Όλο και δεξιότερα

Είναι ο ίδιος Κάμερον που όταν κέρδισε τις εκλογές για δεύτερη φορά, περιθωριοποιώντας τον Φάρατζ, αντιμετωπιζόταν διεθνώς ως σπουδαίος ηγέτης, από εκείνους που χρειάζεται η ΕΕ για να προχωρήσει. 

Άλλοι δεν αντέχουν τους Βρετανούς πολίτες που ψήφισαν Brexit. Οι ηλικιωμένοι, οι επαρχιώτες και οι χαμηλότερου μορφωτικού και βιοτικού επιπέδου πήγαν με το leave, οι νέοι και το Λονδίνο με το remain. Αρκετοί από όσους το βλέπουν έτσι είναι οι ίδιοι που όταν στη χώρα μας δημοσιοποιούνται στοιχεία που δείχνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μεγάλο πλεονέκτημα στους νέους έναντι της ΝΔ και ότι σημαντικό κομμάτι των ψηφοφόρων της ΧΑ είναι νέοι εκφράζουν τη λύπη τους για το κατάντημα της νέας γενιάς, φυσικά και δεν θέλουν ψήφο στα 17. 

Ακούγονται πολύ όσοι τα ρίχνουν στο νεοφιλελευθερισμό γιατί με τη συνταγή της λιτότητας οι Βρετανοί μας αποχαιρέτησαν. Όμως στο βρετανικό δημοψήφισμα δεν «έπαιξαν»  το δόγμα Σόιμπλε και τα μνημόνια αλλά κυρίως το μεταναστευτικό. Είναι, άλλωστε, αυτός ο λόγος για τον οποίο σε κάποιους φταίει η «κυρία Τασία». Αν δεν καλούσε τους πρόσφυγες να έρθουν η Χριστοδουλοπούλου, λέει ο πονηρός δεξιός, δεν θα είχε δημιουργηθεί τέτοιο πρόβλημα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και δεν θα τα βρόνταγαν οι Βρετανοί. 

Εννοείται ότι υπάρχουν και εκείνοι που τους φταίει το Βερολίνο που, έτσι όπως κατάντησε την Ευρώπη μας, στρέφει τους λαούς στην αντίθετη κατεύθυνση. 

Φυσικά όσοι θεωρούν τον λαϊκισμό ως τον χειρότερο εχθρό της δημοκρατίας και του πολιτισμού βρίσκονται τώρα σε στιγμές μεγάλης έξαρσης. Αλλά δεν ξέρουν ποια είναι η απάντηση στον λαϊκισμό, μια και πολιτική χωρίς μια στοιχειώδη κοινωνική συμφωνία δεν γίνεται σε συνθήκες κοινοβουλευτισμού.  

Ανάλογες αντιφάσεις υπάρχουν και στις αναλύσεις για το αποτέλεσμα των ισπανικών εκλογών. Άλλοι λένε ότι το βρετανικό δημοψήφισμα έστρεψε τους Ισπανούς σε μια συντηρητική επιλογή και ενίσχυσε τη διάθεση για σταθερότητα και αποφυγή των ρίσκων. Άλλοι τα ρίχνουν στον ΣΥΡΙΖΑ που με το παράδειγμά του στην εξουσία τραυμάτισε τους Podemos ενώ δεν λείπουν και εκείνοι που πιστεύουν ότι ο Ιγκλέσιας πλήρωσε τα πολλά-πολλά με τον Μαδούρο. 

Γεγονός πάντως είναι πως η Ευρώπη αλλάζει, όχι όπως το φαντάστηκε ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά προς την ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Πηγαίνει όλο και δεξιότερα. 

Ο δεξιός εθνικισμός, λαϊκισμός και ευρωσκεπτικισμός έφερε το Brexit, η ακροδεξιά καλπάζει σε όλη τη Γηραιά Ήπειρο, ειδικά στη Γαλλία, την Ολλανδία και την Αυστρία το σκοτάδι έχει βαθύνει επικίνδυνα, ενώ στη Γερμανία η «Εναλλακτική» ανεβαίνει διαρκώς. 

Ο Ιταλός καθηγητής Raffaele Simone στο βιβλίο του «Το μειλίχιο τέρας: Γιατί η Δύση δεν πηγαίνει προς τα αριστερά» αναζητά την αιτία στον ιδεολογικό και πολιτιστικό άξονα του δυτικού κόσμου που έχει γείρει προς τα δεξιά, δηλαδή προς έναν ορίζοντα κατανάλωσης και διασκέδασης, προσωπικού εγωισμού και αυξανόμενης σύγχυσης μεταξύ πραγματικότητας και φανταστικής επινόησης –τρία κομβικά γνωρίσματα της παγκοσμιοποιημένης νεωτερικότητας. 

Έχει μεγάλο ενδιαφέρον ο προβληματισμός για τη δεξιά στροφή των δυτικών κοινωνιών και τη σύνδεσή της με την ανθρώπινη φύση και την εξέλιξη του πολιτισμού. Όμως ακόμη και αυτό είναι μια συζήτηση πολυτελείας αφού η στροφή δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, αλλά είναι σε εξέλιξη.