Όχι στην υποταγή και στον φόβο

Οι στυγνές δολοφονικές επιθέσεις στις Βρυξέλλες είναι χτύπημα σε όλους τους ευρωπαϊκούς λαούς. Ωστόσο, η εποχή της αθωότητας για τους Ευρωπαίους πολίτες τελείωσε μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι τον Νοέμβριο. Το σοκ στην κοινή γνώμη ήταν πολλαπλό. Άλλωστε η Γαλλία έχει τους περισσότερους μουσουλμάνους στην Ευρώπη, με περίπου 5 εκατομμύρια ή το 7,5% του πληθυσμού. Την αποκάλυψη ότι οι δράστες είχαν γαλλική υπηκοότητα διαδέχτηκε μια συζήτηση για την αποτυχία των πολιτικών ενσωμάτωσης των τελευταίων δεκαετιών. 

Για πολλούς, η ριζοσπαστικοποίηση ενός μέρους του μουσουλμανικού πληθυσμού της Ευρώπης ήταν αναπόφευκτη, με δεδομένο το χάσμα σε δυτικές και φιλελεύθερες αξίες αλλά και στο επίπεδο διαβίωσης που επικρατεί στις ευρωπαϊκές κοινωνίες σε σχέση με τις χώρες καταγωγής τους. Ωστόσο, θα ήταν απλοϊκό να πιστεύουμε πως «περισσότερη» ή «καλύτερη» ενσωμάτωση είναι η λύση, όπως και το να επαναφέρουμε τη θεωρία περί συγκρούσεων πολιτισμών. Αυτή τη στιγμή η πραγματικότητα είναι πως η Ευρώπη βρίσκεται σε πόλεμο με το Ισλαμικό Κράτος, όχι με τους πολίτες της που ασπάζονται το Ισλάμ.

Η Ελλάδα δεν μπορεί ούτε πρέπει να αποφύγει να πάρει θέση ξορκίζοντας το «κακό» που συμβαίνει στους εταίρους μας. Η πάταξη της τρομοκρατίας και των τρομοκρατών είναι ζωτική ανάγκη και προτεραιότητα όλων των ευρωπαϊκών κρατών μηδενός εξαιρουμένου. Είναι γεγονός πως η κυβέρνηση αυτή δεν έχει δώσει την απαιτούμενη βαρύτητα στην εξωτερική πολιτική κι έτσι πολλές φορές ανακαλύπτει μαζί με τον υπόλοιπο πληθυσμό διαπραγματεύσεις και συμφωνίες που την αφορούν. Είναι σε γενικές γραμμές απούσα από τις διεθνείς εξελίξεις και δείχνει να πιστεύει ότι όλα αυτά κάπως δεν μας «αγγίζουν». Όμως δεν χρειάζεται να γίνει κάτι σε ελληνικό έδαφος για να μας αγγίξει, οι επιθέσεις στις Βρυξέλλες είναι χτύπημα κατά όλων. 

Οφείλουμε ως μέλος της Ε.Ε., με σοβαρότητα και αποφασιστικότητα, να κάνουμε τα πάντα για να διαφυλάξουμε –και στην πατρίδα μας– τις αρχές και τις αξίες της Ευρώπης: την ασφάλεια και την ελευθερία. Ίσως η κοινή γνώμη να πιστεύει ότι αφού κλείνουν τα σύνορα δεν υπάρχει αλληλεγγύη από τους εταίρους μας στο θέμα του προσφυγικού, αλλά αμελεί τη βοήθεια και στήριξη που μας παρέχεται από την Ε.Ε. για την αντιμετώπισή του. Άλλωστε η μόνη συνολική λύση για το προσφυγικό και μεταναστευτικό ζήτημα που ταλανίζει τη χώρα μας είναι μέσω της συμφωνίας της Ε.Ε. με την Τουρκία. Αυτή η συμφωνία έχει πρωτίστως να αντιμετωπίσει την αμφίσημη στάση της Τουρκίας, αλλά τώρα και το ενδεχόμενο να αλλάξει στάση και φιλοσοφία η Ευρώπη ως προς την αντιμετώπιση του προσφυγικού και μεταναστευτικού ζητήματος.

