Το ευάλωτο μετρό της Αθήνας

Την προηγούμενη Τρίτη, την ημέρα που έκλειναν οι μπάρες σε 13 σταθμούς στο μετρό της Αθήνας, ένας Θεσσαλονικιός, ο οποίος τυχαίνει τα τελευταία 15 χρόνια να έχει γραφείο στο ίδιο κτίριο όπου έχει την έδρα του ο ΟΑΣΘ, σχολίαζε ότι παλιά «το κτίριο θύμιζε μελίσσι, κατακλυζόταν καθημερινά από δεκάδες πολίτες, που έρχονταν να πληρώσουν πρόστιμα στον οργανισμό, καθώς τους έπιαναν χωρίς εισιτήρια», ενώ «από τότε που κρατικοποιήθηκε, επικρατεί ερημιά και απόλυτη ησυχία». Ή ξαφνικά όλοι έγιναν νομοταγείς πολίτες και πληρώνουν το αντίτιμο ή το εισιτήριο έγινε εθελοντικό, αναρωτιόταν χαμογελώντας.

Την απάντηση στο ερώτημα την έδωσε την επόμενη μέρα η «Εφημερίδα των Συντακτών», η οποία, επικαλούμενη πηγές του υπουργείου Μεταφορών και του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών, ανέφερε ότι την πρώτη μέρα που έκλεισαν οι μπάρες σε 13 σταθμούς του μετρό (στον διπλό σταθμό του Συντάγματος, σε επτά σταθμούς της Γραμμής 2, δηλαδή Σεπόλια, Αττική, Μεταξουργείο, Ακρόπολη, Συγγρού-Φιξ, Άγιος Ιωάννης και Δάφνη, και σε πέντε της Γραμμής 3, δηλαδή Ευαγγελισμός, Αμπελόκηποι, Πανόρμου, Κατεχάκη και Εθνική Άμυνα) κατεγράφη τεράστια αύξηση εσόδων.

Αύξηση 60% στα εισιτήρια

Οι εισπράξεις από εισιτήρια σε αυτούς τους σταθμούς του μετρό, στους οποίους έκλεισαν όλες οι πύλες εισόδου και εξόδου, χωρίς καν να δημιουργηθούν μεγάλες ουρές, ξεπέρασαν τα 800.000 ευρώ. «Να σημειωθεί ότι πριν κλείσουν οι μπάρες, οι εισπράξεις από εισιτήρια στο σύνολο των σταθμών του μετρό διαμορφώνονταν κατά μέσο σε 500.000 ευρώ την ημέρα» έγραφε η εφημερίδα.

Αν οι πηγές στο υπουργείο είναι ακριβείς, αυτό σημαίνει πρακτικά, αν όχι διπλασιασμό, τουλάχιστον μια πολύ σοβαρή αύξηση εσόδων, που σε ετήσια βάση μπορεί να ξεπερνά τα 100 εκατ. ευρώ, ποσό που είναι μεγαλύτερο από τα έσοδα από τα εισιτήρια. Τα τελικά στοιχεία για το 2017 δεν έχουν ανακοινωθεί, αλλά το σύνολο για το 2016 ήταν 91 εκατ. ευρώ, 10 εκατ. λιγότερα απ’ όσα το 2015, που είχαν φτάσει τα 101 εκατ. ευρώ, ενώ αντίστοιχα η κρατική επιχορήγηση ήταν 54 εκατ. ευρώ.

Μια πρόχειρη και βιαστική ανάγνωση θα μπορούσε να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι οι σταθερές συγκοινωνίες της Αθήνας θα μπορούσαν να λειτουργήσουν χωρίς επιχορήγηση, αλλά αυτό είναι πολύ εντυπωσιακό για να αποτιμηθεί με τα στοιχεία μιας ημέρας.

Αν τα στοιχεία είναι αντιπροσωπευτικά, τα τρία χρόνια ΣΥΡΙΖΑ το μετρό μπορεί να έχασε και 300 εκατ. ευρώ.

