Η μακριά, βαθιά νύχτα της Τουρκίας

Η γέφυρα πάνω από το Βόσπορο ήταν φωτισμένη στα χρώματα της γαλλικής σημαίας για να τιμηθούν οι νεκροί της Νίκαιας που ποδοπατήθηκαν από το τρελό φορτηγό της τζιχαντικής μανίας.

Αλλά η νέα τρομοκρατική επίθεση του ISIS πέρασε σε δεύτερη μοίρα όταν ξεκίνησαν οι συμπλοκές στρατιωτών και αστυνομικών και αργότερα οι προπηλακισμοί πραξικοπηματιών από δυνάμεις και υποστηρικτές του Ερντογάν. 

Δίνουν και παίρνουν τα σενάρια για το τι ακριβώς συνέβη τη νύχτα της 15ης Ιουλίου. Άλλοι μιλούν για πραξικόπημα-οπερέτα, κάποιοι πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίας για στημένο παιχνίδι, δεν λείπουν εκείνοι που αποδέχονται την κυβερνητική θεωρία για υποκίνηση από τον εξόριστο στις ΗΠΑ ιμάμη Φ. Γκιουλέν ούτε όσοι θεωρούν ότι το κεμαλικό κατεστημένο έδωσε την τελευταία μάχη του. 

Γεγονός είναι ότι κέρδισε ο Ερντογάν και έχασε η τουρκική δημοκρατία - όση υπάρχει. 

Ο Τούρκος πρόεδρος χρησιμοποίησε το Facetime για να επικοινωνήσει με το λαό μέσω CNN Turk, εμπιστεύθηκε το twitter, έστειλε μαζικά sms, αξιοποίησε δηλαδή τα μέσα που τόσο σκληρά έχει πολεμήσει, με απαγορεύσεις, καταστολή και τιμωρία της αντίθετης άποψης. Ο εκφραστής του νεοοθωμανικού αυταρχισμού κατέφυγε στα social media και στους πιο μοντέρνους τρόπους επικοινωνίας για να απαντήσει στα τανκς και την ίδια ώρα ζήτησε από τους ιμάμηδες να καλούν τον κόσμο σε αντίσταση και όλο αυτό μαζί έγινε ένας ακόμη καθρέφτης της σκληρής τουρκικής αντίφασης. 

Δεν μπορεί κανείς να πει με ασφάλεια αν αυτοί που βγήκαν στους δρόμους ήταν ψηφοφόροι του ΑΚΡ ή  ευρωπαϊστές της αστικής τάξης που απεχθάνονται το πολιτικό ισλάμ και τον Σουλτάνο του 21ου αιώνα, όμως δεν ανέχονται και τα πραξικοπήματα. 

Μέσα σε λιγότερο από ένα 24ωρο έγιναν 6.000 συλλήψεις δικαστικών και στρατιωτικών σαν να υπήρχαν έτοιμες λίστες. Ακόμη και για επαναφορά της θανατικής ποινής έγινε λόγος, κάτι που μεγάλωσε την έτσι κι αλλιώς έντονη αμηχανία των Δυτικών. 

Είναι αστείο να γίνεται πια λόγος για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ, είναι αφελές να μη θυμάται κανείς ότι το τουρκικό καθεστώς διευκόλυνε το ISIS μέχρι να πιεστεί ασφυκτικά από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία για σκλήρυνση στάσης και δεν ξεχνιούνται όσα έχουν κάνει στους Κούρδους και στους Αριστερούς, τα οποία άρχισαν ήδη να επαναλαμβάνονται μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος, με μεγαλύτερη ένταση, όπως μεταδόθηκε.

Το ευρωπαϊκό παράδοξο είναι ότι εκφράστηκε θερμή στήριξη στη νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση της Τουρκίας, που όμως δεν είναι καθόλου δημοκρατική. Οξύμωρο είναι επίσης ότι ζητήθηκε σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων των πραξικοπηματιών και των συνεργατών τους από ένα καθεστώς που έχει εδώ και καιρό διολισθήσει στον ολοκληρωτισμό. Στο βάθος υπάρχει ο φόβος για ακύρωση κάθε συνεργασίας στο προσφυγικό και για ανάφλεξη στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Οι Ευρωπαίοι τρέμουν  την αποσταθεροποίηση του Ερντογάν που από το 2002 κερδίζει διαρκώς εκλογές, έχει γίνει τρεις φορές πρωθυπουργός και τώρα πρόεδρος, διευρύνοντας συνεχώς τις εξουσίες του που στο εξής θα αναλογούν σε έναν πανίσχυρο μονάρχη, πλήρως απενοχοποιημένο μετά την ήττα των αντιπάλων του που επιχείρησαν να τον ανατρέψουν. 

Υπήρχαν πληροφορίες για την πρωτοβουλία που θα αναλάμβανε ένα κομμάτι του στρατού; Τους ήξεραν και τους άφησαν γνωρίζοντας ότι δεν έχουν τη δύναμη να το κερδίσουν; Αιφνιδιάστηκαν και απλώς μπόρεσαν εκ των υστέρων να αντιδράσουν αποτελεσματικά; 

Λίγες μέρες πριν από την απόπειρα πραξικοπήματος είχε ζητηθεί η έκδοση του Γκιουλέν από τις ΗΠΑ και είχε εξαγγελθεί η νομιμοποίηση τριών εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων που έτσι θα γίνονταν υποστηρικτές του Ερντογάν. Δυο ψηφίδες στο πολύπλοκο παζλ της «τουρκικής δημοκρατίας» που υπάρχει μόνο ως επίφαση ή στο πλαίσιο της σύγκρισης με τις καθαρές δικτατορίες της περιοχής.