Χωρίς κατηγορία - Free Sunday - Results from #14

Θ. Διαμαντόπουλος: «Ο Μητσοτάκης είχε ιστορικά υποτιμηθεί, υπό την έννοια ότι δεν αναδείχθηκαν τα καλά του»

Κατ’ αρχάς θα ήθελα ένα σχόλιό σας για τον θάνατο του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Ο Μητσοτάκης προφανώς δεν υπήρξε πολιτικά άγιος και θα ήταν υπερβολή μια μεταθανάτια εξιδανίκευση. Ήταν παραδοσιακός πολιτικός, με τα ρουσφέτια του και τους τοπικούς μηχανισμούς του. Αλλά νομίζω ότι και μόνο η ένταση και η έκταση των χυδαίων επιθέσεων που του έγιναν, κορύφωση των οποίων ήταν η χαλκευμένη φωτογραφία με τους ναζί, δείχνουν ότι ήταν ένα μεγάλο πολιτικό μέγεθος. Και επειδή στην Ελλάδα λέμε μόνο τα στραβά, νομίζω ότι ο Μητσοτάκης είχε ιστορικά υποτιμηθεί, υπό την έννοια ότι δεν αναδείχθηκαν τα καλά του. Δεν θα πω πολλά, παρά μόνο τούτο: όταν και ο Ανδρέας Παπανδρέου και οι περισσότεροι πολιτικοί, βλέποντας ότι χάνουν τις εκλογές, ψήφιζαν την απλή αναλογική, όπως και ο Τσίπρας σήμερα, ο Μητσοτάκης είχε το θάρρος, το 1993, να σεβαστεί τους κανόνες του παιχνιδιού και με όρους μπέσας και πολιτικής δεοντολογίας, αλλά και με όρους κυβερνησιμότητας του τόπου. Αν το 1993, με το κλίμα των σχέσεων που υπήρχαν τότε, ψηφιζόταν η απλή αναλογική, η ακυβερνησία και η διάλυση του συστήματος θα ήταν δεδομένες και θα είχαμε γίνει «Αλβανία» νωρίτερα απ’ ό,τι το καταφέραμε στη συνέχεια. Αν περιγράφατε την πολιτική παρακαταθήκη του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, τι θα λέγατε συνοπτικά; Αντικρατισμός, πολιτικός και οικονομικός φιλελευθερισμός, σεβασμός της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και του κοινοβουλευτικού ήθους και από κει και πέρα, βέβαια, οι αναπόφευκτοι συμβιβασμοί που γίνονται στο παιχνίδι της δημοκρατίας. Μιλώντας περί δημοκρατίας, θα ήθελα το σχόλιό σας για την τρομοκρατική επίθεση εις βάρος του πρώην πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου. Η παθολογία της τρομοκρατίας είναι καθολικό φαινόμενο. Αυτό που σοκάρει είναι οι απολογητές της τρομοκρατίας, είναι το βάθος του μίσους. Το μίσος έχει, πλέον, αυτονομηθεί από κάθε ορθολογισμό, από κάθε οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό ή πολιτιστικό υπόστρωμα, και έχει γίνει η κινητήρια δύναμη ενός τμήματος της ελληνικής κοινωνίας. Και αυτό είναι ό,τι πιο νοσηρό, ό,τι πιο απεχθές, ό,τι πιο φρικαλέο έχει παραγάγει ο δημόσιος βίος εδώ και πολλές δεκαετίες. Ακόμη και την εποχή του Ελευθερίου Βενιζέλου το μίσος ήταν στραμμένο εναντίον ενός ανθρώπου ο οποίος, εν πάση περιπτώσει, ειδικά την περίοδο 1917-1920, είχε ασκήσει, αν όχι τυραννική, τουλάχιστον έντονα διωκτική πολιτική έναντι των αντιπάλων του. Εδώ έχουμε μίσος προς έναν πολιτικό προσανατολισμό, προς αξίες, προς το υπόστρωμα της πλουραλιστικής δημοκρατίας, κι αυτό είναι το φρικαλέο και το σοκαριστικό. Θεωρείτε ότι υπάρχει «γιατρειά» για την κατάσταση που περιγράφετε; Φοβάμαι ότι τα νοσηρά φαινόμενα που παρατηρούμε είναι η επίστεψη μιας πολιτικής λογικής που κυριάρχησε στον Μεσοπόλεμο και είναι η ισοπέδωση, η αναξιοκρατία, η άνευ μόχθου εξέλιξη. Και όλα αυτά τα στοιχεία δημιούργησαν πικρίες σε όλους όσοι δεν βρήκαν την ατομική και κοινωνική πρόοδο που προσδοκούσαν, χωρίς βεβαίως να έχουν καταβάλει τον αντίστοιχο μόχθο, και σε τελική ανάλυση αυτή η ρητορική αμετροέπεια είναι η έκφραση των ανθρώπων που έμαθαν να θεωρούν ότι δικαιούνται πράγματα που, βάσει της προσπάθειάς τους, δεν δικαιούνται. Είναι πολύ δύσκολο, λοιπόν, να εκριζωθεί. Είναι, θα μπορούσαμε να πούμε, η άλλη εκδοχή της καταγγελίας της αξιοκρατίας και της αξιοκρατικής ιεραρχίας μιας κοινωνίας. Δεν βλέπω φως. Χρειάζεται πολύ μεγάλη προσπάθεια στην παιδεία, η οποία δεν έχει καν αρχίσει και χρειάζεται δεκαετίες για να αποδώσει. Μιλώντας για τις αντιθέσεις μέσα στην κοινωνία, ακόμα και στην ακραία μορφή τους, αυτή της τρομοκρατίας, θα ήθελα να μας πείτε δυο λόγια για το φιλόδοξο έργο σας σχετικά με τους διχασμούς στην Ελλάδα κατά τον τελευταίο αιώνα. Πού βρίσκεται; Το έργο μου αφορά κυρίως τις πολιτικές διαιρέσεις, κάτι που συνδέεται με τα φαινόμενα που αναφέραμε πιο πάνω. Από το 1910 και εντεύθεν ο δημόσιος βίος της Ελλάδας χαρακτηρίζεται από ακρότατα πάθη, συχνά αυτονομημένα από το ορθολογικό, κοινωνικό ή ιδεολογικό τους υπόστρωμα, που σφράγισαν τη δημόσια ζωή και κάποιες φορές οδήγησαν και σε εκτροπές. Ο πρώτος τόμος, που αφορά τον Εθνικό Διχασμό, και ο δεύτερος, που αφορά τη δεκαετία του 1920 με τα άπειρα πραξικοπήματα και την –αμφισβητούμενη– αβασίλευτο δημοκρατία, ήδη είναι στα βιβλιοπωλεία. Την επόμενη εβδομάδα κυκλοφορεί ο τρίτος τόμος, της κατάρρευσης της δημοκρατίας του Μεσοπολέμου και της δικτατορίας του Μεταξά, και μετά το καλοκαίρι θα ακολουθήσουν οι τόμοι που αφορούν τον Εμφύλιο της δεκαετίας του ’40, την προσπάθεια ανασυγκρότησης της δεκαετίας του ’50 και τον Ανένδοτο και την Αποστασία της δεκαετίας του ’60. Όλα αυτά όμως μέσα από την προσπάθεια ανάλυσης του κοινωνικού, ιδεολογικού, πολιτιστικού, οικονομικού, ακόμα και ψυχολογικού υποστρώματος των βαθύτατων διαιρέσεων που πάντα σφράγισαν τον δημόσιο βίο της χώρας. Οργανώνοντας την ύλη για τη σειρά των βιβλίων αυτών, υπάρχει κάποιο κεντρικό συμπέρασμα το οποίο έχετε εξαγάγει; Υπάρχει μια σειρά από συμπεράσματα. Πρώτον, ότι συνεχώς αναπαράγεται, με διάφορες εκφάνσεις, η σύγκρουση δυτικόφιλων, ανοιχτών στον κόσμο δυνάμεων και εσωστρεφών. Υπό μία έννοια, αυτό είναι το υπόστρωμα του Εθνικού Διχασμού της δεκαετίας του 1910, αυτό είναι το νόημα της πολιτικής του Μαρκεζίνη τη δεκαετία του 1950 με τη σταθεροποίηση της δραχμής και την προσπάθεια προσέλκυσης ξένων κεφαλαίων, αυτό είναι το νόημα του ανοίγματος του Κωνσταντίνου Καραμανλή μετά τη Μεταπολίτευση. Η μία διαίρεση, λοιπόν, που οι ρίζες της φτάνουν στο Βυζάντιο, είναι μεταξύ δυτικόφιλων και αντιδυτικών Ελλήνων και με αφορμή τον θάνατο του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη επιτρέψτε μου να τον εντάξω στους κατεξοχήν ανθρώπους των ανοιχτών οριζόντων. Το δεύτερο υπόστρωμα είναι η πάγια και αναπαραγόμενη σύγκρουση ανάμεσα στη ρητορεία των κυβερνώντων και στη ρητορεία των αντιπολιτευόμενων. Είναι εκπληκτική, είναι ασύλληπτη –δεν συμβαίνει σε καμία άλλη χώρα σε τέτοιον βαθμό– η ευκολία με την οποία οι εκάστοτε κυβερνώντες υιοθετούν τη ρητορεία που είχαν οι αντίπαλοί τους όταν εκείνοι ήταν κυβέρνηση και πώς οι εκάστοτε αντιπολιτευόμενοι, αγνοώντας όλα αυτά που έλεγαν και την κουλτούρα ευθύνης του δημιουργεί η διαχείριση των δημοσίων πραγμάτων, προσχωρούν στη ρητορική αμετροέπεια του αντιπολιτευτικού λόγου. Επίσης, σε διάφορες περιόδους των 110 χρόνων που φιλοδοξώ να μελετήσω βλέπουμε την εντονότατη αντιπαράθεση του στρατιωτικού παράγοντα και του πολιτικού συστήματος, με τον πρώτο κάποιες φορές να αυτονομείται και κάποιες άλλες να προσπαθεί να επιβάλει στο πολιτικό σύστημα τη βούλησή του.

Δύσκολη η αναζήτηση νέου ρόλου για τη Γερμανία στην Ε.Ε.

