One-way ticket για τους Έλληνες επιστήμονες - Free Sunday
One-way ticket για τους Έλληνες επιστήμονες

One-way ticket για τους Έλληνες επιστήμονες

«Όχι» στην επιστροφή στα πάτρια εδάφη λένε οι Έλληνες μετανάστες από το εξωτερικό. Λίγους μήνες μετά τη δημοσιοποίηση έρευνας που διεξήχθη μέσω διαδικτύου από την BrainGain, σύμφωνα με την οποία οι νέοι που πλέον ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό δεν θα επέστρεφαν στην Ελλάδα ούτε για μια θέση στο Δημόσιο, ακόμα μία έρευνα έρχεται να επιβεβαιώσει ότι οι Έλληνες αγόρασαν εισιτήριο μίας διαδρομής.

Το 36% λέει «όχι» στην επιστροφή

Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε η ICAP και δημοσίευσε η «Καθημερινή», το 36% όσων έφυγαν από την Ελλάδα δηλώνει ότι δεν θα ξαναγυρίσει. Σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια της οκταετίας 2008-2016 450.000 νέοι επιστήμονες έφυγαν από τη χώρα, με την τάση αυτή να είναι αυξητική και μη αναστρέψιμη, σύμφωνα με σχετικές έρευνες.
Παράλληλα, το 46% πιστεύει ότι χρειάζονται περισσότερα από τρία χρόνια για να εξετάσει το ενδεχόμενο επιστροφής, ενώ μόλις το 7% αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να γυρίσει νωρίτερα. Σε κάθε περίπτωση, για την επιστροφή τους θα έπαιζε καταλυτικό ρόλο μια επαγγελματική πρόταση με μεικτές ετήσιες αποδοχές περί τα 40.000 ευρώ.

Οι λόγοι της μετανάστευσης

Στην έρευνα που διενεργήθηκε για τέταρτη χρονιά από την ICAP συμμετείχαν 1.068 άτομα από 61 χώρες, ενώ οι απαντήσεις δόθηκαν ηλεκτρονικά από τις 16 Απριλίου έως τις 30 Μαΐου.
Στην ερώτηση για τους λόγους που επέλεξαν να εργαστούν στο εξωτερικό το 44% απάντησε έλλειψη αξιοκρατίας και διαφθορά στην Ελλάδα και ακολουθούν οικονομική κρίση σε ποσοστό 36%, προοπτικές εξέλιξης στη χώρα του εξωτερικού και καλύτερες εργασιακές συνθήκες.
Όσον αφορά τις μισθολογικές απολαβές τους, το 18% φτάνει τα 20.000 ευρώ ετησίως, το 33% λαμβάνει από 21.000 ευρώ έως 40.000 ευρώ, το 18% από 41.000 ευρώ έως 60.000 ευρώ, το 17% από 61.000 ευρώ έως 100.000 ευρώ και το 13% από 100 χιλιάδες ευρώ και πάνω.

Ούτε για μια θέση στο Δημόσιο

Πριν από λίγους μήνες, σε έρευνα που διεξήχθη μέσω διαδικτύου από την BrainGain, προέκυψε ότι οι νέοι που πλέον ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό δεν θα επέστρεφαν στην Ελλάδα ούτε για μια θέση στο Δημόσιο.
Με αυτόν τον τρόπο έδωσαν την απάντησή τους στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος είχε χαρακτηρίσει στόχο εθνικής σημασίας το να αντιστραφεί η ροή και το «brain drain» να γίνει «brain gain».
Στην έρευνα που είχε διεξαχθεί σε δείγμα 1.500 Ελλήνων του εξωτερικού με τίτλο «Θα γυρνούσες στην Ελλάδα για μια θέση στο Δημόσιο;» μόλις το 28,34% είχε απαντήσει θετικά, ενώ το 71,66% δεν είχε συγκινηθεί από τις τότε εξαγγελίες του Αλέξη Τσίπρα. Οι λόγοι; Θεωρούν αναξιοκρατικό το σύστημα σε ποσοστό 33,15%, οι μισθοί δεν θα τους εξασφαλίσουν ικανοποιητικό επίπεδο ζωής (24,43%), ενώ το 18,62% εκτιμά ότι δεν θα είχε προοπτικές επαγγελματικής ανέλιξης. Μάλιστα, ένα μικρό ποσοστό (4,54%) πιστεύει ότι δεν θα εργαζόταν πάνω στο αντικείμενό του.

