Τα προειδοποιητικά σημάδια και τα συμπτώματα του αυτισμού σε κάθε ηλικία

Ανήκει στις Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) και εμφανίζεται σε όλες τις φυλετικές, εθνικές και κοινωνικές ομάδες. Είναι σημαντικό να σημειωθεί είναι ότι τέσσερα στα πέντε παιδιά με αυτισμό είναι αγόρια.

Δεν μπορούμε να πούμε με ακρίβεια από τι προκαλείται. Οι ερευνητές, ωστόσο, εστιάζουν το ενδιαφέρον τους για την εύρεση της αιτίας σε τρεις βασικές κατηγορίες: σε γενετικούς, περιβαλλοντικούς και ανοσολογικούς παράγοντες.

Ο αυτισμός διαγιγνώσκεται συγκρίνοντας τις συμπεριφορές του ατόμου με τα συμπτώματα που περιγράφονται σε καταλόγους επίσημων διαγνωστικών κριτηρίων, όπως είναι το DSM-V (εγχειρίδιο διαγνωστικών κριτηρίων της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας) και το ICD-10 6 (εγχειρίδιο διαγνωστικών κριτηρίων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας). Και τα δύο διαγνωστικά συστήματα ορίζουν την ίδια τριάδα διαγνωστικών συμπτωμάτων για τα άτομα που βρίσκονται στο Φάσμα του Αυτισμού: α) δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση, β) δυσκολίες στην επικοινωνία, γ) στερεοτυπικές, επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, δραστηριότητες και ενδιαφέροντα.

Ο αυτισμός μπορεί να διαγνωστεί με αξιοπιστία από την ηλικία των 3 ετών. Με βάση όμως τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα, οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα σημάδια του αυτισμού μπορούν να εντοπιστούν και σε μωρά κάτω των 4 μηνών.

Στη συνέχεια παρουσιάζονται ορισμένα προειδοποιητικά σημάδια του αυτισμού στην πρώιμη παιδική ηλικία, καθώς και τα συμπτώματα σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας.

• Δεν ανταποκρίνεται σε δυνατούς θορύβους.
• Δεν ακολουθεί αντικείμενα που κινούνται.
• Δεν πιάνει και δεν κρατά αντικείμενα.
• Δεν χαμογελά.
• Δεν παράγει ήχους.
• Δεν εστιάζει και δεν δίνει προσοχή σε νέα πρόσωπα.
• Δεν κοιτά τη μητέρα κατά τη διάρκεια του θηλασμού.

• Δεν προσπαθεί να εξερευνήσει το περιβάλλον του.
• Δεν λέει απλές λέξεις (μαμά κ.λπ.).
• Δεν εστιάζει σε αντικείμενα ή φωτογραφίες.
• Δεν μπορεί να σταθεί όταν υποστηρίζεται.
• Δεν ανταποκρίνεται στο όνομά του.
• Δεν σηκώνει τα χέρια του προς τους γονείς του για να το πάρουν αγκαλιά.
• Δεν δείχνει ή δεν χαιρετάει ή δεν χρησιμοποιεί άλλες χειρονομίες για να επικοινωνεί.
• Δεν ανταποκρίνεται σε χάδια ή/και δεν τα προκαλεί.

• Δυσκολεύεται να περπατήσει.
• Δεν μιλάει ακόμα ή χρησιμοποιεί περιορισμένο λεξιλόγιο (λιγότερες από 15 λέξεις).
• Δεν χρησιμοποιεί φράσεις με δύο λέξεις.
• Φαίνεται να μην κατανοεί τη λειτουργία και τη χρησιμότητα των κοινών αντικειμένων οικιακής χρήσης, όπως πιρούνι, κουτάλι κ.λπ.
• Δεν μιμείται κινήσεις ή λέξεις-εκφράσεις.
• Δεν μπορεί να ακολουθήσει απλές οδηγίες.
• Δεν παίζει με άλλα παιδιά.
• Μοιάζει ανιδιοτελής.
• Δεν ζητάει βοήθεια για κάτι που δεν μπορεί να κάνει μόνο του.

• Δεν ξέρει πώς να επικοινωνήσει, να κάνει φίλους ή να παίξει με άλλα άτομα.
• Δεν παίζει παιχνίδια με φανταστικό σενάριο ή δεν αναπτύσσει το συμβολικό παιχνίδι.
• Έχει δυσκολίες ενσυναίσθησης και κατανόησης των συναισθημάτων.
• Δεν μοιράζεται τα ενδιαφέροντά του.
• Προτιμά να μην το αγγίζουν/αγκαλιάζουν.
• Φαίνεται να αγνοεί τα άτομα ή το τι συμβαίνει γύρω του.
• Αναφέρεται στον εαυτό του σε τρίτο πρόσωπο.
• Απαντά στην ερώτηση με το να την επαναλαμβάνει.
• Δυσκολεύεται να αντιληφθεί τη μεταφορική σημασία του λόγου.
• Ηχολαλεί.
• Δυσκολεύεται να επικοινωνήσει τα «θέλω» του και τις ανάγκες του.
• Αποφεύγει την άμεση επαφή με τα μάτια.
• Νέα ερεθίσματα (ήχοι, υφές κ.λπ.) του προκαλούν ασυνήθιστη αντίδραση.
• Ακολουθεί μια αυστηρή ρουτίνα.
• Ασχολείται υπερβολικά με ένα θέμα ενδιαφέροντος.
• Έχει περιορισμένη και άκαμπτη συμπεριφορά.
• Επιδεικνύει ασυνήθιστη σύνδεση ή εξάρτηση από κάποια αντικείμενα.
• Τακτοποιεί τα αντικείμενα με έναν συγκεκριμένο τρόπο.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως τα παραπάνω σημάδια-συμπτώματα δεν αποτελούν διαγνωστικό εργαλείο για τον αυτισμό. Σε περίπτωση που το παιδί παρουσιάζει την πλειονότητα αυτών των ενδείξεων, καλό θα είναι οι γονείς να απευθυνθούν σε έναν ειδικό, ο οποίος μπορεί να κάνει μια έγκυρη διάγνωση και να τους καθοδηγήσει.