Η καγκελάριος Μέρκελ προειδοποίησε τους Γερμανούς και όλους τους Ευρωπαίους ότι οι σχέσεις με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα είναι στο μέλλον τόσο στενές και πως η Γερμανία και η Ε.Ε. πρέπει να στηριχτούν περισσότερο στις δυνάμεις τους, χαράσσοντας μια νέα ευρωπαϊκή στρατηγική. Οι διαπιστώσεις της κ. Μέρκελ είναι απόλυτα σωστές και το γεγονός ότι τις κάνει ενώ η Γερμανία βρίσκεται ήδη σε προεκλογική περίοδο οδηγεί στο συμπέρασμα ότι είναι έτοιμη να αναλάβει πρόσθετες ευρωπαϊκές ευθύνες. Το ερώτημα είναι γιατί μεγάλα τμήματα της γερμανικής κοινής γνώμης έχουν διαμορφωθεί σε αντίθετη κατεύθυνση σε ζητήματα μεγάλης σημασίας. Η κ. Μέρκελ και ο βασικός πολιτικός της αντίπαλος, ο ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος κ. Σουλτς, στηρίζουν την αναβάθμιση του ρόλου της Γερμανίας στο πλαίσιο της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ενοποίησης, αλλά είναι και αυτοί υποχρεωμένοι να διαχειριστούν το λεγόμενο πολιτικό κόστος. Περιορισμένες δυνατότητες Η Γερμανία μας εντυπωσιάζει με τις οικονομικές της επιδόσεις και το ειδικό βάρος της στις εξελίξεις στην Ευρωζώνη. Εάν όμως τη συγκρίνουμε με τις ΗΠΑ και την Κίνα, θα διαπιστώσουμε ότι έχει σχετικά περιορισμένες δυνατότητες. Μπορεί να θριαμβεύει σε ορισμένους τομείς, όπως είναι η βιομηχανία και το εξαγωγικό εμπόριο, σε άλλους όμως το ειδικό βάρος της είναι εντυπωσιακά περιορισμένο.  Χαρακτηριστική η περίπτωση του χρηματοπιστωτικού της συστήματος, στο οποίο αναλογεί ένα μικρό ποσοστό του ΑΕΠ –σε σύγκριση, για παράδειγμα, με το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου το City δεσπόζει στην οικονομία– και δεν μπορεί να αναδείξει παγκόσμιους πρωταθλητές. Η μόνη γερμανική τράπεζα που επιχείρησε να αποκτήσει παγκόσμιο ρόλο είναι η Deutsche Bank, η οποία αποδεικνύεται αρκετά προβληματική και έχει μετατραπεί σε σταθερό χρηματοδότη του αμερικανικού Δημοσίου εξαιτίας των αστρονομικών προστίμων που της επιβάλλουν οι αρμόδιες αμερικανικές αρχές για παράνομες ή παράτυπες δραστηριότητες. Επομένως η Γερμανία δεν είναι ούτε μπορεί να γίνει ο οικονομικός γίγαντας που θα συγκριθεί με τις ΗΠΑ ή την Κίνα. Η συγκριτική της αδυναμία ίσως αποδειχθεί καλή για τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, εφόσον οι Γερμανοί γνωρίζουν τα όρια των δυνατοτήτων τους και οι πολιτικοί τους, που έχουν ευρύτερη αντίληψη των πραγμάτων, καταλαβαίνουν ότι μόνο μέσα από την ευρωπαϊκή ενοποίηση μπορεί να παίξει η Γερμανία έναν ευρύτερο ρόλο και να υποστηρίξει τα καλώς εννοούμενα συμφέροντά της. Γι’ αυτό η καγκελάριος Μέρκελ υποδέχτηκε με πολύ θετικό τρόπο την εκλογή του ανεξάρτητου φιλελεύθερου κ. Μακρόν στην προεδρία της Γαλλίας. Πρόκειται για έναν ηγέτη ο οποίος τάσσεται δυναμικά υπέρ των αναγκαίων οικονομικών μεταρρυθμίσεων και της αποτελεσματικότερης και αυστηρότερης δημοσιονομικής διαχείρισης στη Γαλλία, ώστε να μπορέσει η χώρα του να σταθεί περίπου στο ύψος της Γερμανίας και να δραστηριοποιηθεί εκ νέου ο γερμανογαλλικός άξονας σε όφελος της Ε.Ε. των «27». Η επικράτηση του κ. Μακρόν στη Γαλλία ήταν λυτρωτική για την κ. Μέρκελ και τον κ. Σουλτς. Πρώτον, απέφυγαν μία αναγκαστική ευρωπαϊκή συγκατοίκηση με την κ. Λεπέν του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου, η οποία θα οδηγούσε σε κωμικοτραγικές καταστάσεις και στη συνέχεια στη διάλυση της Ε.Ε. Δεύτερον, απέκτησαν έναν πολύτιμο σύμμαχο σε ό,τι αφορά τον εκσυγχρονισμό των ευρωπαϊκών οικονομιών και την επανεκκίνηση της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν τελικά ο κ. Μακρόν θα μπορέσει να ξεπεράσει τους περιορισμούς του γαλλικού πολιτικού, συνδικαλιστικού συστήματος ή θα πέσει κι αυτός θύμα των γαλλικών ιδιαιτεροτήτων.  Οι αμυντικές δαπάνες Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ κ. Τραμπ δικαιολογημένα διαμαρτύρεται για την απροθυμία των περισσότερων κρατών-μελών της Ε.Ε. να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες τους προς το 2% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τις αποφάσεις των συνόδων κορυφής του ΝΑΤΟ. Οι αμυντικές δαπάνες της Γερμανίας κινούνται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα, είναι όμως πολιτικά δύσκολη η σημαντική αύξησή τους. Το μιλιταριστικό, ναζιστικό παρελθόν της Γερμανίας μετατρέπει το ζήτημα των αμυντικών δαπανών σε μία πολιτικά εκρηκτική υπόθεση. Η αριστερή πτέρυγα του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, οι Πράσινοι και η Αριστερά είναι βέβαιο ότι θα εναντιωθούν στη σημαντική αύξηση των αμυντικών δαπανών, ενώ η ίδια η κ. Μέρκελ είναι εξαιρετικά διστακτική στο ζήτημα για πολιτικούς αλλά και δημοσιονομικούς λόγους. Δεν μπορεί να υπάρξει όμως σχετική αυτονόμηση της Ε.Ε. από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο σε ζητήματα αμυντικής πολιτικής χωρίς σοβαρή αύξηση των αμυντικών δαπανών. Άλλωστε η αντιμετώπιση της ρωσικής επιθετικότητας στην Ανατολική Ουκρανία και στην Κριμαία πρέπει αναγκαστικά να έχει και μια ευρωπαϊκή αμυντική διάσταση. Η Ρωσία δεν πρόκειται να αλλάξει την πολιτική της μόνο στη βάση των ευρωπαϊκών οικονομικών κυρώσεων, οι οποίες προσφέρουν το τέλειο άλλοθι στο σύστημα εξουσίας που ελέγχεται από τον κ. Πούτιν. Η πατριωτική αντίδραση των Ρώσων στις ευρωπαϊκές οικονομικές κυρώσεις διατηρεί τη δημοτικότητα της ρωσικής ηγεσίας σε πολύ υψηλά επίπεδα, παρά την πτώση του πραγματικού εισοδήματος τα τελευταία χρόνια. Περισσότερα χρήματα Μια άλλη δύσκολη απόφαση που θα πρέπει να πάρουν οι ηγέτες της Γερμανίας έχει σχέση με τη σημαντική αύξηση των κονδυλίων του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, ώστε να καλυφθούν οι ολοένα μεγαλύτερες ανάγκες των κοινών ευρωπαϊκών πολιτικών και να χρηματοδοτηθούν νέες πολιτικές, οι οποίες θα στείλουν το μήνυμα της ευρωπαϊκής επανεκκίνησης σε όφελος του πολίτη, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τους νέους. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μικρή μείωση των κονδυλίων του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, ο οποίος αναλογεί σε μόλις 1% του ΑΕΠ της Ε.Ε. των «28», ενώ διευρύνονται συνεχώς οι ευρωπαϊκές πολιτικές και οι σχετικές υποχρεώσεις. Δισεκατομμύρια στην Τουρκία για να κρατήσει τους πρόσφυγες από τη Συρία στα εδάφη της, σημαντικά κονδύλια σε αφρικανικές χώρες για να περιοριστούν οι προσφυγικές-μεταναστευτικές ροές προς την Ε.Ε., όλα από τα ολοένα πιο περιορισμένα κονδύλια του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Εάν η Γερμανία πιστεύει πραγματικά στον ηγετικό ευρωπαϊκό ρόλο της και στην ανάγκη ενίσχυσης της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, θα πρέπει να αναλάβει σοβαρές πρόσθετες υποχρεώσεις στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Κι αυτό για τρεις βασικούς λόγους.  Πρώτον, η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. θα μας στερήσει την εξαιρετικά σημαντική βρετανική καθαρή συνεισφορά στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και το κενό πρέπει να καλυφθεί.  Δεύτερον, οι νέες ευρωπαϊκές πολιτικές, ιδιαίτερα στην κατεύθυνση των νέων, οι οποίες θα περάσουν το μήνυμα της επανεκκίνησης της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, θα πρέπει να είναι αρκετά δαπανηρές για να κάνουν τη διαφορά και να δημιουργήσουν την κατάλληλη δυναμική.  Τρίτον, δεν μπορεί να υπάρξει κοινή ευρωπαϊκή απάντηση στην αποστασιοποίηση των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου με πολλά κράτη-μέλη –το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ελλάδα– να αδυνατούν να ακολουθήσουν τους πρωταγωνιστές της Ε.Ε. και να μένουν ολοένα πιο πίσω. Πρέπει να υπάρξουν πιο εξελιγμένες πολιτικές συνοχής, οι οποίες δεν θα έχουν τα παραδοσιακά χαρακτηριστικά της μεταφοράς πόρων αλλά θα είναι αναγκαστικά δαπανηρές για όσους έχουν σημαντική καθαρή συνεισφορά στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Η δεξιά πτέρυγα των Χριστιανοδημοκρατών, όπως οι Χριστιανοκοινωνιστές της Βαυαρίας, τον κόμμα των Ελευθέρων Δημοκρατών και η Εναλλακτική για τη Γερμανία, που κινείται στον χώρο της σκληρής ή και της άκρας Δεξιάς, απορρίπτουν την πρόσθετη επιβάρυνση των Γερμανών φορολογουμένων στο πλαίσιο μιας κοινής ευρωπαϊκής στρατηγικής και αυτό είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Θα πρέπει να περιμένουμε το αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών τον Σεπτέμβριο του 2017 και των προσπαθειών του Προέδρου Μακρόν να συνεννοηθεί καλύτερα η Γαλλία με τη Γερμανία για να δούμε εάν υπάρχουν οι προϋποθέσεις να αρχίσει να αντιμετωπίζει το Βερολίνο ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος ζητήματα –ανέφερα ενδεικτικά τις αμυντικές δαπάνες και τη γερμανική συνεισφορά στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό– με πιο προωθημένο και δημιουργικό τρόπο.

Τα προειδοποιητικά σημάδια και τα συμπτώματα του αυτισμού σε κάθε ηλικία

Ανήκει στις Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) και εμφανίζεται σε όλες τις φυλετικές, εθνικές και κοινωνικές ομάδες. Είναι σημαντικό να σημειωθεί είναι ότι τέσσερα στα πέντε παιδιά με αυτισμό είναι αγόρια. Δεν μπορούμε να πούμε με ακρίβεια από τι προκαλείται. Οι ερευνητές, ωστόσο, εστιάζουν το ενδιαφέρον τους για την εύρεση της αιτίας σε τρεις βασικές κατηγορίες: σε γενετικούς, περιβαλλοντικούς και ανοσολογικούς παράγοντες. Ο αυτισμός διαγιγνώσκεται συγκρίνοντας τις συμπεριφορές του ατόμου με τα συμπτώματα που περιγράφονται σε καταλόγους επίσημων διαγνωστικών κριτηρίων, όπως είναι το DSM-V (εγχειρίδιο διαγνωστικών κριτηρίων της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας) και το ICD-10 6 (εγχειρίδιο διαγνωστικών κριτηρίων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας). Και τα δύο διαγνωστικά συστήματα ορίζουν την ίδια τριάδα διαγνωστικών συμπτωμάτων για τα άτομα που βρίσκονται στο Φάσμα του Αυτισμού: α) δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση, β) δυσκολίες στην επικοινωνία, γ) στερεοτυπικές, επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, δραστηριότητες και ενδιαφέροντα. Ο αυτισμός μπορεί να διαγνωστεί με αξιοπιστία από την ηλικία των 3 ετών. Με βάση όμως τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα, οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα σημάδια του αυτισμού μπορούν να εντοπιστούν και σε μωρά κάτω των 4 μηνών. Στη συνέχεια παρουσιάζονται ορισμένα προειδοποιητικά σημάδια του αυτισμού στην πρώιμη παιδική ηλικία, καθώς και τα συμπτώματα σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας. Ηλικία 3 μηνών: Δεν ανταποκρίνεται σε δυνατούς θορύβους. Δεν ακολουθεί αντικείμενα που κινούνται. Δεν πιάνει και δεν κρατά αντικείμενα. Δεν χαμογελά. Δεν παράγει ήχους. Δεν εστιάζει και δεν δίνει προσοχή σε νέα πρόσωπα. Δεν κοιτά τη μητέρα κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Ηλικία 7 μηνών: Δεν γυρνά το κεφάλι του για να εντοπίσει την πηγή ενός ήχου. Δεν δίνει προσοχή ή δεν εστιάζει στα πρόσωπα των γονιών του. Έχει ελλιπή βλεμματική επαφή. Δεν γελά. Δεν δείχνει ενδιαφέρον για τα αντικείμενα γύρω του. Δεν δείχνει ενδιαφέρον για παιχνίδια με ήχους που μπορεί να του κάνουν οι γονείς του, όπως κρυφτό με τα χέρια τους που συνοδεύεται από κάποιον ήχο (τσα!). Δεν προσπαθεί να προσελκύσει την προσοχή των άλλων με διάφορες κινήσεις ή ήχους. Ηλικία 12 μηνών: Δεν προσπαθεί να εξερευνήσει το περιβάλλον του. Δεν λέει απλές λέξεις (μαμά κ.λπ.). Δεν εστιάζει σε αντικείμενα ή φωτογραφίες. Δεν μπορεί να σταθεί όταν υποστηρίζεται. Δεν ανταποκρίνεται στο όνομά του. Δεν σηκώνει τα χέρια του προς τους γονείς του για να το πάρουν αγκαλιά. Δεν δείχνει ή δεν χαιρετάει ή δεν χρησιμοποιεί άλλες χειρονομίες για να επικοινωνεί. Δεν ανταποκρίνεται σε χάδια ή/και δεν τα προκαλεί. Ηλικία 24 μηνών: Δυσκολεύεται να περπατήσει. Δεν μιλάει ακόμα ή χρησιμοποιεί περιορισμένο λεξιλόγιο (λιγότερες από 15 λέξεις). Δεν χρησιμοποιεί φράσεις με δύο λέξεις. Φαίνεται να μην κατανοεί τη λειτουργία και τη χρησιμότητα των κοινών αντικειμένων οικιακής χρήσης, όπως πιρούνι, κουτάλι κ.λπ. Δεν μιμείται κινήσεις ή λέξεις-εκφράσεις. Δεν μπορεί να ακολουθήσει απλές οδηγίες. Δεν παίζει με άλλα παιδιά. Μοιάζει ανιδιοτελής. Δεν ζητάει βοήθεια για κάτι που δεν μπορεί να κάνει μόνο του. Παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας: Δεν ξέρει πώς να επικοινωνήσει, να κάνει φίλους ή να παίξει με άλλα άτομα. Δεν παίζει παιχνίδια με φανταστικό σενάριο ή δεν αναπτύσσει το συμβολικό παιχνίδι. Έχει δυσκολίες ενσυναίσθησης και κατανόησης των συναισθημάτων. Δεν μοιράζεται τα ενδιαφέροντά του. Προτιμά να μην το αγγίζουν/αγκαλιάζουν. Φαίνεται να αγνοεί τα άτομα ή το τι συμβαίνει γύρω του. Αναφέρεται στον εαυτό του σε τρίτο πρόσωπο. Απαντά στην ερώτηση με το να την επαναλαμβάνει. Δυσκολεύεται να αντιληφθεί τη μεταφορική σημασία του λόγου. Ηχολαλεί. Δυσκολεύεται να επικοινωνήσει τα «θέλω» του και τις ανάγκες του. Αποφεύγει την άμεση επαφή με τα μάτια. Νέα ερεθίσματα (ήχοι, υφές κ.λπ.) του προκαλούν ασυνήθιστη αντίδραση. Ακολουθεί μια αυστηρή ρουτίνα. Ασχολείται υπερβολικά με ένα θέμα ενδιαφέροντος. Έχει περιορισμένη και άκαμπτη συμπεριφορά. Επιδεικνύει ασυνήθιστη σύνδεση ή εξάρτηση από κάποια αντικείμενα. Τακτοποιεί τα αντικείμενα με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Θα πρέπει να σημειωθεί πως τα παραπάνω σημάδια-συμπτώματα δεν αποτελούν διαγνωστικό εργαλείο για τον αυτισμό. Σε περίπτωση που το παιδί παρουσιάζει την πλειονότητα αυτών των ενδείξεων, καλό θα είναι οι γονείς να απευθυνθούν σε έναν ειδικό, ο οποίος μπορεί να κάνει μια έγκυρη διάγνωση και να τους καθοδηγήσει.

