Από το bullying στο bullycide - Free Sunday
Από το bullying στο bullycide

Από το bullying στο bullycide

Στα κείμενα από το σημειωματάριο που βρέθηκε στο δωμάτιό του προσπαθούν οι αστυνομικοί να βρουν απαντήσεις στο γιατί ο 15χρονος μαθητής από την Αργυρούπολη έβαλε τέλος στη ζωή του.

Παράλληλα, η άρση του τηλεφωνικού απορρήτου αναμένεται να ρίξει περισσότερο φως στην υπόθεση, καθώς πληροφορίες θέλουν ο μαθητής να δέχτηκε ένα τηλεφώνημα που τον τάραξε το βράδυ του περασμένου Σαββάτου, ενώ λίγο νωρίτερα διασκέδαζε με την παρέα του σε πάρτι σε φιλικό σπίτι.

Ακόμη ένα θύμα του σχολικού εκφοβισμού;

Λίγο προτού προχωρήσει στο απονενοημένο διάβημα ο 15χρονος άφησε σημείωμα στο οποίο κατονόμαζε ως ηθικούς αυτουργούς της ενέργειάς του έξι άτομα από τα οποία, όπως έγραφε, είχε δεχτεί bullying. Το γεγονός επιβεβαιώνουν φίλοι του, αποκαλύπτοντας ότι δεχόταν απειλές και είχε υποστεί ξυλοδαρμούς. Μάλιστα, μιλώντας στο δελτίο ειδήσεων του ΑΝΤ1, η μητέρα ενός 14χρονου κοριτσιού που πηγαίνει στο ίδιο σχολείο αποκάλυψε ότι στο σχολικό συγκρότημα των νοτίων προαστίων «είναι πολλά τα περιστατικά» και ότι το παιδί της χρειάστηκε ψυχολογική υποστήριξη «για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στον λεκτικό εκφοβισμό που αντιμετωπίζει στο σχολείο από τους συμμαθητές της». Πρόσθεσε δε ότι οι καθηγητές «δεν μπορούσαν να κάνουν κάτι περισσότερο από μια αποβολή».

Το bullying οδηγεί στην αυτοκτονία;

«Δυστυχώς, ναι». Αυτή την απάντηση δίνει στην FS ο ψυχολόγος Στέφανος Αλεβίζος του οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού». «Είναι ένα φαινόμενο που ονομάζεται bullycide. Μάλιστα, σύμφωνα με αποτελέσματα ερευνών, το παιδί που εκφοβίζεται έχει από δύο έως εννέα φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξει αυτοκτονικό ιδεασμό» εξηγεί ο κ. Αλεβίζος.
Είναι όμως εύκολο για τους γονείς να αντιληφθούν ότι κάτι συμβαίνει στο παιδί τους; «Στην πραγματικότητα, δεν είναι τόσο εύκολο» τονίζει ο ειδικός. «Υπάρχουν κάποια σημάδια που συνηγορούν στην ύπαρξη του εκφοβισμού, ωστόσο τα σημάδια αυτά ενδέχεται να έχουν άλλη ερμηνεία και εξήγηση. Ξέρετε, ο εκφοβισμός υπάρχει σε συχνότητες, υψηλή, μέση και χαμηλή. Η υψηλή και η μέση δίνουν κάποια σημάδια, ωστόσο η χαμηλή μπορεί να μη δώσει κανένα. Νομίζω ότι οι γονείς αυτό που θα πρέπει να έχουν στο μυαλό τους είναι ότι οποιαδήποτε ξαφνική και χωρίς εμφανή αιτία αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού, στη διάθεσή του, στην όρεξη, στην επιθυμία του να πάει σχολείο ή στην άποψή του για κάποια άτομα, οφείλει να προβληματίσει. Στη συνέχεια και σε συνεργασία με τον την εκπαιδευτικό του παιδιού θα πρέπει να διερευνηθεί τι συμβαίνει και γιατί, και τελικά μαζί να κάνουν ένα πλάνο υποστήριξης του παιδιού. Το σημαντικότερο όμως είναι να έχει διαμορφωθεί ήδη ένα κλίμα ασφάλειας και εμπιστοσύνης μέσα στο σπίτι κι έτσι τα παιδιά αμέσως να ζητούν βοήθεια ή συμβουλές από τους γονείς τους, μακριά από κριτική (έπρεπε να πεις αυτό…) ή μη πρακτικές συμβουλές (μη δίνεις σημασία, κάνε το ίδιο κ.λπ.)».

alevizos

Bullying ή πείραγμα;