Είναι, λοιπόν, σημαντικό να επανεξεταστεί συνολικά το ζήτημα της ασφάλειας που αναδεικνύεται από τις επιθέσεις στις Βρυξέλλες, τέσσερις μήνες μετά το Παρίσι, και είναι ένα ζήτημα στο οποίο η Ελλάδα έχει άμεση εμπλοκή ως κράτος-μέλος της Ε.Ε. Τα χτυπήματα σοκάρουν και προκαλούν προβληματισμό για τη δυνατότητα της Ευρώπης να ισορροπήσει ανάμεσα στην αυξημένη ανάγκη για ασφάλεια και τη διαφύλαξη των ευρωπαϊκών ιδεών και αξιών. Καμία χώρα μόνη της δεν μπορεί να διασφαλίσει την επάρκεια της αστυνόμευσής της όσο συνεχίζεται ο πόλεμος με το Ισλαμικό Κράτος. Είναι κρίσιμο για τις αρχές και τους θρησκευτικούς ηγέτες στην Ευρώπη να αντιμετωπίσουν τη βία στο όνομα της θρησκείας χωρίς να στοχοποιούνται οι μειονότητες ή να κατηγορούνται οι ίδιοι για ισλαμοφοβία. Η Ελλάδα, λόγω γεωγραφικής θέσης αλλά και ειδικών συνθηκών με το προσφυγικό ζήτημα, οφείλει να συμμετάσχει ως ισότιμο μέλος στην απάντηση της Ευρώπης. Καθώς η κυβέρνηση Τσίπρα έχει δείξει έως τώρα ότι δεν έχει σε προτεραιότητα τα θέματα δημόσιας ασφάλειας, είναι η ώρα για αλλαγή τακτικής. Δεν μπορεί να παραμένει θεατής τέτοιες κρίσιμες ώρες.

Μόνο η ασφάλεια θα πατάξει και τις ακροδεξιές φωνές στην Ευρώπη που θα σπεύσουν να εκμεταλλευτούν την αγωνία και ανασφάλεια των πολιτών. Στη Βρετανία είδαμε ήδη τον ηγέτη του UKIP Νάιτζελ Φάρατζ να εκμεταλλεύεται τις επιθέσεις, λέγοντας πως οι Βρυξέλλες είναι η «πρωτεύουσα των τζιχαντιστών». Συμπλήρωσε επίσης πως οι κανονισμοί της Ε.Ε. σχετικά με τα σύνορα οδηγούν σε «ελεύθερη μετακίνηση τρομοκρατών, εγκληματικών οργανώσεων και καλάσνικοφ», κομμάτι της ρητορικής του για το Brexit. Είναι κρίσιμο οι όποιες επικριτικές απόψεις για τη Συνθήκη του Σένγκεν να κρατηθούν ξεχωριστές από αυτές για την τρομοκρατία. Εξάλλου και οι δράστες των επιθέσεων στο Λονδίνο το 2005 ήταν Βρετανοί και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι μέρος της ζώνης Σένγκεν. Αν δεν ανατρέψουμε με επιχειρήματα την ιδέα πως ανοιχτά σύνορα στην Ευρώπη ισούνται με τρομοκρατία, τότε χάνεται μια μάχη αξιών και ιδεολογίας. Όπως το έθεσε και η ευρωβουλευτής Μαρία Σπυράκη, «κλειστά σύνορα απέναντι στην τρομοκρατία, όχι ανάμεσα στους λαούς της Ευρώπης».

Για να κερδηθεί αυτός ο πόλεμος χρειαζόμαστε κοινές ευρωπαϊκές αποφάσεις και δράσεις για να πατάξουμε την τρομοκρατία. Η Ελλάδα πρέπει να είναι στην καρδιά αυτών των αναγκαίων πολιτικών, οι συνέπειες των οποίων θα επηρεάσουν την Ε.Ε. για πολλά χρόνια. Αυτό είναι και το διακύβευμά μας: να αναβαθμίσουμε την ασφάλεια στο εσωτερικό της Ευρώπης και να διατηρήσουμε την ελεύθερη διακίνηση και το επίτευγμα του χώρου Σένγκεν. Με αυτή τη βάση, οι Ευρωπαίοι οφείλουμε να παραμείνουμε ενωμένοι αυτές τις κρίσιμες για την ήπειρό μας ώρες. Με την πίστη πως, όπως είπε ο Βέλγος πρωθυπουργός Σαρλ Μισέλ την Τετάρτη, «το πεπρωμένο της Ευρώπης είναι ειρήνη και ασφάλεια».