Με μεταπτυχιακά και διδακτορικά

Το επιστημονικό προσωπικό έχει μετατραπεί στο καλύτερο εξαγώγιμο «προϊόν» της Ελλάδας στα χρόνια των μνημονίων. Σύμφωνα με την ICAP, οικονομολόγοι, μηχανικοί και όσοι ασχολούνται με τον χώρο της πληροφορικής είναι πρώτοι στη λίστα.
Συγκεκριμένα, σχεδόν παραπάνω από τους μισούς έχουν μεταπτυχιακό και οκτώ στους δέκα είναι κάτοχοι διδακτορικού. Μάλιστα, το 42% απέκτησε μεταπτυχιακό στο Ηνωμένο Βασίλειο και ακολουθεί η Ελλάδα σε ποσοστό 27%, ενώ το διδακτορικό αποκτήθηκε σε ποσοστό 35% στο Ηνωμένο Βασίλειο και 25% στην Ελλάδα. Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι οι γιατροί κατατάσσονται χαμηλά στη λίστα του «brain drain», παρά την αντίθετη εικόνα που έχει διαμορφωθεί.

15 δισ. ευρώ έχασε η Ελλάδα

Η φυγή των επιστημόνων έχει κοστίσει μέχρι σήμερα στην Ελλάδα 15,3 δισ. ευρώ. Στο ποσό αυτό είχε καταλήξει μελέτη του επίκουρου καθηγητή του ΕΜΠ Σπύρου Παπαευθυμίου, την οποία δημοσίευσε τον περασμένο χειμώνα η «Καθημερινή». Ο συγκεκριμένος αριθμός προέκυψε συνυπολογίζοντας τους 450.000 Έλληνες πτυχιούχους που έφυγαν με την κρατική δαπάνη, η οποία ανέρχεται για κάθε άτομο σε 34.000 ευρώ και καλύπτει τα χρόνια από την πρωτοβάθμια μέχρι και την αποφοίτηση από την τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Εν τω μεταξύ, έρευνα της Endeavor Greece είχε δείξει ότι οι Έλληνες επιστήμονες ενισχύουν τα έσοδα των χωρών υποδοχής τους κατά 9,1 δισ. ευρώ ετησίως. Από αυτά, τα 7,9 δισ. αφορούν φόρους εισοδήματος και εισφορές και τα 1,2 δισ. ευρώ έσοδα από ΦΠΑ.

Προτάσεις για αναχαίτιση της διαρροής

Πάντως, τον Φεβρουάριο το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΣΕΚ), που συγκροτήθηκε τον Δεκέμβριο του 2016, έδωσε στη δημοσιότητα μια σειρά από προτάσεις του για την αναχαίτιση της διαρροής Ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό (brain drain).
Σύμφωνα με το ΕΣΕΚ, κύριες αιτίες της διαρροής είναι η έλλειψη θέσεων ειδικευμένης εργασίας, οι χαμηλές αποδοχές των ερευνητών σε σχέση με άλλες χώρες και οι περιορισμένες προσδοκίες τους για επιστημονική και επαγγελματική εξέλιξη με βάση την αξία τους.
Το Συμβούλιο πρότεινε τη δημιουργία εξειδικευμένων θέσεων εργασίας στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, τη βελτίωση των αποδοχών των ερευνητών στους δημόσιους ερευνητικούς φορείς, καθώς και τη δημιουργία του κατάλληλου πλαισίου για την εκπόνηση «μάστερ» ή διδακτορικών σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος με τον ιδιωτικό τομέα.