Ποια είναι όμως η διαχωριστική γραμμή μεταξύ εκφοβισμού και πειράγματος; «Σε γενικές γραμμές θα μπορούσαμε να πούμε ότι η πλάκα συμβαίνει μεταξύ φίλων και δεν περιλαμβάνει ένα παιδί που πονάει, φοβάται ή ντρέπεται» ξεκαθαρίζει ο κ. Αλεβίζος. «Ο εκφοβισμός, από την άλλη, δεν συμβαίνει μεταξύ φίλων και περιλαμβάνει όλα τα παραπάνω συναισθήματα για το παιδί που εκφοβίζεται. Σημαντική παράμετρος στον εκφοβισμό είναι η ανισορροπία δύναμης. Το παιδί που εκφοβίζει είναι πιο “δυνατό” από το παιδί που εκφοβίζεται, είτε σωματικά, είτε συναισθηματικά, είτε κοινωνικά», καταλήγει ο ψυχολόγος από το «Χαμόγελο του Παιδιού».
Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί και στους λόγους που ένα παιδί οδηγείται στο να κάνει bullying. «Συνήθως το παιδί που εκφοβίζει παρουσιάζει προβλήματα στο συναίσθημά του και στη διαχείριση αυτού, ενώ στην καθημερινότητά του ενδέχεται να εμφανίζει επιθετική συμπεριφορά και παρουσιάζει δυσκολίες στην κατανόηση κανόνων και ορίων» εξηγεί ο κ. Αλεβίζος. «Παρ’ όλα αυτά, έχει αναπτυγμένες κοινωνικές δεξιότητες και μπορεί να είναι ηγετική φυσιογνωμία και δημοφιλής στο σχολείο. Αυτή η δημοτικότητά του, ωστόσο, συστηματικά μπορεί να περιορίζεται και να είναι αρνητική λόγω της κακής συμπεριφοράς απέναντι στους συμμαθητές του».

Ο ρόλος του οικογενειακού περιβάλλοντος

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι το παιδί-θύμα τις περισσότερες φορές –όπως και στην περίπτωση του 15χρονου– φοβάται να μιλήσει. Ωστόσο, το οικογενειακό περιβάλλον είναι αυτό που θα βοηθήσει το παιδί να βγει νικητής από τον εφιάλτη. Όσο για το αν μπορεί να προληφθεί μια αυτοκτονία, ο κ. Αλεβίζος διαβεβαιώνει ότι μπορεί να συμβεί. Συγκεκριμένα, η πρόληψη μπορεί να λειτουργήσει σε πολλά επίπεδα, όπως «ενημέρωση του παιδιού για τον εκφοβισμό με τρόπο κατάλληλο για το αναπτυξιακό του στάδιο, απενοχοποίηση του παιδιού σε ζητήματα βίας. Η ευθύνη είναι πάντα στο άτομο που ασκεί βία, ποτέ στο άτομο που τη δέχεται. Καλλιέργεια και διαμόρφωση κλίματος ασφάλειας και εμπιστοσύνης μέσα στην οικογένεια και συμμετοχή σε πολιτισμικές και αθλητικές δραστηριότητες. Καταλήγοντας, θέλω να πω ότι ένα παιδί που φεύγει από το σπίτι του με υψηλή αυτοπεποίθηση και θετική αυτοεικόνα είναι σε θέση να διαχειριστεί τέτοιες καταστάσεις».
Τι αισθάνεται όμως ένα παιδί που εκφοβίζεται και τι μπορεί να κάνει; «Συνήθως εσωτερικεύουν τα συναισθήματά τους, δυσκολεύονται να προσαρμοστούν, νιώθουν πιο μοναχικά, έχουν χαμηλότερη αυτοπεποίθηση και εμφανίζουν παραπάνω άγχος (πιθανόν κλαίνε πιο εύκολα)» επισημαίνει ο κ. Αλεβίζος και προσθέτει ότι «τα παιδιά θα πρέπει να ξέρουν ότι δεν είναι τα μόνα που τους συμβαίνει, δεν υπάρχει κανένας λόγος να ντρέπονται για κάτι που έκανε κάποιος άλλος, δεν φταίνε εκείνα. Η ευθύνη είναι πάντα στο άτομο που ασκεί βία. Επίσης, δεν είναι μυστικό. Μυστικά που συνοδεύονται από φόβο και ντροπή δεν υπάρχουν. Με βάση όλα αυτά, θα πρέπει να μιλήσουν σε κάποιον ενήλικο (γονέα, εκπαιδευτικό) που εμπιστεύονται, καθώς και στην εθνική τηλεφωνική γραμμή για τα παιδιά SOS 1056, δωρεάν και ανώνυμα, για να μιλήσουν με κάποιον ψυχολόγο του οργανισμού “Το Χαμόγελο του Παιδιού”».