Πυρ στον κεντρικό τραπεζίτη! - Free Sunday
Πυρ στον κεντρικό τραπεζίτη!

Πυρ στον κεντρικό τραπεζίτη!

Πώς αντιμετωπίζεις τον κίνδυνο εγκλωβισμού στο σπιράλ αποπληθωρισμού σε μια παρατεταμένη ύφεση και μαζική ανεργία που παραπέμπει στη χαμένη δεκαετία μετά το 1990 στην Ιαπωνία;
Η απάντηση είναι απλή: με πρόσθετη ρευστότητα και πολιτικές αύξησης της ζήτησης, επιλογές ασύμβατες με τη μόνιμη δημοσιονομική λιτότητα που έχει επιβάλει το Σύμφωνο Σταθερότητας με το πλαφόν του 3% για τα δημοσιονομικά ελλείμματα.

Ο Ντράγκι υπό πίεση
Έναν και πλέον χρόνο μετά την έναρξη υλοποίησης της ποσοτικής χαλάρωσης από την ΕΚΤ διαπιστώνεται ότι ο κίνδυνος του σπιράλ αποπληθωρισμού είναι υπαρκτός. Έτσι, ο Ντράγκι στην τελευταία συνεδρίαση του Δ.Σ. της ΕΚΤ εξαγγέλλει και νέο πακέτο μέτρων, με κυριότερο τα αρνητικά επιτόκια, ένα σαφές μήνυμα προς τον τραπεζικό τομέα ότι η χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας είναι μονόδρομος για την κερδοφορία τους.

Ο Σόιμπλε στην επίθεση
Στο σημείο αυτό καταγράφεται η σκληρή επίθεση του Σόιμπλε στον Ντράγκι, με τον υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας να φέρεται να έχει πει στον κεντρικό τραπεζίτη της Ευρωζώνης ότι με τα αρνητικά επιτόκια όχι μόνο τιμωρεί τους μικροκαταθέτες και υποθηκεύει την επιβίωση των ασφαλιστικών εταιρειών αλλά φέρει και την ευθύνη για τη διόγκωση των ποσοστών της ευρωσκεπτικιστικής λαϊκιστικής ακροδεξιάς παράταξης Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) στις πρόσφατες τοπικές εκλογές σε τρία ομόσπονδα κρατίδια.
Και βέβαια ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας δεν πρόκειται να περιοριστεί σε μια κατ’ ιδίαν επισήμανση, καθώς, σύμφωνα με την έγκυρη ιστοσελίδα Eurointelligence, είναι αποφασισμένος να αναζητήσει συμμαχίες σε παγκόσμιο επίπεδο –στο συμβούλιο υπουργών Οικονομικών της G-20–, που θα πιέζουν την ΕΚΤ και τον Ντράγκι, αλλά και συνολικά τις κεντρικές τράπεζες, για αύξηση των επιτοκίων.
Προς το παρόν αυτό που κατάφερε ο Σόιμπλε είναι ένα κύμα συμπαράστασης-κάλυψης του Ντράγκι, από το ΔΝΤ και τον υπουργό Οικονομικών της Γαλλίας Μ. Σαπέν μέχρι έγκυρα όργανα του διεθνούς Τύπου, όπως οι «Financial Times».
Έτσι, μια παρέμβαση που σχεδιάστηκε ως κλιμάκωση-αποκορύφωση της δυσαρέσκειας του γερμανικού μπλοκ προς το Δ.Σ. της ΕΚΤ, που από τον Δεκέμβριο δήλωνε προς κάθε κατεύθυνση ότι ο Ντράγκι έχει προχωρήσει την ποσοτική χαλάρωση πέρα από τα επιτρεπτά όρια, καθώς έτσι διευκολύνει όλους όσοι φοβούνται το πολιτικό κόστος των μεταρρυθμίσεων και των διαρθρωτικών αλλαγών, χρειάστηκε να διασκευαστεί, πριν δημιουργηθεί στις αγορές πρόβλημα αξιοπιστίας σχετικά με την ανεξαρτησία της ΕΚΤ.