Η ΕΚΕ ως δικλείδα ασφαλείας για το περιβάλλον

Η αυριανή μέρα, Δευτέρα 5 Ιουνίου, είναι αφιερωμένη παγκοσμίως στο περιβάλλον και σε κάθε γωνιά της γης μια δράση λαμβάνει χώρα. Ωστόσο, το περιβάλλον, όπως μας περιβάλλει με στοργή, πρέπει να περιβάλλεται 365 μέρες τον χρόνο από υπευθυνότητα από κάθε ιστό της κοινωνίας. Στο πλαίσιο αυτό, είναι σημαντικό να ελέγχονται οι δραστηριότητες όλων των επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως μεγέθους, καθώς αυτές μπορούν να έχουν επίπτωση στο φυσικό περιβάλλον. Τα μέσα που χρησιμοποιούνται από τις επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση αυτών των περιβαλλοντικών επιπτώσεων είναι πολλαπλά και σε αυτά περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης, τεχνικές οικολογικού σχεδιασμού, τεχνολογίες καθαρότερης παραγωγής, παρακολούθηση του κύκλου ζωής των προϊόντων κ.ά. Τις τελευταίες δεκαετίες έχει ενταθεί το δημόσιο ενδιαφέρον σχετικά με την έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης, η οποία, εκτός από την εξισορρόπηση οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής ολοκλήρωσης, προβάλλει ως βασική προτεραιότητα τη διατήρηση ενός υγιούς φυσικού περιβάλλοντος για τις μελλοντικές γενιές. Η εφαρμογή της υπεύθυνης επιχειρηματικότητας στον πυλώνα «περιβάλλον» μπορεί να περιλαμβάνει πλήθος παρεμβάσεων και προδραστικών ενεργειών, που αφορούν την κλιματική αλλαγή, τη βιοποικιλότητα, τη γεωργία και αγροδιατροφή, το νερό και την αποχέτευση, τη βιώσιμη ενέργεια και τη σχέση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με την εταιρική κοινωνική ευθύνη (ΕΚΕ). Ειδικότερα, καθένας από τους παραπάνω πυλώνες έχει τη δική του σημασία στη διαμόρφωση του φυσικού περιβάλλοντος. Αρχής γενομένης από την κλιματική αλλαγή, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτή έχει αρχίσει να επηρεάζει όλες τις περιοχές του πλανήτη και όλους τους τομείς της κοινωνίας, απειλώντας την παγκόσμια ανάπτυξη και υπονομεύοντας τα θεμέλια της παγκόσμιας οικονομίας. Με βάση αυτή την παραδοχή, η κινητοποίηση της παγκόσμιας κοινότητας είναι ολοένα εντεινόμενη στο πλαίσιο προβλεπτικών αλλά και κανονιστικών ρυθμίσεων που επιβάλλουν στις επιχειρήσεις να αντιμετωπίζουν και να διαχειρίζονται τους περιβαλλοντικούς τους κινδύνους με ακόμη πιο ενεργητικές πολιτικές. Ως αποτέλεσμα, ήδη αρκετές επιχειρήσεις έχουν θέσει συγκεκριμένους στόχους μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και εργάζονται από κοινού με άλλες επιχειρήσεις και κυβερνήσεις με στόχο τη βελτίωση των περιβαλλοντικών τους επιδόσεων σε ετήσια βάση, επιλέγοντας να γίνουν μέρος της λύσης και να έχουν θετικό αποτύπωμα. Από την άλλη πλευρά, η ανθρώπινη ευημερία εξασφαλίζεται και βασίζεται στη βιοποικιλότητα για τα αγαθά και τις υπηρεσίες της και οι επιχειρήσεις, ανεξάρτητα από το μέγεθος, την τοποθεσία ή τον τομέα τους, εξαρτώνται από και έχουν άμεσο ή έμμεσο αντίκτυπο στη βιοποικιλότητα και στα οικοσυστήματα μέσω της δραστηριότητάς τους, των επενδυτικών επιλογών τους ή μέσω των αλυσίδων εφοδιασμού. Είναι ιδιαίτερα σημαντική για τις ίδιες τις επιχειρήσεις η συνεχής προσπάθεια για ενσωμάτωση πολιτικών διαχείρισης της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων στις καθημερινές πρακτικές λειτουργίας τους για διασφάλιση της βιωσιμότητάς τους και παράλληλα για συμμετοχή τους σε ένα αειφόρο μέλλον. Παράλληλα, υπό την έννοια ότι οι επιχειρήσεις αποτελούν βασικό εταίρο στην προσπάθεια σχεδιασμού και υλοποίησης αποτελεσματικών και πρακτικών λύσεων για την επισιτιστική ασφάλεια και τη βιώσιμη γεωργία, ο ρόλος τους γίνεται όλο και πιο ενεργός. Ιδιαίτερα μέσω των αλυσίδων εφοδιασμού της γεωργίας, οι επιχειρήσεις μπορούν να ηγηθούν της προσπάθειας, συνεργαζόμενες αποδοτικά με γεωργούς, παραγωγούς, εμπόρους, επενδυτές και καταναλωτές, για τη δημιουργία βιώσιμων συστημάτων τροφίμων, που προωθούν την ασφάλεια των τροφίμων, την προστασία του περιβάλλοντος και τη διασφάλιση αξιοποίησης οικονομικών ευκαιριών. Την ίδια ώρα οι παγκόσμιες προκλήσεις που σχετίζονται με το νερό, όπως η λειψυδρία και η ρύπανση, έχουν ολοένα και περισσότερο αρνητικές επιπτώσεις για τις επιχειρήσεις. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι εταιρείες πρέπει να αξιολογήσουν τις επιδόσεις τους ως προς τη διαχείριση του νερού και των λεκανών απορροής στις οποίες δραστηριοποιούνται, προκειμένου να συμβάλουν ουσιαστικά στην αντιμετώπιση των προκλήσεων αυτών και τελικά να εξασφαλίσουν μακροπρόθεσμη παραμονή στη συγκεκριμένη περιοχή. Ένας άλλος βασικός άξονας αμφίδρομης επιρροής είναι η πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια και στα διάφορα είδη καυσίμων. Η πρόσβαση στην ενέργεια παρέχει τα μέσα για τη δημιουργία εισοδήματος, την παροχή και λήψη υπηρεσιών φροντίδας υγείας, τη βελτίωση της εκπαίδευσης, την προστασία του περιβάλλοντος κ.λπ. Βασική επιδίωξη των επιχειρήσεων τα τελευταία χρόνια είναι η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας μέσω βελτιώσεων των διαδικασιών παραγωγής, μείωσης της κατανάλωσης πόρων και επαναχρησιμοποίησης απορριμμάτων. Επίσης, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να παράσχουν ενέργεια χωρίς αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, δημιουργώντας παράλληλα συνθήκες τοπικής κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και νέων ευκαιριών απασχόλησης. Οι προκλήσεις για τις επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους, είναι σημαντικές και πρέπει να είναι ενημερωμένες για τις τρέχουσες εξελίξεις και μελλοντικές περιβαλλοντικές τάσεις και κανονισμούς ή ευκαιρίες που προσφέρονται γι’ αυτές στην αγορά. Παράλληλα, θα πρέπει να κινούνται με γνώμονα το σύνολο, καθώς οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη λειτουργία καθεμιάς κατά μόνας μπορεί να είναι μικρές, αλλά μετατρέπονται σε σημαντικές όταν εξετάζονται ανά κλάδο. Εσωτερικά εμπόδια, όπως η έλλειψη εξειδικευμένης τεχνογνωσίας, γνώσεων και ανθρώπινων πόρων, συμβάλλουν περαιτέρω στην περιβαλλοντική συμπεριφορά των εταιρειών και καθορίζουν το αποτύπωμά τους. Η ανάπτυξη συνεργασιών με άλλες επιχειρήσεις μέσω των αλυσίδων εφοδιασμού μπορεί να συμβάλει στην άμβλυνση των δυσκολιών και στην αλλαγή στάσης με πολλαπλά οφέλη για όλους.