Πάντως, η αύξηση των εσόδων άρεσε στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου, η οποία με ικανοποίηση διαρρέει ότι αποφάσισε να επιταχύνει την εφαρμογή των ηλεκτρονικών συστημάτων.

Όμως οι εκτιμήσεις που έκαναν οι χρήστες του μετρό στους σταθμούς στους οποίους έκλεισαν οι μπάρες εύλογα θα έκαναν το υπουργείο Μεταφορών να είναι πιο αισιόδοξο, καθώς οι μπάρες δεν απέκλεισαν όλες τις δυνατότητες αποφυγής καταβολής εισιτηρίου, με αυτόπτες μάρτυρες να μιλούν για δύο ή ακόμη και τρεις διελεύσεις επιβατών με μία ακύρωση εισιτηρίου.

Η συμπερίληψη στο κλείσιμο της μπάρας τεσσάρων σταθμών του Ηλεκτρικού, στον Ταύρο, στον Άγιο Νικόλαο, στο Μαρούσι και στο ΚΑΤ, αλλά και των σταθμών στο Μοναστηράκι, στην Ομόνοια και στο Πανεπιστήμιο, λογικά θα ενισχύσει τα έσοδα.

Από τις μπάρες στους ελέγχους

Η μείωση της χρήσης των συγκοινωνιών χωρίς εισιτήριο επιβάλλει ενίσχυση των ελέγχων, που όμως δεν είναι στην προτεραιότητα της κυβέρνησης. Όπως είναι γνωστό, οι ελεγκτές στοχοποιήθηκαν από αντιεξουσιαστικές ομάδες, χωρίς να έχουν την παραμικρή προστασία από την κυβέρνηση, και η δουλειά τους «ποινικοποιήθηκε» κοινωνικά, με τα φιλικά προς τον ΣΥΡΙΖΑ μέσα να καταγγέλλουν διαρκώς αυταρχικές και βίαιες συμπεριφορές, ενώ ιδεολογικά έντυσε το θέμα ο πρόεδρος του ΟΑΣΘ Στέλιος Παππάς, ο οποίος είπε ότι οι ελεγκτές είναι «σύμβουλοι των επιβατών και όχι αστυνομικοί», απευθύνοντας έκκληση και στους επιβάτες, ώστε να συνδράμουν προκειμένου να αποκατασταθεί μια σχέση που είχε κλονιστεί.

Μια απεργία χωρίς απεργούς

Ο σχεδιασμός του υπουργείου Μεταφορών ήταν οι μπάρες να κλείσουν στις 14 Μαΐου και όχι στις 15, αλλά ανατράπηκε από την απεργία των εργαζομένων, που είχε προκηρύξει το Σωματείο Εργαζομένων Λειτουργίας Μετρό Αθηνών (ΣΕΛΜΑ) και η οποία ανέδειξε τα ζητήματα των σχέσεων ανάμεσα στον εργοδότη και τους εργαζόμενους του μετρό, αλλά και μια σειρά άλλων ζητημάτων, ανάμεσα στα οποία τα όρια της συνδικαλιστικής επιρροής.

