Η κρίση βγάζει «off» τους σεισμογράφους
«Διακοσμητικό ρόλο» φαίνεται να έχει ένας μεγάλος αριθμός σεισμογράφων στην Ελλάδα, στη χώρα που σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία κατέχει, από άποψη σεισμικότητας, την πρώτη θέση στη Μεσόγειο και την Ευρώπη, καθώς και την έκτη θέση σε παγκόσμιο επίπεδο, μετά την Ιαπωνία, τις Νέες Εβρίδες, το Περού, τα Νησιά Σολομώντα και τη Χιλή. Συνολικά το 40% των σεισμογραφικών σταθμών της χώρας βρίσκεται εκτός λειτουργίας.
Στο «pause» λόγω κρίσης
Όπως φαίνεται, η κρίση χτύπησε και τους σεισμογράφους. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Τα Νέα», από τους 155 σταθμούς που διαθέτει το εθνικό δίκτυο σεισμογράφων εκτός λειτουργίας είναι περισσότεροι από 60. Σημειώνεται ότι το εθνικό δίκτυο σεισμογράφων περιλαμβάνει σταθμούς από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο της Αθήνας, τον Τομέα Γεωφυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τον Τομέα Γεωφυσικής και Γεωθερμίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και τον Τομέα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών.
Το παράδοξο είναι ότι στη Δυτική Ελλάδα, μια από τις πιο σεισμογενείς περιοχές, λειτουργούν μόνο οι μισοί σταθμοί. Για παράδειγμα, στην Ζάκυνθο λειτουργεί ένας σταθμός, στην Κεφαλλονιά τέσσερις στους οκτώ, ενώ στην Κέρκυρα και στα Κύθηρα κανένας.
Στις Κυκλάδες, ο σεισμογράφος της Αμοργού δεν λειτουργεί, στα Δωδεκάνησα σε λειτουργία βρίσκονται μόνο τρεις, σε Ρόδο, Κάρπαθο και Νίσυρο, ενώ η Εύβοια έχει μόνο έναν ενεργό σταθμό, στην Κύμη. Πέρυσι το καλοκαίρι βγήκε εκτός λειτουργίας και ο σταθμός της Τρίπολης.
Όπως εξήγησαν οι επιστήμονες στα «Νέα», βασική αιτία είναι «η ανυπαρξία σταθερών πόρων για τη συντήρηση των σταθμών. Οι περικοπές έχουν υποβαθμίσει υπηρεσίες που θεωρούνται μη ανταποδοτικές, ενώ οι φορείς που συγκροτούν το ενιαίο σεισμολογικό δίκτυο καταβάλλουν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να συντηρήσουν τη βασική λειτουργία τους με κάθε μέσο. Όμως η μετακίνηση του προσωπικού για την επιδιόρθωση βλαβών και η αγορά ανταλλακτικών κοστίζουν, ενώ σε ολόκληρη την Ελλάδα έχουν απομείνει ελάχιστοι τεχνικοί για τη συντήρηση του δικτύου».
Στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί και το γεγονός ότι για σχεδόν έναν χρόνο ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας δεν μπορεί να αξιοποιήσει ούτε εθνικά ούτε ευρωπαϊκά κονδύλια, καθώς δεν συνεδριάζουν οι επιστημονικές επιτροπές, αφού από τον περασμένο Νοέμβριο έληξε η θητεία του προηγούμενου διοικητικού συμβουλίου και δεν έχει οριστεί νέα διοίκηση.
Δίκτυο στα σχολεία
Εν τω μεταξύ, δικό τους δίκτυο καταγραφής της σεισμικής δραστηριότητας έχουν δημιουργήσει 13 σχολεία σε όλη την Ελλάδα με αυτοσχέδιους σεισμογράφους που εποπτεύονται μέσω κεντρικού υπολογιστή από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Οι σεισμογράφοι στέλνουν δεδομένα κατά την ύπαρξη σεισμικής δραστηριότητας. Με βάση αυτά τα δεδομένα, οι μαθητές με τη βοήθεια των δασκάλων συλλέγουν, αναλύουν και επεξεργάζονται σημαντικές παραμέτρους της σεισμικής δόνησης, όπως τον τόπο και τον χρόνο στον οποίο έγινε ο σεισμός, τον υπολογισμό του μεγέθους του και τον εντοπισμό του επικέντρου του.