Έναρξη Πανελλαδικών με φόντο την… κατάργησή τους

Η αρχή θα γίνει παραδοσιακά με το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας Γενικής Παιδείας, στο οποίο περιλαμβάνεται και η έκθεση. Πριν από λίγες ημέρες ολοκληρώθηκαν και οι απολυτήριες εξετάσεις για τους μαθητές της Γ΄ Λυκείου.Σύμφωνα με το πρόγραμμα των εξετάσεων, μετά τη Νεοελληνική Γλώσσα θα λάβει χώρα η εξέταση μαθημάτων προσανατολισμού. Οι πανελλαδικές εξετάσεις θα ολοκληρωθούν τη Δευτέρα 19 Ιουνίου. Οι βαθμολογίες αναμένονται στα τέλη Ιουνίου και η ανακοίνωση των βάσεων εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στα τέλη Αυγούστου. Αναλυτικά το πρόγραμμαΣτις 7 Ιουνίου οι απόφοιτοι των ΓΕΛ, οι οποίοι αποτελούν τη μεγαλύτερη κατηγορία υποψηφίων για εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, θα εξεταστούν στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας. Οι επόμενες τρεις ημέρες εξετάσεων (9-14/6), αφορούν μαθήματα Προσανατολισμού. Συγκεκριμένα και ανάλογα με την κατεύθυνση που έχει επιλέξει κάθε υποψήφιος, τα εξεταζόμενα μαθήματα είναι τα Αρχαία Ελληνικά, τα Μαθηματικά, η Ιστορία, η Φυσική, η Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον, τα Λατινικά, η Χημεία και οι Αρχές Οικονομικής Θεωρίας. Τις δύο τελευταίες ημέρες των εξετάσεων οι υποψήφιοι θα εξεταστούν στο μάθημα της Βιολογίας (16/6, Γενικής Παιδείας και Προσανατολισμού),στα Μαθηματικά και στην Ιστορία (19/6). Νέο σύστημα εξέτασηςΟι Πανελλαδικές μετά από χρόνια διεξάγονται τον Ιούνιο, με τις ενδοσχολικές εξετάσεις να έχουν προηγηθεί. Οι μαθητές που επιθυμούν να είναι υποψήφιοι σε ένα μόνο Επιστημονικό Πεδίο θα εξεταστούν σε τέσσερα μαθήματα, ενώ όσοι επιθυμούν να είναι υποψήφιοι σε δύο Πεδία θα εξεταστούν και σε ένα πέμπτο μάθημα, το οποίο μπορεί να είναι Γενικής Παιδείας ή Ομάδας Προσανατολισμού. Για την εισαγωγή στα τμήματα κάθε Επιστημονικού Πεδίου θα υπολογίζονται τα τέσσερα μαθήματα και οι συντελεστές βαρύτητας που προβλέπονται στην Ομάδα Προσανατολισμού στην οποία ανήκει ο υποψήφιος για το συγκεκριμένο Επιστημονικό Πεδίο. Επιπλέον, από φέτος διευρύνονται οι επιλογές των υποψηφίων, καθώς κάποια τμήματα συμπεριλαμβάνονται σε πάνω από ένα Επιστημονικό Πεδίο. Νωρίτερα η έναρξη για τους αποφοίτους των ΕΠΑΛΤην Τρίτη 6 Ιουνίου, με τη Νεοελληνική Γλώσσα, θα αρχίσουν οι πανελλαδικές εξετάσεις για τους αποφοίτους των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑΛ). Στις 8 Ιουνίου θα εξεταστούν στα Μαθηματικά και από τις 10 έως τις 21 Ιουνίου θα εξεταστούν στα μαθήματα ειδικότητας. Στα ειδικά μαθήματα οι εξετάσεις αρχίζουν στις 22 Ιουνίου με τα Αγγλικά και ακολουθούν Αρμονία (23/6), Έλεγχος Μουσικών Ακουστικών Ικανοτήτων και Ισπανικά (24/6), Ελεύθερο και Γραμμικό Σχέδιο (26-27/6). Στη συνέχεια θα εξεταστούν τα Γερμανικά (28/6), τα Γαλλικά (29/6) και τα Ιταλικά (30/6).Το διάστημα μέσα στο οποίο οι ενδιαφερόμενοι υποψήφιοι (ΓΕΛ και ΕΠΑΛ) για εισαγωγή στα τμήματα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (ΤΕΦΑΑ) θα πρέπει να προχωρήσουν στην υγειονομική εξέταση και πρακτική δοκιμασία έχει οριστεί από την Τρίτη 20 Ιουνίου μέχρι και την Παρασκευή 30 Ιουνίου. Χρήσιμες πληροφορίεςΣημειώνεται ότι η ώρα έναρξης των εξετάσεων έχει οριστεί στις 08:30 και οι υποψήφιοι για τις Πανελλήνιες 2017 θα πρέπει να έχουν προσέλθει στις αίθουσες εξέτασης μέχρι τις 08:00. Η διάρκεια εξέτασης κάθε μαθήματος είναι τρεις ώρες. Όσον αφορά τα ΕΠΑΛ, για το μάθημα ειδικότητας Αρχιτεκτονικό Σχέδιο η διάρκεια εξέτασης είναι τέσσερις ώρες.Σχετικά με τα ειδικά μαθήματα, οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν προσέλθει στις αίθουσες εξέτασης μέχρι τις 08:00 για τα μαθήματα με ώρα εξέτασης 08:30 και μέχρι τις 14:30 για το μάθημα με ώρα εξέτασης 15:00. Η διάρκεια εξέτασης για τα μαθήματα των ξένων γλωσσών και της Αρμονίας είναι τρεις ώρες, των Σχεδίων (Ελεύθερο και Γραμμικό) έξι ώρες και για το ειδικό μάθημα Έλεγχος Μουσικών Ακουστικών Ικανοτήτων περίπου είκοσι λεπτά. Εκτιμήσεις για τις βάσειςΣύμφωνα με εκπαιδευτικούς ερευνητές με τους οποίους επικοινώνησε η FS, στο 1ο Επιστημονικό Πεδίο (των Ανθρωπιστικών Σπουδών) οι βάσεις αναμένεται να κινηθούν στα ίδια επίπεδα με πέρυσι. Στο 2ο Πεδίο (των Θετικών και Τεχνολογικών Επιστημών) εκτιμάται ότι θα σημειωθεί άνοδος στις αρχιτεκτονικές σχολές, όπως και στους Ηλεκτρολόγους και Μηχανολόγους Μηχανικούς του ΕΜΠ. Άνοδος των βάσεων αναμένεται και στο Μαθηματικό του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς μειώθηκαν οι θέσεις.Αυξητική τάση θα έχουν οι βάσεις στο 3ο Επιστημονικό Πεδίο, τόσο σε ιατρικές όσο και σε φαρμακευτικές σχολές, ενώ σε υψηλά επίπεδα θα παραμείνουν οι βάσεις στις γεωπονικές σχολές.Σχετικά με τα παιδαγωγικά τμήματα του 4ου Επιστημονικού Πεδίου, ίσως υπάρξει μικρή αύξηση των βάσεων, κυρίως στα κεντρικά ιδρύματα. Ανοδική τάση φαίνεται ότι θα παρατηρηθεί και στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών του 5ου Επιστημονικού Πεδίου, καθώς μειώθηκαν οι θέσεις των εισακτέων σε όλες τις σχολές του. Ίδια εικόνα αναμένεται και στις σχολές Πληροφορικής, καθώς υπάρχει μικρή μείωση στους εισακτέους στα κεντρικά ιδρύματα. Νέο σύστημα εισαγωγήςΣτο τέλος Ιουνίου και εφόσον θα έχουν ολοκληρωθεί οι πανελλαδικές εξετάσεις θα ανακοινωθούν οι αλλαγές που προωθούνται στο λύκειο. Στόχος είναι από το 2020 η εισαγωγή στα ΑΕΙ να γίνεται με το απολυτήριο του λυκείου, το οποίο οι μαθητές θα αποκτούν με εξετάσεις πανελλαδικού τύπου σε τουλάχιστον τέσσερα μαθήματα.Επίσης, σχεδιάζεται η δημιουργία ενός πιο ευέλικτου πρώτου έτους στα ΑΕΙ, καθώς και η δημιουργία διετών δομών οι οποίες θα δίνουν επαγγελματικές πιστοποιήσεις ευρωπαϊκών προδιαγραφών υπό τη σκέπη των ΑΕΙ και στις οποίες θα έχουν προνομιακή πρόσβαση οι απόφοιτοι των ΕΠΑΛ. Παρέμβαση εισαγγελέως για την καταδίκη των μαθητώνΤην παρέμβαση της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου προκάλεσε η απόφαση του Δικαστηρίου Ανηλίκων να επιβάλει κοινωνική εργασία σε τρεις μαθητές του 1ου Γυμνασίου Ρεθύμνου επειδή συμμετείχαν στη συντονιστική επιτροπή κατάληψης.Οι τρεις ανήλικοι καταδικάστηκαν από το Δικαστήριο Ανηλίκων σε κοινωνική εργασία 80 ωρών στον τοπικό δήμο λόγω της συμμετοχής τους στις καταλήψεις που είχαν γίνει στο Γυμνάσιο του Ρεθύμνου τον περασμένο Σεπτέμβριο.Η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου έδωσε παραγγελία στον εισαγγελέα Πρωτοδικών Ρεθύμνου να αιτηθεί στο Δικαστήριο Ανηλίκων να αρθεί ή να μετατραπεί το εν λόγω αναμορφωτικό μέτρο.Η καταδικαστική απόφαση προκάλεσε και την έντονη αντίδραση της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας. «Τέτοια θέματα πρέπει να επιλύονται με ευθύνη των Διευθυντών Σχολείων, των Συλλόγων Διδασκόντων και των Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων, εντός της σχολικής μονάδας και όχι με προσφυγή στις δικαστικές αρχές» αναφέρεται στην ανακοίνωση του υπουργείου. Μάλιστα, χαρακτηρίζει απαράδεκτη την αντιμετώπιση των μαθητών από τον διευθυντή του σχολείου, που προκάλεσε την εισαγγελική παρέμβαση χωρίς να έχουν διαπιστωθεί φθορές εντός του σχολείου.Υπενθυμίζεται ότι το υπουργείο Παιδείας νομοθέτησε πέρυσι την κατάργηση του «μαθητικού ιδιώνυμου» που είχε θεσπιστεί με πράξη νομοθετικού περιεχομένου από τον Δεκέμβριο του 1999 και είχε αποκτήσει ισχύ νόμου με τον νόμο 2811 του 2000. Με τη διάταξη αυτή είχε καταργηθεί η προβλεπόμενη ποινή φυλάκισης των μαθητών που συμμετείχαν σε καταλήψεις.

Γιάννης Παναγόπουλος: «Ψευδεπίγραφη η συμφωνία της κυβέρνησης για τα εργασιακά»