Έτσι άρχισαν όλα
Να θυμίσουμε ότι στη διάρκεια της δεκαετίας του ’90 ο Σόιμπλε ήταν ένας από αυτούς που συνέβαλαν αποφασιστικά ώστε ο επικεφαλής της μέλλουσας τότε να δημιουργηθεί ΕΚΤ να είναι παντοδύναμος και ανεξάρτητος, ώστε να μην μπορεί να επηρεαστεί ή να καμφθεί από πολιτικές πιέσεις και παρεμβάσεις. Μια αναγωγή δηλαδή των αρμοδιοτήτων του επικεφαλής της Μπούντεσμπανκ σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Στην αρχή, όταν επελέγη ως διάδοχος του Τρισέ, μετά την παραίτηση του τότε επικεφαλής της Μπούντεσμπανκ Βέμπερ, ο Ντράγκι έχαιρε της πλήρους εμπιστοσύνης του Βερολίνου, ήταν ο Γερμανός με ιταλικό κοστούμι, όπως τον περιέγραφαν τα γερμανικά ΜΜΕ.
Μπορεί την Πέμπτη 26 Ιουλίου 2012 ο Ντράγκι να αιφνιδίασε τους πάντες από το βήμα συνεδρίου στο Λονδίνο με τη μαγική φράση «θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται» (whatever it takes) για τη σταθεροποίηση της Ευρωζώνης, αλλά δεν δυσαρέστησε το Βερολίνο, με ανοιχτό το ερώτημα αν είχε υπάρξει παρασκηνιακή συναίνεση των Μέρκελ-Σόιμπλε.
Το μήνυμα Ντράγκι ότι η ΕΚΤ θα χρησιμοποιήσει κάθε διαθέσιμο εργαλείο και όπλο σήμανε και το τέλος των επιθέσεων των αγορών στους αδύναμους κρίκους της Ευρωζώνης. Ακόμη καλύτερα για τους Μέρκελ-Σόιμπλε, η σταθερότητα που τους εξασφάλιζε ο τολμηρός κεντρικός τραπεζίτης για δυόμισι χρόνια –μέχρι την υλοποίηση της ποσοτικής χαλάρωσης τον Ιανουάριο του 2015– απάλλαξε τη Γερμανία από τις πιέσεις του Νότου και της Γαλλίας για περισσότερες μη αντιστρέψιμες δεσμεύσεις και της επέτρεψε να σβήσει την υπογραφή της σε δύο σημαντικές παραχωρήσεις που είχε κάνει στη σύνοδο κορυφής του Ιουνίου του 2012 υπό την πίεση των Μόντι-Ραχόι: την απευθείας χρηματοδότηση των τραπεζών, ώστε να σπάσει ο φαύλος κύκλος δημόσιου και τραπεζικού χρέους, και την τραπεζική ένωση ευρείας εμβέλειας.
Αυτή η ρητή ή σιωπηρή συνενοχή Γερμανίας-Ντράγκι τερματίστηκε τον Δεκέμβριο του 2014, όταν ο κεντρικός τραπεζίτης δεσμεύτηκε ότι τον Ιανουάριο θα εξαγγείλει την ποσοτική χαλάρωση, με το Βερολίνο να δίνει σκληρή μάχη για να πετύχει την αποφυγή αμοιβαιοποίησης του κινδύνου, καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό των κρατικών ομολόγων δεν θα το αγόραζε η ΕΚΤ αλλά οι κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος.
Από τη συνενοχή στην ανοχή, με τις δύο πλευρές, το Βερολίνο και τον Ντράγκι, να γνωρίζουν και να μη δημοσιοποιούν, για διαφορετικούς λόγους, το αυτονόητο, ότι η δυναμική της ποσοτικής χαλάρωσης σταματά μόνο με την επίτευξη του στόχου, στη συγκεκριμένη περίπτωση την απομάκρυνση του κινδύνου εμπλοκής της Ευρωζώνης σε σπιράλ αποπληθωρισμού.
Έτσι, την Τετάρτη 13 Απριλίου ο Γερμανός κεντρικός τραπεζίτης Γενς Βάιντμαν, που τον Δεκέμβριο μαζί με τον Λουξεμβούργιο ομόλογό του Ιβ Μερς είχαν ρίξει προειδοποιητική βολή στον επικεφαλής της ΕΚΤ, αναγκάστηκε να πάρει το μέρος του Ντράγκι, τόσο σε θεσμικό επίπεδο, επισημαίνοντας ότι δρα στο πλαίσιο του καταστατικού, όσο και επί της ουσίας, με το επιχείρημα ότι η επεκτατική πολιτική, με δεδομένη τη σημερινή συγκυρία στην Ευρωζώνη, είναι μονόδρομος.
Η προσπάθεια να μην υπάρξει συνέχεια και παρενέργειες κυρίως στην ετήσια σύνοδο ΔΝΤ - Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσινγκτον ολοκληρώθηκε την Πέμπτη με κατευναστικές δηλώσεις της Μέρκελ.
Οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης, τόνισε, πρέπει να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για επιστροφή στην ανάπτυξη, υπονοώντας ότι αν οι πολιτικοί κάνουν το καθήκον τους, ο Ντράγκι δεν θα χρειάζεται ούτε τα αρνητικά επιτόκια ούτε περαιτέρω διεύρυνση και εμβάθυνση της ποσοτικής χαλάρωσης.