Πρόκειται για το πρόγραμμα «Schools Study Earthquakes (SSE)» που εντάσσεται στα ευρωπαϊκά προγράμματα Erasmus+ με συντονίστρια χώρα του έργου την Ελλάδα (Αστεροσκοπείο Αθηνών) και με τη συμμετοχή τεσσάρων ακόμη κρατών της ΝΑ Μεσογείου, την Ιταλία, τη Βουλγαρία, την Τουρκία και την Κύπρο.
Μάλιστα, στο πλαίσιο αυτό, την περασμένη άνοιξη διεξήχθη για δεύτερη χρονιά ο διαγωνισμός «Φτιάξε τον δικό σου σεισμογράφο» σε γυμνάσια και λύκεια της χώρας, όπου οι ενδιαφερόμενες σχολικές ομάδες υπέβαλαν την εργασία τους προς αξιολόγηση από ομάδα επιστημόνων και εκπαιδευτικών.
Σύμφωνα με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο, «το πρόγραμμα στοχεύει στη μελέτη ενός φυσικού φαινομένου, αυτό της σεισμικής δραστηριότητας, με μεγάλο αντίκτυπο στην κοινωνία της ΝΑ Ευρώπης, μέσω της διδασκαλίας στην τάξη και προτείνει παιδαγωγικές πρακτικές οι οποίες βασίζονται πάνω σε μεθόδους έρευνας που είναι πιο αποτελεσματικές στην επιστήμη της εκπαίδευσης. Συνδυάζοντας αυτές τις πρακτικές, τα παιδιά μπορούν να αυξήσουν το ενδιαφέρον τους για την επιστήμη και για το πώς αυτή επηρεάζει την καθημερινότητά τους».
Και μετά τους σεισμογράφους, τι;
Η Ελλάδα εκτός από την έντονη σεισμική δραστηριότητα έρχεται κάθε καλοκαίρι αντιμέτωπη και με τις πυρκαγιές. Τα μέσα τα οποία διαθέτει δεν είναι μόνο ελλιπή αλλά και γερασμένα. Συγκεκριμένα, τα Καναντέρ πετούν 40 χρόνια, εμφανίζοντας συχνά βλάβες κυρίως την ώρα της απογείωσης, με την επισκευή τους να κοστίζει αρκετές χιλιάδες ευρώ, ενώ ένας μεγάλος αριθμός των υδροφόρων πυροσβεστικών ρίχνεται στη μάχη της κατάσβεσης τα τελευταία 15 χρόνια.
Πάντως, το περασμένο καλοκαίρι και ενώ είχαν προηγηθεί οι φονικές πυρκαγιές, δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg που επικαλούνταν ανώνυμες πηγές της εφημερίδας «Nikkei» ανέφερε ότι υπήρχε ενδιαφέρον από την πλευρά της Ελλάδας για την αγορά ιαπωνικών πυροσβεστικών αεροσκαφών.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η Ιαπωνία θα άρχιζε διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα για την πώληση διασωστικών της αεροσκαφών US-2. Το ελληνικό ενδιαφέρον αφορά την αγορά αμφίβιων αεροσκαφών της ιαπωνικής βιομηχανίας Shin Maywa. Κάθε αεροσκάφος κοστίζει περίπου 10 δισ. γεν, ενώ, προτού πωληθούν, θα εξοπλιστούν με δεξαμενές νερού.
Μάλιστα, η εφημερίδα ανέφερε ότι στόχος είναι η αντικατάσταση των δεκάδων παλιών πυροσβεστικών αεροσκαφών της Ελλάδας.