«Στην τραγική κατάσταση που έχει δημιουργηθεί από την έλλειψη προσωπικού και από την έλλειψη ανταλλακτικών και αναλώσιµων υλικών έρχεται να προστεθεί η αχαρακτήριστη συμπεριφορά της διοίκησης, που απρόσκοπτα αρνείται να συζητήσει µε την πλειοψηφία των εργαζομένων, προτιμώντας να συνδιαλέγεται υπογείως µε κοµµατικά προσκείμενους και υποτακτικούς» υποστήριζε το ΣΕΛΜΑ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που επικαλέστηκε η διοίκηση, στο μέτρο εργάζονται 1.845 εργαζόμενοι, οι οποίοι έχουν εννέα συνδικαλιστικά σωματεία. Το ΣΕΛΜΑ είναι ένα από αυτά με 721 μέλη, το 39% των εργαζομένων στη ΣΤΑΣΥ, που διαχειρίζεται όλα τα συγκοινωνιακά μέσα σταθερής τροχιάς (μετρό, τραμ, Ηλεκτρικό). Από αυτούς τους 721 στην απεργία συμμετείχαν 255, δηλαδή το 35,4%, ενώ πήραν μέρος και 5 εργαζόμενοι που δεν ήταν μέλη του ΣΕΛΜΑ. Συνολικά, δηλαδή, απήργησαν 260 εργαζόμενοι, το 14% του συνόλου, όμως η μικρή συμμετοχή δεν απέτρεψε την πλήρη διακοπή της λειτουργίας του συστήματος, καθώς η Αθήνα βυθίστηκε στο χάος χωρίς μετρό.

Η εξέλιξη αποδεικνύει από τη μια ότι το σύστημα είναι εξαιρετικά ευάλωτο και, δεύτερον, ότι η διοίκηση δεν ελέγχει τη λειτουργία του μέσου, παρά το γεγονός ότι δύο από τα εννέα σωματεία των εργαζομένων, τα Σωματεία Εργαζομένων και Ηλεκτροδηγών της ΣΤΑΣΥ, εξέφρασαν δημόσια την αντίθεσή τους με την απεργία, καταλογίζοντας στο ΣΕΛΜΑ ότι κάνει απεργίες χωρίς ουσιαστικό λόγο. «Το έσχατο μέσο έχει αναβαθμιστεί σε πρώτο και έχει πάρει διάφορες μορφές, χάνοντας ουσιαστικά το βασικό του νόημα» ανέφεραν σε κοινή τους ανακοίνωση λίγη ώρα αφότου η διοίκηση είχε καταγγείλει το ΣΕΛΜΑ και είχε απειλήσει ότι «σε επόμενη κινητοποίηση θα εφαρμόσει τη νομοθεσία».

Η διοίκηση όμηρος των πράξεών της

Το γιατί δεν εφάρμοσε τη νομοθεσία δεν απαντιέται, αλλά εύκολα συναρτάται με το ότι και η διοίκηση της ΣΤΑΣΥ είναι ευάλωτη.

Μόλις την επομένη της απεργίας ο «Ελεύθερος Τύπος» δημοσίευσε ότι η Γενική Επιθεώρηση Δημόσιας Διοίκησης φέρεται να εξετάζει ανώνυμη καταγγελία σύμφωνα με την οποία μέλη του Δ.Σ. από τα μέσα του 2016 φέρεται να χρεώνουν την εταιρεία με περίπου 3.000 ευρώ τον μήνα για έξοδα κίνησης, ρουχισμού, αλκοολούχα ποτά και πούρα, πέραν του σταθερού μισθού που λαμβάνουν, ενώ γνωρίζουν και αδιαφορούν για την καταγγελία για το πλαστό πτυχίο που φέρεται να έχει υπάλληλος της ΣΤΑΣΥ.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα της εφημερίδας, η γενική επιθεωρήτρια Δημόσιας Διοίκησης έχει ζητήσει εγγράφως από το Δ.Σ. της ΣΤΑΣΥ να δώσει εντός ενός μηνός τη γενική κατάσταση δαπανών των μελών του Δ.Σ. για τα έτη 2016 και 2017 ανά μήνα, είδος δαπάνης, ποσό, τιμολόγια, ποια πρόσωπα αφορούν και το θεσμικό/κανονιστικό πλαίσιο σύμφωνα με το οποίο εγκρίνονται οι εν λόγω δαπάνες.

Σύμφωνα μάλιστα με τα όσα αναφέρονται στην ανώνυμη καταγγελία, τα μέλη του Δ.Σ. προσκομίζουν και αποδείξεις για βενζίνη που φτάνουν τα 300 ευρώ τον μήνα.