Αντιανάπτυξη
Όλοι διαπιστώνουν το θέατρο του παραλόγου σε γερμανική σκηνοθεσία και κανείς δεν τολμά να το πει δυνατά: Οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης δεν μπορούν να ακολουθήσουν πολιτικές ανάπτυξης λόγω του δημοσιονομικού ζουρλομανδύα του Συμφώνου Σταθερότητας που ποινικοποιεί τα ελλείμματα άνω του 3%, με την Κομισιόν στον ρόλο του επόπτη και τον Σόιμπλε να απαξιώνει τους Ντομπρόφσκις-Μοσκοβισί ως χαλαρούς!
Για τον παραπάνω λόγο ο Ντράγκι είναι αναγκασμένος να διευρύνει τον όγκο της ποσοτικής χαλάρωσης, να επιβάλει αρνητικά επιτόκια και ακόμη να φτάνει στο σημείο να αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο υιοθέτησης των πιο ανορθόδοξων μέσων αύξησης του πληθωρισμού, του τύπου «λεφτά από το ελικόπτερο».

Χωρίς σχέδιο Β
Είναι φανερό ότι επί της ουσίας δεν έχουν γίνει σημαντικά βήματα από την εποχή της έναρξης της κρίσης της Ευρωζώνης, την άνοιξη του 2010, με τη διάσωση της Αθήνας. Η Γερμανία δεν θέλει και δεν μπορεί να επιλέξει μια ξεκάθαρη στάση αμοιβαιοποίησης των κινδύνων και των επισφαλειών της Ευρωζώνης συνολικά, μια μονόδρομη επιλογή, γιατί δεν έχει σχέδιο Β, ούτε σε παγκόσμιο, ούτε σε εθνικό, ούτε σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Κάνει βήματα στο παρά πέντε, όταν η αμφισημία και το μετέωρο βήμα της έχουν επιδεινώσει την κρίση, η οποία σε μεγάλο βαθμό είναι πολύ λιγότερο κρίση προσαρμογής του Νότου και της Γαλλίας, αλλά κυρίως το γερμανικό πρόβλημα, το οποίο έδινε την ψευδαίσθηση ότι λύθηκε με την ενοποίηση του 1990 και την επιτάχυνση της εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης που συμφώνησαν οι Μιτεράν-Ντελόρ με τον Κολ.