Ο κ. Παναγόπουλος, μάλιστα, ενημέρωσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τον βαθμό απορρύθμισης της αγοράς εργασίας στην Ελλάδα. Αυτές τις μέρες βρεθήκατε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, για ενημέρωση των ευρωβουλευτών σχετικά με τις εξελίξεις στα εργασιακά στην Ελλάδα. Μιλήστε μας γι’ αυτή σας την παρουσία.Ήμουν προσκεκλημένος της Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μαζί με τον επικεφαλής της τρόικας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον κ. Κοστέλο, τον κ. Στάγκο από το Συμβούλιο της Ευρώπης και τον κ. Κόλερ, τον αντιπρόεδρο του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO). Παρουσιάσαμε τις απόψεις μας στους ευρωβουλευτές για την αγορά εργασίας στην Ελλάδα μετά τις μεγάλες δήθεν μεταρρυθμίσεις τις οποίες έχουν εφαρμόσει κατ’ εντολή του μνημονίου και η παρούσα και η προηγούμενη κυβέρνηση. Ποιες ήταν οι βασικές θέσεις που αναπτύξατε;Εξήγησα τις τεράστιες αλλαγές που έχουν επιφέρει στην εργατική νομοθεσία και η πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου το 2012 και η νέα συμφωνία που υπέγραψε η κυβέρνηση και ψευδεπίγραφα προσπαθεί να παρουσιάσει ότι αντιμετώπισε ζητήματα, ενώ έχει απορρυθμιστεί πλήρως η αγορά εργασίας. Πέραν αυτού, όμως, εξήγησα τη δική μας προσέγγιση για το πώς η αγορά εργασίας, όταν απορρυθμίζεται, δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα στην πραγματική οικονομία, όχι μόνο ως αποτέλεσμα ενός ιδιόμορφου ανταγωνισμού όταν δεν υπάρχει εργατικό δίκαιο ανάμεσα στους εργοδότες που συμπιέζουν με ανίερες μεθόδους το κόστος εργασίας και τις μορφές απασχόλησης, αλλά κυρίως γιατί αφαιρείται μέσω αυτού εισόδημα από την οικονομία, με αποτέλεσμα να επιτείνεται η ύφεση και να μην υπάρχει μια προοπτική ανάπτυξης στην ελληνική οικονομία. Όλα αυτά όμως είναι πολιτικές που έχουν εφαρμοστεί από το μνημόνιο και με τις ευλογίες των Ευρωπαίων…Αυτό είναι αλήθεια και αυτό είναι το τεράστιο πρόβλημα της αρχιτεκτονικής της Ευρώπης και γι’ αυτό το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προσπαθεί να πραγματοποιήσει κάποιον έλεγχο –είχαμε κάνει το 2012 μια κατεπείγουσα έκκληση να ασχοληθεί με τις επιπτώσεις των μνημονίων στην κοινωνία–, αλλά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν παίρνει αποφάσεις – η Κομισιόν και οι κυβερνήσεις τις παίρνουν. Το πιο τραγικό όμως είναι ότι και η ίδια η δυνατότητα παρέμβασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι περιορισμένη, διότι ακόμα κι αν εμφανίζεται δεκτική στις θέσεις, στις πιέσεις, στις απόψεις που θέλουν να διατηρηθούν κάποια πράγματα ή να αλλάξουν προς το καλύτερο, έρχεται το Eurogroup, όπου και λαμβάνονται οι αποφάσεις, και είναι γνωστό ποιοι και πώς αποφασίζουν εκεί. Παρ’ όλα αυτά, κάθε προσπάθεια να λυθεί το θέμα της Ελλάδας είναι απαραίτητη και αυτό είναι που κάνουμε κι εμείς με συνέπεια και ζήλο. Χαρακτηρίσατε «ψευδεπίγραφη» την τελευταία συμφωνία της κυβέρνησης με τους δανειστές. Γιατί;Αποκαλύψαμε γιατί ακριβώς είναι ψευδεπίγραφη. Ποια ήταν τα κεντρικά ζητήματα που έθετε η κυβέρνηση πριν από την υπογραφή της συμφωνίας; Πρώτον, η αρχή της εύνοιας και η αρχή της επεκτασιμότητας της σύμβασης εργασίας. Επί της ουσίας, όμως, επανανομοθέτησε αυτό ακριβώς το οποίο είχε νομοθετήσει η κυβέρνηση Παπανδρέου το 2011, ότι θα επανέλθουν αυτές οι αρχές, η λειτουργία των συλλογικών συμβάσεων, μετά το τέλος του προγράμματος. Και από τα πρακτικά που αποκαλύφθηκαν δεν τόλμησαν ούτε αυτή τη διατύπωση, ήταν σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση.Το δεύτερο ήταν ότι είχε πει ότι θα επανέλθουν οι συλλογικές συμβάσεις και η εθνική γενική συλλογική σύμβαση εργασίας, η οποία θα προσδιορίζει τον κατώτερο μισθό. Αυτό όχι μόνο δεν έγινε αλλά διεγράφη ρητώς και πλέον μόνο διά νόμου θα ορίζεται ο κατώτερος μισθός. Και εδώ υπάρχει μια πρόκληση προς την κυβέρνηση, που έλεγε ότι θα επανέφερε τον κατώτερο μισθό στα 751 ευρώ, όπως είχε υπογράψει η ΓΣΕΕ το 2008. Ας τον επαναφέρει, λοιπόν, αφού ο νόμος είναι στα χέρια της και όχι στους κοινωνικούς εταίρους.Το τρίτο ήταν το πολύ ευρηματικό σύστημα των ομαδικών απολύσεων. Ξέρετε ότι η απόφαση που ελήφθη και νομοθετήθηκε είναι ότι πλέον όχι μόνο καταργείται ο διοικητικός έλεγχος από το υπουργό αλλά ακόμα και η υποχρέωση που υπήρχε στον εργοδότη από τον προηγούμενο νόμο να παρουσιάζει ένα κοινωνικό πλάνο, δηλαδή τι θα γίνονται οι άνθρωποι που απολύονται και ποια θα είναι η συνεισφορά του εργοδότη στη βοήθεια και στην αποκατάσταση αυτών των ανθρώπων. Τώρα η λέξη «υποχρεούται» αντικαθίσταται από τη λέξη «δύναται», δηλαδή ούτε καν αυτό δεν θα έχουν υποχρέωση να κάνουν οι εργοδότες.Το άλλο μεγάλο ζήτημα είναι ότι καταργήθηκε η απαγόρευση του βέτο. Και εδώ υπάρχει μεγάλη αντίφαση. Στον νόμο 1264 το σχετικό άρθρο που λέει ότι απαγορεύεται ρητώς η ανταπεργία από την πλευρά των εργοδοτών δεν καταργήθηκε. Όμως νομοθέτησαν τώρα ότι όταν γίνονται προσφυγές στη Δικαιοσύνη περί βλάβης της επιχείρησης, θα εκδικάζονται όπως δικάζονται τα ασφαλιστικά μέτρα. Δηλαδή αυθημερόν. Αυτό σημαίνει ότι αμέσως δίνεται εντολή δικαστική κι έτσι έχουμε μια επιθετική ανταπεργία, ενώ η πρόνοια στο αστικό δίκαιο ήταν, όταν υπήρχε μια μακρά απεργία, να κρίνεται εξ αποτελέσματος, να είναι ένα αμυντικό μέσο για τον εργοδότη, ενώ τώρα όλη η ευθύνη μετατίθεται απευθείας στους εργαζόμενους.Και, πέραν αυτών, αποκαλύψαμε μέσα στο Κοινοβούλιο κάτι το οποίο όλοι είχαν διαβάσει αλλά κανένας δεν ήξερε τις προεκτάσεις, και είχε συνομολογηθεί με το μνημόνιο που διέρρευσε στη «Handelsblatt», καθώς, όπως είναι γνωστό, δεν έχει παρουσιαστεί ακόμα το νέο μνημόνιο στο σύνολό του στη Βουλή και γνωρίζουμε μόνο αυτά που ψηφίστηκαν. Στα προαπαιτούμενα, λοιπόν, της επόμενης αξιολόγησης είναι αφενός να δυσκολέψει η κήρυξη των απεργιών και αφετέρου να αλλάξει και πάλι ο νόμος για τον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ), παρά τη δικαίωση της ΓΣΕΕ στο ΣτΕ και επαναφοράς της δυνατότητας μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία. Αυτό δεν το δέχεται η τρόικα και η κυβέρνησή μας συνομολόγησε ότι στην επόμενη αξιολόγηση θα αλλάξει τη λειτουργία και τις δυνατότητες του ΟΜΕΔ. Πάντως, η κυβέρνηση έκανε λόγο για «νίκη» έναντι των απαιτήσεων, ιδίως του ΔΝΤ. Πώς το εξηγείτε αυτό;Η στάση της κυβέρνησης απέναντι στα συνδικάτα μάς προβληματίζει. Όλοι είδαμε ότι στη σύνοδο της Ρώμης για τα 60 χρόνια της Ε.Ε. οι «εχθροί» ήταν το ΔΝΤ και τα… συνδικάτα για τα εργασιακά. Λες και τα συνδικάτα διαπραγματεύονται, λες και τα συνδικάτα δεν έκαναν παντού προσφυγές – το θυμίσαμε παρουσία του κ. Κόλερ του ILO ότι εμείς είμαστε οι πρώτοι που κάναμε τις προσφυγές στο Διεθνές Γραφείο Εργασίας με εκθέσεις-καταπέλτη για το τι έχει συμβεί στην Ελλάδα και κανένας από την ελληνική κυβέρνηση και από τις προηγούμενες δεν συμμορφώνεται στις υποδείξεις του διεθνούς αυτού οργανισμού. Δεν έφτανε ότι ο πρωθυπουργός είπε ότι φταίνε τα συνδικάτα και το ΔΝΤ, ενώ αυτός υπογράφει. Το ίδιο έκανε και με το μήνυμά του την Πρωτομαγιά. Οι «εχθροί» είναι τα συνδικάτα. Γιατί η τάση είναι να δημιουργούμε πάντα έναν «εχθρό», να δημιουργούμε συνενόχους. Τα συνδικάτα πάλεψαν όσο και όπως μπορούσαν. Αυτοί υπέγραψαν και αυτοί είναι και οι υπεύθυνοι. Από δω και πέρα, τι αναμένετε να συμβεί;Πρέπει να σας αποκαλύψω ότι υπάρχει απόφαση για την προσφυγή μας στην Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, η οποία μας κοινοποιήθηκε, αλλά διά νόμου δεν μπορούμε να αποκαλύψουμε το περιεχόμενό της ως τις 18 Αυγούστου, οπότε θα συνέλθει το Συμβούλιο Υπουργών και θα αποφασίσει επί της πρότασης του Συμβουλίου της Ευρώπης. Επειδή ξέρουμε ότι εκεί γίνονται… περίεργα πράγματα, ζητήσαμε από τους ευρωβουλευτές όλων των χωρών και όλων των κομμάτων να πιέσουν ώστε να εισαχθεί σύντομα η απόφαση-πρόταση του Συμβουλίου της Ευρώπης στο Συμβούλιο Υπουργών, ώστε αυτό να βοηθήσει και εμάς και την ελληνική κυβέρνηση, να υπάρχει ένα ανάχωμα και να σώσουμε οτιδήποτε μπορεί να περισωθεί γύρω από τα εργασιακά θέματα. Συνάντησα σχεδόν όλους τους Έλληνες ευρωβουλευτές όλων των κομμάτων και τους έκανα ακόμα πιο επεξηγηματικές παρατηρήσεις πάνω στο τι ζητούμε και τι βοήθεια θέλουμε. Βρήκατε ευήκοα ώτα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο;Η αλήθεια είναι ότι όταν μιλάς, όλοι σου λένε «δεν τα γνωρίζαμε, δεν περιμέναμε αυτή την έκταση». Μάλιστα, Έλληνες ευρωβουλευτές πρότειναν, αν γίνεται, να συναντηθούμε και να κάνουμε ενημέρωση και κατά ομάδα του Ευρωκοινοβουλίου, εννοώ με τους Σοσιαλιστές, τους Πράσινους, τους Φιλελεύθερους κ.λπ., γιατί υπάρχει πολύ μεγάλο κενό. Τα ακούν και δεν τα πιστεύουν, γνωρίζουν μόνο τα βασικά, όχι τις προεκτάσεις. Και θα το επιδιώξουμε και αυτό, σε μια καμπάνια να ενημερώσουμε όλους τους ευρωβουλευτές.

Κώστας Χρυσόγονος: «Τα αλλεπάλληλα ψυχοδράματα επιδρούν δυσμενέστατα στην εθνική μας οικονομία»

Ωστόσο, υπογραμμίζει ότι κάθε πρόοδος προς αυτή την κατεύθυνση θα ήταν ευπρόσδεκτη και τονίζει ότι η κυβέρνηση πρέπει να διεκδικήσει τα κέρδη από τα ελληνικά ομόλογα που έχει στα χέρια της η ΕΚΤ και οι άλλες κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης. Παρά την αισιοδοξία που εκφράστηκε ακόμα και από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, το Eurogroup της 22ας Μαΐου δεν κατέληξε σε συμφωνία για την Ελλάδα. Μπορούμε να εξηγήσουμε γιατί συνέβη αυτό;Είναι γνωστό ότι δεν επιτεύχθηκε συμφωνία για μια γενναία ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, όπως ζητούσε το ΔΝΤ προκειμένου να συμμετάσχει στο πρόγραμμα. Και τούτο διότι ακριβώς η χώρα που απαιτεί τη συμμετοχή αυτή ως προϋπόθεση για τη δική της συμμετοχή, δηλαδή η Γερμανία, αρνείται να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του ΔΝΤ για ριζική αναδιάρθρωση χρέους. Γιατί, κατά τη γνώμη σας, ο κ. Σόιμπλε μπλόκαρε για άλλη μια φορά μια λύση για το ελληνικό πρόβλημα;Η γερμανική κυβέρνηση βρίσκεται αυτή τη στιγμή εγκλωβισμένη στις αντιφατικές προϋποθέσεις που η ίδια θέτει στον εαυτό της, αλλά και στις εσωτερικές αντιθέσεις μεταξύ Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών, που οξύνονται όσο πλησιάζει ο εκλογικός Σεπτέμβριος. Η στάση του εκπροσώπου της στο Eurogroup μπορεί να τοποθετηθεί μέσα στο πλαίσιο αυτό. Αργά ή γρήγορα, πάντως, πιστεύω ότι όλοι οι δανειστές θα κατανοήσουν την ανάγκη να δοθεί στην Ελλάδα μια πραγματική ευκαιρία για ένα νέο ξεκίνημα. Τι αναμένετε από το Eurogroup της 15ης Ιουνίου; Θεωρείτε ότι υπάρχει χρόνος για μια ολοκληρωμένη λύση ή πάλι θα καταλήξουμε σε άλλη μια… κλοτσιά στο τενεκεδάκι;Στο επόμενο Eurogroup πρέπει να ληφθεί έγκαιρα η αναμενόμενη απόφαση για την εκταμίευση της δόσης των (τουλάχιστον) 6 δισ. ευρώ, ώστε να μην υπάρξει κανένα πρόβλημα όσον αφορά την ανταπόκριση του ελληνικού Δημοσίου στις τοκοχρεολυτικές υποχρεώσεις του τον Ιούλιο. Με δεδομένο το εύρος (περίπου 5 δισ. ευρώ) και το χρονικό βάθος (έως το 2020!) των νέων μέτρων λιτότητας, τα οποία μας επιβλήθηκαν από τους δανειστές ως προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της τελευταίας «τεχνικής συμφωνίας» και συμπεριλήφθηκαν στο πρόσφατα ψηφισμένο πολυνομοσχέδιο, θέλω να ελπίζω πως μπορεί, ως ελάχιστη ένδειξη καλής πίστης εκ μέρους τους, να αυξηθεί το ποσό της δόσης αυτής σε ύψος τέτοιο (π.χ. επιπλέον 4 έως 5 δισ. ευρώ) ώστε να καλυφθούν προκαταβολικά οι δανειακές μας ανάγκες για ολόκληρο το 2017. Τα αλλεπάλληλα ψυχοδράματα για αξιολόγηση και δόση επιδρούν δυσμενέστατα στην εθνική μας οικονομία και αν θέλουμε να επιτύχουμε ανάπτυξη εντός του τρέχοντος έτους δεν αντέχουμε να υποστούμε άλλο ένα στο δεύτερο εξάμηνο, έως και τις αρχές του 2018. Δεν φαίνεται προς το παρόν πιθανό να επιτευχθεί στο Eurogroup οριστική λύση στο πρόβλημα της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, αλλά κάθε πρόοδος προς την κατεύθυνση αυτή θα ήταν ευπρόσδεκτη. Στην περίπτωση που η Αθήνα δεν λάβει αυτά που ζητάει, τι πιστεύετε ότι θα πρέπει να κάνει η κυβέρνηση;Ας εκταμιευτεί η δόση και για τα υπόλοιπα υπάρχει χρόνος για διεκδίκηση και διαπραγμάτευση. Ζητούμενο εξάλλου είναι να πέσουν οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά σε επίπεδα τέτοια ώστε να προετοιμαστεί σταδιακά το έδαφος για μια λελογισμένη επάνοδο του ελληνικού Δημοσίου για δανεισμό στις κεφαλαιαγορές από το φθινόπωρο του 2018 και μετά. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί είτε με την είσοδό μας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ είτε, ακόμη καλύτερα, με την επιστροφή των κερδών της ΕΚΤ και των άλλων κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα και τη διάθεσή τους για επαναγορά των κυκλοφορούντων ομολόγων. Θα ήταν αισχροκέρδεια από την πλευρά των δανειστών να επιχειρήσουν να ενθυλακώσουν οριστικά τα κέρδη από τα ελληνικά ομόλογα, πλουτίζοντας έτσι οι ίδιοι σε βάρος της δυστυχίας του ελληνικού λαού. Η κυβέρνηση πρέπει να διεκδικήσει σθεναρά την επιστροφή αυτή. Θεωρείτε ότι μια ημιτελής λύση στο Eurogroup της 15ης Ιουνίου θα μπορούσε να προκαλέσει πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα;Δεν διαβλέπω αυτή τη στιγμή τέτοια προοπτική. Η κυβέρνηση φαίνεται αποφασισμένη να προχωρήσει και η κοινοβουλευτική πλειοψηφία έχει μείνει αλώβητη σε όλες τις κρίσιμες ψηφοφορίες από τον Νοέμβριο του 2015 και μετά. Αυτό το τελευταίο, δηλαδή, ενάμισι έτος χωρίς την παραμικρή ρωγμή στην πλειοψηφία δεν έχει ιστορικό προηγούμενο στην εποχή των μνημονίων. Ποιο είναι το κλίμα που εσείς προσλαμβάνετε από την Ευρωβουλή για την Ελλάδα;Η προσέγγιση ιδίως των Κοινοβουλευτικών Ομάδων των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, καθώς και των Πρασίνων, στο ελληνικό ζήτημα είναι σαφώς πιο ευνοϊκή απ’ ό,τι πριν από περίπου δύο χρόνια. Οι τόνοι, πάντως, έχουν πέσει αισθητά ακόμη και από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και τον επικεφαλής της ομάδας του, Μάνφρεντ Βέμπερ, παραδοσιακό επικριτή της σημερινής ελληνικής κυβέρνησης. Πώς σχολιάζετε τη δήλωση της Γερμανίδας καγκελαρίου ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να βασίζεται πλέον στους άλλους, υπονοώντας εμμέσως πλην σαφώς τις ΗΠΑ;Είναι προφανές ότι η νέα αμερικανική κυβέρνηση προσεγγίζει με πιο απαιτητικό τρόπο τις ευρωαμερικανικές σχέσεις, αξιώνοντας από τους εταίρους της στο ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες και να μειώσουν τα εμπορικά τους πλεονάσματα. Το κατά πόσο όλα αυτά θα γίνουν πράξη αποτελεί προς το παρόν ανοιχτό ερώτημα, αλλά οπωσδήποτε προκαλεί από τώρα ισχυρές τριβές. Πιστεύετε ότι βαίνουμε προς οικονομικό/πολιτικό «πόλεμο» Ευρώπης-ΗΠΑ;Υπάρχουν αντιθέσεις, αλλά και κοινά συμφέροντα των πολιτικών και οικονομικών «ελίτ» στις δύο όχθες του Ατλαντικού. Εξάλλου και στο εσωτερικό των ΗΠΑ η νέα κυβέρνηση αντιμετωπίζει ισχυρό κύμα αμφισβήτησης. Συνεπώς δεν διαφαίνεται ως πολύ πιθανό το ενδεχόμενο να οδηγηθούν τα πράγματα στα άκρα, μεταξύ των άλλων και επειδή η υφεσιακή επίπτωση για Ευρωπαίους και Αμερικανούς θα ήταν ιδιαίτερα αισθητή. Τέλος, για να γυρίσουμε στα στενά ελληνικά, θα ήθελα το σχόλιό σας για την απώλεια του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.Ήταν αναμφισβήτητα ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες πολιτικούς του 20ού αιώνα. Γενικά, όμως, δεν πρέπει να υπερβάλλουμε σε ό,τι αφορά την επίδραση μεμονωμένων ατόμων στην ιστορική εξέλιξη. Όλοι οι «ηγέτες» είναι κατά βάθος, άλλος λιγότερο και άλλος περισσότερο, οπαδοί των οπαδών τους. Την Ιστορία τη γράφουν οι μάζες, μόνο που οι κοινωνικές επιστήμες βρίσκονται αρκετά πίσω από τις φυσικές κι έτσι δυσκολευόμαστε να εξηγήσουμε επιστημονικά τις νομοτέλειες των αθέατων αυτών κινήσεων.

