή η εξυπηρέτηση γίνεται με νόμιμο τρόπο, είναι απαράδεκτη από πολιτική άποψη και μπορεί να δημιουργήσει πρόσθετα προβλήματα στην ευρωπαϊκή οικονομία.

Το ερώτημα είναι αν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει την πολιτική θέληση και την αντοχή για να βάλει στη θέση τους τα πανίσχυρα λόμπι.

Στους διαδρόμους πάντως των Βρυξελλών και του Στρασβούργου όλοι προετοιμάζονται για νέες αποκαλύψεις για τον ρόλο των λόμπι και τις μειωμένες αντιστάσεις συγκεκριμένων ευρωβουλευτών. Ακούγεται, για παράδειγμα, ότι το επόμενο σκάνδαλο που θα σκάσει θα έχει σχέση με το λόμπι άλλης χώρας του Κόλπου και ευρωβουλευτή της κεντροδεξιάς.

Η εσωτερική διάσταση

Το σκάνδαλο Qatargate - Καϊλή επηρεάζει και τις εξελίξεις στην Ελλάδα.

Το ΠΑΣΟΚ χρεώνεται –ως ένα βαθμό– τις παράνομες δραστηριότητες της καθαιρεθείσας αντιπροέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η εικόνα δεν είναι καλή, γιατί το προηγούμενο με τον Τσοχατζόπουλο επηρεάζει ακόμα τους ψηφοφόρους.

Από την άλλη, ο Ανδρουλάκης βγαίνει προσωπικά ενισχυμένος από τη δοκιμασία. Είναι νέος και αδιάφθορος πολιτικός και εδώ και 18 μήνες συγκρούεται σκληρά με την Καϊλή. Η τελευταία έκανε ό,τι μπορούσε για να αποτρέψει την ανάδειξή του στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και στη συνέχεια να τον υπονομεύσει. Είναι γνωστό άλλωστε ότι στήριζε ουσιαστικά την κυβέρνηση Μητσοτάκη και προετοίμαζε τη μεταπήδησή της στο ψηφοδέλτιο της ΝΔ. Επομένως, το σκάνδαλο φθείρει το ΠΑΣΟΚ αλλά ενισχύει τον Ανδρουλάκη στο εσωτερικό του. Οι δεξιόστροφοι φιλομητσοτακικοί που μέχρι πριν λίγο καιρό είχαν μεγάλη επιρροή στο ΠΑΣΟΚ οδηγούνται πλέον στο περιθώριο.

Ο Μητσοτάκης έσπευσε να εκμεταλλευθεί την πτώση της Καϊλή ξεχνώντας τις καλές σχέσεις μαζί της και χρεώνοντάς την αποκλειστικά στον Ανδρουλάκη. Στάθηκε όμως άτυχος γιατί ακολούθησε το θέμα με τη Σπυράκη, το οποίο βέβαια είναι εντελώς διαφορετικό αλλά λειτουργεί σε βάρος της ΝΔ.

Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, η Σπυράκη ελέγχεται για την κακοδιαχείριση των αμοιβών συνεργάτη του γραφείου της στις Βρυξέλλες.

Επειδή όμως έχει δημιουργηθεί, λόγω Καϊλή, ένα κλίμα καχυποψίας προκύπτουν τα εξής ερωτήματα.

Γιατί ασχολήθηκε η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία με μία υπόθεση που σύμφωνα με την αρχική εκδοχή είναι καθαρά υπηρεσιακή και «ρουτίνας»;

Γιατί δόθηκαν από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ταυτόχρονα τα ονόματα της Καϊλή και της Σπυράκη σε ό,τι αφορά την αίτηση άρσης της ασυλίας τους;

Γιατί άλλαξε μέσα σε 24 ώρες η στάση της ΝΔ και από εκεί που δεν υπήρχε θέμα ανεστάλη η κομματική ιδιότητα της κ. Σπυράκη και βρέθηκε εκτός ψηφοδελτίου της ΝΔ στη Θεσσαλονίκη, με απόφαση του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη;

Υπάρχει και το σενάριο ότι η πολιτική εξουδετέρωση της Σπυράκη μπορεί να συνδέεται με τη σκληρή μάχη παρασκηνίου στο ενεργειακό λόμπι. Τα συμφέροντα είναι τεράστια σε επίπεδο Ε.Ε., ο Μητσοτάκης παίρνει αποφάσεις που ευνοούν τους νέους ολιγάρχες που δημιουργούνται στην Ελλάδα στον τομέα της ενέργειας, ενώ η Σπυράκη συμμετέχει στην Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που ασχολείται με τα ενεργειακά. Ο συνδυασμός είναι αξιοπρόσεκτος και ενισχύει τον προβληματισμό.

Από την πλευρά του ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι τα προβλήματα του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ ενισχύουν τη συγκριτική του θέση. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι έχει καλύψει ένα μέρος της απόστασης που τον χωρίζει από την πρώτη ΝΔ και πως ορισμένα ποιοτικά στοιχεία των μετρήσεων αρχίζουν να τον ευνοούν.

Το σκάνδαλο Qatargate - Καϊλή και οι περιπέτειες της Σπυράκη μειώνουν συνολικά την αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος και ενισχύουν τη ρευστότητα στην πορεία προς τις βουλευτικές εκλογές.

Κατά την άποψή μου, τα πάντα μπορεί να συμβούν, από το να στερηθεί ο Μητσοτάκης την πρωθυπουργία μέχρι τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού με το ΠΑΣΟΚ να στηρίζει το ένα ή το άλλο μεγάλο κόμμα.

Η Ελλάδα έχει μπει σε μια περίοδο μεγάλων οικονομικών και κοινωνικών δυσκολιών και πρέπει να βρει τις λύσεις στηριζόμενη πρώτα στις δικές της δυνάμεις και μετά στην κατανόηση ή την υποστήριξη της Ε.Ε. Το Qatargate μάς προειδοποιεί ότι το ευρωπαϊκό περιβάλλον θα γίνει πολύ πιο δύσκολο.