Ήττες κυβέρνησης-Τσίπρα σε όλα τα μέτωπα

Εξαιρετικά δυσάρεστες είναι οι εξελίξεις για την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό κ. Τσίπρα τις τελευταίες εβδομάδες και, όπως συνήθως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, τον λογαριασμό θα πληρώσουν η κοινωνία και η οικονομία. Διαπραγματευτικό φιάσκο Το Μαξίμου έχει φτάσει στο σημείο να αλλάζει πολιτικό αφήγημα κάθε μήνα, σε μια προσπάθεια να διαχειριστεί τη δημοσκοπική και πολιτική φθορά του ΣΥΡΙΖΑ. Η κυβέρνηση δεν επρόκειτο να προγραμματίσει νέα μέτρα, αλλά τελικά φόρτωσε κυρίως τους μη προνομιούχους συμπολίτες μας με πρόσθετες περικοπές και επιπλέον φόρους 3,8 δισ. ευρώ, που θα παρατείνουν τη μνημονιακή λιτότητα το 2019 και το 2020. Στη συνέχεια είχαμε το παραμύθι των αντίμετρων, το οποίο υποτίθεται ότι θα εξουδετέρωνε τα μέτρα, όπως ακριβώς «εξουδετέρωσε» το επίσης ανύπαρκτο παράλληλο πρόγραμμα τα μέτρα του τρίτου προγράμματος-μνημονίου.  Μετά ο κ. Τσίπρας διαβεβαίωσε τους βουλευτές και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ότι οι νέες θυσίες ανοίγουν τον δρόμο στην επιτάχυνση της αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους, η οποία με την υπογραφή που έβαλε ο ίδιος το καλοκαίρι του 2015 ετεροχρονίστηκε για μετά το τέλος του τρίτου προγράμματος-μνημονίου, τον Αύγουστο του 2018. Σε μια τελευταία προσπάθεια να δείξει ότι η κυβέρνηση μπορεί να διαπραγματευτεί κάποιες θετικές εξελίξεις, συνέδεσε τα νέα μέτρα με τη γρήγορη ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Μόλις διαπιστώθηκε ότι ούτε αυτό πρόκειται να συμβεί, υποστήριξε την αναγκαιότητα μιας συμφωνίας που θα επιτρέψει τη δοκιμαστική έξοδο του ελληνικού Δημοσίου στις διεθνείς αγορές. Για το τελευταίο μπορεί να είναι βέβαιος, εφόσον το διαπραγματεύτηκε ο ίδιος σε συνθήκες πλήρους αδιαφάνειας με τον Όμιλο Ρότσιλντ στην πολυσυζητημένη επίσκεψη-αστραπή που έκανε στη Γαλλία χρησιμοποιώντας το πρωθυπουργικό αεροσκάφος. Ο ελληνικός λαός απορρίπτει πλέον όλα τα πολιτικά αφηγήματα που του παρουσιάζει το Μαξίμου. Μόνο 12% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι τα νέα μέτρα δεν αποτελούν τέταρτο μνημόνιο, 10% πιστεύουν ότι τα αντίμετρα μπορούν να εφαρμοστούν, ενώ το ποσοστό ανεβαίνει στο 19% σε ό,τι αφορά την «αποτελεσματική» διαπραγμάτευση για την αναδιάρθρωση του χρέους. Τα ποσοστά απόρριψης της κυβερνητικής πολιτικής στα ζητήματα που αναφέραμε κυμαίνονται από 75% έως 85%, ενώ πλέον ο κ. Τσίπρας έχει κατακτήσει και τον διόλου επίζηλο τίτλο του πρωθυπουργού που επέβαλε το πιο επώδυνο μνημόνιο με ποσοστό της τάξης του 40%, τη στιγμή που ο δεύτερος χειρότερος μνημονιακός πρωθυπουργός, ο Γιώργος Παπανδρέου, κινείται αρκετά κάτω από το 20%. Η κυβέρνηση δεν μπορεί να φέρει οικονομικό αποτέλεσμα, ούτε μπορεί να πείσει την ευρύτερη κοινή γνώμη για τις βασικές επιλογές της. Εξαίρεση Τσίπρα Η επικοινωνιακή προσπάθεια της κυβέρνησης να πείσει ότι έχει δημιουργήσει ισχυρές συμμαχίες στην Ε.Ε. και πως έχει καταφέρει να απομονώσει τους επικριτές της μόνο ειρωνικά σχόλια προκαλεί. Ζούμε την εξαίρεση Τσίπρα, με την έννοια ότι ολόκληρη η Ευρωζώνη προοδεύει, με βασική εξαίρεση την Ελλάδα, η οποία παραμένει βυθισμένη στην κρίση εξαιτίας των ιδεολογικών, πολιτικών επιλογών της κυβέρνησης και της διοικητικής, διαχειριστικής ανικανότητας των περισσότερων στελεχών της. Ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας, ο οποίος εναλλάσσει τις γραβάτες με τα φέσια, και ο υπουργός Οικονομικών κ. Τσακαλώτος, ο οποίος ακόμη ψάχνει το τέρμα για να παίξει οικονομική μπάλα, θα ήταν διασκεδαστικοί αν δεν κόστιζε τόσο πολύ η συμπεριφορά τους στην οικονομία και στην κοινωνία. Η Ευρωζώνη αναπτύσσεται με ετήσιο ρυθμό 1,8% και η Ελλάδα παραμένει με την οικονομία σε ύφεση. Η Γερμανία διανύει τον ένατο χρόνο συνεχούς οικονομικής ανάπτυξης και καταγράφει ιστορικό χαμηλό σε ό,τι αφορά το ποσοστό ανεργίας. Η Γαλλία πραγματοποιεί με πρωτοβουλία του Προέδρου Μακρόν φιλελεύθερη στροφή στην οικονομική πολιτική της για να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της και να συνεργαστεί καλύτερα με τη Γερμανία.  Στην Ιρλανδία, η οποία μπήκε σε μνημόνιο λόγω της κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος αλλά το άφησε οριστικά πίσω της το 2013 και αναπτύσσεται με ετήσιο ρυθμό της τάξης του 4% έως 5%, το Δημόσιο πουλάει τη συμμετοχή του στις προβληματικές τράπεζες που χρηματοδότησε για να μην καταρρεύσουν και παίρνει πίσω τα λεφτά του. Στην Ελλάδα το πείραμα Τσίπρα-Βαρουφάκη εκμηδένισε την αξία της συμμετοχής του Δημοσίου, ύψους 40 δισ. ευρώ, στις προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών και προκάλεσε την αλλαγή της μετοχικής σύνθεσης υπέρ ξένων επενδυτών. Μέχρι και στην Πορτογαλία, η οποία δεν έχει τον οικονομικό δυναμισμό της Ιρλανδίας ή της Ισπανίας, τα πράγματα πηγαίνουν πολύ καλύτερα.  Αναφέρω ενδεικτικά ότι το επιτόκιο για το δεκαετές ομόλογο της Πορτογαλίας, η οποία έχει βγει από το μνημόνιο και καλύπτει τις ανάγκες χρηματοδότησής της από τις διεθνείς αγορές, υποχώρησε σε διάστημα μερικών εβδομάδων από το 4,2% στο 3%. Όλοι έχουν να επιδείξουν σημαντική πρόοδο, με εξαίρεση την Ιταλία, που είναι πιθανό να πάει σε βουλευτικές εκλογές τον Σεπτέμβριο σε ιδιαίτερα δύσκολες πολιτικές συνθήκες, και την Ελλάδα, η οποία εξακολουθεί να βρίσκεται βυθισμένη στην κρίση. Η κυβερνητική επιχειρηματολογία σύμφωνα με την οποία η κυβέρνηση έχει εκπληρώσει όλες τις υποχρεώσεις της και έφτασε η ώρα να ανταποκριθούν οι Ευρωπαίοι εταίροι και οι πιστωτές ελάχιστους επηρεάζει και δεν δεσμεύει την πολιτική όσων συμμετέχουν στη διαχείριση της ελληνικής κρίσης. Αγκαλιά με τον Ιβάν Η διαπραγματευτική τακτική της κυβέρνησης δεν απέδωσε τίποτα και προκάλεσε νέα κρίση αξιοπιστίας σε βάρος της οικονομίας λόγω της μεγάλης καθυστέρησης στο κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης του τρίτου προγράμματος-μνημονίου. Στην Ευρωζώνη έχουμε περιέλθει, με ευθύνη της κυβέρνησης, σε κατάσταση οικονομικής απομόνωσης και αδυνατούμε, προς το παρόν, να αξιοποιήσουμε τη σημαντική πρόοδο που παρατηρείται. Και στο εσωτερικό μέτωπο η κυβερνητική ηγεσία γνωρίζει μεγάλες απογοητεύσεις. Η προσπάθειά της να δημιουργήσει μια νέα διαπλοκή συνεργαζόμενη και με την παλιά διαπλοκή την εκθέτει πολιτικά, χωρίς να φέρνει σημαντικά κέρδη στον χώρο των ΜΜΕ. Ο κ. Τσίπρας πέρασε με προκλητική ευκολία από τη συνεργασία με τον κ. Καλογρίτσα στη συνεργασία με τον κ. Σαββίδη. Ο τελευταίος, ο οποίος έχει αποκτήσει την κακή συνήθεια να δίνει πολιτικές «εντολές» σε πρωταγωνιστές της ελληνικής πολιτικής ζωής σε άπταιστα… ρωσικά, δεν φαίνεται να έχει τις οικονομικές προϋποθέσεις για να φέρει σε πέρας τη φιλοκυβερνητική αποστολή του. Η συνεργασία του με τον κ. Μπόμπολα, από τον οποίο απέκτησε κάτω από αξιοπερίεργες συνθήκες κάτι λιγότερο από το 20% του Mega, δεν είχε καλή συνέχεια, εφόσον ο κ. Σαββίδης δεν μπόρεσε να πάρει τον έλεγχο του ΔΟΛ και του 22% των μετοχών του Mega που ελέγχει. Στον σχετικό διαγωνισμό επικράτησε ο γνωστός εφοπλιστής και ιδιοκτήτης του Ολυμπιακού κ. Μαρινάκης.  Αυτό σημαίνει ότι ο κ. Τσίπρας εκτέθηκε ανεπανόρθωτα με τις διευκολύνσεις που έκανε στον κ. Σαββίδη, χωρίς τελικά να μπορέσει να αλλάξει τον χάρτη των ΜΜΕ σε όφελός του. Ο πρόεδρος της ΝΔ κ. Μητσοτάκης βγήκε ενισχυμένος και από αυτή τη δοκιμασία, εφόσον κατήγγειλε τη σχέση Τσίπρα-Σαββίδη, βάζοντας σε εξαιρετικά δύσκολη θέση τον πρωθυπουργό, ενώ τελικά δεν διαμορφώθηκε το τοπίο των ΜΜΕ με βάση τον επικοινωνιακό, πολιτικό σχεδιασμό του Μαξίμου.

Super League: Ένα αντιπροσωπευτικό φινάλε

Η Nova πιέζει είτε για την άμεση υλοποίηση των προτάσεων που έχει κάνει για την αναβάθμιση της εμπορικής αξίας του πρωταθλήματος είτε για την αναπροσαρμογή προς τα κάτω της συμφωνίας της με τη Super League. Δύσκολα μπορεί να την αδικήσει κανείς, για πάρα πολλούς λόγους. Φτωχό θέαμα, ολοένα μειούμενη προσέλευση των φιλάθλων στα γήπεδα, ολοένα περισσότερος ο κόσμος που απομακρύνεται ολοκληρωτικά από το ελληνικό ποδόσφαιρο, ολοένα λιγότερα παιδιά ασχολούνται με το εγχώριο ποδόσφαιρο, προτιμώντας να ταυτίζονται με την Μπαρτσελόνα και τη Ρεάλ, τον Μέσι και τον Ρονάλντο. Και γιατί άλλωστε να ασχοληθείς με τις ίντριγκες και τους πολέμους των ποδοσφαιροπαραγόντων και των οπαδικών στρατιών, που έχουν εξελιχθεί στο βασικό συστατικό αν όχι στην ουσία του ελληνικού πρωταθλήματος, αντί να ασχοληθείς με το… κανονικό ποδόσφαιρο; Κεκλεισμένων των θυρών Γι’ αυτό και το φινάλε των φετινών αγωνιστικών υποχρεώσεων των ομάδων μοιάζει απόλυτα ταιριαστό. Και οι τέσσερις «μεγάλοι» ολοκληρώνουν τη σεζόν με τιμωρίες που θα κουβαλούν και την επόμενη. Ο πρωταθλητής Ολυμπιακός θα ξεκινήσει την επόμενη σεζόν δίνοντας τους πρώτους πέντε εντός έδρας αγώνες του κεκλεισμένων των θυρών, τους δύο εξαιτίας των όσων συνέβησαν στον ημιτελικό Κυπέλλου με την ΑΕΚ και τους τρεις εξαιτίας των όσων συνέβησαν στην αναμέτρηση με τον Πλατανιά.  Η ΑΕΚ, που πήρε την πρωτιά των πλέι οφ στο φινάλε, θα δώσει τους τρεις πρώτους εντός έδρας αγώνες της κεκλεισμένων των θυρών λόγω της συμπεριφοράς των οπαδών της στον αλησμόνητο –για το ξύλο που έπεσε– τελικό του Κυπέλλου.  Ο ΠΑΟΚ, για τη συμπεριφορά των οπαδών του στον ίδιο αγώνα, τιμωρήθηκε με αφαίρεση έξι βαθμών και επτά αγωνιστικές κεκλεισμένων των θυρών. Κάτι που σημαίνει πως αν δεν μειωθεί η ποινή μετά την έφεση (οι ποινές και των τεσσάρων θα οριστικοποιηθούν από τη δευτεροβάθμια επιτροπή) ο ΠΑΟΚ θα δώσει σχεδόν όλα τα εντός έδρας παιχνίδια του πρώτου γύρου του επόμενου πρωταθλήματος κεκλεισμένων των θυρών.  Μια ποινή που φαντάζει πολύ βαριά, με τη μικρή λεπτομέρεια να είναι πως αν οι έξι βαθμοί αφαιρεθούν από τη βαθμολογία των πλέι οφ δεν αλλάζει απολύτως τίποτα, καθώς ο ΠΑΟΚ από δεύτερος υποχωρεί τρίτος, ωστόσο και ο δεύτερος και ο τρίτος συμμετέχουν στον γ΄ προκριματικό γύρο του Europa League. Συμβαίνουν αυτά όταν οι αποφάσεις βγαίνουν μετά την ολοκλήρωση των αγωνιστικών υποχρεώσεων και άρα με απόλυτη γνώση των συνεπειών που θα έχουν. Υπάρχει βέβαια και το ενδεχόμενο η ποινή της αφαίρεσης έξι βαθμών να αφορά την επόμενη περίοδο, καθώς στη σχετική απόφαση δεν ξεκαθαρίζεται από ποιο πρωτάθλημα θα αφαιρεθούν οι βαθμοί.  Αντιθέτως, για τον Παναθηναϊκό είναι… ξεκάθαρα τα πράγματα, αφού του αφαιρέθηκαν τρεις βαθμοί από τα πλέι οφ και δύο από το επόμενο πρωτάθλημα, ενώ επιπλέον θα δώσει τα δύο πρώτα εντός έδρας παιχνίδια της επόμενης περιόδου κεκλεισμένων των θυρών. Δημιούργησε προοπτική Πέρα από τα δεδομένα που θα δημιουργήσουν για την επόμενη χρονιά οι τιμωρίες που θα κουβαλήσουν οι ομάδες από τη φετινή, δεδομένα δημιουργήθηκαν και από τον τρόπο που ολοκλήρωσαν οι ομάδες τη σεζόν. Μεγαλύτερη κερδισμένη, προφανώς, η ΑΕΚ, που προσπέρασε στα πλέι οφ ΠΑΟΚ και Παναθηναϊκό και μέσω του δικαιώματος να αγωνιστεί στα προκριματικά του Champions League στην πραγματικότητα πήρε μια ρεαλιστική πιθανότητα να δώσει το «παρών» στους ομίλους του Europa League.  Σε διαφορετική περίπτωση, η ΑΕΚ θα βρισκόταν μπροστά σε μια σχεδόν αδύνατη αποστολή, εφόσον βρίσκεται στον πάτο της ειδικής βαθμολογίας της UEFA μετά την περιπλάνησή της στα… αλώνια των μικρότερων κατηγοριών. Κερδισμένος και ο Μανόλο Χιμένεθ, που βελτίωσε πάρα πολύ την ομάδα του από τότε που την ανέλαβε και με την πρώτη θέση στα πλέι οφ δημιούργησε την προοπτική να κοουτσάρει τη νέα σεζόν μια σαφώς πιο γεμάτη και ποιοτική ΑΕΚ, με ρεαλιστικά υψηλότερη στόχευση. Η βάση υπάρχει, αλλά… Ο προπονητής βέβαια που πήρε τους περισσότερους πόντους στη διάρκεια της σεζόν και ιδίως από το φινάλε της ήταν ο Μαρίνος Ουζουνίδης, ο οποίος μεταμόρφωσε σε ανταγωνιστικό σύνολο ένα συνονθύλευμα παικτών που βρισκόταν σε τραγική φυσική, αγωνιστική και ψυχολογική κατάσταση. Τα κατάφερε μάλιστα παρ’ όλες τις αντιξοότητες, όπως οι παραχωρήσεις παικτών, οι τραυματισμοί και οι τιμωρίες στα πλέι οφ, οι καθυστερήσεις στην καταβολή των μισθών και η αβεβαιότητα γύρω από την επόμενη μέρα.  Το καλό για τον Παναθηναϊκό ήταν πως ο επικεφαλής της ΠΑΕ Γιάννης Αλαφούζος δήλωσε πως δεν σκοπεύει να τα παρατήσει, ενώ, έστω και σχεδόν από τύχη, έχει δημιουργηθεί ένα ικανότατο δίδυμο προπονητή - τεχνικού διευθυντή, των Ουζουνίδη-Λυμπερόπουλου. Αν υπάρξει συνέπεια και σταθερότητα από πλευράς διοίκησης και ικανοποίηση των βασικών επιλογών των Ουζουνίδη-Λυμπερόπουλου, ο Παναθηναϊκός θα μπορεί να ελπίζει του χρόνου σε μια πολύ καλύτερη σεζόν από τη φετινή. Το πόσο καλή θα εξαρτηθεί και από… τους αντιπάλους του, καθώς, όπως όλα δείχνουν, θα έχει το μικρότερο μπάτζετ από τους τέσσερις και μάλιστα σημαντικά μικρότερο από εκείνα των Ολυμπιακού και ΠΑΟΚ. Τραυματισμένος Ο ΠΑΟΚ είναι η ομάδα που βγήκε πιο τραυματισμένη από τα πλέι οφ. Και μάλιστα… χάρη στο τελευταίο 20λεπτο του τελευταίου του αγώνα, όταν ο Παναθηναϊκός, που έπαιζε αναγκαστικά με τα… δευτερότριτα, ισοφάρισε, ακολούθως έβαλε γκολ η ΑΕΚ στη Νέα Σμύρνη και πέρασε πρώτη στα πλέι οφ, με το τρίτο γκολ του Παναθηναϊκού στην Τούμπα να επισφραγίζει την κατάληξη. Μέχρι τότε ο ΠΑΟΚ ζούσε την πιο επιτυχημένη σεζόν της σύγχρονης ιστορίας του, με την επιστροφή στους τίτλους χάρη στην κατάκτηση του Κυπέλλου, μια καλή ευρωπαϊκή παρουσία και την κατάκτηση της πρώτης θέσης των πλέι οφ, η οποία τελικά δεν ήρθε. Η αλήθεια είναι ότι στα πλέι οφ ο ΠΑΟΚ ούτε καν πλησίασε τον καλό προηγούμενο εαυτό του. Κάτι αναμενόμενο μετά την κατάκτηση του Κυπέλλου, πρώτου τίτλου μετά από 14 χρόνια, η οποία τον «άδειασε» ψυχολογικά. Και ακριβώς επειδή ήταν αναμενόμενο, ελέγχεται γι’ αυτό ο προπονητής του, εφόσον δεν μπόρεσε να το αποτρέψει. Από αυτό μέχρι την απόφαση να χωρίσουν οι δρόμοι του με τον Ίβιτς, ο οποίος έδειξε δείγματα ότι μπορεί να εξελιχθεί σε έναν πολύ καλό προπονητή όσο συσσωρεύονται οι εμπειρίες, υπάρχει μια απόσταση. Απόσταση που, όπως όλα δείχνουν, καλύφθηκε, καθώς η απόφαση που πήραν στον ΠΑΟΚ είναι για έναν φτασμένο προπονητή, ο οποίος θα μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα το σαφώς ανώτερο από το φετινό ρόστερ που λέγεται ότι θα του παραδοθεί. Η επόμενη σεζόν θα δείξει αν θα δικαιωθεί η επιλογή. Ευκαιρία Το κατά πόσο θα ευοδωθούν, βέβαια, τα πλάνα των ΠΑΟΚ, ΑΕΚ και Παναθηναϊκού ενόψει της νέας σεζόν σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από τον μόνιμο πρωταθλητή Ολυμπιακό. Πέρυσι τους έδωσε μια ευκαιρία με τον κάκιστο καλοκαιρινό σχεδιασμό του, την οποία κανείς τους δεν ήταν σε θέση να εκμεταλλευτεί. Μένει να φανεί αν θα τους δώσει κι άλλη φέτος…

Παντελής Κυραμαργιός: «Αφήνω το παρόν να με αλλάζει»

Μιλήστε μας για την «Αρετή»… Πώς προέκυψε; Η μελωδία και τα στιχάκια γράφτηκαν πριν από δύο καλοκαίρια και πιο συγκεκριμένα τον Αύγουστο του 2015, εν μέσω περιοδείας με τις Μέλισσες. Τα καλοκαίρια μας είναι πολύ κουραστικά, γεμάτα συναυλίες και καθημερινά ταξίδια από το ένα μέρος στο άλλο. Μου είχαν λείψει τα ξενύχτια στην παραλία με φωτιές και κιθάρες μέχρι το ξημέρωμα. Έτσι ήθελα να μοιάζει η μουσική. Με την ανατολή του αυγουστιάτικου ήλιου που ξεπροβάλλει μέσα από τη θάλασσα. Τον Σεπτέμβριο που ακολούθησε μπήκα στο στούντιο και το ηχογράφησα σε μορφή ντέμο. Ήρθαν εξαιρετικοί μουσικοί και φίλοι να με βοηθήσουν, όπως ο Θανάσης Βασιλόπουλος, που έπαιξε νέι, και η Κατερίνα Μητροπούλου, που έπαιξε κρουστά. Ήθελα να αποτυπωθεί αυτό ακριβώς που ακουγόταν στο κεφάλι μου και όχι κάτι πρόχειρο. Ήταν η πρώτη φορά που τραγούδησα. Μέχρι τότε, ακόμα και στα ντέμο που έφτιαχνα, καλούσα άλλους να τα τραγουδήσουν. Το τραγούδι έμεινε αταξίδευτο για πάνω από έναν χρόνο. Μετά ήρθε ο Μπάμπης Μαρκουλής με ένα λαούτο σαντορινιό 150 ετών να βάλει το στίγμα του και τον Γενάρη που μας πέρασε η «Αρετή» άνοιξε τα πανιά της. Είναι ένας ιδιαίτερος ήχος. Περιμένατε να αγαπηθεί τόσο; Είναι, νομίζω, οικείος ήχος για τα αυτιά του Έλληνα. Έχει κάτι παραδοσιακό, νησιώτικο, κάτι από Κρήτη ίσως. Αυτή η μουσική είναι αγαπητή σε πολύ κόσμο και φυσικά σ’ εμένα. Υπάρχει στο DNA μας. Νομίζω ότι απαιτείται πολύς χρόνος για να διαδοθεί ένα τέτοιο τραγούδι, ειδικά όταν ο ερμηνευτής είναι άγνωστος. Είναι όμως πραγματικά ευχάριστο το γεγονός ότι έχω λάβει πολύ θετικά μηνύματα από ανθρώπους που το έχουν ακούσει. Το τραγούδι είναι προάγγελος του επερχόμενου άλμπουμ και του διηγήματος που θα το συνοδεύει. Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα και για τα δύο; Το επερχόμενο δεύτερο άλμπουμ, που θα κυκλοφορήσουμε με την καλλιτεχνική κολεκτίβα Πλέγμα, θα είναι όπως και το πρώτο βιβλίο και CD. To βιβλίο θα είναι ο μονόλογος ενός άντρα που εξιστορεί τη ζωή του. Γεννημένος στην Κρήτη την περίοδο της γερμανικής κατοχής και μεγαλωμένος στη Δραπετσώνα, αφιερώνει τη ζωή του στα κοινωνικοπολιτικά κινήματα που γεννιούνται και αναπτύσσονται σε όλο τον κόσμο τις επόμενες δεκαετίες. Έτσι, η σχέση του με τον παιδικό του έρωτα, την Αρετή, μπαίνει διαρκώς στον πάγο. Θα είναι ένα αρκετά εσωστρεφές, υπαρξιακό διήγημα. Τα τραγούδια θα είναι κομμάτια της ιστορίας και θα υπάρχουν πολλές συμμετοχές από τραγουδιστές που αγαπώ, και της γενιάς μου αλλά και άλλων, με χρόνια πορείας και προσφοράς στο ελληνικό τραγούδι. Ως μουσικός έχετε ασχοληθεί με εντελώς διαφορετικούς μουσικούς τομείς. Από την ποπ μουσική και την επιτυχία που γνωρίζετε με τις Μέλισσες περνάτε στο έντεχνο. Τελικά η μουσική είναι μία; Εσάς ποιο ύφος σάς αφορά περισσότερο; Δεν χωρίζω τη μουσική σε τομείς βάσει είδους και ταμπελών. Μόνο βάσει υποκειμενικών αισθητικών κριτηρίων. Με τις Μέλισσες μπήκαμε σε μία πολύ δημιουργική διαδικασία που αφορά τη σύνθεση τραγουδιών, την ενορχήστρωση, την παραγωγή, τη σκηνοθεσία βιντεοκλίπ, ακόμα και ταινιών μικρού μήκους. Τέτοιες διαδικασίες, όταν αφορούν αυτό που πραγματικά αγαπάς, καλύπτουν τα κενά σου, αλλά ταυτόχρονα ανοίγουν καινούργια. Θες διαρκώς να δημιουργείς κάτι νέο. Εγώ αισθάνθηκα ότι μεγαλώνει μέσα μου και ένας άλλος εαυτός που μένει ανέκφραστος. Όφειλα, λοιπόν, να είμαι συνεπής με τον εαυτό μου τη δεδομένη στιγμή. Προσπαθώ, λοιπόν, σιγά σιγά να απελευθερώσω τα τραγούδια που έκλεινα τα προηγούμενα χρόνια σε συρτάρια. H μουσική που με αφορά είναι αυτή που αντικατοπτρίζει τον δημιουργό, που εκφράζει φανερές αλλά και κρυφές του πτυχές. Αυτή που τον αποκαλύπτει. Μιλήστε μας για την κολεκτίβα Πλέγμα… Ποια είναι τα υπόλοιπα μέλη της, ο σκοπός της... Το Πλέγμα είναι μία ανοιχτή ομάδα όπου καλλιτέχνες από διαφορετικά πεδία δράσης αλληλεπιδρούμε μεταξύ μας. Εικαστικοί και ζωγράφοι σχεδιάζουν έργα τέχνης εμπνευσμένα από ένα τραγούδι. Σκηνοθέτες και ηθοποιοί αναπαριστούν σε βίντεο τις ζωγραφιές, θεατρικές παραστάσεις στήνονται από το διήγημα κ.ο.κ. Σκοπός είναι η επικοινωνία και η χρήση όλων των εκφραστικών μέσων που διαθέτουμε. Στην πρώτη μας δουλειά, το «Ως την άκρη της κλωστής», συνεργαστήκαμε με τη θεατρική ομάδα Ιδέα των Κώστα Γάκη, Αθηνάς Μουστάκα και Κωνσταντίνου Μπιμπή. Τα παιδιά σκηνοθέτησαν κάποια βίντεο και μετέτρεψαν σε μουσικοθεατρική παράσταση την ιστορία, παρέα με δύο ταλαντούχους νέους ηθοποιούς, τον Γιώργο Κισσανδράκη και τη Νάντια Μαργαρίτη. Τα εικαστικά ανέλαβαν η Αμαλία Θεοδωροπούλου και ο Θανάσης Φωτεινιάς, που φιλοτέχνησαν από έναν πίνακα για κάθε τραγούδι. Τέλος, το μουσικό τμήμα της κολεκτίβας μας, το οποίο κινείται πιο αυτόνομα, συμπληρώνουν οι Εύα Λαύκα (τραγούδι), ο Νίκος Σταδιάτης (ακορντεόν), ο Νικόλας Μαύρος (μπουζούκι, λάφτα), ο Γιάννης Ταυλάς (κιθάρες), ο Ιούλιος Κουτσογεωργίου (μπάσο) και ο Μπάμπης Καζαντζόγλου (τύμπανα). Έχετε σπουδάσει οδοντιατρική και επιπλέον ασκείτε το επάγγελμα. Πώς συνδυάζονται όλα; Ναι, σπούδασα οδοντιατρική, στην Αθήνα, και από το 2008 εργάζομαι στο οδοντιατρείο μου στο Κερατσίνι. Δίπλα στο γραφείο υπάρχει μια κιθάρα, ώστε ακόμα και το πιο μικρό κενό ανάμεσα στα ραντεβού να γεμίζει με μουσική. Πολλές φορές κάνοντας μια οδοντιατρική εργασία σκέφτομαι νότες. Ποτέ όμως δεν σκέφτομαι δόντια παίζοντας μουσική! Συνδυάζονται όλα, αρκεί να υπάρχει θέληση. Ο μόνος εχθρός είναι ο χρόνος, ο οποίος, δυστυχώς, δεν είναι άπειρος. Αν η μέρα είχε 30 ώρες αντί για 24, θα προλάβαινα ίσως και να κοιμηθώ. Πώς φαντάζεστε τον εαυτό σας στο μέλλον; Με ποια ιδιότητα; Δεν ξέρω. Δεν κάνω μακροπρόθεσμα σχέδια και προγραμματισμούς. Θέλω απλώς να εκφράζομαι κάθε στιγμή και να αφήνω το παρόν να με αλλάζει. Ιδανικά, λοιπόν, νομίζω πως στο μέλλον θα ήθελα να είμαι κάτι αρκετά διαφορετικό από αυτό που είμαι τώρα. Αυτό πιστεύω θα σημαίνει ότι υπάρχει μια φυσιολογική εξέλιξη. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η μουσική θα παραμένει το κέντρο του κόσμου. Πώς δουλεύετε συνήθως; Γράφετε μουσική πάνω σε στίχους ή το αντίστροφο, και τι είναι πιο δύσκολο; Γράφω πρώτα τη μουσική. Αυτή είναι η πρωταρχική μου ανάγκη. Ύστερα αφήνω τη μελωδία να διαλέξει μόνη της τον στίχο της. Αν η μουσική δεν ψιθυρίσει κάτι από μόνη της, την αφήνω για λίγο καιρό στην άκρη, μέχρι να είναι έτοιμη να μιλήσει. Έχω δοκιμάσει αρκετές φορές να γράψω πάνω σε στίχο αλλά δεν τα καταφέρνω. Οι μελωδίες που προκύπτουν είναι συνήθως προβλέψιμες. Υπάρχουν συνθέτες που έχουν πολύ μεγάλο ταλέντο να μελοποιούν τον λόγο. Εγώ, δυστυχώς, δεν το έχω. Τι είναι επιτυχία; Η επιτυχία έχει άπειρους ορισμούς. Έναν για τον καθέναν μας ίσως. Με δεδομένο ότι αποτυχία είναι η παραίτηση, νομίζω ότι οποιαδήποτε προσπάθεια είναι από μόνη της επιτυχία. Αρκεί να μπορούμε να αποκομίσουμε την ουσία του ταξιδιού. Ποια πιστεύετε ότι είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της περιόδου που διανύουμε για το ελληνικό τραγούδι; Η μουσική βιομηχανία βρίσκεται σε πανικό, όπως και οι περισσότερες βιομηχανίες, λόγω κρίσης. Προωθείται ως επί το πλείστον το γρήγορο, το πρόχειρο, το εύκολο. Τραγούδια μαζικής παραγωγής και κατανάλωσης, εύπεπτα, ώστε να αποφέρουν άμεσο κέρδος. Αυτή η δράση όμως γεννά μια αντίδραση η οποία, ευτυχώς, είναι σαρωτική. Όσο κι αν η αισθητική του lifestyle, που μας επιβάλλεται εδώ και χρόνια, μας σκαλίζει την επιφάνεια, όλοι έχουμε έναν βυθό που κάνει θόρυβο και μας ενοχλεί, περιμένοντας κι αυτός να σμιλευτεί. Έτσι, γεννιούνται σπουδαία τραγούδια από πολύ σημαντικούς δημιουργούς και καταφέρνουν να ψυχαγωγήσουν, να συγκινήσουν, να μας βελτιώσουν και να μας γεμίσουν ελπίδα. Στα τηλεοπτικά talent shows εναποθέτουν τις ελπίδες τους εκατοντάδες νέοι, ενώ στην κριτική επιτροπή βρίσκονται άνθρωποι επιτυχημένοι στον χώρο τους. Πιστεύετε ότι βοηθιέται έτσι ένας νέος καλλιτέχνης; Τα παιδιά που ξεχωρίζουν στα talent shows έχουν πραγματικά ταλέντο. Το πρόβλημα είναι ότι η τηλεόραση τα στύβει. Το τηλεοπτικό κοινό δεν ανακαλύπτει σιγά σιγά καλλιτέχνες αλλά τους βλέπει στη σειρά, σαν σε βιτρίνα, παίρνοντας άπειρες πληροφορίες για τον καθέναν, και στο τέλος του παιχνιδιού είναι σαν να γνωρίζει τους διαγωνιζόμενους εδώ και χρόνια. Όταν, λοιπόν, μετά δεν υπάρχει έργο καλλιτεχνικό –και πώς να υπάρχει όταν είσαι στα πρώτα σου βήματα–, δεν έχεις τρόπο να θρέψεις το κοινό που σε γνώρισε και γκρεμίζεσαι ξαφνικά από την επικαιρότητα. Για όποιον καταφέρει να διαχειριστεί αυτή την κατάσταση το talent show είναι μια σημαντική βοήθεια. Μόλις κερδίσατε ένα φανταστικό μουσικό ταξίδι στον χρόνο, για να ακούσετε από κοντά και να επικοινωνήσετε με όποιον μουσικό θέλετε. Πού θα πηγαίνατε; Αυτή είναι πραγματικά δύσκολη ερώτηση. Είναι πάρα πολλοί αυτοί που θα ήθελα να γνωρίσω και να τους σφίξω το χέρι. Και στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο. Αν όμως είχα μία και μοναδική ευκαιρία, μάλλον θα ταξίδευα στη Νέα Υόρκη στα τέλη της δεκαετίας του ’70, για να γνωρίσω τον John Lennon. Θα συμβιβαζόμουν και αν τον γνώριζα στο Λίβερπουλ τα χρόνια που μεσουρανούσαν οι Beatles. Απλώς αργότερα ήταν πιο ολοκληρωμένος άνθρωπος και καλλιτέχνης. Τον θαυμάζω για τον τρόπο που χώρεσε τα πιο σπουδαία νοήματα στα πιο απλά στιχάκια και για το ότι στρίμωξε πραγματικά τις πιο προχωρημένες αρμονίες σε κομμάτια που ακούγονταν εύκολα και ευχάριστα απ’ όλο τον κόσμο. Τον θαυμάζω που πειραματίστηκε με ήχους και κάθε φορά χωρούσε τον εαυτό του μέσα στα τραγούδια του. Ήταν καλλιτέχνης που επηρέασε και συνεχίζει να επηρεάζει γενιές και γενιές. INFO ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΚΥΡΑΜΑΡΓΙΟΣ & ΠΛΕΓΜΑ «ΑΡΕΤΗ» Μουσική-στίχοι-ερμηνεία: Παντελής Κυραμαργιός Panik Platinum 2017 Ακούστε εδώ την Αρετή: